coricifie mulü prafides, & plura officia fmgulis regionibus ac pene jam civi-
tatibus incubare: item Rationales multi, 0 * Magi fin , & Vtcani Prafetto-
Alia Con- cum. Conftantinum .autem in -Provineiarum .divifione' aliquid novi conftituiffe
ftantini . omnes Iconfentiunt. Quid autem illud fuerit, cjuod ypi Diocletiaaus, v.ei Con-
ftantinus. .conftituerurit, non ita certum eil, ut certi aliquid amrmari queat .
Conftantini divifio ex Notitia dignitatum, aliifque Notitiis provineiarum ex-
plicari’ folet. Sed hæ Notitiæ exeüate quarto fæcul-o , y^l quinto lucupratæ y
eùm jam aliæ provineiarum divifîones & mutationes facias fuerant, mm us aptæ;
funt, ex quibus Conftantiniana diftributio certo colligatur: unde plures errores
ex hocTonte manarunt. Legendus. P, Jo. Antonius. Blancus torn. 4. della P0-
teßa e della Politica della Chiefh lib. a. c. 1. Aliis igitur teilimoniis utöidum
eft ,& Notitiæ præfatæ caute adhibendæ im ÜS locis 0 quæ ad anteriorem diitribu-
tionem illuftrandam conferre queunt. . . ' '-.y
De divifio- 3. Num vero in Diocletiani aut Conftantini diviftone aliquid m Narbonen-
neNarbo-fi5 quam Auguftusconftituerat, -immutatum, & quid; novi induclum iuerit ,
JJen£s fo!i" nunc : videndum eft. Quefhellus in; earn lententiam., defcendit: part., à» c. a, nihil
«ui pr^ luiffe immutatum ante medium fæculunr quart um 5 Tub quod earn diviiam autu-
vinciarum. mat in partes quatuor c ait enimc Nihil auf cm in antiquts monumentis ejt,
Quefnelli quo conjici poßit ^ divifionem provincies Narbonenfis folida in quatuor partes
opinio ejß ante dimidium quarti fesculi . Porro cap. 5* loquens de I^arbonenproviruex
ft II. novam divifionem indicat in partes quinque fubftnem fæculi quarti, poft-
fiarbonen-quam tyranni, qui Gallias diftraxerant, compreffi fuerunt.; Rebus veto Imperil
« confia- pofimodum pacatis, provinciarumque illarum nova divifione per imperialem
*&.• fanttionem induBa 8cc. ubi novam divifionem in quinque partes Tatis indigi-
ta t . Prima feilicet divifione Narbonenfem folidam difleélam putat in Narbonenfem
, in Viennenfem, in Alpes maritimas, 8c in Alpes Grajas r unkam enim
Narbonenfem memorat Sextus Rufus, qui fub medium fæculum .floruit, 8c Breviarium
dicavit Valentiniano I. 8c Valenti Imperatoribus circa an, 3^9. Cum
vero poft Sextum Rufum duæ Narbonenfes memorentur, hac unius Narbonenfis
divifione provincias quatuor ad quinque redaélas intelligere videtur, ita ut
quinque provinciæ, quæ pluribus teilimoniis appellantur, ex folida Narbonenli
fuerint difleélæ, nimirum duæ Narbonenfes, Viennçnfis provincia, Alpes maritime,
Sc Alpes Grajæ. /f . .
fere 4. Hec Quefnelli opinio plurimorum eft, ne dicamus ompium. Si enim Pa- ƒ run mn.n i c. , n i i . * * _ _. ^ —*e.o mcumr unis. gium,.& cum eo unum vel alterum excipias, ceteri om n— es am* ena fen*t■ ne nn tioa c/.oahn-
veniunt, qtatitiuc pyovnictes ex. fouda. Narbonen.fi confiatas fuifle, Aèc in alias
Galliarum partes extendi. Hoc pervulgatum tot eruditorum præjudicium ex eo
potiffimum pendet, quia viderunt quinque provincias a Galliis diftingui, uti m
Concilio . Valentino an. 374.. Gallia qumque provincia nominantur , & fi-
militer in' epiftola Maximi' tyranni ado Siricium. .Pàpàm an. 375:. ac in.Tauri-
nenfi Concilio .anniecircitar 401. Cum âuîeui fola Narbonenfis folida difcreta
fuerit a tribus Galliis. Celtica, Belgicav & Aquitanica ; quinque provincias ex
fola Narbonenli fumtas collegere. Hinc non confenferunt in fententiam Pagii ,
qui Aquitaniam primam inter , quinque pcôvincias aecpnfuit, Alpibus Grajis. ex-
Y) "e clufis^lnquar in Notitia Galliarum ifeptem provincias 1 prseferenje ab his fepa-
r rantur;.! s 1 ! up .. rn....; - |bj n.e.b
impugn»- : A t iftud argumentum , quod'eyidens! Ylfum eft, falfum deprehendinius »
ture > - Erf -enjm -tribus, primis feculis Narbonenfis folida Julii Cacfaris exemplo diftin-
Non foia .gui’ folerét a GaHiii-nf*culo tamenf quarto, cum nova provineiarum divifio fa-
Narbonen-Ha fuit, non tarn Narbonenfem,. quant -..Aquitaniam.. abGalliis difcretas inveni-
ps, fed et- mU5. -Quaituor telles faeouii. quarti. fufficient. Sextus Rufus in Breyiario: Sun*
tauéflE Gallia cum ,Aquitania , Britanniis provincia decern & otto, Phjlaftrius hæ-
lcWafa refi.84. ,de-Prifcilliapiftis. pit / Sun* in G a l l i i s H i f p a n i i s ,& Aquitaniayel-
Ca'misfec.Krji àbflinentes. Auiqnius ineArelate :.,Gallia queis fru itu r, gremioque,, fyu<-
tania keto . Sulpicius,’Sevierus lib. 2,. Hift- facræ c. 41. Sed id nqfiris r(:\wen
Aqutlantsy) Gallis,ac Britannis. indecewstvifum. Addamus & tellimoniupiPap-
-Uni: Molanf.in Natali Xl.bde S, Feljcfej vprfu: 134. quod.:an. 404.-fepptum.fun:
, . • Gallitt. Martinunf, Pelpbinum Aquitania fumpfit. Hacc . autem Aqui tapis diilin^
io a Galliis, quam non reperimus ante quinque provineiarum divifionem,
fatis indicio ell, Aquitaniam, quas fub difpofitione Auguili Galliis Celtics &A«dtaai»
Belgicæ cooptabatur, in nova quinque provineiarum divifione ab iifdem Galliis in qu“ -
feparatam, accerfitam fqiffe inter provincias quinque, quæ a Galliis difeerni q“e pt0'
folebant: ficut eadem Aquitania in omnium fententia polterius cenfita fuit in-fit"0. ce""'
ter feptem provincias , licet hæ fimiliter diftinguerentur a Galliis a uti apud
Zofimum an. 417. in ep. i. inicripta ad Epifcopos per Gallias & feptem provincias
cqnßitutos. Neque tarnen negarimus Aquitaniam adhuc potuiffe appel-
lari Galliam : nam etiam Narbonenfis jolida nonnumquam in Galliis recenfita
legiturj unde Galliæ Narbonenfis appellatio ell.
6. Aquitaniam quidem & Novempopulanam, quæ ell Aquitaniæ pars, in- J,tem &
ter quinque prpvincias fuilfe cenfitas palam fit ex Philallrio : qui cum hærefi, mpuTn»
Si. fub Manichæorum nomine Prifcillianillas defignans , hos m Hifpauia &
quinque provinciis latere tradit^ turn vero hær. 84. eofdem abftinentium vo-
cabulo reperiri teftqtur in Galliis, 0 ° Hifpaniis, & Aquitania: ubi hip, Aquitaniam
vocat, quod priori textu quinque provincias appellat.- fola enini, Aquitania
( in qua quidem Prifcillianillas errores fuos fparfifl'e $ulpicius Severus At
quitanus lib. ?• Hill. c. 48. explorate docet ) ad quinque provincias antea me-
moratas referri potell. Hoc tellimonium Philaflrii adeo nobis ell evidens, ut fi
Aquitania, quam illi, certe infecerunt ex tellimonio Sulpicii, a quinque provinciis
excludenda credatur • nullus alius locus quinque provineiarum affignari .
& probari queat, quem Prifcillianiflæ fubeuntes, in quinque provinciis latue-
rint. Philaltrius quidem Aquitaniam a Prifcillianiltis potiffimum infeâam in
priori textu,citius tnemoralfet, quant provincias quinque, fi hanc in quinque
provincias comprehenfam non cpgnoviflet.
7. Porro Aquitaniæ nomine Philalirius non tam Aquitaniam proprie diflam
fignificat, quam Novempopulanam , quæ Aquitaniæ pars ell. Id patet ex te-
flimoniQ Sulpicii, qui dum Aquitaniam a Prifpillianiftis infeflam docet, inter
cetera Elufam ab iifdem corruptam tradit, quæ in Novempopulana collocatur.
Iter eis ( Prifeiliiano & fociis ) prater interiqrem Aquitaniam fe it : ubi turn
ab imperitis magnifiée fufeepti, fparfereperfidies femtna, maximeque 'Elufanam
plebem ....paucis pradicatianibus pervertere. Aquitania igitur & Novempopulana SextiRijfi
inter quinque provincias recenfitæfuere. Idipfum aperte confirmât Sextus Rufus, <*-
dum in Bruviano ait : Sunt G allia cum Aquitania, & Britanrfiis provincia decern Plcatus'
& otto: Alpes maritima, ProvinciaVtennenfis, Narbonenfis, Novempopulana,. .
Aquitaniadua, AlpesQrgia, Maxima Sequanorum, Germaniadute, Beigtcafiua. ;.
In Britanniis Maxima Çafarienfis, Flavia Cafarienfis, Britanniaprinra, & Britannia.
fecunda. Plura in hoc textu animadvertenda lunt. Cum primis verbis Aqui- Tria pro-
taniam,,& Britannias a Galliis llriflefumptisdiltinguat, tria provineiarum corpora Tlnclaruln
innuit, quæconftabant exîprovinciisdecern &oflo. Quæ elfent provinciæ Britan- indjeat.
niarum, expreffe declarat illis verbis .• In Britanniis Maxima Cafarienfis & c. Aliæ
vero anteriores provinciæ inter Gallias &Aquitaniam dividends: funt. Porroet-
fi non ita expreffe defignet, quæ effent provinciæ Galliarum, quæ autem Aquitaniæ
; facile tarnen intelliges, fi. animadvertas, Alpes maritimas cum reliquis
ufque ad Aquitanias duas continua/geographica fucceffione ab eodem deferibi ,
ut ex mappis geographicis liquet ; Alpes autem Grajas, cum ab Aquitanicis
immediate præmilus longiffime abfint, cum Maxima Sequanorum & fequenti-
bus continua item lucceflione nominari : hinc enim perfpicuum fit, duplicem
provineiarum feriem ab auflore diftingui, quarum alteram ad Gallias retulit ,
alteram ad Aquitaniam * Porro ad Gallias ltrifle diflas referendam elïè earn
feriem, quæ a Grajis Alpibus exorditur , palam fit ex fequentibus. provinciis
Maxima Sequanorum, Germaniis duabus &c. quæ femper inter Gallias ftrifte
acceptas, exfutere. Alia ergo feries incipiens ab Alpibus maritimis fpeflat ad .
Aquitaniam. Cum vero in hac ferie ponantur Alpes maritimæ, provincia Vien-
nenfis, & Narbonenfis, quas ad quinque provincias pertinuiffe nemo dubitat ■
etiam Aquitaniam totam quinque provinciis accenfitam ambigi nequit. Quod fi
in hac ferie duas Aquitanias Sextus Rufus recenfens, non quinque, at fexpro- Ex quin-
vincias enumerat; id ex eo accidiffe credimus, quia ex provinciis quinque, no- que fex
va unius Aquitaniæ divifione in duas, provinciæ fex, dum feriberet, effeflæ.g^mcl^
fuerunt. Scripfit ille fub Valentiniano I. circa an. 3^9. Verum ante hoc tem-quand» .
pus,