‘"itfp D e V o c a t . o m n .
CAPUT.I.liante Chrifto, quod 6 tra&andum cyncepi-
JI. & III. njus, inchoemus .
6
C A P U T JIf
Omkt animte humanx natural iter inejfe qua*
lemcumque voluntatcm j qua aut fenfua-
lis, aut animal i s . aut fptritualis efl.
O Mni anima: humans, quantum Intel*
ligere atque expefiri datur, naturali-
7 ter qualif$iimque inert voluntas , qua 7 aut
appetitur quod placet, aut dcclinatur quod
difpljcet, fjujps voluntatis, quantum ad naturalen^
pertinet motum ex vitio prims
prsvaricationis infirmum, genera funt duo,
fecundum qus voluntas hominis aut fen-
tualis eft , äut animal is eft , Sed cum adeft
gratia Dei, accedit pi per donum Spiritus
tertmtn genus , ut poftit fieri fpiritualis ,
& per hunc excelJentiorem motum omnes
affe&us undecumque nafcentes fupernae ra-
tionis lege dijudicet.
c A P V T Hit '
jDe voluntate fenfuali,
Jnparvulis CTEnlualis igitur voluntas j quam & car«
eßtantum >3 nalem poffumus dicere , non erigitur
voluptas fupra eum motum, qui de corporis fenfibus
fcnfualis , nafcitur, qualis eft 8 in animis parvulo-
" rum: qui licet nullo judicio rationis utan-
9 tur, ortendunt tarnen aliquid fe velle , 9
aliquidnolle, cum videndo , audiendo, odo-
6 Cod. Vat. z. traflando concepimus . Vat. 1.
trail andum cepimus .
7 MS. Jol. aut appétit quod placet , aut de•
clin at &c.
8 Particulam in a Quefnello omiflam ex aliil
cditis & noftris codicibus revocavimus.
9 Quefn. omifit aliquid nolie . Ex iisdem edit;
& MSS. reftituimus .
to Al. Aut quid•
xi Quefn, & providendi , Sequut! fumus no-
firos codd. 8c Profperi edit. Mox pro impos MSS.
Vat. X» 8c Jol. impotent.
12 Itg codd. Camb, Thuan • Jol, & noftri
Vatt. Al. motu,
13 Quefn. hanc notationem fubjecit . Sic ba*
bent Qamb. & Tbuan. codd. no», ut anted , fine
fui amor is. Gratiam videlicet fummi amor is feu
boni participatione définit ; quemadmodum & in*
ferius c. 8. & c. 2. f entent tar um de gratia, quas
ei reftituimus . Noftri quoque codd. 8c Jol. .pari«
ter habent fummi. Cum vero kuQtor fummi amerrit
participationem hie xnemorat , non gratiam
definire vult , fed id unum indicare, fine quo
nullum eft sterns 8c csleftis vits meritum ,. ue
ex fequentibus liquet . Teftimonia cap. 8, 8c illud
cx cap. 2. Sententiarum , quas Quefnellus Leoni
adferibendas minus refte cenfuic, eodem recidunt,
ut vera virfus 8c bonitas in Dei participatione,
& amore colloçentur .
X4 „ Ita emendatum eft ex codd. Camb. 8t
,, Thuan. cum antea legeretur : In bac bumana
„ et tarn ingenia , fi cor pore a ttc. Non fine div
mwutione energis hujus fententis, qua folius
„ gloria temporalis , 8c , ut ait cap. 18. -varia
?» laudis mercedem eos confequi afferit , qui re*
G e n t i u m L i b . I. ym
rando, guftando, tangendo , & ea quibus CAP. iv,
delçftantqr* am^ujt, & ea qüibus offendun-
tur, ode runt. Quid autem "«ft amare , nifi
vfelle?. 10 Et quid eft odiffe, nifi nolle ? fcC nolle
Habent ergo etiam ipfi voluntatem :/fuam , *xo
qus 11 etfi providendi & confqléndi impos ji j
atque ignara eft ; in his tarnen amat agere
qus carnis fenfibus blandiuntur, donee vigor
rationalis ingenii per maturiora mini-
iteria corporis excitetur, & ad famulantium
fibi membrorum ufum , non alieno 12 nu- 12
tu , fed fua lege moyeatur,
C A P U T IV,
J)e voluntate animait : qua nihil fupra mer~
ccdcm temporalis gloria ncquiritur, etiarjjfi
dono Dei' in ta fublimius fapiatur,
A B hoc ergo fenfuali appetitu , in quo
remanent h i , qùos 1 etiam fti Annis voiuntas
majoribus excordes videmus & fatuos , ad qUSB fpiri.'
animalem furgftur voluntatem ; qus priuf-tu Dei non^^^
quam fpiritu Dei agatur, etiamfi fupra fen- agitur. ■
lualem motüm fèfe attollere poteft, tarnen
13 fine fummi amorjs participatione in ter- *3 I
renis ocçiduifque verfatur. 14 Tn hac hfu- x4- 1
mana ingenia , etiamfi corpores voluptati ■
non turpiter ferviant , & cupiditates fuas
juftitis atque honeftatis legibus tempe rent,
nihil fupra mercedem glons temporalis ac« ftatislegi- n
quirunt. Et çum prsfeqtem hus tem- -1
ter exornent , sterns tarnen beatitudinis pçrant? ■
prsmium non habent : quia re&as, aftiones ^^DcT ' M
& bona ftudia fua , non äd ejus laudem at- nunumeß
que honorem referunt, a quo acceperunt 15 verumuf. 1
Ut ritum. ^
I S *5 1
x y t D é V o c a t . G
<4pUT. ut fublimius faperent , & excellentius ce-
iV. öc V. teris enitefeerent. Cum enim quidam non
fpliim ad inftituta utiliffimarum artium, &
doftrinas libetalium difeiplinarum , fed etiam
ad inquifitionem fummi boni aciem
H 2 mentis intenderint, & inviftbilia Dei per
»o/w. X. • qua faEla funt, intelleEla confpexerint :
non agentes tarnen gratias Deo , nee con-
fitentes ilium fibi efle hujus facultatis au-
jbid. 22. florem, fed dicentes fe effe fapientes , hoc
eft, non in Deo, fed in femetipiis glorian-
tes, quafi ad veritatis infpeftionem luis ftu-
diis atque rationibus propinquaflent ; >eva-
tyid. 21. nuerimt in eogitationibus fuis : & quod illuminante
Dei gratia invenerant, obcscante
fuperbia perdiaerunt, relapfi a fuperna luce
in tenebras fuas, hoc eft , ab incommuta-
bili atque stêrno bono ad mutabilem corru-
ptibilemque naturam. Cum ergo tales in
amorem fui recidunt , & ita fibimet pla-'
cent, ut totum quod in fe laudabile judi-
cant, non ad dona Dei référant , fed fibi
vindicent, & ftudio propris voluntatis ad-
feribant, proçul ab ilia fpirituali exulant
voluntate, & nihil in fe habent quo advi-
tam provehantur sternam , incipientes in
femetipfis etiàrp ilia temporalia Dei dona
corrumpcre, & a bono eorum ufu in
confuetudinem innumerabilium tranfire vi-
tiorum.
C A P U T V .
Omnes gentes. in dementis accepijfe prace-
pta legalia j' Ut incxcufabifes jint in
idololatria
,, ftas afliones 8c booa ftudia fua , non ad ejusf
„ laudem atque honorem referunt , a quo acce-
„ perunt, ut fublimius faperent, tametfi cupidita*-
„ tes fuas juftitis atque honeftatis legibus tem-
„ perent . Qui enim receperunt in hac vita mer-
„ cedem fuam, vani vanam , recipient 8c in al-
„ tera pcenam fuam . Quoniam cum facit homo - ^Ue i X
„ aliquid, ubi peccare non videtur , f t non pro- *
„ pier boc facit, propter quod facere debet , & , • j
,, facere debere vera fapientia pracipit,, peccare *
,, convincitur : quia etfi opus illud. officio videa-
„ tur bonum, ip Jo tamen non- refto fine peccatunt
,, efl. Hanc .ejTe mentem auftoris noftri magis elu-
„ cefcit turn ex CAp. 6, ubi feribit quod Hie
,, male vivit qui non in gloriam Dei vtvity tutn
„ ex cap. 7. ubi ait quod fine cultu veri Dei et~
,, tam quod virtus videtur, peccatum eft. Sed ex
,, hoc ipfo.-cap, 4. ubi eos quos! bujufmodi reilfs
„ aflionibus prsfentem vitam decenter exornare
„ dixit, paulo poll fuggillat tamquam qui z. non
„ confitcantur Deum re£ls hujus a&ionis au£lo-
,, rem . 2. Non in'Deo , fed in femetipfis glo-
,, rientur . 3. Evanelcant in eogitationibus luis*
„ 4. In amorem fui recidant . $. In femetipfis
„ Dei dona corrumpant &c. “ Ita Quefnelius in
notatione , cujus emendationem coofirmant noftri
codd. 8c Jolien. Quoad rem vero , de qua
is difterit , confer dicenda not. 24. in cap- 7,
1$ „ In aliis edit, fic habetur : ut in ip fa am*
„ malt diferetione fublimius faperent. Nos Camb.
,, 8c Thuan. codd. fecuti fumus : verba quippe
„ ilia : in ip fa animali diferetione, glolfenvatis
„ habent fpeciem , quod ex margine ftudiofi cu-
„ jufpiam in textum irrepferit . “ Quefn. Noftri
codd. 8c Jolien. hoc gloftema pariter rejiciunt,
He • ^ /~\Uamvis enim feriptum fit, quod cum
8. 9.* K^difpùrtiret Excelfus gentes, quemadmodum
difperfit filios Adam , ftatuit. terminos
gentium fecundum numerum angelorum Dei .
Et faff a efl' port io Domini populus e/us Ja-
■ % cob ; funiculus hereditat'ts ejus Ifrael : Sc
feriptum fit Dominum dicere aa Ifrael :
lÈvit. 26 Eritis mihi' -fanStiquia ego fetnBus fum ,
26» Dominus Deus vefler, qui fegregavi vos ab
omnibus gentibus effe mihi. Et quam vis feri-
ptum fit in libra Efther , dicente Mardo-
Efler. 16. chso : Gratias tibi Domine, quoniam fectfli
Jmtr» 70. nova flgna & prodigia, qualia non funt fa-
^WrP' $a in gentibus, divtdens omne faculum in
fortes auas ^ elegtfti tibi unam populi tut ,
•dS.14.14. relinquens qliam gentibus;. Et Paulus & Barnabas
disant : Et nos mortales fumus , fimi-
les Aiobis hommes , annuntiantes vobis converti
ad Deum vivum , qui fecit calum &
ten am & mare & omnia qua in eis funt,
qui in pneteritis generationtbus dimiflt omnes
gentes ingredi v'ias fuas. Quamvis ergohsc
& multa fimilia veritatis Scriptura pronun-
Tom. IÎ.
16 Has voces fecundum ipfam omittunt codd.
Camb. 8c Thuan. Jol.,,8c Vat. 1. At duo alilz.
8c 3. Vatt. eas. prsferunt.
17 Vox gentibus a Quefnello omifta ex cete-
ris editis 8c ex MSS. revocatur.
18 Hsc duo adje&iva inftabilis , imperita de-
EN T I UM L i b . I . 1 7 2
tiet , 16 fecundum ipfara tamen credimus CAP. VI.
& piiftime confitemur, quod numquamuni- 6 7 8 9 * 12 13 16
verfitati hominum divine providential cura
defuerit. Qua: licet exceptum fibi populum Providen-
fpecialibus ad pietatem airexerit inftitutis , Dci er_
nulli tamen nationi hominum bonitatis fu* Utiones**
dona fubtraxit: ut propheticas voces &pra-
cepta legalia convincerentur in elemento-
rum obfequiis ac teftimoniis accepifle * Un- 7jeldfgn*
de & inexcufabiles fafli funt , quia deos fi- j um non
bi Dei dona fecerunt; & qua: creata erant adcolen-
ad utendum, venerati funt ad, colendum . dum.
C A P U T V I .
Quod abfque divina gratia voluntas tanto ci-
tius propinquat iniquitati , quanto acrius
intenditur aflioni, quia non in gloriam Dei
vivit .
I N quam impietatem etiam ilia gens ,
1 quam fibi ab omnibus 17 gentibus Do-
minus fegregavit, tota tranfirtet,, nifi. jni-
fericordiæ fuæ propofitum fuftentandis ele-
ftorum lapfibus prætendiiïet . Nam plenæ
funt paginæ veteris teftamenti de Ifraeliti-
cæ defeaionis relatu: ut apertè apparent di-
vinæ femper fuifle gratiæ, quod ,nop omnis
file populus difeeflit a Domino . Ita huma-
na natura in prirni hqminis prsevarieationo
vitiata, etiam inter benefieia:yiinter præce-
pta & auxilia Dei ji fepiper ïn:. deteriorém
eft proclivior volpntatem ,'1 cui committi non
eft aliud quam dimittihiiHæc itaque voluntas
vaga, incerta, 18. inftabilis, imperita ,
infirma ad efficiendum ., facilis ad addendum,.
in cupiditat-ib.us cæca , in honoribus
tumida, cuns .anxia, fufpicionibus inquiétai,
19 glqriæ quaqi ,yjjrçntHjm avidiór , famæ
quam cqnfcientiædiiigentjor, & perom^em
fui pxperientiam miferior'fruendo- fiisr’au^
concupiverit, quam, carendô • nihil • ih fuis
habet viribus , . nifi. periculi. facfiitatera :
quoniam voluntas, mutabilis , quæ non ab
incommutabili voluntate regitur, tanto ci-
tius propinquat iniquitati , quanto acrius
intenditur aftioni■ Qpamdiu' efgo homini
ea placent quæ Deo 'difplicentq voluntas ejüs
animajis e ft/ ,quia; etiamfi in bonisrmori-
bus agat, male adhuc vivit, fi non in Dei
gloriam vivit. Hóe eft enim proprium &
præcipuum piorum, ut in Dominoglorientur^
nee fe nifi in Deo diligant. Bene enim fe
amant, qui in fe opera Dei amant . Nam
& Deus hoc amat in nobis, quod ipfe fecit
: & hoc! odft: ', quod ipfe.non fecit. Si
ergo opus Dei amamus in nobis , bonam
voluntatem 20 re&e amamus in nobis, quæ
utique fi opus Dei noti effet, amanda non
effet. Quis autem homo , nifi malæ volun-
'N'. 2 ta- .
Propter e-
le£los a generali
la-
pfu ferva-
tur Ifrael.
l 7
Qualis voluntas
quam steron
in Dei
•loriam
Omnis voluntas
bona
a Deo
eft.
funt in Quefn. In*aliis edit. 8c in noftris codd.
legunrur,. , V, ,• ..0.,
xy MS. yat. ^ ift; glariie plus quam yirtutum
avida , ; famæ quam feientire diligentior. .
.,, 20 Delçt recie MS^ Thuan.
\