? 0 5 t )É ' V -O G A T .'© M N ,
CAPUT fecttndum divitias gloriie ' f t i d' f j i fyirfuttnji
.XXI V, forroborari perfpiritum ejus in ihteriore ho-
7? w/«e j habit are Ghrifium per fidein in cordis
Ibus Vefiris ? in cavitate taditati & fir matt \
ut poffitis cpmprèhenàere cwtn omHtbits Saft+
Eire ) qua f i t latitude & 'longitude 5 fublimU
tas & profutidum : fc\re etiam fùpefciftinen-
tem feientix caritatem C'hrifii: ut impie amt-
ni \n omnem plenttudinent Dei • E j auterft
qui potefts efi omnia faàere fuperabùnddnliài
quam pefimus , aut ''intelligimusy ficUndum
virtutem qua operator in nobis , ipfi^gtàfià
in •;Ecclefia & in Chrifiq Jefu j irt prrii?td
fecula faculorum. Amen , \ * 'v>x'
Omnia bo- Onjnjs autem boni D0«m effe au$pfem-,
it a, ex a- cujii$ dona nec incétta font riêç piutfâbi-
ferna Dei Ijaj' fed ex æternq yoluntaté venientia^ Jâ^
voluntate. cobus Apoftolus ita loquitur : Nolite entire y
* * fratres met y % dileffti': omne datum optiez
mum , & omne donum perfeShefti de fürfurn
efi, defcendenS' a pâtre luminum, apud qUém
non efi tvanfmutatio j nec'viçijfitudifttso'b-
umbratiov, .Jfoluntaric enim feeniïit rtos 'verbp
veritatis y^ut fimus initium ait quod oredtù'ne
, ejusu Gui- & Zacharias prophetâ'con'tinit ]
73 dicens ; 73 Salvabh Dominas irt die illà
Y™ ' ficut oves populum fuurriï 1 ' quortidm lapides
fan&i volvuntm fuper terparp ipfius Quia fi
quid Bonum, ipfius efi ; & fiquid eptimurü y
ab ipfo’ e fi. In Evangelic) vero fècünduth
Matthæum, quod feientia & intellê&uS' dona
fint Dei, qua; quibus' volyeritlafgiâtüf^
Matt. 13. ita diçitur : Tune àccedentes difcipült' cjiis
JV’ dixerunt 74 ei : Quare in parabùlis lôqueris
7î ad eos l-.\At ipfc rejpondetoS j ait illis : Quia
vobis datum efi nojfe myfi&tia reghi coelo*
mm , tilts autem non efi datum. Joanries
Qjioque ' Evangelifta pronuntiàt , riémiriem
aliquid boni habere , nifi quod dêfurfuto ac^
/p.i».3,27, ceperit , dicens : Non pôtefi homo àècipefe
quicquam , ni f i fuerit ei datum de çcelo. In
ejusdem vero Évangelio doftrina eft i'pfhss
veritatis, quod neroo veniàt âdFilium, nifi
attraftus a Pâtre,* quia ventUrum Deus &
jo/in,6.44, intêlligentem & obedientem facit v Nemo ^
ait j potefi venire ad me , nifi Pater qui mif.
Ventutura fi* me ’ attraxerit cum : & ègo refufeitabo
ad fe Deus eum in novijjtmo die , Scriptum efi enim in
& intelli- Prophétie : Et erunt omnes docibiles Dei ,
gentem & Omnis qui audivit a Pâtre & didicit , ve-
obedien- ntt me > infra : Propter hoc dixi vo-*
tem acit. ^ ^ quia nemo potefi venite ad me, nifi da-
profettus tu**t et <* Patte meo . In fide auterft
& perfeve- & in operibus bonis proficere ac perfévera-
rantia a re ufque in finem , muneris atque auxilii
Peo funt, efie divini , fân&arum Scripturarum confir-*
mat auftoritas* , Etenim fçribens Paullus
Thiltpb. i. Apoftolus Philippénfibus, ait; ConfidensEoc.
6. ipfum, quia qui çcepit in vobis opus bonum j 71 72 73
CA l’U t
KXW.
£ Tèef.î
m-
W'7Ï‘
I 78*
MTbef. z.
m, 3, t
I £0
G e n t i u m L i b . 1.' _ 2 0 6
perficiep ufque in diem Chrifii Jefu V Hujus* ^.PUT
autem tellimonii virtutem qujdam volensad Y-
fui fenfus pravitatem eonvertere , ita ■ quo4 int6*||^*
diftum eft j Qut coepit in vobis $ yoiebat in« tio loci
telligi , quafr di^um ettety qui c&pit ex.vd\ Paulini,
bis : ut initjum & conlutfimatio jbperi^
non ad -Deum, fed -ad homitiem referretur,
qui & incipereperfkere^vbiuiflet . Sea
hand ififanifftmani fuperbiattt ^imTeaddt^epi* _ 1
ftola excelfentil^mus gratia?• pfedicator eii-
dit y dicer^ ■; Jn 'wuHo terfeami^l ab advert jjM 2g_
farii's, qua efii-iiliis dauffa petfiirionis, vobis .•-
autem falutisj &> ' hoc d' Dco, , Vobis enim do^
natum efi pro Chrifioy non folum ut in cum •"
cr&datis , fed xetiam ut prp'1 ilh> 'pattamini, *°
E t : iter urn ^ Ctdn'-'metu tremore pb/tip, i>WM
veflrafd falptem ’ operamini i ' Deus^:fefi enim
qui operator in'vob&'&‘ ' veil®1 \0 optvk* |
ri pro. bona voluntatev' Itet^ ih- iw -adThefl^ •
docet ex Deo effe principium (& 'pmfi^uni^
cbnfummatidnetnque virtututti', aitfens:*tpfe
(totem Deiis pater nofier f Dominos 1 *’
Jefus divigat pjam nofiram-ad ^vof'.'rjos
tern Doyftim&midtiplicet y abhndare faciat
taritatem in ■ '■ invicew' & ■ in cankes, - quemadmodum
& nof-in i)t>s y ad confirmanda cor^-
da vefita fine querela in fdtoflirate j ante De^
itm Pattern 'nofirum ivi advemiwDomini ^^>».4.4,
nofiri Jefu Gbrifiiy turn omnibus SfiticUs-tins, y||
Ad Corinthios qftoque feribeh^’, & omnium
«vittutura proficientem petfeverantiam Dei .
donum effe cotfimendans ; Gtettiasy inquit, j. Cor.
ago Deo meo femper pro vobis in gratia Dei} 4*
qua data''efi': vobis 'in 'Ghrtfio Jefu-, quia'in
pmnibus divitei fa&i/efiis id iUo ■ Wtifni .?> , twr.s2.31,
verb6- fapimia: field tefimonium Ch&- ys \
fit tonfirmatum efi in vobis y ita ut nihil Vd- ■ m 82
bis deftt in ulla gratia , expeBcmttbus revtflationcm
Domini nefiri- Jefu Chtifii'p’qui &
ionfirmabip vos ufque ad finem fine etimi-. 1JH
ne, in diem adventus Domini Jefu, Chrifii.
Item ad Romanos, de eafitate Chriftii qua pprfP„P.,,pB
eos quos diligitu,. infuperabile& facit, id' eft^ '%£■ elf tcn-^|
ufque in finem perfevefrantes .1 ( flam quid tatione | Jtfm.10,26,
aliud eft perfeverare, quam tentatiofle non non vinci.^H
vinci? ) Quis nos, inquif , feparubit a op-
ritate Chrifii ? Tribulatio ? an anguflik ? an
perfecutio ? aft fames? an nuditas ? an .pert- aujifi
culuml an gladius l ficui fetiptum efi: Quia pfah 43.
propter tb mortificamur tota die , exifiitridli ?4'i
fumus ficut oves occifionis; fed in his omnibus
fuperamus per cum y qui dtlexii nos .
Item ad Corinth, de viftoria j qiiam perfi-
cit Chriftus: Stimulus , inquit, mortis pee- 1 Gor.i$.
catum efi 4 virtus vero peccati lex- . Deb au- V*
tem gratias , qui dedit nobis- viSloriam per
Jefum Chriftum. Dominum nofirum. Item ad
Theflfalonicenfes , de peffeverantia, quam
Deus tribuit: lpfe autem , ait , Deus pads
fan-.
207 L e V o c a t * o m n .
fan&ificet vos for omn ja :! 77 ut integer fpi*
ritub- vefier, :>&*■ antma j! ;& 'vorpus'-‘fihe 1qu&j
■ rela in advbntum \Domhii ftojirp Jefu Chrifii
i fervetur l i | Ei delis i | efh qui ■ vooatfit. vqs , • qiii
etiam 78- fadcfi.i Item/ad T-h^nT. quod omniä
«bona noftra^'.'five in operatido;-five in lo*
quendo, & ■ i« ieis pevfeyePäfiaa Ly ddnai iint
Dei j ita pn»K«»ü_4 djpsns■: • lpfe autem DortH*
■ ftm’.toffiwjtefas-cChnfim, ty y ^ D e u s Pajter
'ftöfist.y 'quiiidjlexit nOfßf !(&',i dedit- cöftfä
tatjakew'mwmm l fpem bonam in-gfatiay
exhomm'COYdktrmfira,. &■
operc.& 'femode bom V&i&ptimw, (fratfes j
orate pro nobis, ut fermo 8q Domini cur rat
& clarificetur , ficut & apud vos , & ut
liberemur a malis 0" importunis hominibus ,
Non enim omnium efi fides. Fidelis autem
Deus efi y quj & confirmabit nos & cufio-
diet a malo , Petrus quoque Apdftolus, unde
efle virtutem perfeverantia? doceat, au-
, diamus. Deus autem 9 inquit , omnis gratia
y qui vocavit nos in aternam fuam glo-
riam in Chrifio Jefu , modicum, paffos ipfe
perficiet y confirmabit, folidabitque : cut efi
virtus &potefias in facula ftcculorum . Amen.
Joannes vero Apoftolus, quod viftoria fan-
ftorum opus Dei fit habitants in fanftis ,
ha loquitur: Vos ex Deo efiis, filioli , &
vicifi'tS' mundum s quoniam major efi qui 81
in vobis efi , quam qui in mundo, Item
idem: Omne quod natum efi ex Deo , vincit
mundum. * Et hac efi viftg&^p^pirMfcv
mundum , fides nofira. Iq autdm ffecundum
Lucam, Deum^ddrll^t.'ja* fide^~.
p^rfeveretur , ita prom^qr.:' p ix i t autem
jefus Petroi Simon , SitEßf^y .Zeece Satarias
pofiulavit ut vos 82 cerntrct ffeuj triticunt i ■
Ego autem rogavi pro te, Petföfne deficiqt
fides tua \ . tu converfus confitma fratres cv'
tuos’y 83 & rogate ne intretis in tent at io-^,,
nem. In Evangelic quoque Joannis ,' de övi-f-b.
bus Chrifti , qu« de manu ipfius a niifio
rapiantur , h*c leginius dicere Veritatem: *
\.Sed vos non creditisy quia non efiis de ovi-
bus mcis, Oves mete vocem meam audiunt
G e n t iu m >L i b . I. 208
& i bgo noi)i illasiy & fequuntur me y & ego CAPUT
vitam xternam»84 do illts &;non -peribunt x x v -
in Mernum, nec quifquam rapiet eäs de ma-
Ttu mea. Item in eodem Evartgelid, de his
qnQs Pater dat Filio j qui & omnes veniunt
ad. Filium i, & quorpm nüllus perit, ha?c
ipfius’'Domini orerdicuntur: Omfte quoddat
mihi’- fiatbr-y'/tsento -adt- me-y-Hy -ßim qiti 85 8<
venitj ad mt v fton; ejidam fovas ■: 'qtiia ■ -de-
foepdk de JOslo y ^ftön ‘-üt faciam voluntatem
trfeasn y fed voluntdtetft • ibjUs y qui mißt , me ,
PyttfitSj ut omne qttid Hicdit mihi, non per^
dürft , 'exi po .quiequim * refufeitern illud
in ‘ftofi/Jftmö die ,' ’ i sm
C A P U T XXV.
Joan. 6. $7.
Qudfiionem j cur potius hie quam file accipiat
gratiamy effe impenetrabilem , nec pojfe
ex libero qrbitrio fo lv i,
MUlta funt alia in canonicarum ferie
Scripturarum , qua; vitanda; prolixi-
tatjs ftudio pra;terimus , quoniam qua; af-
fumfimus, nec pauca funt, nec obfeura ,
hec levia : quibus pleniflime declaratur ,
omnia quse ad promerendam vitam reter-
nam pertinent, fine gratia Dei nec inchoa-
jgfiA I^ 5_augert pofle , nec perfici : & con-
;^la^onem de libero arbitrio
: . r inviftiffime reniti fentenfi^
m. dicent^Appftoh: Quis enim te dif-
' oornit ■ 1 Quid autem babes quod non accept-
'fli l Sj'.autem ' aciepifii, quid gloriaris quafi
\ fton acceperis ? Igitur profunditas il’ius qua;-
’ ^uam fecundum admirationem Apo-
ß ö k impenetrabilem confitemur, per Jiberi
^ 1 . vdle & nolle non folvitur: quia ließt
infit homini 86 bonum nolle, tarnen
nifi donatum non habet bonum veile ; &
illud contraxit natura per culpam, hoc re-
cipit natura per gratiam. Sed quid illud fit,
quod
71 Solus Quefn. virtute .^Non difceflîmus a le-
âione çodd. & ceterarum editionum. Paullopoft
& fundati çro & firntati eft in; Var. 1, MS.
72 Vat. I. dileSUJfimi.
73 ïra ex tribus MSS. Vatt. nec non ex Jol. ac
edit. Lovan. Pjrofperi , ut etiam in façro textu .
Al. Salvavit,
74 Addidimus e/auftoritate MSS. Vatt,i.& j.ae-
edit, Profperi.
7$ Edit, Profperi & perficere.
70 Va 1.1.6“ in omni fapiéntia . Poft pauca ufque
in finem in Vat.i.Sc 3. Dein cod.Jol.in dieddven-
tuj Domini noflri Jefu Chrifii »
77 Cod. Jol. «Sr integer.
78 Quefiiin marg. Al. faciat. Paullo poft fint
Dei ex MSS. & edit. Profperi feripfimus. Quefn.
funt Dei,
79 Vat. 1. Deus & pater nofier, Vat.z. «Sr Deus
<Sr pater nofier,
80 MSS. Vat.r. & Jol.De/. PoRea Do minus ell
pro De«j efi in MS. Jol. & exinde in noviffima
Profperi editione. Dein Petrus vero in Vat 1
& Jol.
81 Sic edit. Profp. &omnescodd. excepto Jol.
cum quo Quefnellus in nobis. Poft nonnulla perfe-
verent in Vat. 1.
82 Cerncre, inquit in notatione Quefnellus, apud
Plinium eodem boc fen ft* ufurpatur pro fecernere
«Sr cribrare: qute ultima vox in vulg. edit, legi-
Idem textus alibi a Leone nofiro eodem modo
refertur. Adi etiam infra lib. 2. c.28. MSS. Vat.
1. & Jol. habent cribraret. Poftea Vat.i,& tu a li-
qUaftdo ffilHiftfUr. ' ' • -
Quejn. & orate. Vat. 1. & editi Profperi
“ roga. De hoc commate, quod turn in vutga-
to, turn in Graco Scriptur® text» deeft, confer
adnot. 22. in ferm.4. S. Leonis.
84 Quefn. in marg. Cod. Fha&n.dabo .
85 Idem in marg. Al. venerit.
86 ,, IraAmbrofii & Profperi exemplariaexcu-
,, fa; & hoc modolegendum effe probat quod fe-
»> quitur :E t illud contraxit natura per culpam ;
,, quod ad aliud quarii ad bonum nolle referri non
„ poteft ; ut rejicienda fit h®c mff.Thua. & Camb.
„ codicum Jeflio, qui pro bonum nolle, habent,
,, velle & nolle . Nifi potius prava hac le£lio ab
„ aliquo nobis infulfo conjeflore obtrufa fuerit.
,j Incidi in Confeffionem Uluft. Ducis Wittem-
„ bergenfis per ejus legatos Tridentino Concilio
,, oblatam Januarii 24. die anni 1552. & in ilia
„ hunc ipfum locum fic citatum inveni tit. depec-
„ cato. Ambrofius de vocatione Gentium, ]. i-
,, C.p. licet infit bomini malum velle , tarnen nifi
„ donatum non habet bonum velle. Qua le&ione,
y noftra, cujus fenfum exprimit, confirmatur. “
H®c Quefnellus. Codices etiam Vat. 1. &Jt>l.
habent ve//e <Sr nolle \ at Vat. 2. & 3. ut in tex.
t\x bonum nolle*
I. Cor. 4.7.
Per liber i
arbitrii
velle &
nolle, non
folvitur
difficulras
circa dif-
cretionem
eleft. &
reprob.
86
Deus dat
bonum
velle.
Infcruta-
bilitas dif-
cretionis
bonorum
a malis.