4 i 9 D i s s. I. d e V i t a e t r e b . g è s t . 4 î °
AN. CH. fmtio , ita hkmnhat, fiuratißims M M fericordiam commoventem i ita cap. 13 . A* AN. CB
440. fubjungatut exhortatio Sacerdotis . Non ita
profetto ioqueretur Pontifex, nifi Iongo ufu
ac confuetudine firmatum invenitfet in Ecclefia
Romana pradicandi morem.
4 Santtus Leo fcribens ad Maximum Ari-
tiochenum & ad Theodoritum diferte affe-
rit: Jslon permittendum ut quifquam extra
facerdotalem ordinem confiitutus gradum fibi^
pradicatoris aßumat 1 Cum in Ecclefia Dei
(omnia ordinata e(fe conveniat, ut in uno'Chri-
fii corpore & excellentiora- membrafuum officium
impleant, &fnferiora fuperioribusnon
Conc._ Tri- tefultent. Quod decretum cum ab Antio-
dent-feJf-5- cheno- Epifcopo omnibus dicecefis fua Me-
de Ref- tropolitanis atque Epifcopis inotum fieri ve-
& iitV indicium eft hoc Temper ab omnibus
cap. i* Epifcopis per univerfam Ecclefiam obferva-
tum effe, ut ipfi verb» Dei gregen> Ghri-
fti pafcere fatagerent: nec alioqui eum- pu-
tafte fuum ab Epifcopaofficium impleri, nifi
pradicatioriis obiret munus, fi legitimeim-
pedicus■ non fuerit. '• • : •
5. Sozomenum falfi. redarguit fermo Li-
„ berii Papa, quem totum' defcripfit B. Am-
KAriTpanä’ hrofius lib. 3. de velandis'.virginibus , ha-
^ bitumque effe tradit in Bafilica fantti Petri
•di^ Natalis dominici ad ipfius A.mbrofii fo-
Torem Marcellinam y.qua.tunc virginitatem
cum aliis nonnullis profitebatur. Quod enim
objiciunt aliqui, non fuiffe fermonem ad pa-
pulum , fed exhortationem dumtaxat ad Mar-
^ellinam, allocutionemque privatam , prater,
confuetudinem Romany Ecclefia : quis
non videat hoc gratis, d id ;, Sc folum ne-
gando'exfufflari? Quid enim. defideratur, ut
folemnis dicatur hie fermo? Habitus eft in
Bafilica fantti Petri, in qua omnia Ponti-
ficif fui munia obibant Romani Epifcopi :
habitus eft in maxima Natalitii dominici
folemnitate: habitus eft coram ingenti ac
numerofa plebe , quern gemina fefti domi-
nici" & confecrationis virginum folemni-
tas irt Bafil’icam acciverat •• cui etiam inter-
fuit Bönonienfis Epifcopus . Quid ampjiiis
jequiritur ? Contra confuetudinem porro Ecclefia..
fpa ,egifse Liberium in tanta folemnitate
, in tanto plebis coneprfu, in tarn au-
gufta Bafilica luce, qui dixerit, haud fcio
an fatis Liberii honori confülät. Probabile
magis eft hoc ex Ecclefia fua more' Ponti-
ficem egiffe, eumque occafione confecran-
darum virginum , poft maximam fermonis
partem , qua de myfterio Natalis Domini
erat, pauca tantummodo fuBjunxifre advir-
gines. Clarum eft enim non effe integrum
hujufmödi fermonem apud^Ambrofium, qui
ea folum feriptis fuis inferuit,_ qua fub;e-
£ta tunc materia congruebant , & fqrori
fuf accomoKxlata erant.
6.- De Zephirino Papa antiquiorem adhuc
teftem adduco Tertullianum, ex quo id fal-
tem certum habemus , -in reconciliatione
pcenitentium Romanos Pontifices concio-
nem ad populum habuiffe .* in libro enim de
Pudicitia quem jam ab Ecclefia catholica
alienus confcripfit, Zephirinum Papam in-
ducit fidelcs in gratiam pcenitentium ad mitu
qutdem pcemtentiam mxent aa exora
craternitatem in Ecclefiam inducens... meum
hominis exitum quantis potes mifericordiail-
lecebris bonus Pafior.& benediStus Papaconr
cionaris, & in parabola ovis capras tuas
quarts &c.- Falfum eft igitur quod ajunt ,
nullum fermonem Leohis antiquiorem repe-
riri, qui a Romano Epifcopo habitus fit . .
Quod etfi verum effet, non inde tarnen ro-
boris plurimum: caperet Sozomeni fenten-
t ia . Cum enipi nullum Mediolanenfis ali-
cujus Epifcopi, aut Arelatenfi$ , aut Raven-
nenfis, aut Hipponenfis fermonem habeamus
di£lum a pradecefforibus Ambrofii , Hila-
rii, Petri Chryfologi aut Auguftini : quis
propterea dixerit nullos iftarum Ecclefiarum
Epifcopos his, quos recenfui j atate fupe-
riores ferjnonem ad populum fuum habuif-
fe ? Satius- eft igitur fäteri l^allücinatum ef- $
fe Sozomenum falfifque rumufeufis dece-
ptum; vel cum fanfto Gregorio Magno di-
cendum: Sozomeni hifloyiam Sedes Apofioli- £Ktei|
ca fufeipere recufat, quonim mult# men- epifiM
titur . >!
Non alia tunc, occurrebat animo ex ifta epiß. ji
difficultate evadendi via , cum prima edi- ad M
tioni incumbebam . Aliam quarto poft an- g* *Hm ^
no fibi,fecit in Prafatione ad novam Ma-
,gni Gaffiodori editionem ^vir doSiffimus
Joannes Garetius Congregationis Benedifti-
na S. Mauri .alumnus * Auguratur videlicet:
in locum Gaffiodori fui ex Sozqmeno decer-
ptum mendum irrepfiffe, auguriumquefuum
Codicis Santheodoriciani fuffragio roborat ,
ubi pro verbo doc.et., legitur. dich . Qua
quidem Jeftio, inquit, alium omninoaeve-?
riftimum fenfum efficit. Ibi enim de canti-
co Allel uja 'agit Caffiodorus Rune mo-
dum: Apud Romahos in uno quoque anna
femel pfallunt Alleluja primo die Pafcha 9
ita ut Rorhant pro juramenia hqbednt ut
hunc hyrnnum audire mereantur, In qua Ecclefia
( fubjungit continuo Tripartita )ne-
qüe Epifcopus 1 heque aBor quifquam coram
populo dich, fupple illjud rpri mqm Alleluja
pafehale .
Conje£tura lubens fubferiberem, nifi ve-
ritas obftaret . Ecquis enimvero hymnum
ilium dicit, fi neque1 Epifcopus , neque quifquam
alter ilium dicit coram populo? Ad
quid audiendum conCUrrerenf Romani \ fi
neminem dicentem haberent? at verö uni-
co fulcitur codice MS. . fexcentoruih fere
annorum Tripartita hiftori^.' Sed quid hie
inter tantos. tot editionum Edijtortimque
codices qua excqfos , qua MSS. tam Tripartita
hiftoriaquamSozomeni', quem tandem
fontem adi^e. tutius eft , quam rivuli
umbrarn perfequi.?. Quis enim afferereaudeat
corruptum fuiffe Graci audloris textum ,
tot criticis eruditorum virorum lucubratio-
nibus^vexatuni, apud quorum neminem nulla
umquäm yel. minima labis fufpicione la-
boravit? Enitnvero ut facile a genuina voce
docet Latinf interpretis i ad affinem
n'r defleflere ofeitans feriba potuit ; ita
a Gracarum vocum illis refponden.tium
una
I i l n
é i . CH.
» 44°-
una ad alterarh làpfus longe difficillimus \
Quid igitur ? Huic viri dofti conjectura
noftram illam de errante Sözomeno fufpi-
cionem anteferimus? minime. Sed novamf
utraque pofthabita, proferimus fententiam
öpinione ni fallor majorera. Certum enim
mihi eft de publica concione; Sozomenum
hoc loco feribere , fed pafchali ; feriptorif-
que verba fic explicanda : Apud Romanos,
quotannis femel cantari Alleluja primo
Pafchatis die : & ita folemhem illis effe
facri hujüs cantici titum , ut ad illud audiendum
& pfallendum omnes ad Ecclefiam
confluèrent , & multi etiam pro juramento
ac voto haberent , ut hunt hymnum audi-
xe & canere mererentur. Quippe iila facra
Pafchatis die; folus hic breviflimus hymnus
pro omni condone erat : cum in éa Urbe
îieque Epifcopus, neque alius quifquam ad
populum in Ecclefia congregät'ura illa die
concioöem haberet [3
Hanc effe mentem Sozomeni, materia ipfius
quam traftat, infpeftio probat ; Toto enim
fuperiori capite quod eft :XVIII. de fola
pafchali feftivitate fermonem habet: inpra-
fenti vero feu XIX. & de Päfchate plurima',
& nihil nifi occafione Pafchatis differit, varias
Ecclefiarum confuetudines hunc foliim
in finem referens, üt diferepantes olim in
fjeftivitatis iftius die Ecelefias excufet, alias-
SS. Petri & Paulli , alias S. Joannis tradi-
tiones varias obfervarites .< Stultum enim -,
inquit ille, nec immerito y exiftimabant ( Epifcopi
) confuetudinum caujfa ab fe irvüicem fe-
pavar 't eos qui in pracipuis- religionis capiti-
lus confentkeHt j « Poft qua.; fabjicit: varios Ec-
clefiaruni ufus, inter quos Romanum ferne!
cantandi in -Pafchate Allelujay aliofqüe iiib-s
Jungit ad illud feftum non-'pertinentes '. cujus
■ tarnen caujfa , inquit . caput ciaudens j ’
in hunc de- ifiis rebus fermonem fum deta-
pfus.
Sic intelle&us Sozomenus non jam am-
plius. dicendus' .eft rem falfam de Romana
Ecclefia Tcripfiffe , ut anted: fenferam ; ne-
que etiam quarendum , ut quarit eruditas
Garetius , qui fieri potuerit ut Caffiodorus
Sozomenum excerpens , ea qua pracedunt
& qua fubfequuntur pratermiferit , & illa
tantum exferipferit , qua falfa effe confian-
tiffime noverat . Nam & yera funt ea qua
excerpfit , & verum non eft cetera ab eo
non fuiffe excerpta , de illa nimirum con-
fuetydine occafione Arii orta, ut apud Ale-
xandrinos folus Epifcopus concionaretur .
Quid enim fibi volunt hac fuperioris capitis
feu XXXV III.. verba | • In -,Alexandria
Presbyter non facit fermonem j & 'h a c res
Tom. II.
tnitium accepit ex quo Arius Ecclefiam con- AN. CH.
turbavtti Hac igitur non pratermifit , fed 44.0.
in caput fuperius tranftulit Senator.
Porro quod.tam verum fit Pontifices Ro- ’
manos in die Pafchatis fermonem ad popu-
Ium habere non fuiffe per ea tempora foli-
tos , quam falfum eft aliis temporibüs non
publice doeuiffe , cum Sozomenus fic intel-
le£lus afferat, nec alius fcriptorcontrarium
umquam docuerit , non poteft in dubium
probabili aliqua ratione revocari. Prafertim
cum nec Leonis noftri, nec alicujus ante
fextum faculum Pontificis Romani Sermo-
qes ulli pafchales appareant. Namquodduo
Leonini huic folemmtati adferipti legantur
in fuperioribus editionibus , erratum effe
. Editorum fuo. loco probavimus ex Sermonis
qtriufque contextu , allatis etiam rationi-
bus , löfuper au^oritate Hincmafi Epifcopi
Remenfis Sc Flori Lugdunenfis, illofque non
m pafchali feftivitate , fed fabbato fanao
dittos fuiffe demonftravimus . Vide Monitum
utrique prafixura , Sc obferva illam
Romana Ecclefia confuetudinem ultra
fexti faculi initia me confulto non exten-
dere, quia Homilia. a Gregorio Magno in
eadem 'folemnitäte ditta ad populum , rem
aliter ■ poftmodum- fe habuiffe manifeftum
faciunt.
_ Quid primo Pontificatus fui trienhio-ege- XIII.
rit- Leo nofter pro Ecclefia rebus , feripto- Obfcura
resr filent , nec e» ullis ejus epiftolis certo Pontifi-
difcimus. 4 Duas huic vacuo intervalioaffi- catusLeo-
gna.vimus, quas per id temporis feriptas ef- fiis exor-
fê ^lura mihi perfuadent, ut fufius; in no- dia.
tis expendimus . Populata fuperioribus an- .4
xiis Africa", ipfaque Garthagine.-a Wanda- ^piß- 1.
lis capta anno 43.9. plurima homfnum mul- nt\ncJr*'
titudo ad tranfimarinä fe contulit, vel fra-
ttis navibus impofira, ut narrat Vittor Vi- Wm
tenfis, vel fponte irfimanitati. Wandalorum ™ ‘
fe fubducens . Mâuritania Cæfârienfîs adhuc ^/iff. Vit.
tum Romanis parebat, ex qua Romam plu- de Perfic,
nmi commeantes Leonem- monuerunt de Wand.
ordinatiqnibus illicite Sc contra ßatuta ca-
nonum in ea provincia ufurpatis . Roma
tune temporis verfabatur Potentius Epifcopus
, ut puto, Africanus, cui ab urbe profielfeenti
Leo cura fua vicem commijit, ut de Epiß
Epifcopis, quorum culpabilis ferebatur eie- nuncxii.
Mio, quid veritas haberet, inquirerct . Qui ad Afri-
Sc epiftplam a Leone accepit ad Africanos cams Ep.
perferendam, qua temporum injuria exci- cap. 1.
dit. Potentius in provinciam reverfus accurata,
ut rogatus fuerat, relatione per litte—
Tas fignificavit, qua mala Mauritania Ca-
. farienfis Ecclefiam affligèrent. Unde fantto
Pontifici nafa occafio iterum feribendi ad
F f Afri-
E D I T O R U M A^D N O T A T I O N E S .
4 Duas alias epiftolas nos initio pofuimiis ,y
alteram • ad Epifcopum Aquilejénfem, alteram
ad Sepfimum Àltinatém, quas circa an. 442.
feriptas in Admbnitione ouendimus . E con;-’
*x dudbiiy epiftolis, qdas fub initium Pon-
tincatns Leonis datas exiltimavit Quefnellus ,
prima ad Epifcopos Africanos in, hac editione
erit diiodecima, eo quod exaratam credamus
poft annum 445. fecuhda vero^ ad Rufticum
erit epift. 167. quippe quam traditam puta-
mus poft diem 9. Kal. Nov. an. 458. Admoni-
tiones his fingulis pramiffis conferenda fun: .