1 503 I n e p i s t . C V I I I ,
titudine faciem fuam dare in pulvere,
& pariter erupit in vocem amantifli-
n.Rig. it, mam poenitentiæ , dicens : PcccavtDo-
**• m'tno , peccccv't. Et Dominus perPro-
phetam dixit ei : Remiflum eft pecca-
ttun tuum.
Ecce quantum valet humilitas, quantum
obtmet caritas . Quia etfi funt
dura peccata noftra, Apoftolo dicen-
te, velut ftipula , fenum & ligna, fi
abundaverimus igne amoris Dei, pot
fumus citius exurere onera peccati, &
in eorum locum fuper fundamentum fi-
dei, quæ eft fpiritus fpes , tedificemus
aurum, argentum 8c lapides pretiofos,
& poffumus in ornamentum Regis se-
terni Redemptoris noftri inter veros
lapides computari, ut dicat Apoftolus
/>»<ƒ+.$• nobis : Fuiftis aliquando tenebue ,nunc
entern lux in Domine . Et iterum :
Rom. 5.10. Ubi abuniavit peccatum , fuperabun-
davit & gratia : fic tarnen ut eum-
dem Apoftolum Paullum in omnibus
audiamus, & fua conlilia, qui fpiri-
tum Dei habet, intégré cuftodiamus .
Dicit ipfe in epiftola ad Romanos :
Rmu.i.iq. S icut ertim exbtbuifiis membra vefira
fe r v ir e immunditue & iniquitati ad
iniquttatem ; ita nunc exhibete membra
vefira fe rv ire ju fiitta in fanclifi-
cationem . Verbi gratia , qui vigiiias
multas duxit occultas & noxias in luxuria
, multiplied corpus fuum éodem
modo excitari de fomno, levare, & in
angulo Ecclefiæ vel Monafterii occulte
in orationibus fatigare atque affli-
gere : ut dolores, quos memorat quanto?
& quales fuftinuit pro amore car-
nali, fecundum Paulli Apoftoli man-
datum , eofdem fuftineat pro amore fpi-
ritali : ut non minus fiat corpus vigi-
liis languidum , quam fuit in flagitiis,
divèrfis adinventionibus , detortis mem-
brorum nexibus inhonefte depreiTum &
ob hoc male defeftiim.
Hæc eft integra reftitutio fanitatis
& operatio fummæ falutis, ut amore
fummo Dei & novo amor vetus; pel-
latur peccati, & moriatur amoti ve-
teri peccator, ut renovetur homo rio-
Rom. 3.6. fter , & deftruatur corpus peccati :ut
ultra non ferviamus peccato . Qui' e-
nim mortuus eft huic mundo, :8c çru-
cifixus cum Chrifto ., iuftificatus. eft a
peccato . Sic ergo moribus renovati, 8c
a peccato juftificati, falvi faâj erimus
ab ira per ipfum, ut jam nop regnet
peccatum in noftro mortali corpore •
fed regnum adveniat Salvatoris pergra-.
tiam fuam, quam idem Paullus Apoftolus
invocabat cum gemitu dicens :
Infelix ego homo , quts me liberabit Rom.y.
de corpore mortis hui us ? Gratia Dei
perJefumChriftumDominum nofirum:
cui eft'' honor 8c gloria & imperium ,
majeftas 8c poteftas in unitate Spiritus
fanfli per infinita fecula fecu-
lorum. Peccator indignus Chrodober-
tus fervus fervorum Dei Epifcopus fub-
feripfi.
Gratias multas ago de linea incon-
futili bene texta, longa 8c larga, &
-mihi multum amabiliter accepted &
corpori meo, tamquam feiendo, cum
gratia eft praparata .
A D J U D I C I U M
C H R O D O B E R T I
Turonenfis Epifcopi,
O B S E R V A T I O .
PRaeclarum hunc Rcenitenti* libellum
nafli fumus in MS, codice Thuanea:
Bibliotheca:, num. 780. notatum , in quo
deferiptum pariter legimus Privilegium A-
deodati Papte Monafterio S. Martini Turo-
nenfis ejufdem Chrodoberti tetate concef-
fum. Jacobus- Sirmondus in nods:ad hoc
Privilegium Tomo I. ConciJiorum Galliae
infertum teftarur'idem a fe., collatum. com
Schcdis Pithceanis : inquibus, inquit, exfiat
etiarri Chrodoberti ejufdem Epifcopi Turonen-
fir epifiota.de Judicib mulieris, qua pbfiquam
confeqrata J& profejjd .cafiitatem .Deo fuerat
cflnfervare, adulterium, perpetrarat. Hate legit
Sirmondus in eodem MS. codice;, ex
quo Judicium iffud defqripfimus . Quam ob
cauffam, qua mente hoc publicq inviderit,
myfterium ell , quod aliis ferurandum relin-
qno a Duobus forte feripti hujus locis ab il-
lius edendi cohfilio deterritus ell r ünö ,"
ubi Cbrodobertus feribit: Qfias qaatuar Sy-
nodos Tantum , Nicauiam ^ Conllantinopo-
litanam , Ephefinam, dc C^iqhedonenfem ,
terra nofira venera'Siliter recipit & ‘fiphere-
dit: altero , übr afferit quqd Marja Magdalena
ipfd prima pofi refurreBionem aniequam
radius Apofiolorum & ' antequam fidater - Do-
mitti gloricfiffima Maria ■ femper Virgo. , &
Angelos, & Dominum meruit, videre. -
E x primo loco fequitur, Synodum quin^
tarn','.qua: tria capitula damnaverat-, non-
dtitn a Gailicanis . 'Ecclefiis 'receptafu' fuilfe
feptimo fteculo jam mediam partem elapfo:
quod .& iperfuadet a free1 ata hire Gbrqdober-
ti reflriflip, per; quam iijnuit airquam generalem
.Synodum:; rejedlam a Gailicanis
Epifcopis j nec abatn , : quam qniverfalem
quintam . Etfi obfcüfa fit admbdüm ' rerum
iflarum memoria in Gallicana: antiquitatis
monumentis, hoc tarnen ex nohmilhs 'cerium'
I 5 ° 5 Q u e s n e l l i N o t æ ,
tutn apparct, pro tribu: capitulis dcccrtaife
Galbcanam Eccledam : quod eo libentius
hie attingo , quod vir dodliffimus H, de
Notts, qui hanc; controverfiam amplilfima
nuper Dilfertatione Hiltorica. verfavit , de
ompibus aliis,-Ecclefiis; multa , de Gdftica-
na nihil protulit, ex quq dq ejus fententia
in hoc celebri dilfidio aliquid - difeeremus .
Manifeftum igitiir illud facqre primo loco
vtdetur epiftola Yigilii Papæ ad Aurelianum
Arelatenfem Epifçopum, a quo littptas ac-
ceperat, quibus,, qonftabat Vigiltum in fuj-
fptcionem venilfer apqdGa.llicanas Ecçlefias
vel violatæ fidçj yej iæfæ reverentiar Synp-
dp Çalcbpdpnenfi . Lpfinifqup j,decretisudehi-
tx NeceJJe ergo nobis efi , inqupt 'Vigillus,
taritatis vefira, fofiicitudinem lagvi interim,
quantum, pro. tentporis, qua! it ate potuerimus ,
relevare cqlioquiq..p qpatenus modjf omnibus
tpnfidfttfi r nihil:nqs pfnitus, admififfi1 , quod
decejforum noflrorum^ovfiitufis^ wfifanSa,
qua una eademque efi-, fidci quatuor Syno-
dortfm , id cjl: Niçqoâ. , Confiantinopolita-
r Ephefina I. atque Calchedonenfis inve-
nfitEpr , quod abfit , effe contrariurq. q AUT
«SK» AD PERSONARUM injuriampertinent,
quet ; definitions ejufdem Janche fidoi-'fubfcrir
pferunt : Sç ppftea r Simili peering pficientes
cos, qui fidem Id. Cyriili .... ahornmque
£ Patrum.,,-quof ,4 pofif,licx Sedis Prtfaeg fu-
feeporunt. atqup. fgcuti. funt, exeoranda ftiperr
hits impiarja vocaverunt. Vides, u t , noltrates
Epifcopi molelle ferebant Vigilium admi-
Wfc ( quod fama jaftabat )• aliquid’., quod
ad eorum injuriant pertinent , qqi Calche-
donenfi fidei .fubferipferam , & quos Apo-
fiplicæ Sedis Praefules fufceperant r, quibus
yqrbis rria capitula; ciare defignatf .
Idem teftantur-verba Datii Mediblanen-
fis Epifcopi in epiftola Legatis. Franeorum
diie£la,,qua: eft apud Sirmondum Tom. 1.
Cpncil, flail, licce ego & pats omnium Sa-,
cerdotuvp, iqtter quos ; Eadefia .rr,eq corfiituta:
efi, td efi GâLHjg t Burgundi«-., .Spayiia. f.
Liguria , Æmijiq, atque Veneyia ,. contefior
quia quicumque in , édifia fila (Jiifiihiani
contra .tria capitula f confenferh, fiiprafcri-.
ptqrum provinciarum Pontificef communicat
o r habere non poterit &c. Et infra no-
tatur Anaftafius Aureliani Legatus , quod
promiferat Conftantinopoli fe ornniunq Ep.i-
fcoporum Gailicanorum. act damnanda. capitula
animos inclinare : quod propenfos -irt
eadem Gallorum animos demonllrat . De
corumdem mente & fententia aljquid habe-
tnr in fragmento damnationis Theodori E-
pifçppi Ccfareæ Çappad. a Vigilio PP. fa-
Aæ Tom. 5. Concil. novse edit. pag. •'35.
In eadem fententia perfeverafle Gallos etiam
poll Synpdum quintam , mihi perfua-
dçt- altum de ifta Synodo filentium in Gal-
liçanis illius ævi Conciliis aliifve monumentis:
ex qqo babetur Gallos fie quinto
Concilio recipiendo follicitatos non elle
fed antiquæ fuæ opinioni permiffoy : quo-
modo & cum aliis plerifque Ecclefiis aAum
ell, qua; etfi nec tria capitula damnarent ,
nec quintam reciperent Synodum , communionis
tamen nexum non abrurapebant cum
capitulorum damnatoribus ac Synodi quints
a/Tertoribus. Hac, temperantia ufum effe
cum Gallis Pelagium PP. probat ejus epiftola
ad Childebertum Regetn , quam feri-
pfit, ut nihil a fe contra fidem effcadmif-
fum profiteretur , in fufpidonem ea de r?
vocatus in. Galliis. ex damnatione trium ca-
pitujorum: ad quam& adreceptionemquin-
txt Sy nodi tan cum a.beft. ut Gallos pertrar
bec^atageret < iiqiiin potius de eadem fer-
nionem; habere caute refugif,. cum feribir,
quodr.etgtrflnfitu di'u,# wemQria Theodora Au-
gufia mU:(hs de fide qiitefliones Ecclffia-- Dei
irfifipapjbtts Qrtenth: Deo miferarnte foY-midet^
fed i.qucedam Capitula extra fidem fueruntagi-
tata i dej quibus. Iwgum. eft ut epifiolarfpoffmk\
MWpkciy femPm,. Turn cfoilicite^dyec-r
fus fpa-rfos centra;-fe .rumferes fe purgat r ny
verbum quidem deiSynodo quintaajifceis,,
tamen occaftoaej de fide j fufpe^us ja-
6laba*ur ,in GaUiis .r.Hse ;anno: 55^, a-.Syr.
nodt; celebratione!tertioi:Dhec ?nulu> poft., yf
Regisr prsecepto obtemperaret , pro. aufer,en-
do.eodem fufpttionisfcandalo obfeqyiurn.Gorfc
feffmis fua ad eumdem; Chil.debertum mir
ubt p r o f i t e tu r tenerep atque .defender^:
definttiones de eadem( catholica fide ] qua in
qdatu'or fanttis Comlii? . fiatuta funt, : , ; JDe
quinta; ut verba ffacepec aHorum njentid foj-
licitabat ^ preCfit tamen filen tio : ne :;Regi
parum grata foret .epiftola , fervatam. a S.
Gregorio aliifque Pontificibus hoc in negotio
uxovofAiav cuftodieos. ; ,
n Nihil poftmadum .contigit.in Galliis ,
quod. Epifcopos Gallicanos in aliam fenten-
tiam impelleret: quamobrem facile perfua-
demur non effe receptam Synodum quintam
fedente Turonis Chrodoberto , hseque feri-
bente : Quatuor Synodos tantum terra nofira
venerabtliter recipit & concredit . In quo
pene exemplum fecutus eft cum Pelagii ad
Chiidebertum feribentis, ut vidimus , turn
S. iGregdrii Magni, qui feribens ad Tbeo-
doli ndam 'Longofiardofum Rcginam a reci-
pienda. quinta -.Synodo alienam , ab hujus
Synodi mentione abftinuit, quatuor folum-
modo commemorans . Unde nunc ita fact- jjl
mus , .fitut vobis.piacuh , feribit ad Con-, I7 *
ftantium Mediolanenfem, ut quatuor Syno-
dps. folummodo laudaremus... NosautemJicut
vdluifiis, ita fecimus , ut ejufdem Synodi
qutnta nullam memoriam facer emus. Trepi-
davit igitur timore Sirmondus ubi non erat
timor , fi propter haec Chrodoberti verba
lftud ejus oe muliere adultera Judicium te-
nebris damnandum putavit.
Alterum caput quod attinet, de prima
Chrifti refurgentis apparitione , fcio Janfe-
niurh utrumque in hac verba , Apparvit
primo Maria Magdalena,. ferib^re hsc non
obftare quin Dominus antea apparuerit bea-
ti ftims Matri fu s : Pietas non parum fua-
det ut credamus Dominant prius appantiffe
dtUEi'iffima Jua Matri. Maldonatus m cap.
28. Matthsi: Merito, inquit, a Catholicis
creditur, quamvis feripium non fit , Cbri-
fium primum omnium Matri fua apparuiffc.
Et