Seeunda
Narbonenfis
pro-
priis ar-
gumentis
Hilafio
Vindica-v.
tur,
Cano«. I.
‘Tautinen«
fis GQ7ici~
Hi.
8(^3 Q u e s n e j . i . 1 D i s s
feftus tft, tres illas Provincias metropoliti-
co jure adminiftrandas fufcepit , omnibus
Gallicanis Epifcopis unanimi confenfu fuf-
fragantibus. Iftud vel ex uno Leone cerium
eft, qui earn ob rem ejus audaciam culpat,
quod in aliena, ut putabat, Provincia rau-
rius pontificium exercere prafumfiffet , Sed
vel unico poffeflionis tijulo utramque Nar-
Bonenfem Provinciam ( prater Viennenfem )
fuae' fedi debuit afferere , cum & decefforis
fui fanftitas, & ipforum Epifcoporum con-
fenfus vetarent , ne alios Arelatenfes Epifcopos
in fufpieionem alieni juris attentati
vocaret.
Prater ea qua: de utraque Narbonenfi hue
ufque differuimus ad Zofimiconftitutionem,
-alia funt qua: fpeciatim 2 Narbonenfem fecundam
Arelatenfi Epifcopo fubje&am fuif-
fe afterant.
Ac primum quidem patet ex Taurinenfis
Concilii Canone 1. Aquenfem Epifcopum ,
qui folus metropoliticam dignitatem intra
Narbonenfem II. fibi deinceps arrogavit poft
Proculi mortem , tunc temporis tale jus fibi
non vindicaffe . Si enim is vel alius ex ea
Provincia Metropolitanus fuiffet , non affe-
reret Proculus Maflilienfis ejufdem Provincia:
Ecclefias vel /teas parochias fuiffe , vel
Epifcopos a fe in e'tfdem Ecclefiis ordinatos.
Metropolitanus enim vel ha:c verba falfi
-^rguiffet y vel conquers effet de ufurpatis
:du$e metropolitica: dignitatis juribus . Nihil
-tale obje&um eft Proculo , nemo metropo-
diticam obtendit poteftatem: hoc unum con-
tenderunt ejufdem regionis Epifcopi, fibi alter
ius Provincia Sacerdotem praeffe non de-
J>erer. At h«c ratio , inquies, Arelatenfem
tpariter a poteftate in utramque Narbonen-
!fem,.ac prafertim fecundam , de qua hie
-agitur, excludit .\ cum enim Proculo adver-
datus effe non legatur in hac Taurinenfi Sy-
jiodo, argumentum eft eum non fe pro Metropolitan
© illius Provincia: gefliffe.
Ut nodus ifte folvatur, animadvertendum
•eft maximam perturbationem indu&am effe
in Provincias Gallicanas •, & maxime in
Narbonenfem folidam , per Maximi , Ar-
jbogaftis, Eugenii, aliorumque tyrannidem,
qui eas partes oecuparunt fub finem faxiuli
quarti. Per illos Ecclefias Galliarum Cleri-
cofque fuis privilegiis effe fpoliatos queritur
Valentinianus III. Imperator in Conftitu-
tione de diverfis ecclefiafticis capitibus mif-
fa Armatio Prafe&o Pratorio Galliarum
ann. 425. P.er eorumdem defidiam omnia
fufdeque afta effe . in Provincia Viennenfi
jnnuit Honorius Auguftus Conftitutione an-
ni 418. ad Agricolam Prafe&ura Pratorio
Galliarum, cum pratermiffum arguit eorum
negligentia Provinciarum conventum apud
Urbem Arelatenfem. Res ipfa clamat, ec-
clefiaftica: difciplinae per bellorum civilium
jtumultus vix locum aliquem effe potuiffe .
E R T . V , A P O L O G. 8^4
Quamobrem cum difficillimum effet, fparfis
per omnes Prdvincias exercitibus utriufque
partis, Arelatenfem Epifcopum Ecclefiarum
neceflitatibus, oecurrere, & ad longinquas
civitates fe transferre, ut defun&is Epifcopis
pro jure fuo fucceffores ordinaret, necef-
fitate temporum compulfus^eft permittere ,
ut infigniorum aliquot civitatum Epifcopi
viciniorum fibi Ecclefiarum Epifcopos, cum
opus erat , confecrarent . Cum autem Proculus,
vir fan&i Hieronymi judicio fari&if-
fimus dofliffimufque , ceteris præterea Epifcopis
praemineret & antiquitate Sacerdo-
t il, & nobilitate civitatis, & Ecclefiæ fus
prærogativa , quæ prima inter comprovin-
ciales Viennenfis tunc erat , ut ex Sidonio
colligitur ; facile fuit ut ei confecrandorum
per ea tempora Epifcoporum honor ac po-
teftas ultro & a vicinis Epifcopis deferre-
tur, & ab Arelatenfi permitteretur. Rebus
veto Imperii poftmodum pacatis, Provin-
ciarumque illarum nova divilione per imperialem
fanftionem indufta , ccntentio inter
Epifcopos exorta eft, aliis adtferfiis Arelatenfem
negantibus uni Metropolitan© dùas
Provincias debere effe fubjeCtas , aliis affir-
mantibus Metropolitanum ex aliena Provincia
non effe affumendum , contra Proculum ,
qui Narbonenfem fecundam fibi vindicabat ;
eodem vero Proculo afferente jus fibi meri-
to competere in illius Provincia: Ecclefias,
quæ vel Parochiæ ejus fuerant , vel ab eo
acceperant Epifcopos , ut iifdem■ tamquam
pater filiis honore primatus adfifleret, æqui-
tatis legibus maxime confonum videbatur .
Ubi norandum, nec aliam aMaffilienfiEpifcopo
rationem obtendi, quara ordinatio-
nem, quae jus recentiffimum fundabat ; nec
ex alia parte objici male tentatam hujuf-
modi ordinationem , quo magis intelligas
rem totam ex fola temporum neceftitate ,
& ex indulgentia Metropolitan! effe per-
fe£tam.
Quid interim ageret Arelatenfis ? Omnia
fedis fuæ jura undique impeti ac peffumda-
ri cernebat. De Viennenfi primatu certa-
bat cum eo Viennenfis Epifcopus . Narbonenfem
fecundam ambiebat Maflilienfis ,
vir Gallicanis Epifcopis acceptiflimus , qui
pofieffionis confecrationis titulum , ac
forte Arelatenfis confenfum pratendebat .
Magis ergo e re fua effe duxit, fi Proculo
manus daret, ut dum viveret Narbonenfi
Provincia II. potiretur, ea conditfone , ut
poft ejus obitum ad antiquum Metropolitanum
reverteretur illius ordinatio , quam
conditionem fubintelligere vifa eft Synodus,
cum aliam non expreffit. Ea ratione & Proculi
& aliorum Gallicanorum Antiftitum
gratiam conciliabat, quæ neceffaria illi erat,
ut primatus fui jura adverfus Viennenfem
Epifcopum illæfa cuftodiret . Revera poft
Proculi mortem Narbonenfis IL provinciæ
admi-
PARSl
CAP. vi
Hier
ep., ad~'
ßicum I
Mona,
chumj|
don Ah
f i 7j
l- 7- i
Grit najj
Com.!*,
rinenft
Can. 1.1
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
2 Confer eafdem öbferv. part. 2. c. 6. n. i. & feqq. ubi fingiila, quas fubjiciuntlir ) ad cal-
culos revocabimus.
V
JflZr/i.
É( Papt
mpifco-
&
8 (^ 5 P r o S. H i l a
, adminiftratiqnem iterumcapeiTivit Arelatenfis
Epifcopus; immo & ante Arelatenfi vindi-
cavit Zofimus, ut ex ejus notum epjftolis.
Horum aliqua etfi fola conjeclura nitan-
tur, ita tarnen veró fimilia funt, ut aliter
ea contigiffe vix poffit concipi . Proculus
enim vir fan&iffimus antéa metropolitica
dignitate non -ornatus, ordinationem earum
Ecclefiarum , hifi urgente neceftitate & con-
fentientibus Epifcopis, fibi arrogare non po-
tuit. Qua: Ecclefiïe,. ut fine Metropoljtano
effe non potuere, ita alium antea non ha-
buerunt, quam totius Narbonenfis Metropolitanum
, quern Arelatenfem Epifcopum
tuiffe probavimus. Et ideo Arelatenfis ad
tempus, cedens Proculo , fads juri fuo in
Narbonenfem II. confulebat , fi primatum
fuum adverfus Viennenfem ftrenue propu-
gnaret. Liquet ergo nullum Arelatenfi Epifcopo
prajudicium creari ex ejus filentio in
Synodo Taurinenfi circa Narbonenfem fe-
eundam : quamquam nec darum eft in cujus
gratiam reclamaverint Epifcopi fecund?
Narbotfenfis: & ex ftudjo, quod poftea in
Arelatenfem fervaverunt , eidem tunc fa-
viffe non improbabiliter cenferi poffunt ,
Quibus & hoc addi poteft, folos nobis hu-
jus Synodi Canones reprafentari, non vero
a&a, in quibus eorum omnium Epifcoporum
interlocutiones integras proculdubio in-
veniremus, nifi ilia periiffent . Forte nec
omnes Canones.habemus, cum ea, qua: in
cauffa Bricii Turonenfis Epifcopi & Laza-
ri ejus accufatoris tradata effe in ea Synodo
narrat Zofimus Papa, defiderentur: qui
Sc in alia epiftola ad Epifcopos provincia:
Viennenfis & Narbon. II. teftatur in illo
Taurinenfi Concilio longe aliud aftumejfe,
quam de Metropolitanorura jure, ac diftin-
d:ione provinciarum.
2. Prater hanc rationem , quam ex ea
Synodo fufe deduximus , aliam ex eadem
Zofimi epiftola mox citata .eruimus. Ar-
guitur enim Proculus, quod Lazarum ad
epifcopalem dignitatem promoverit, qui pro
calumniatore in ilia Synodo damnatus fue-
rat. Porro cum Lazarus Aquenfis Epifcopus
effet , nec ab Epifcopo fecunda: Narbonenfis
ordinatus fuerit, fed a Proculo
Maffilienfi, liquet nullum in ea provincia
Metropolitanum fuiffe, prater Arelatenfem,
qui juri fuo ad tempus cefferat in Maflilienfis
Epifcopi gratiam.
3. Manifeftumeft Aquenfem Epifcopum,
ac confequenter totam Narbonenfem II.
fubje&am olim fuiffe Arelatenfi Antiftiti ,
ex eo quod jus diutiflime retinuit ilium ad
fe evocandi, vel fynodalis Concilii, velor-
dinationis cauffa; ut inde liceat conclude-:
fe, fero admodum illius fedisAntiftitem in
perfe&um Metropolitanum evafiffe. Hoc
patet ex ferie libelli Symmacho Pap« ob-
lati an. D. 514. & ex referipto ejufdem Papa:
ad Caefarium Arelatenfem. Prater quam
quod enim is libellus afferit hanc poteftatem
ufque ad ilia tempora penes Arelatenfem
Antiftitem fuiffe , a longaevis feculis
prifeorum fancitam effe au&oritate , & a
R i o A r e l a t . $66
veneranda Sede Romana quondam perenni
fanftione praceptum, ut eadem inconcuffa
permaneret; jpfe Symmachus in epiftola fua
earn in venerandis Patrum ftatutis fupda-r
tarn effe feribit , & antiquitate roboratam.
Unde, ait, rationabile eft , ut fanSla Arelatenfis
Ecclefia propriis privilegiis perfrua-
tur I & quod vetuftas praftitit, & Patrum
auftoritas roboravit, nova non debet violare
prafumtio ... Jgitur per fingulas Ecclefias be
neficia, qua funt diu cuftodita, ferventur ,
Etfi tarn Ecclefia Aquenfis Antifies, vel alius
quilibet Metropolitano JPontifici juxta cano-
num definitionem vocatus pbtemperare nolue-
rit, noverit fubdendum fe , quod non opta-
mus, ecclefiaftica difeipl'tna , Unde porro
tarn fingulare privilegium , tamque anti-
qua prærogativa manayit in Arelatenfem
Ecclefiam, ut ejus Epifcopus alterius provincia:
Metropolitanum ad fe poffet eonvo-
care? An ex paucitate comprovincialium
Viennenfis provinciæ, quæ ejus Metropolitanum
cogere.t viciuorum Epifcoporum opem
ac fuffragia emendicare? minime. Quinque
enim provinciarum ampliffima ac numero-
fiffima erat Viennenfis: alia: omnespaucio-
ribus conftabant civitatibus ; nec tampn idem
jus fibi vindicarunt, earum Metropolitan! in
alios Metropolitans . An hoc habuit Arelatenfis
ex vicibus Romani Pontificis, qua$
illi commiffas effe volunt? A t , ut hoc de->-
mus hujufinodi vicibus ilium fuiffe orna-
tum, eo nomine non-folus ei Aquenfis fub-r
je£lus fuiffet, fed omnes earum provinciarum
Metropolitani Epifcopi . Aliunde igi-
tur hæc, confuetudo non defeendit , quam
ex eo quod antiquitus penes Areiatenfemi
Epifcopum erant jura metropolitica in ci-
vitates Narbonenfis II. Quibus etfi poftmo-
dum occafione novæ divifiohis fe fe abdica-
verit, iis tarnen fpoliari le non conlenfit ,
nifi hac convocandi poteftate fibi retenta ,
. quæ videlicet perenne foret antiqui juris &
collati beneficii monimentum : unde fero
admodum omnia metropolitica jura adeptus
eft Aquenfis Epifcopus; ita ut nonnullusea
de re fcrupulus remanferit ufque ad tempora
Concilii Francofordienfis, a quo Sedi
Apoftolicæ illius eximendi poteftas fa£la eft î
& adhuc incertus fuiffe videtur ejus ftatus
tempore obitus Caroli Magni, in cujus te-
ftamento Aquenfis ciyitas inter Metropole?
non eft recenfita.
4. Praclarum porro hujus poteftatis af-
fumtæ argumentum & exemplum nobjs fu-
pereft in Concilio Regienfi anno 439. con-
gregati in fecunda Narbonenfi provincia %
intra quam Regienfis civitas fita erat. Cum
enim Armentarius contra canones ordinatus
effet, congregata eft Synodus apud Re-
gium , ut eo expulfo alter in ejus locum
çligeretur. Pracipua autem hæc eft jurisdi-
6fionis metropoliticæ pars, Synodi provin-
cialis indiftio ac convocatlo , quam extra
propriam provinciam nemo umquamj ten-
tare aufus eft . Hoc nihilominus praftitit
Hilarius Arelatenfis , fuffragantibus Gallia:
Epifcopis compluribus , quorum tredecim