237 D e V o c a t . om n .
CAP.XXIV-aut miferatione præveniat ? Quod utique er-
Sc XXV. ga ornnes fieret, fi its fieri omnino deberet.
Qu* utili- jqon autçm la tet, quantum in çordibus fide-
.as ex im- jium ieRiix gjgneretur , fi in baptiîandis
“ I r - parvulis nihil de cujufquam negligentia, m-
vulorum. hil de ipforum elfet 96 morte metuendum:
96 quandoquidem ut taies baptifmo fraudaren-
tu r , nullo modo poffet accidere . Hac vero
tam inamifnbili felicitate infantium, vehe-
mentiffime opinio illius roboraretur erro-
ris , qui gratiam P ei fecundum mérita ho-
piinum çlari , audet contra fidem catholicam
prædicare , Videretur quippe inculpabili în-
nocentiæ hoc tota æquitate deberi, ut neminem
eorum adoptio præteriret, quos nullus
jeatus obftringeret : nec impie a quodam de
Dogma pàrvulorum baptifmo çliftum fuiffet : Habet
Fcligiauoe gratta quod adoptet, non habet pnda quod di“
rom. h a . Sed hoc deteftabiliter prædiçatum ornnes
difcipuli yeritatis intelligunt ; & inde mani-
feftum eft, eos qui falvi fiunt, non merito,
fed gratia Jiberari, quia fine baptifmo mor-t
tu o s , periiffe non dubium eft . Qui utique
nifi graviffimi peccati effent participes, non
périrent. Nunç autem occulta quidem Dei
difcretione, fed jufta, fie oftenditur & quid
conférât gratia , & quid prævaricatrix roe^.
reatùr natura : ut nec contra donum eleve-:
tur ifùperbia , nec contra periculum ceffet
induftria
C A P U T XXV«
Deum generali gratia omnibus collata femper
- veïk àc voluifie omnes falvos fieri j atpe-
çuliarem gratiain non, omnibus traditam. ■
Slve igitur noviffimja icontempleimir.fæcu-
la, feu prima, feù. media j rationabilitec
&; pie creditur, ornnes homines falvos fieri
Deum velle , femperque voluifle ; & hoc non
97 aliunde, monftratur, quam 97 de iis benefi-
eiis quæ providentia Dei univerfis genera-
tionibus communiter atque. indifferenter im-
pendit, Fuerunt enim ac funt'hujufmodido*
ncraifs Z na ita generalia, ut ipforum teftimonio ad
tilitas. quærendum verum Deum poffent hommes
adjuvari .: quitus donis auttbrem fuum per
omnia fæcula proteftantibus, fpecialis gratiæ
largitas fuperfufa eft . Quæ licet copiofius
nunc quam ante præftetur ,. cauffas tarnen
diftributionum fuarum Dominas apud fçien-
96 Quefn. in marg. Al. mortalitate.
97 Tres noftri rcodd. Van. nec non Jol. &ân-
tiquæ edit. Profp. de bis benefit iis , eaquç providentia
Dei, quam univerfis ,
98 Ex fex haften us ohfervàtîs codîcibus , quatuor
habent î ita credimus benignant, ut &c.ni-
G e n t ï u w L i b . II. ^38 v
tiam fuam tarait, & intra fecretum potea-'^P.XXv.
tiftimæ voluntatis occuluit : quæ “ omnl*^s Gratia fpe*.
uniformiter affluèrent , ,i non Jaterent . Et cjalîs ,non
quam nulla eft ambiguitas de benigmtate omhibus
generali fam de fpeciali mifericordia nihil uniformi-
quod ftupendum effet exifteret : ac proinde terafflluit.
fila effet gratia, ifta non effet. Deo autem
placuit & hanc multis tribuere, & illam a
nemine fubmovere, ut ex utraque appareat
non negatum univerfitati, quod collatum eft
portiont , fed in aliis prævaluiffe gratiam ,
jn aliis refiliiffe paturam,
mirum Thuan. & Camb. a Quefnello allegati ,
Jol. citatus a noviflîmo S. Profperi editore, &
Vat. î. Alii duo Vatt. 2. & 3. habent : ita credimus
& experimur potentem , ut in editis legitur.
Plurium & vetuftiorum exemplarium leftionem
prsferendam putavimitó;.çura præfertrm .in fub-
lequentibus dicatur hæc gratiæ opitulatio , non
/olum variis modis omnibus adhiberi , verum et-
iam a multis refutari ipforum ne quitta ,, quod
ad benigoitatem potius gratis nullam necemta-
C A P U T X X V I .
Quod in omni juftificatione gratia quidem
principaliper proeemineat , fed voluntas et
fubjungatur, & conjungatur cooperando di-
vino open in fe j & gratta ad id pupa-
xet voluntatem.
HAnç quippe abundantiorem gratiam
98 ita credimus benignam , Ut nullo “ odus a;
modo arbitremur effe violentam, quod quid- gCJjdi.
quid in falvandis hominibus agitur, ex fo- 98
la. Dei voluntate peragatur , cum etiam
ipfis parvulis per alienæ voluntatis fubvenia- ^
tur obfçquium. Gratia .quidém Dei ilia 99
in omni juftificatione principaliter. præerai- t
net, fuadendo exhortationibus,> 1 monendo
exemplis, terrendo periculis, incitando- mi-
raçulis, dando intelle£fum, infpirando con-
filium , corque : ipfum illuminando , & fidei
affeftionjbus imbuendo ; fed etiam voluntas
hominis fubjungitur ei atque; conjungitur , •
quæ ad hoc prædiiftis eft excitata præfidiis,
ut divino in fe cooperetur aperi -, & inci-
piat exercere ad meritum quod de fuperno Defe£lus
femine coricepit ad ftudium ; de fua habens
mutabilitate fi deficit , de gratiæ opitulatio- ne.
ne fi proficit. Quæ opitulatio per innume- Opitula-
ros modos, five o c c u lto s five manifeftbs, omm-
omnibus adhibetur ; .& quod.;:a- multis refur
tatur, ipforum «eft nequitiæ j’ quod autem â mu]^s r£.
multis lufcipitur, & gratiæ • eft divinæ , &; futatur
voluntatis humanæ , Sive igitur. initia fi-eorum ni-
ve profe&us'fidelium, five ufque in finerft1 8uitia •
perfeverantiam cogitemus, tiullura .genus y
nulla fpecies cujulquara victiitis .2. ioccurret ÿ %
quæ vel fine dono divinæ gratiæ, vel fine
confenfu1 iloftræ voluntatis habeatur .r Ipfa ra»«»i
enim gratia hoc omni genere medendi atque
....
tern ihferentis , quam ad potentiam'ejufdem d«-
monftrandam pertinet. Poll pauca MS. Thuan.
Quod /i quid in falvandis. MSS. Vat. i. Jol. &
Camb- Quo ft quid &c. Edit, antiquiores Profp.
Quo quidquid in falvandis. Vatt. 2,. & j . ut in
tC 99 Iia.cum MSS. Vat. i. Jol. & Camb. Cod.
Vat- 3. in omnium fuflificationem . Editi vero an-
tiqui & Quefn. in omnibus jujlificationibus. Vox
fiei pramiffa 4eeft MSS. Jol. & Cfmb. Vox
vero ilia in Vatt. 2. 3, ac in antiquioribus editis
omittitur. . #
1 Vqlg* mpvendo. Magis placuit-tnum noftro-
rum Vatt. codicum leftio.
2 Vatt. 1. &2. occurrit.
2 j p D e V o c a t . o m n .
CAPUT que auxiüandi agit, ut in eo quem vocat
vvvH * 3 * Primam fil>i receptricem & famulam do-
8t xxvii. norum fuomm prseparet voluntatem . Nara
Voluntas vjlrtus nolentium nulla eft, nec poteft aflei
famula ri Vel fidem vel fpem , vel caritatem eis
Urati*, inefle, quorum ab his bonis eonfenfus alie-
[ejurque nus f
eonfenfus.
C A P U T XXVII.
G e n t i u m L i b . II. 240
eflet unde traherentur , fi fequaces fide & CAPUT
voluntate non effent: quoniam qui non ere- XXVII.
dunt, nec trahunturomnino , nec veniuntj^^^^UI.
neque accedunt qui diffentiunt , fed rece-
-m m ,erg0 veniunt, amore ducuntur: ««JunV
dilecti ,011m funt , & dilexerunt, qutefiti
funt, & qusefierunt, &quod eos voluit Deus
yelle, voluerunt.
C A P U T XXVIII.
Confenfm voluntatis per gratiam gigni, non
folum fx dt&rina '& illufiratione, fed etiam
ex tenore I & metu. :
H l
'frov. ç.\
S j tilitas
Kmoris.
melts 25.
Une autem confenfum non folum co-
. ^ortatio prædicantium & incitamenta
dpctnnæ, fed etiam metus gignit , propter
quod feriptum eft : Principium (aptentice timor
Domini, Qui quantislibet terroribusin-
feratur, non afiud agit, quam ut quernfe-
cerit timentem , faciat & volentem , nec
folum volentem ^ fed etiam fapientem. Unde
& illud feriptum eft : Beatus cut dona-
turn efi habere timorem D e i, Quid enim.
tam beatificum, quam hic timor , qui ge-
nitor eruditorque fapientiæ eft? In . cujus;
I 4 utique devotione devota eft & voluntas, 4
I quæ au&qre gratia eodem proficit timoré ,
irimor fa- quo ccepjt. Cum ergo hic timor etiam per
X)eo quamdam vim magni terroris immittitur ,
Etiæau- ößÄnjMi ratio extinguitur , nec. inteile&us
^ore ope- aufertur ; fed ilia potius quæ mentem pre-
Ian re . mebat caligo difeutitur., ut voluntas deprayata
prius atque captiva,, refta efficiaturj&.
libera . Unde ficut animus nihil virtutisca-
pit, nifi radium veri acceperit luniinis ; ita
gratia nihil ei quern voçat çonfert , nifi
ilihilcon- oculos in. eo aperuerit voluntatis, Quæ in
Bert gratia, plerifque , ficiit fuperius difputatum eft, ab
Ipèriatvo* j^° ^ atdentiffima , çitis &magnis
luntatis, ^ltatu^ augmentfe^ in plerifque autem tarde
cun^anterque. proficiens, vix ad ea in-
crementa provehitur,. quæ idoneam ad per-
feverandum habeant firmitatem . Dicit qui-
Mean.6.44. dem Dominus : Nemo venitad nie , nifi Pater
qui mißt me, attraxexit eum ,,Sed hoc
ideo diftum eft, u t il lam ■ fidem , fine qua
nemo ad Çhriftum venit, ex Patris haberi
munere poyerimus , fecundum . illud quod
matt. 16. Apoftolo Petro dicitur: Beatus es Simon bar-
■ 7 8 9* Jona, quia caro 0 “ .fanguis non revelavit tibi
, fed Pater, meus qui in calls efi : qui
in cordibus tfahendoruny hoc egit ut cre-
■ Fides quaderent , hoc .effecit ut vellent . Non enim
■ veoiturad
I Çhriftum ,
fefpiratu/
Deo.
3 Forte primurn,
4 Editi qute auflore gratiæ eodem proficit timoré.
MS. Camb. notante Quefnello'^ & Vat. i>,
quo auBore eodem proficit timere. Sequuti fumus
Vat. 3. nam utroque genere a.u&pris nomen effer-
tur & feminino quidem généré ufuseft Ovidius
lib. S- Faft. v. 192. & Seneca Medeæ v. 979. . •
$ Quefn. in marg. Al. Quia .0 Notandum vero
eft hoc primum membrum ad poftremutn antece-
dentis capitfe pertinere -,. atque, ut refte intellî-.
gatur, cutn eb elfe conneftendum , ita ut qui fit
loco vocis Deus, ad quam refertur.
6 Vat. 1 . folius.
M ' eos qui gratta Dei in Çhrifium créditât,
non credere -, & eos qui perfeve-
rant, a Dco recedere,
5 f^ \U i ad obediendum fibi, ipfum vel- Poteftas
le fie donat , ut etiam a perfeve- diffentien-
raturis illam mutabilitatem , quæ poteft nol- djL§raîiæ
le , non auferat .* alioquin nemo umquam effic^c i*
fidejium recefliffet a. fide, neminem concu-Conc.Trid.
pifeentia vinceret, neminem triftitia elide- feff.6. de'
ret , neminem iracundia debellaret , nullius jtßific-
caritas refrigefeeret, nullius patîentia fran- {É s*
geretur, & collatam fibi gratiam nemone-
gfigeret. Sed quia hæc poffunt fieri, & in
confenfum talium tentationum façilis ni-
mium proclivifque defeenfip eft , numquam
debet in auribus fidelium vox ilia Domini
non fonare, qua Appftolis dicitur : Vigilate Matt, z6.
&, orate, ne ïntretis in tent at tönern. Ubi fi 4**
cle: vigilarido tantum , non etiam de oran-
clo difeipulos admoneret , 6 folas, Jiberi ar- 6
bitrii vires videretur hortatus,. Sed eumad-
didit, Et orate, fatis docuit fuperni futurum
muneris, ut eos etiam vigilantes ten-
tationis procella non vinceret . Taie eft &
jllud quod ait : Simon, Simon, ecce Satanas Luc. 22.
7 pofiulavit ut vos cernent velut triticum .
jEgo autem rogavi pro te , ne deficiat fides 7
tua : & tu tandem converfus confirma fra-
rres tuos : 8 & rogate ne intretis in tentar 8
tionem. Si ergo defeétura erat fides tanti
Apoftoli , nifi 9 .pro ea Chriftüs oraret , 9
inerat ei proculdubio mutabilitas, quæ poffet
in tentatione nutare . Et non ita jam
perfeverantiæ Fuerat virtute folidatus , ut
nuliis periculis effet obnoxius ,. Siquidem
tam gravis eumj;perturbatip etiam-poft ifta
çoneufferit, ut in Caiphæ domo umus an-
çillæ interrogatione pavçfaéius , ufque àd
trinam 19 negatipnem ejus , cui commpri-
turum fe fppponderat, conftantia déficiente ro (.
perdudlus fit . Qui ergo tune cpnturbatum
cor Apoftoli non humanis, fed divinis con-
: . :/ .V.ve-r
l Y a L L & Jol. expojlulavif, ut vos cvibxaret
ficut triticum . y at. 2. expoflulavit, ut vos eer•
nqret velut triticum . Vat. 3. expetivit , ut vos
cerneret. Editorum le£lionem retinuimus , cum
eadem reperiatur fupra lib. i.c. 24. ubi folum pro
velut habetur ficut.
8 Qu*dam edjtiones Profperi, & Vat. 1. &ro-
ga. Cónfer adnpt. 83. in lib. 1.
9 Ita ex quinque MSS.tribus Vatt. Jol. & Camb.
Editi pro eo .. Poft pauca pro nutare Quefn. in
marg. Al. muiare.
jo Edit. Profp. negationem Cbrifli.,