1027 E d i t o k u m O b s e r v a t i o n e s 1028
QuefncI- tem ecclefiaftica Notifia fit ; lucubrata dici neqiiit in gratiam Viennenfis Epi-
S H h fc°P>, qui Notitiæ •eeçlefiafticæ defcriptionem poftulàffet i Çum porro fub ini-
Bmn V. fæculi fuerit • lucubrata, fruftra earn fub Burgundionibus fcdptam Quef-
nellus comminifcitur.; cunt praffertim fi hoc etiam tempore fcripta créderetur ,
non earn difpofitionem civilem præferat, quæ fub bärbaris Romanas Provincial
in partes dileindentibus alia erat a divifione Romanorum ; fed earn difpofitio-
nera exhibeat a quæ Romana eft, & initio fæculi V. fub Romanis obtinuit.
Sidonii teftimonium , :quod in fuam fententiam Quefneilus ailegat, .nimium
enormiter ab eodem explicatur. Cum enim file 1. 2. ep.' 7. ad Græcum Epi-
'fcopum Maffilienfem fcripfit an. circiter 475. Jam non primi comprovincta-
lium coepi/Iis effe, fed ultimi ; non de Malfiliénfibus loquitur, quorum civitas
in Notifia Galliarum. ultimo loco'defignatur, fed loquitur de Leontio Arela-
tenfi, Raufte Regienfi , Bafilio Aquenfi , & Græço Maffdienfi, qui fub Ro-
manorum ditione conftituti,. ut fe & fuas civitates a barbaris tutas redderent ,
Arverrvorum urban , cui. Sidonius præerat, iifdem barbaris cçdere, & fie pa-
cem inire ftudebant. Hos autem Sidonius coarguens, hac urbiuin ceffione non
primos in civili difpofitione, uti ante fuerant ob Arélatum, quæ fedes erat
Præfefti Prætorio Galliarum, fed ultimes-futures'prænuntiat'ff.cum hac-diltra-
hepdarum • urbium via ,.'ita paucæ civitatës Romanis fupq'reffent, ut minima jam
eilet in Galliis Romanorum ditio, nec majores ampliüs cüci poffent , qui, ut
mox.fubdit, minores, incipiebant non habere. Hic germanits Sidonii fenfus .
Comminifcitur ergo QuefitelJus, cum aliam Sidonianr.'textus . iïiterpretatidnem
a fen.tentia. & mente auctoris alienam ingerit : omriefqiie ejus conjêélationes ,
quibus ,huic. interpretation! innixus , exponere nititur quomodo Notifia fub
barbaris condita fueritry arbitrariæ & inanes demonftrantur.
Notitia; .., 10, Qua: vero animadverfiones ‘ in ipfam .Notitiam ab eo proponuntür , ut
pofterioris ætatis; effe ■ fuadeat , non minus' imbecjilæ funt. Opponit pri-
Jeféndî-35 Ar.elatem, quæsex-lbgeiflonorii an. 418. Metropolis declaratur., eoque
tur, tempore'.ob federn'Præfeiâurse Omnibus Galliis præfidebat, ea in Notitia ne-
düro. fine-ullo Metropolisi titulo, fed inter ultimas civitates provihciæ Viennenfis
recènferi., At obfetvandnm eft, in ea Notitia, licet fub Honorii tempus de-
ftripta, notari cujulque provincial Métropoles. Provineiæ autem Viennenfis Metropolis
ficut jam indef a divifione Viennenfis pfOVinciæ a Narbonenfi . folida
•'' fuit .Vienna ■ ita.&Tfub': Honorio èaitidem prærogativuîm confervàvit g Arelas
I snimy cum ex .traducia fede Præfeélaræ Metropolis effe coepit, feptem provin-
darum Metropolis conftituta' fuit, non Autem provineiæ Vfehnenfis:, cui adhuc
•» Viemia1,.antiquiore';privilegio"pf£efidebat. Etfi vero quae pjuribüs provinc.iis me-
: tïppplfeiflOi ihonpre: praerat, .eodem plerumque gauderet in; fuam peculiarempro-
Wfi»m;; (iij 'tanpen Atelari non accidit, cum antiquior Viennx poffeflio exclu-
f% non fuerit; fient nec .antiquum Viennenfis1 prdvineke «omen fuît immuta,
turn ; quod : tarnen eveniflet ,. fi metropoliticum ' ipfius provindae jus a Vienna
^Srpiatem,-fuiffet traduéîum; Quid ergo minim, lr in Notifia, qux folas cujuf-
ftue provincial > Métropoles: ritu veteri fignät, fok Vienna y non: autem Arelas
Metropoliseappelletur ?
//.!*• Hartfenus ea -in fententia doquuti , fumus, qua: htc Nbtitia panllo poll
tnititim. quinti. fecttli fcripta praifumatur. Si veto proferre liceat, quod proba-
Videtur biliüs credimus ; hanc Notitiam fæculo V.. anteriorem putamus . Hàéfënus'.qui-
fæeulo°V vetuftior habita : non ..fuit , eo -quod ■ mentiönem fäciat feptem Provincia-
rum, quarum. divifionem poll initium fieculi V. faflam fuilfë âpüd 'omnes pb-
tiftuit.. Qim .veto ihas: feptem Provincias fub - Theodofio I. conftitutas tapite
antecedenti oftenddrimus ; ;nihil hinc': impedimenti exoritur, qüominûS!éa3Noii-
tia fseculo V; anterior judicari queat;. 'Similiter nihil obelt quatubr‘LLugdm
nenfium ,partitio:y!.quippe-.qnam ref'erimus in libetlo Provinciarum, quern ante
f p0CM Vlnfeculunj lucubratumnCardinalisuNorifius ollbndit. Ut vero ha'nc Notitiam
«A « Galliarum vetuftiorem'dredamus'^Hllud in caulfa eftyquod in deftriptiöne Pro-
fert.4.c.i. vinciæ Viennenfis .Arelas Tme' Metropolis titulo recenfetur. Porro Arelas ad honorem
metropoliticum eredla fuit circa an. 407. cum Praefeéli Prætorio fedes ,
« icaput omnium Galliarum elfe coepit y ut vidimus paullo ante . Civitas Vero
tanto honore prædita fine ulla honoris nota recehfita non fiiilfet in Notitia ,
quæ
iQi-p in I I , P a r t . D i s s e r t . V . Q u e j n e l l i . 10 20
quæ poll hoc tempus feripta fuiffet, Quelnellus ex hac animadverfione tftuito
pofteriorem credidit, cum tarnen pofteriori licet ætate fecundum Romanam difpofitionem
hac in Notitia exhibitam ab hoc honoris gradii non decelferit. Igi-
tur multo probabilius anterior dicenda eft hate Notitia, eo fcilicet tempore
exarata, cum nondum Ârelas ad metropoliticam dignitatem eveéla fuerat ita
ut nihil mirum fit,, fi inter cpmprovinçiales Provineiæ Viennenfis civitates fine
ullo Metropolis titulo recenfita fuit. Quod vero inter ultimas refertur, earn
habet caulfam , quia Nptitiæ aqftqr eum .ordinem feçütps eff_, quern geographi-l
eus fitus obtulit . Primo enim poft Vlennam . Metrppplim urbes vicirfiofes: &
mediterraneas notavit, turn verp ad marp vèfgentes, inter quas Arelas &'Mafi‘
filia ultimum locum tenent.
la , Ceteræ Quefnelli animadverfiones in Notitiam Galfiarum levioreS'ftmt'.'QuefnelU
Quod enim profert de Caftro Nicænfi in Notitia omilfp , quod ante Leonem objedta
Epifcopatu fruebatiir, ecclefiafticam Notitiam elfe præfumit, quam civilem jam l^1*uun'
diximus , Çum vero in eadem civili Notitia tria alia caftra, Sequanorum, &
duo Lugdunenfis, I. memorentur ; Nicænfe omiffum diçç'ndum eft vel aufloris
incuria , vel poti us, quod ita per hoc tempus exiguum effet & anguflum, ut
inter caftra recenfendum non videretur : unde Hilarus Papa non ca/iftiin , fed
diminutive caflellum appellat. Quæ porro fubjiçit ex Paullino Nolano, ab am
dloris mente alieniflima funt. In ep, 28. ad Viflricium Rothomagenfem de ce-
lebritate loquitur , qua Rothomagum ex egrçgiis ejufdem Èpifcopi ,gellis inter
urbes facratas eminebat ; quod ad difpofitionem civilem, de qua nunc agimus ,
nihilum pertinet. Licet enim ea qivifas ante hoc tempus effet civilis Mettoptv
Iis, non tarnen ante Vriëlricium ita Celebris inter facratas urbes fmt. Idem eft
de Morinorum ..civitate, quam iPaùllinüs ibidem memotat ràtiOne habita reli-
gionis,.no« autem difpofitidnis civilis , quam unam Notitia deferibit. Argumentum
tandem ex Synodo Taurinenfi hue nihilum pertinet: cum in hac Sy-
nodo non de civili, fed de ecclefiaftica MetfopOlidubitatio, fuerit, ut cäplte
fequenti oftendemps. Nihil ergo Notitiæ auéioritâtem, blidit ; : ac propterea fo-
lidum ex hac quoque argumentum füppetit, 4Ü0 Viennam cîvilèm Metfopolim
fuiffe dicamus, & antiquiorem quidem Arelate, nimimm jam ihde ab inftitu-
îione Provineiæ Viennenfis, quæ a Vienna Metropoli nomen accepit. Immo
antequam Arelas ob federn Præfeéluræ eo traduélam ad metropoliticam nedum
feptem Provinciarum, fed omnium etiam, Galliarum dignitatem evehërétur ,
Viennam fuiffe federn Vicarii Præfefli Prætprio, quaihdid 'hih Trevirts ftetjtr.;
& idcirco fuiffe etiam Metropplim non folum fuæ Pfbvjnciaî Vyerum etiam
quinque Provinciarum , q'.ræ noftea feptëm, diélæ funt,' cblll^i' pdlïfe. viâetuî'fex
Vetultiflîma Notitia Veronenli , in qua dioecèjis Viennenfis âppellàntur feptem
Provineiæ, quibus Vicarius prfeerat, Neque ènim1 aliundè hæc dioecelïs a Vienna
nomen accçpit, nifi quod ibidem Vicgnps Ppæfefti fedem haberet . Ex . his
pprro omnibus multo apertîus cognolcitur, quant jure S. Leo feripferif, Vien- Epift. a,
næ. & Arelato commune jus quondam fuijjb^agentibus. Quondam, inquit: quia c- 2-
civerfis temporibus altera .aïtqfi' præftitit ,;'Vienna quidétft àntiquiori ævo, cum
fuæ Provineiæ, Metropolis. & probabiliiis’ efiarri Vicarii,'fedes fuit; Arelas Vero
ætate pofteriori', cum circa an. 407. Præfeifturæ fedes'elfe'coepit . Nunc ad
eçclefiafticarum Provinciarum & Metropoleon difpofitionem accedamus.
C A P U : T ' V. j f ' j f '■
De antique inftitutioné & dijpofitione Prôvinciamnt ßt Mêtropàleon ecclefia-
fticarum in Galliis, ac prefdrtim in Provinciis dijfeilis e Narbonenfi foli-
dà. Sera èarumdèm initia ; nec ad civilem fdrmam omnirio exaSla demon-
. ftratur, , ,
I, T A U o circa Provinpias & Métropoles ècclefiafticas in Galliis conftituenda JL/ funt , ut de iis quæ Quefneilus multis in ldcis , fparfit, judicium fe-
ratur. Primiim qùandonam harum forma fuerit indufla ; deinde num ad for-
mam- Provinciarüm & Metropoleon civilium , Si ecclefiafticæ Provineiæ Gallia- Tribus
rum in aliquo trium priorum fæculorum fulflént inftitutæ , & ad civilium Pro- pdoribus
Tom. IL ‘ L ' X x x vincist