CAPUT venit oculis, & ad largos poenitudinis fle-
XXVIII. tus potenti .incitavit afpeflu, potuit hanc
Quibot firmitatem animi præcipuo conferre difci-
Chriftus pulo » ut ^lcut' Dominum nihil ab
retrum explendæ paflionis propofito deterrebat, ita-
lefpexit. nec B. Petrum ulla tunc formido fupera-
Præcipuus r€t . Sed hæc Habilitas illius tantummodo
difcipulus.pr0prja fuit 9 qui folus vere potenterque di-
Joan.io.iB.cebat : Poteßatem habeo n ponere animdm
11 me am, & poteftatem habeo iterum fumere
earn. In ceteris vero hominibus, donee ca-
Gal. $. 17. Y0 concupifdt adverfus fpiritum , & fpiri-
Mattb. 26. tus adverfus camem , & donee fpirttus qui-
41' dem promtus eß , caro autem infirma , incommutabilis
animi fortitudo non poteft re-
periri: quoniam nonhujus, fed alteriusvi-
tæ eft veræ pacis perfe&a & fecura félicitas.
In præfentis autem agonis incerto ,
Nec ‘ rjf ubi tota vita tentatio e ß , & 12 ab infidian-
viftorfa* tis fuperbia neç ipfa eft tuta viftoria, mu-
periculo tabilitatis periculo noncaretur. Et licet incarer.
numeris San&is fuis donet virtutem perfe-
12 verandi ufque in finem divina prote&io, a
Job. 7. i . nujj-s tamen i^ aufert quod ipfià répugnât
13 ex ipfis, ut in omnibus ftudiis eorum at-
aue conatibus femper inter fe velle & nolle
Pu°na vo- aecertent. Quam compugnantiam idem bea-
Juntatum tiflimus Petrus etiam in ipfa palmarum
in Sanftis. omnium ^nfummatione perpeffus eft . Si-
14 ^uidem hoc* i^. ipfi Dominus proteftetur &
Joan. 21. dicat : Amen, Amen dico tibi, quand* fu-
18. vents eras, prtecingebas fe, & ambulabasubt
vole bas: cum autem fenueris, extendes ma-
nus tuas, & alius te pracinget , & duc et
quo tu non vis. Hoc autem 15 dixit, figni-
35 ficans qua morte glorificaturus effet Deum .
Quis ergo ambigat, quis ignoret hanc for-
tiffimam petram, quæ ab ilia principali pe-
tra communionem & virtutis fumfit & no-
minis, hoc defiderium femper habuiffe, ut
ei moriendi pro Ghrifto conftantia donare-;
Mattb. 16. tur 2 Verumtàmen ita inevitabilis erat oblu-
18. * * élatio trepidationis, 16 utvir martyriiavi-
16 diflimus , adepturus quidem denuntiaretur
viöoriam paflionis , fed non fine tentatione
formidinis . Merito igitur non folum ab in-
cipientibus, verum etiam a prove&is San-
&Es uniformiter Domino fupplicatur & dici-
Matt.6.13-tur: Ne nos 17 inféras in tentationem, fed
Perfevc- Ubera nos a malo. Univerfis enim, qui in'
donum ** & dile&ione permanent, ab ipfo dona-'
P c i. tur ne in tentatione fuperentur: 18 ut qui
i.Cor.i. gloriatur, in Domino glorietur : ipfamque 19
31. vi&oriam iifdem quibus earn impertit, aferi-
17 bit; ut quamvis auxilio Dei fteterint , ta-
18 men, quia in fe habebant unde caderent ?
11 Vat.'i. ponendi...& iterum fumendi: quod
poftremum eft etiam in cod. Jol.
iz Vat. 3. ab infidiante . Vatr. I. & 2. cuman-
tiquis editis Profp. ab inftdianti.
13 MSS. Jol. Camb. & Vat. 1. aufertur.
14 Vat. 1. ipje Dominât proté[îatur, (T dicit.
Vat. 2. & anriquæ edir. Profp. ipfe Dominus &c.
15 Vat. 1. & Jol. dicebat. Mox idem \&t.clarifie
atur us effet Deum.
16 MS. Jol. ut viro martyrii avidijfimo, ade-
pturo quidem , denuntiaretur viSoria paßionis :
ipforum fit meritum quod fteterunt. Igitur CAPÖT
ficut qui crediderunt , juvantur ut in fide AAlx-
maneant; fie & qui nondum crediderunt ,
juvantur ut credant : & quemadmôdum illi **■
in fua habent poteftate ut exeant, ita&ifti
in fua habent poteftate ne veniant ; fitque
manifeftum quod diverfis atque innumeris
modis omnes homines vult Deus falvos fie- i. Tim.z,
ri , & in agnitionem veritatis venire : fed
qui veniunt, Dei auxilio diriguntur ; qui
non veniunt, fua pertinacia reluftantur .
C A P U T XXIX.
Promijjio bcnediclionis omnium gentium ita
completur quotidte , ut nec pereuntibus fit
ex eu fat io jufia, nec falvatis de fua jufii-
tia gloriatio.
QUamvis enim multi amantes tenebras
fuas, fplendorem non recipiant veri-
, tatis, & multi qui illuminati fuerant , te-
nebrefeant ; verbum tamen Dei manet in
æternum, & de promiflionis yeritate nihil
excidit. Intrat quotidie præfcita 20 &pro- jfa. 40,
mifla gentium plenitudo, & in Abrahæ fe- 20
mine omnis gens, omnistribus, omnis lin- ;
gua benedicitur. Quod enim Pater Filiode- Joan.6.(3
dit , Filius non amittit , neque quifquam pa#
poteft de manu ejus 21 rapere quod accepit. ter Fjjj0
Firmum fundamentuim^ Dei fiat ', & manfun dédit s Fi-
in æternum templi ædificatio non vacillât, lius non
prætenta fuper omnes veritate & mifericor- *2
dia Dei: a quo-quod & nemini negatur , z‘ im’ 1'
& nulli debetur, in iis quos promifit effi- ’2I
citur. Ipfe enim operatur omnia in omni- x. Cor. 12,
bus ; fed omnia proculdubiö jufta & bona . 6.
Univerfie enim via Domini mifericordia &,
veritas. Qui ficut præfcivit ante fæcula , P/ol. 24.
quanta totius mundi hominum multitudo ,
vel communibus ufa donis,' vel fpecialibus nJa .{jon#
22 ad juta præfidiis, declinans tamen ab iti—: fpecialia
nere veritatis'ific vitæ, ingreffûra effet lati- prsefidia.
tudinem erroris & mortis ita'femper præ- 22
cognitum habuit quàntus piörum numerus
per opem gratiæ- •, & per fe'rvifütem obe-
aientiæ ad ætefnam beatitudinem pertine-
ret : ut nullo excidente de piert it adine pro^
mifforum, qui nec 23 provenu erat fallen- 2j
dus, nec auxilio defutürus, éoS glorificaret
præ omnibus, quoselegit ex omnibus. Uni- Elefti ex
verfitati quippe hominum, • quod àbunde pro- omnibus,
bavimus, ita multiplex dtqûe1 ineffebili^ bo-8,or^can‘
nitas Dei confuluit femper & confulit , ut
neque ulli pereuntium exeufatio fuppetatde -
abnegato fibi lumine veritatis , neque cui--
quam
& forte meliuÿ;
• 17 Sic melius ex quatuor codd. Al. induc as .
18 Sex voces féquentes défunt iki' tribus MSS.
Vatr. I
19 Editi Profperi gloriam.
20 Vat. i . & pracàgnita.
21 Ita ex pluribus & vëruftioribus' codd. nec
non ex ultim'a Profperi edit. Al. eriperé.
22 Vatt. i. & 3. àd Jol. adjura{donis.
23 MS. Jol. proventu : & dein pré omnibus
quos elegit in codd. Vatr. 1. & 3.
243 D e V o c â 'T. o m n .'
lâP.XX^.quam fit; liberum dt fila juftitia gloriarl
& XXXI. cum & îllôs propria ritquitia demer^at ad
poénânï', & iftbs Dei grafià perducàt aft
gloriam t
G A F U T XXX.
Rëpeiitiv prirni çapitis libre fe'cundi.
QUod ïfaqüé jn prin'cipiö' feciindi hujüf
v°lüminis infinuaviniiis hobnunçite-
riyri çommendlfmus1,- uf eufii’ de gratiæ pro- I 24 fufiditate àhilüdjrie diljiutatur, 24- tribitóV
.îHis falüberrimfe Sç veraciflimis definitioriiu'
^T/w.2.4. bus fimiis1 jnniirî ; qUafrurif uha- profitéiéulf
■ *S æterrium proprium1 dîvinæ éffé; 25 bont-
tatis, ut onines liomifies falvos' fieri veilt,
o£ in agnitioriem veritarié; vénirë, Alia ß-
mül prædiçat, omnëm hominem qüî folvus"
fit', qôîqUë irt' ^nitibnefii ,veriéaîfis; vënit yr
Dëi aukiliö jüvâri i& rëgr, ütquë in fide
qùà' per dileElioriëin pp'erattiï 9 perrfiatybat cu-
ftbdiri.. Tértjà véto teriiperanter & fobrië-
prbtëftatur , nóri omnëm. volüntatis Der
compteKehdi poffë fa'tiortëm , & fiiUttas diUi
yinbrum opëtUrh cauffas ab huittaria intelr
Jigentia effe fubduéfas, tit cum iri temporlr
I bus, in häripnibüs, jn familiis*,- in parvu*-
I 1rs, in nondurii natis & 26 geminis quæ-
damf aut Varie auf infignitër gefta nofcürt-
tur * nöö arnbigamus ea ëk iHis* ë'ffe j-
J . jóftüS' ^ miferitófs Deus irt hoé franfifüib
fiécUlo' rtoluit fciri. Qüöd qüidenÜ ad urili-
tatém noftfam difpofifutn ferttrèndum eft r;
■ 27 27 u tJ quoniam fpe falHi fa&'i fürrius , quibùô
præpafavit ï)éus quod pc ul us hort vidi
t , nec ?£ufis aüdivit, nec in cor hominiÿ
afeendit ; fieuf conftantér érédimüs videft-
dum, quod nondum videmus ; ita patienter
expyétçmus intëlligetidum, qûod rtondhm in-
I telligimus f Si ergo ceffet infidiöfa maligni-
J . tas , fl infèléïis pfæfumtio conquïéfcat , his
wernuoa» réfte, ut arbitrov -; 28 peftrâétetk nullius
Ener** eaufIa côriéntinis , neque ultra ne-
■ ceffe eft nos jnterminabilibus quæftionfbus
pccupari.
G A P U T XXXI.
Omnibus faculis àdfuijfe omnibus hominibuç
gratiam Déi boni täte generalij fed fal-
vandis peculiarem gratiam *
ELâborâtum eft enim $ quantum Dominus
adjuvif, ut non folum in rtovifli-
mis diebus , lèd etiam in cunélis retro fæ-
culis probàrëfür , gratiaffi Dei omnibus hominibus
adfuiffe, providentia quidem pari &
bonitate generali, 29 fed multi modo opéré, CAPUT
diverfaquo menfura : quoniam five occfilte , XXXI.
five manifefte, ipfe eft ( ut Apoftolus ait) & XXXII.
Sàivdtor' omnium hobtmiim , rnàkimë fide- , ^
Hum . Quæ lentëntia* ïutitiliflimæ brevitatis x
& vajidilfimi roboris fl tranquillo confide-Sententia
îfc'tüt' ih'tUitUi,% tot'alfrt JiànbJ, dë’^uâ1 'Agings fubtaiffi-
cohtrbvëriiatri dlrimirl 'Dicëffdo enîni; Qui brevi-
efiSalvator àtiiniürn fidWinuni confirma Vit .Ï!ar
bonitatem Dëi fu^er 'uiiiveffbs hoiûinés1 effe job0risl.
gëne’râlëm1^ adjicibridb .aUteni^ f o maxime 30
fidtéliunj'i oftëhd.it. effë pàrtérh generis humà-
nÿ,' (^Uæ^mëritè^fidèS^'dtviriitüs ififpirâ'tæyad'
fûmmartÿ àfqûë1' attefnartf falurerh 'jpecïiiibus2
.bénefiGiiS! proyghatur r •dübd,:UtiquëI hiîflà’ irtï-'
xÿuita'fè à^îtirr jüftïffimi' mileficbtaiffirtiF
Dëi y'éüjfisî juâÎGkimi '-w hte;'dffperàÿé;6hib't»s''
nbn currt drroga'rttia'difouriendum', féd curti1
treirtOrë Jaiidandurtï «eft ,
1 G A P U . T -XXXMyfilter
fidetâs fytùfios effe gr'dfkts munerum Déi,
i fdqüe flM'iX-Mfripfc'êortiM' jüjfo
' & ]iatWfi' DeV' jitdiciô.
Slquidertf ÿr irt ipfe quoqué: fidëliUM1 pôpu- , t
lils , quod jâtti r fupèriüS oftbntiim eft ^ 3
non Cadëm omnibus , rtec paria- 3-’^ cofifè- p
rarttür , & ante -uUa) humartô^um pèftdera1
mëfitoriïra1, diffimillimà- divirtorUrtî mëâfurÿ
fit munêfuoe, Si enftfti dë pârëfïtù’m fiaf&av
Jiunï judiéÎK cOflqüêtÿ non aûdërtiâÿ, cütrt--
alïq!üos- filios ftfes' hnüe til’l l èiO¥lira; eismi-
na, -53 ante afVfqùât pietatiS obfëqlîiâ, irtdülw .
gentiore ampfefliuntuV affefliuy fi1 ia^minis1 3 ■
qüOqUe erga flurtUlôs; fiberà eft difpOfefO ,
née jufte a quoquâirî repréhenditur , qui de'
unitK 34 conditions jfemilia quofdam fibi 34
quos bertigniuS’ bonëftaréf,. & qùOs-liÉteraîius
erudfrety efegit f rtUmqurd de: fiSmmi ptifriÿ
& veri domini bënëvofetffiflittïa æquitâte’
caiuffandumi eft r qaod ’irt magrta dO'mo- éjuÿ
innumeris differenriis univerfa- variant!» ?
CUmque nemo »liquid boni habeat, quod
35 non ille donaverit ; non omnes tamen
iifdem; virtutibils mioant, aat eadem char if* 3
matum dote dirantur , Nec poffumuè hâne: Gratia eft
diverfîtatem graduum! cauflis aptare merit©- prineipalis
rum , cum totius boni meriti principalis c?u.fla rac'
cauffa fit gratia , de cu-ji» opibus fumicar'rui ’
quicquid jn fingulis probable reperk-ur,
C A -
24 Qucfn.primis ill is. Emendavfinus ®x MSJ
& ceteris editionihus.
25 Vat. ;. poteflatis, 3. voluntatis*
2 6 Quefn. in marg. Al. gen it is .
27 In Vat. 1. & 3. deeft ut • Mox pro quibu
edit. Profp. cut, fcilicet fpei . Dein Vat. 1. 0'
omiffam particulam ut habet exfpepbamus pro ex
Jpeciemus, & fimiliter in MS. Jol.
P® Vat, 1. & Jol. retraflat is.
29 MS.Camb.fed multimoda diverfaque menfura.
30 Vat. I. & maxime.
31 Idem cod. in bis quoque.
32 Ibidem conferuntur; & paull© poftyÇ^profit.
33 Ibi, ante ulla pietatis. .
34 De voce conditions, ejufque feflfu vide ep.
4. Leoni» c. 1. & ibidem adnotata turn a Qucf-
ncllo, turn a nobis.
3$ Vat. I. non illi, fcilicet homini.