Sent, défit
Cènes!,Te
let.
Additaïnéqtum
jntrufum
in titulo
Regùlæ
fidéi s
1379 I n epist. XV.
donee ad faniorem rnentem reverfi , alteri
huic Toletano anni^o. fe reprefentarunt,
in quo & pravos omnes ‘fenfüs abjecere ,
& ultro damnavere Prifcillianum cum feri-
ptis ejus. Cujus Concilii indulgentia in fe-
de urerque fua confiftere pe/miffus eft ; fu-
fpenfa tarnen communione , prius eis non
impertienda , quam in Romani & Medio-
Janenfis Pontificum communionem recepti
efie per illorum litteras probarentur ; inde
.expeBantes communionem, unde pnus fpem
■ futures pads 'acceperant, Interim tarnen ab
Epifcoporum , Presbyterorum , & Diacono-
rum ordinandorum facultate removentur .
Mendofa
fubfcri-
ptio cano-
nibus fub-
jefta no-
tatur.
Ex diSis patet plures fuiflfe Toletanas Sy-
.nodos, quam hue ufque creditum fit: uni-
cam jllam anni 400. itatuerat CardinalisBar
E D I T O R U M AD
quod nulla in fententia Patribus Concilii fub
Leone conyenire poteft ? Solis conjefturis locus
eft. Cum certum fit "canones efle Concilii
Toletani anni 400. Regulam vero fidei fpebla-
re ad aliud Concilium fub Leone,cui quidem
ea fola fidei Regula tribuitur in laudata Synodo
Bracarenfi ; verba inferta in titulo Regu-
lae fidei, Ipfi etjam efi fupra fcripta vigind ca~
nonurn capita la ftatuerunt in Concilio Toletano,
additapienturn perperam intrufum. videntur ,
qpod^fane, .neQ. cum antecedentibus:, nec cum
lubfequentibus quicquam habet nexus , &,.in
codice, unde ipia Regula fumta fuit , procul
dubio nequaquam exftabat. Forte margirialis
adnotatio fuit olim a quopiam fubferiptionibus
appofltaqu£e fubinde extra proprium locum
irrepfit in.textum tituli ReguUe proximi,poft
quern, fine hoc extraneo additamentp , qudd
coi^textus^nQh; recipit, Ipfa fiatim(Regula,fuh-
jiciend.a fu e ra tQ u ad .ft hzec reiponfip' non
laceat , ^d\ errori'-coile&orisHifpanici,tri-
Uendurn erit . Tn'.tra&atu de antiquis capo-
num colle&ionibus , quem tomo III. przemit-
temus, alii errores detegentur in titulj? , ac Jifocemiisqanpnum Africanprjum, quorum,. co£-
e&ionem Hifpanica anriqpiorem, & ‘ab Hi|-
panico colleftore ^eceptarp' ibidem p^obabi-
jnusY Vide inter cetera,, quas dicentur de ca-
nonibus Milevitani Coqcihi, fi. Carthaeinerx-
fis IV. Sicut autem hie anriquus collector er-
ravit, dum in titulis vel procemiis horum Con-
ciliorum, his adferipfit canones, qui ipfisiion
competunt , ut in allegato traftatu pluribus
oftendetur ; ita nihil mirum , fi pofterior col-
le&or Hifpanicus , qiii hanc Africanorum.. ca-
nonum colle&ionem cum iifdem erroribus:r.e,-
cepit , in colligendis canonibus Synodorum
Hifpanise , eos canones, qui conditi fueruiit
In Toletana I. Synodo,, perperam afferuit Patribus
ejus Synodi , qua: Regulam fidei fub
Leone condiderat.
Alium quoque errorem in, pipoemio ejufdem
Concilii Toletani exploratum animadvertere
-placet . Poftremus enim Epifcopus in eo re-
cenfitus peculiari ratione cum mentione fedjs
appellatur Exfuperantius He, Galled a Lucpnfis
conventus municipii Celenis : cum tamen iij eo-
- dem procemio & in fubferiptionibus ac infenT
■tentia ejufdem Synodi nominetur Onigius, quem
fuifle Epifcopum Gelenenfem Toletani Synodi
tenippre ex Idacio cognofcimus . Cum ve-
S. L e o n is P p . I . 1380
ronius alios fecutusAlteram in pofteriori-
bus Annalium editionibus agnovit & probat
adan.Chr.405. num. 43. Tertiam mo-
do afierimus utraque ilia state fuperiorem ,
qus videlicet inter Cefarauguftanam anni
381. & Toletanam anni 400. collocanda ve-
niat. Arguuntur enim in hac ultima hs-
retici, quod prius indicium in Toletana ur- Sent,
be Concilium declinarunt, ad quod, inquiunt
Patres y illos evocaveramus , & audijfemus,
cur non implement conditiones, quas fibiipft,
fanBo Ambroflo preefente & audiente pofuif-
fent. Nec eft quod indiftum tantummodo
Concilium cauletur quis', non coaftumjcum
illud declirjafle dici non pbtuerint , quod
congregatum npn fuiffet . Sed & quartam
addere poffumus, qus Leonis noftri tempore
cele- :
N O T A T I O N E S .
ro in aliis codicibus , qubs Merlinus habuit ,
idem Exfuperantius fine mentione fedis lega-
tur, alioque Epifcoporum ordine indudto, aliter
ea verba enerantur fic : Exfuperando, Se-
reno , Floro , Leporio<, Aureliano., Lampadso,
Leona de Gallia , Lucendo . Hie conventits -mu-
nicipii Celenis aBus eft : nonnulli fiifpicati, funt,
una cum Toletano' I. hie confufuni fuifle alium
conventum, feu Concilium Çelenenfe , quod
fub Leone hv Galjicia habitum fuerit. Sed 0-
,mnis hæc conjectura evanefeet fi hæc leÇtio
non ex cblleCtore Hifpahico proféfta, fed ejüs
,amanuenfis arbitrip induCla credatür, qui non
intelligens mendofam leCtionem cbdîçis puræ
colleCtionis Hifpanicæ , earn fic enieridandam
putavit . Id autem ita elfe evidens fit èx co.l
qicibus puræ colleCtionis Hifpanicæ, qui hanc
IçCtionem ignorant,' & ex illis originis Galli-
canæ ,at Ihdorianis, *qui foil hanc ut alia?
plures ejufmodi emendationes arbitrais, præ-
feruht. Codices puræ colleftionis Hifpanicæ
ordinem & leCtionem. exhibent quam pri-
jnum dedimus ex editione Garziæ Loaylæ ,
quamque confirmât Perezius ex MS. Lucenfi ,
êc - nos in qqftris pariter éxemplaribus puræ
Hifpanicæ fimiliter îriveniihus s ’jSqliim quidam
ex. nis Iibris eamdem leÇIiqnpm ' yâlde corru-
ptam præbent,,uti MS. Taïât.^.575'. in
quo habetur : Exuperandus de Callatia Lucen-
'.dofis convenitfs,mancipii 'Cèle'nis . Similéin er-
rorem na£tus, qui hanc colleCtioriem nontani
exfcripfit, .quam emendavit .iri .codicibus Hif-
panicæ colleCtionis originis Gallicanæ , non
folum ordinem Epifcoporum mut;avit, verum
etiam hune lpcum correxit fie : Exfuperantius,
Serenus, Elorus, Leporius , Euftocbius , , Aure~
H anus, Lampius de Gallia , jbücendus ,, Is con-
'ventus municipii Celenis aBus eft . Ita.in cod.
Vat. 1341. originis Gallicanæ, & fimilitér in
aliis Ifidorianis , qui ex Hifpanicis Gallicanæ
originis. hoeçe Çoncilium fufeeperé : , ubi palam
eft ex de Gallatia Lucendofis emendatum efle
de Gallia, Ldcèndus . \ls.m, f i ad perficienduiri
fenfum additum fuifle aBus eft . Hac igituf
arbitraria emendafione niHili habita , ut. né
conventus, aut Synodus Celenenfis hinc col-
ligatur , evidens fit , in codicibus purioris Hif-
paniçæ errorem aliquem hoc.loco à colleCto-
re cpmmiflum y\quem nemo ijitelligere aut explicate
facile' pbterit.
bé DiCti
pio fuf-
befta.
1 3 8 1 Q u e s n e l l i N o t ä ,'
re celebrata fit ex Taracorienfibus, Carth*-
ginenfibus, Lufitanis, atque Gallicianis Epi-
fcopis, quam ipfe cogendam elfe monet in
fine hujus epiftols , quam revera coaClam
teftatur Concilium primum Bracarenfe ,
quod & Regulam fidei ab eodem illo con-
ditam narrat,- cujus denique locum indigi-
tat ejufdem Reguls fidei illi Synodo male
afluts titulus. De Didljnii feriptis feu tra-
öatibus, quorum leChonem prohibet hoc
capite S. Leo, habes Bracarenfis ConciliiI.
capitulum 17. quod eofdem fub Anathematis
pcena a quoquam legi vetat.
Quod de Di&inio retulimus ex Concilii
Toletani I. fententia , nimirum fuam illi
federn fervaiam fuiffe poft ejuratam PrifciR 1
liani feftam, vix conciliari polfe mihi vi-
detur cum his, qus refert Jdatius hoc in
negotio teftis fide digniflimus’ : DiBtnius
Ajturicenfis Epifcopus , inquit ille , cui ob
Prifcilliani harefim, quam profitebatur, e/e-
Bo , cum aliis ejufdem feBce Epifcopis, fuc-r
eeffit Turribius.. Lapfum memoris , feu al-
Jucinatiqnem , quam hoc loco paffus fum
in prima Editione, fateri ac publicare non
erubefcam. Iftam de Di&inio narrationem,
quam fub Idatii nomine bona fide laudavi
ac retuli, apud Idatium non invenio , nec
cujus fit ilia prorfus dicere ullatenus poflura ,
Hoc teftari & fanfte poflum affirmare , il-
lam a me confiftam non fuiffe,. fed ex ali-
quo libro deferiptam , cujus alta me nunc
tenet oblivio. Hiftoricum iftud fragmentum ,
parente, modo orbatum , ex hoc loco abra-
cere animus fuerat cum iis omnibus quse
illi fubftru&a funt ; verum hoc confilium
poftea abjeci , fpem hanc concipiens , id
quod ad meam nunc memoriam non recur-
xit, alicujus eruditi oculis inter legendum
pofse aliquando occurrere , & ad typogra-
phum deferri huic loco inferendum. Si enim
fede fua ejeftus eft Diftinius , & ejüsjp eb
fucceffit ftatim Turribius , non video qua _
ratione Afturicenfem file cathedram rreci-
pere potuerit in Concilio Toletano anni
400. cum canonicis legibus vetitum efset,
ne duo fimul Epifcopi unam Ecclefiam ad-^
iqiniftrarent. His adde , quod fi ante annum
400. Turribius Afturicenfium erat Epifcopus,
ut efse debuit , fi vera funt fimul
& Afta Toletani Concilii & Idatii narra-
tio , annum fere o&ogefimum attigerat ,
cum feripfit ad fanftum Leonem hanc epi-
ftolam , & alteram ad Idatium & Cepo-
nium . Eodem enim tempore feriptas efse
clamat utriufque hujus mentio, quam habet
Leo nofter in fua, & eatdem querel« ,
quas ad Hifpanos Epifcopos & ad Roma-
num contra eamdem h^refim reviyifeentem-
detulit Turribiusi Illas autem feripfit, cum
jam noviflime ad fuam Ecclefiam rediifset
poft diuturnam moleftamque peregrinatio-
nem, quam per Hifpanias luftrandarum Ec-
clefiarum gratia obierat, cujus duris mole-
fiiis, ut loquitur, lacrymabilibufque necef-
fitatum curis , tarn prove&a setas omnino
inepta erat : ut verifiable non fit earn a
Turribio umquam fufeipiendam fuifse,- fiad
Tom. II.
E T OBSERVATIONES 138 2
earn fene&utem tunc temporis pervenifset,
quam eum afsecutum fuifse necefsario evin-
citur, fi ante illam Didlinii refipifeentiam
Epifcopatum geffit.
His ex anguftiis ut evadere poflimus vix
ulla patet via. Certe non poteft mihi non
else1 lufpecta ilia de DiSinii reftitutione nar-
ratio. 1. quia cum in illius propter h^refim
dejecli locum fubrogatum efse Turribium
afserat Idatius, nec de hujus ceffione, vel
illius reftitutione quidquam habeat, non eft
quod tanta: fidei aufton preponderate queat,
qui eadem jetate inter illius Provincix Epifcopos
emicuit & Turribii familiaris fuit , Idatius ad
quicum, ut ipfe narrat, Jatentes in Aftu- Olym.
ricenfi urbe Manicheeos geftis epifeopalibus
detexit , ad judicium tfaxit, damnatofque
per Hifpanias publicavit : ubi Manichjeo^
rum nomine Prifcillianiftas vldetur. intelli-
gere , quod & facrunt fanfti Leo & Hieronymus.
2. Etfi aliis Epifcopis poft'lapfum
pcenitentibus quacumque de caufsa indul-
tum voluerunt' Toletana Synodi Patres ,
erant graviflima\tnomenta, propter qua-ab
illis fecerni deberet Diftinius, & ab ihdul-
gentia gratia arceri. Non folum enim harencorum
dogmati adhaferat , fed f i feriptis;
hoc libris prdpugnaverat, multbfque hac
ratione induxerat in errorem qua quidertf
fcripta tantam 'creavere pernicierh, ut' illo—
rum virus etiam poft ipfius au6Ioris ejuta-
tionem necaref plurimos : ut ex Turribii ad
Leonem querelis, Leonifque ad Turribium
refcripto mamfeftum eft ; fed & ex Coheir
I11 Bracarenfis I. cap. 17. poft centum fere
annos conditoquo-Di^inii fcripta dehuo
profcripta funt ,. adeo peftis iiia longe late-
que ferpebat.j. Hoc adverfus Diflinii refti-
tutionem pugnat, quod poft1 hjerefim fufee-
ptim ordinatus fuerat j . quod a parente &
ipfo in hsrrefim prolapfo ; : quod is tumul-
tuante populo fuerat poftulatus, & per vim
ad fedem epifcopalem eveftus ; quod contra
S'. Ambrofii decretum, quo presbytera-
li honore contentum eum efle debere fan-
civerat. Hsec enim omnia Adlorum Tole-
tanorum citata excerpta continent ..iq'uorum
fidem qui in dubium vocare metuerit y bis
fe difEcultatum nexibus involvat neceffeeil •
qui vero fpuria cenfuerit vel adulterata , is
& omnibus fe iftis expediet, &id quodve-
ritati fimillimum eft .'ampleftetur . Fateor
enim illorum excerptorum fidem videri mi-
hi plurimum vacillare : ex unico enim Co-1
dice MS. non ita pridem publico innotue-
runt opera Ambrofii Moralez, nec ufquam
illonim apparet veftigium in aliis MSS. codicibus,
iifque prsefertim, quorum ope duplex
CanonumJToletanorum jam olim prod-
iit editio.
Preterea confiaas efle illas profefliones Profelfio-
ab aliquo Prifcillianarum partium ftudiofby nes fup-
non fine ratione fufpicor . Pritnum enim pofitionis
fana« memorize Epifcopos appellaf Sym- fufpeaze.
pofium & Diainium, quod etG alias tole-
rabil« effet, in ea tamen profeflione , qua
hzerefim abdicant, abfurdum videtur. Deinde
errores Prifcilliani &affeclarum ejus vixat-
V u u n tigit.
m f m
l|5 |iji