PARS I. pafli funt Nicsenfes, liquidem ordinari fi-
CAP. X. bi curavere proprium Epifcopum, qui Hi-
lari Papa* decreto propter Leonis Conftitu-
tionem remotus eft ; & deinceps advunius
Epifcopi regimen ucerque locus fuilnrevocatus.
_ ■ i
4. Vix Honorii Imperatoris temporibus
an eo ftatu , quem Notitia exhibet , fuifle
credam Provincias Lugdunenfem fecundam,
& Belgicam fecundam. Rothomagum enim
illic legimus in ampliflima Provincia prima-
tum tenentem, quam ejufdem Honorii temporibus
Paulinus Nolenfis Epifcopus mira-
S.Paulinuttur velut e tenebris emerfifle . Deniqtte ,
epiß.zS.ad inquit, nunc Rothomagum & vicinis ante
Vi&ricium. regionibus tenui nomine pervulgatum, inlon-
ginquis etiam Provinciis nominari venerabi-
liter audimus , & inter urbes facratis locis
mobiles numerari Sec. Morinorum autem ci-
vitatem , qus in Notitia locum habet ,
tamquam epifcopäli Cede ornatam totum-
que ilium Nervici liftoris traftum vix tenui
fpiritu, inquit idem Paulinus, fidesve-
ritatis afflaverat, antequam Vidlricius illic
prsdicaret, in quo prima refulfit , clarius
tnvaluit, ardentius & propius apparuit Scc.
Si cut terra Zabulon quondam & Nepthalim
via marts trans Jordanem G alii tea ,* & qui
fe debant in regione umbra mortis, lucem vi-
derunt magnam\ ita & nunc in terra Morinorum
fitu or bis extrema , quam bar bar is
fluSlibus fremens tundit Oceanus . . . . in ea
erat a fibi per tuam fanclitatem a Domino luce
gaudentes cor da afperaChriflo intrantepo-
fuerunt See. Qus omnia baud fcio an pof-
fmt convenire cum Provinciarum Notitiis,
quse ( quod notandum in primis ) videntur
ad ufum ecclefiafticum effe deferipts : cujus
rei argumento eft , quod ilia: omnes ,
tam a J. Sirmondo, quam ab Andrea Du-
chenio edits, qua: in MSS. Codicibus Thua-
nes Bibliotheca: paflim occurrunt , in his
fobs reperiuntur, qui monumenta tantum-
modo eeclefiaftica continent.
5. Si Honorii state fafta eflet ea Notitia
publica au&oritate vel ex indubitata
omnium cognitione, non ancipites & dubii
manfiflent Patres Concilii Taurinenfisfquod
ejufdem Imperatoris temporibus celebratum
eft ) utri.amborum Epifcoporum Arelaten-
li, an Viennenfi metropoliticam in rebus
ecclefiafticis^dignitatem attribuere deberent;
nec ad hanc.rfententiarh coarftati eflent ,
ut qui ex eis approbaret fuam civitatem effe
Metropolim, is totius Provincia honorem
Primatus obtineret. Quod rerum illius tem-
poris datum demonftrat minus diftinftum
fuifle & jura minus clara, quam in Notitia
reprsfentatur.
JEtas No- 6. Apollinaris Sidonius epiftol. lib. 7.
titis ex ep. 7. teftatur Maflilienfium civitatem fua
Apollinari primum state inter ultimas Provincis ci-
Sidomo n- yitates ccepifle numerari: idque illis in pce-
gitur. nam obvenifle , quod fcilicet privatis com-
modis magis confulentes , quam publicis ,
Sid.Apoll. cum Gothorum Regibus feedus nec utile nec
Hb-j.ep.'j. decorum iniiflent . Quod utique , inquit ,
ad Gra- j^pg diuque facientes , jam non primi comp
r o v in c ia linm co epist is ejfe , f e d u lt im i . PARsf
Quibus verbis fatis innuit ad ilia ufque tem- CAP,
pora , id eft, faltem ad annum quadringen-
tefimum & feptuagefimum , primum inter
Viennenfis Provincis civitates poll Metropolim
locum obtinuifle Mafliliam: quod jure
illi civitati deferebatur , qus tam anti-
qua nobilitate ceteris eminebat , ut metro-
politica etiam dignitate ad tempus ornata
fuerit decreto Concilii Taurinenfis. At ve-
ro in Notitia Sirmondi & aliis, omnium ultima
feribitur Maflilia, quam &Arelas immediate
prscedit : quamobrem luce meri-
diana clarius eft, longe-pofterioremeflestate
Honorii Notitiam , quam difeutimus , &
ad Sidonii tempora referendam efle. Et . ve-
ro probabile admodum eft hanc eo circiter
tempore conditam ,.quo Euricus Vifigotho-
rum Rex in Gallias irrumpens Arelatem &
Mafliliam occupavit , vel-etiam fuperioribus
aliquot annis . Cum enim maximam Viennenfis
Provincis partem tenerent Burgun-
diones , fola fere Arelas cum Maflilia in
Romanorum pöteftate remanfit, &. circa annum
quadringentefimum feptuagefimum in
Eurici Regis Vifigothorum Ariani manus
devenit :. qui , ut refert Apollinaris Sidonius
lib. 7. ep. 6. ad Bafilium , plerofque
illarum Provinciarum Epifcopos vel morte
multavit, vel folum vertere coegit , nullis
deinceps Epifcopis in defunftorum officia
fuffeftis ; ita ut populos exceffu Pontificum.
orbatos triftis intercifs fidei defperatio prer
meret, nulla eflet in defolatis cura dicece-
fibus parochiifque , & non tam Sacerdotes
mortui efle viderentur, quam ipfum Sacer-
dotium. H#c fere Sidonius : ex quibus in-
telligere eft, quam opportüna fefe tunc ob-
tulerit Viennenfi Epifcopo occafio jura ,
qus fibi injufte ab Arelatenfi prsrepta ja-
£labat, recuperandi : quippe cum plerafque
haberet civitates Provincis fecum Burgun-
dionibus fubditas : ifts enim videntes omne
fibi. cum Arelatenfi commercium interdici,
quia fub Romana vel Gothica ditione hsc
degebat , facile Viennenfi fe ultro fubjece-
runt , annitente, lit par eft credere, Bör-
gundo Principe , nullo renitente ex parte
Arelatenfis , cui tuner temporis ne hifeere
quidem vel mutire fas erat . Vero itaque
fimillimum eft per earn statem conditam
efle Notitiam J. Sirmondi & alias, in quibus
Viennenfis folliciteegit, ut Arelatenfis
& Maflilienfis deferiberentur, quas ad Pon-
tificium fuum pertinere olim contendebat.
Etfi vero auftorem , qui hsc narret idi-
fertrs verbis , non habeamus , fatis tarnen
infinuantur, turn ex Notitis ipfius compa-
ratione cum ftatu Arelatenfis civitatis &Ec-
clefis, quem deferipfimus; turn exiis, quse
Symmachi Paps temporibus a&a funt . Pa-
tet enim ab illo Conftitutionem emiflam
efle in gratiam Csfarii Arelatenfis Epifco-
pi, propterea quod conftitutos a Leone Papa
limites prstergrefliis erat Viennenfis Epi;
fcopus , & totam Provinciam fus poteftati
vindicare conatus erat per facularia p/itro- j jL
cinia, aut per altcrius excufationis obtentum. Qanje,
Quam»
805 P r o S. H i l a
1. Quamobrem prsdecefforis fui decretum rur-f
^P. X. fus confirmavit Pontifex, & fua Çæfariointegra
efle jura decrevit.
C A P U T XI.
ObjeWtones alia diluuntur, quibus metropolitan
dignitas Viennenfi Epifcopo ajferi
videtur.
iferi- etiam poteft in gratiam Viennen-
|0 fyno- x--/ fis Epifcopi adverfus. Arelatenfçm , 1
VCon- Concilium Valentinum. primum in Provin-
Va- cia Viennenfi a, 374. celebratum ; cui prs-
"Jini I, fuifle v-idetur Florentius Viennenfis Epifeo-.
;1 pus j Cqncordio , quem ajunt Arelatenfem
tunc fuilfe -, inter comprovinciaJes fubferi-
bente .
• Verum infirmum prorfus iftud argumentum
eft>. Primum enim fubferiptiones Epifcoporum
, qus ad ealeem canonum nunc
leguntuc, defiderantur in antiquioribus edi-
tionibus, & a Sirmondo primum edits funt
in lucem toma 1. Canciliorum Gallis. 2.
Cum quatuor codices manulcriptos laudet
Sirmondus , quibus . ufus eft in recenfione
hujus Concilii , in unico Remenfi invents
funt fubferiptiones prsdiéts : quamobrem fu-
fpicari licet ab aliquo otiofo le£lore ita or-
dinatas efle , nominibus ex initio epiftols
defumtis » 3. Hoc contra morem ufitatio-
rem eft, ut ,cum in fronte epiftolseorum,
qui feribunt , nomina recenfentur, iterum
deferibantur in fine: quod videre eftinepi-
ftola Cpncilii Arelatenfis primi ad Silve-
ftrum Papam, immo & in epiftola ejufdem
Valentini Concilii ad Clerum & plebem Ec-
clefis Forojulienfis-.• 4. In utriufque epiftol
s exordio viginti & unus Epifcopi .inferi-
pti leguntur, quorum tertius eft Florentius
Viennenfis., ut ajunt, Epifcopus y Concor-
dius vero Arelatenfis in prima duodecimus y
in alçera decimus'quartus. At vero in fub-
futiptionibik appofitis Florentius omiflis duo-
bus primis , omnibus prsmittitur. 5. Unius
Florentii fedes annotatur. 6. Solus modo ab
aliis diverfo ita. fubferibit ; Ego Florentius
Epifcopus Ecclefia Viennenfis fubferipfi : cum
alii omnes fie fubnotati habeantur : Ego N.
opto vps frairps in Domino bene valere : quod
procul dubio melius convenir epiftols, quam
alter fubferibendi modus . 7. Ante initium
fexti fsculi non erat in ufu ut. Epifcopi
Tom. IL
ita fubferiberent Epifcopus Ecclefia N. fed PARS I
Vel fine addito Epifcopus vel Epifcopus ci- ÇAP.XI.
vitatis v. g. Viennenfis, vel Epifcopus Vien-
nenfium: qui ufus in Concilia Aurelianen-
fi l, immutatus primum videtur. Suppofita
igitur Florentii fiibfcriptio, ni fallor, fuit;
eo procul dubio confilio , ut huic Synodo
prsfediffe credatur Epifcopus Viennenfis ju-»
re metrqpolitico, Sc. Arelatenfis eidem fub-
je^lus fuifle exiftimetur , qui earn ob cauf-
fam ad ultimum omnium locum reje&us
invenitur. Hsc profedlo frandis fufpicionem
non parvam injiciunt.
2, Florentium Epifcopum Viennenfem
tunc temporis fuifle ex alio nullo monu-
mento teftatum habetur., immo eum fibi
vindiçant .Cftdurcenfes , & in omnibus edi-
tionibus operum S, Pauliini epiftola , quae
in Rofvveydana editione trigefima fecunda
eft ejufdem, adFlorer^tiumQadurcenfem Epifcopum
legitur : quo4 prontoduesus & Ro-
fvyeydus diligentifliqii feriptores in Notis
fuis tradunt . Hsc çtfi difficultate non ça,-
rent, id faciunt , ut res in ambiguo pofita
relinquatur , .nec qujcquam inde pro Vien-
nenfi eruatur ; e, contra vero adverfus eum
prorfus arguit hsc Synodus , cui prsfuifle
Fcegadius legitur, quem nemo Viennenfem
Epifcopum facit . Vide feriem & adfa Ca-
durcenfis. Ecclefis , qus Florentium hunc
eidem Ecclefis afterit 2 Adonis Chro- *
nicön , quod circa hsc. tempora ponit Ni-
cetam Viennenfem Epifcopum , qui. fortç
idem eft cum Nicetio, cujus nomen in Sy-
nodica Valentini Concilii. legitur .
A t , inftabit aliquis , pro Viennenfi. cla- Objeftio
mat 3 ipfa Provincis denominatio . Quare ex deno-
enirn appellata eft Viennenfis , nifi .quia minatio-
Viennenfium ci vitas totius Provincis Me- n? ^r0"‘
tropolis erat? Non. majaris momenti eft hsc
argumentatio : quod enim in variis divifio- Petl^a t
nibus. Provinciarum ab Ethnicis aftumeft, ’
in confequenciam trahi pro ecclefiafticis rebus
minime confentaneum eft : & quamvis
pleruraque civilem Provinciarum diftributio«
nem smulata fit ecclefiaftica difeiplina >
necelfitas tarnen fuit aliquando ab eo- propo-
fi,to difeedendi , ut ex Innocentii epiftola ad
Alexandrum Antiochenum manifeftiun eft»
&. ex ipfius; Leonis ordinatione circa Vien- -
nenfem Provinciam »
Ex firnili argumentandi ratione conclu-
dereiur Ecclefias Provinciarum Lugdunen-
G g g fium
E D I T O R ^ m A D N O T A T I Ö N E S.
1 Quid ex Cbneiiio Valentino eliciendum
fit y exponemus in Obferv. part. 2. c. 5. n. 2.
2 Epifcoporum Viennenfium ordo Adonis
Chrpmco infertus, ex diptychis manare videtur
y ïta ut ipforum .fériés non idcirco. rejicien-
aa fit , quia res & tempora eifdem attributa
non .fubfiftant . Enimvèro fi alia certa documenta
cum hac ferie conferantur , & exinde
fills Epifcopis luum tempus reftituatur ; omnia
probe cohsrere invenientur . Et ficut Verus,
qui ad apoftolicam ætatem eo fn Chronico
perperam evehitur , initio quarti fæculi vixifle
cognofcetur ex Synodo Arelatenfi I. ita
Florentius cum Valeqtina Synodo optime con-
curret, non autem Nicetas qui Mamerti ira-
mediatus prsceflor., fub medium v. feculum
floruit. Confer qiis de. fimili catalogoEpifco-
porum Ravennätum obfervavimus in Admo-
nitibne ad epfft. 156. n. 3. & 4. Vide etiam
qus de hoc catalogo Epifcoporum Viennenfi'um
diflerit Tillemontius tom. 3. in Irenso not. 3.
3 Hoc , argumentum; plenius conftituimus
Owerv. part. 2. c.. 4. n. 5. ubi Sc de Eufe»
bii teftiraonio verba facimus,