C A P U T XXXIII.
Nemo eleftoeqm petit j fed amnes al oeterm
, çleâi falvi fiant,
J« C lc u t 5$ ; ergo de iis quæ.intra Eçclefiarn
O muUiforixjiter Sptritus Sanclus opcratur,
impium eft uüanv querciam corde concipc-
Te j îta etiam de ilia providentia qus înfi-
delibus ptæfidet , maintenus murmurandum
eft I Quoniam- &; jftftgs L&>qnus arbiter, nec
voluntatisjniquar éft.-, .nec diCcrptionis incer^,
tje , ut, 3(7 .fub, immenfa.omrfipotentis Dei
37 mifericordïa atque.,
quam. perçât, quù peVare i non debçat. Nulla
pars munai ab.Evangelip vacat Chrifti. Et
Vocatio licet ilia generalis vocatio non .quiefcat, ta-
fpecialiso- men etiam ifta fpecialis jam univerfiseftfa-
commu S &a communis. Ex omni gente, & ex omni
* conditione adoptantur quotidie millia tènum,
millia juvenum, millia parvulorum : & ef-
feftibus gratia; chriftians, etiam ipfa quibus* 1
-w . . . ihundus atteritur.-, arma- fatnuûntur...Qÿ?tin
inpacedif-mu^tos enim qui intranquiliitate pacis fa-
ferebant cramentum baptifmatis fufcipere differebant,
baptifpia, ad aquam regenerations confugere inftantis
ïnftante _ periculi metus impulit ; & lentis tepidifque
animis quod .diu cohortatio quiets non fua-
zati* aptl" fit ,,minax fubito terror extprfît î. Quidam
Ecclefiæ filii ab hoftibuscapti , domiuos fuos
Chrifti Evangelio manqiparunt & quibus
conditione bellica feryiebant - , eifdem fidei
magifterio præfuerunt . At alii barbarj dum
Romanis auxiliantur, quod in fuis locis nofle
.g non poterant, in noftris 38 cognovere re-
i gionibus ., & ad fedes, fuas cura chriftians
39 religionis 39 inftitutione remearunt. Ita nihil
obfiftere divins gratis ppteft, quo minus
id quod voluerit impleatur,, dum etiam dif-
cordiæ ad unitatem trahunt , & plagæ in
remedia vertuntur ; ut Ecclefia unde metuit
periculum, inde fumât augmentum. Ad quof-
Iibet igitur rerum humanarum exitus feno-
ftra convertat infpeftio, nulla fæcula, nulla
negotia , nullos generationum ortus atque
deceffus ab sternis & infcrutabilibus judiciis
Dei vacare reperiet. Omnes varietatum com-
■ 40 pugnantis, & univerfs diflimilium 40 prove&
uum cauffs , quas inveftigare & difeer-
nere non valemus , in ilia sterna fcientia
fimul notæ , fimulque divifs funt : & nihil
ibi inordinatum eft , etiam de necdum exi-
Omnia in ftentium qualitatibus a&ionum . Quoniam non
Deo «ter- eft in Deo accidens motus , aut nova vo-
na & î»- luntas, aut temporale confilium, nec cogi-
autabilia. tatjo ejus cum rerum mutabilium insqua-
litate variatur ; fed cunfta pariter tempora
& temporalia , fempiterno ac ftabili comprehendit
intiiitu , & omnibus omnia jam ÇAPUt
retribuit, qui qus funt futura , jam fecit .
Hinc illud eft beau, Paulli Apoftoli fcriben-
tis ad Ephefios : BenediSlus Deus & Pater Epbef. i.j,
Domini nojiri Jesu Chrifti qui bcnedixit
nos in omni henediffiionc, Jpiritaîi in - calefti-
bus in Chrifto , ficut elegit nos in ipfo ante
mundi çonftitutioncm, , ut ejjemus fanSli &
immaculati in confpeÉlu ejus in caritate. Qui
proedcftinavit nos tn adoptionem filiorum per
Jejum Cbriftum in ipfo , fecundum propoft-
tum voluntatis fit#, in laudem gloria gratioe
fua , & cetera 41 qus fub ejufdem fenfqs Donum &
pjsdicatione conneftit, docens donum atque 2^sab8r1,
opus gratis, in sterno femper Dei manfifle terno £
confilio, omnefque adoptionis filios non fo- cretum.
lum in eo tempore j quo jam exiftentesvo- 41
cat! funt, fed etiam prius’quam mundus4Z 4^
conftitueretur eleftos. In qua eleflione quic- _ '
quid hominum in Chrifto prarçognitum non
eft, nulla eidem ratione foçiabitur . Omnes faa aabï.
enim qui in regnum Dei de cujuslibet tem-
poris .yocatione venturi funt , in ifta , qus
fscula cunifta prsceflit , adqptione fignati
funt . E tjicut nullus infidelium in hac forte
numerator, ita nullus piorum abhacbe-
nqdiftione difcretus eft . De plenitudine quip-
pe membrorum corporis Chrifti, prsfcientia
Dei, qus falli non poteft, nihil perdit: &
nullo detrimento minui poteft fumma prs-
cognita, atque in Chrifto ^nte fscula sterna
prsele&a, ficut ad Timotheum fcribens zTimii
Apoftolqs diçit. : Collabora -Evangelio fecundum
virtutem Dei r qui nos liberavit & vo-<
cavit vocatione fanaa non fecundum opera
noftra., fed fecundum fuum propofttym & gra-
tiam, qua data eft nobis 43 in Ç/jrifto fefu 45
ante tempora aterna.
C Â P U T . XXXIV.
JSfon fruflra laborari ad acquiyanda bonorum-
operum mérita,, ve\, orationibus infifti, quam-
vis incommutabile fit Dei. prppofitumfuper
falute eleElorum .
COntra hanc invi&s veritatis fplendidiffi-
mam lucem folent quidam non fobrie
dicere , fuperfluo ad acquirenda bonorum
operum mérita laborari , fruftra etiam orationibus
, quibus Deus exprandus fperatur ,
Ex imm>
tabili pro-
pofito Dei
gratis el(‘
£Uo fubfi1
die.
infifti , fi ex incommutabili p'ropofito ejus
chriftians gratis fubfiftit ele&io, nec aliter
quicquam procedere poteft , quam omnipor
tenus voluntate difpofitum eft. 44 Sed qui
hoc ingeniofe fe: arbitrantur opponere, non
intelligunt .fcientiam Dei , qus & prsteri-
ta , & prsfentia , >& futura compleftitur ,
tempore non teneri , & tam in confpe&u
36 Idem Vat. omittit ergo.
*37 MSS. Jol. & Vat. I. fub immenfa miferi-
cordia ejus atque jußiiia , omiffis vocibus omni-
potentis Dei.
38 Al. cum Vat.I. & 3.àidicere. De hoc loco
confer obferv. in Differt. 2. Quefn. num, ix.
39 Tresnoftri codd.Vatt. &J0I. juftificatione.
Mox in Yatt. 3. redicrunt.
40 Edit. Profp. pwventuum .
41 Quefn- qute ibi ejufdem. Ex MSS. & edit.
Profp. correxiraus.
42 Quefn. in marg. conderetur.
43 Verba in Cbrijto Jefu defunt in Vat. t.
44 Quefn. Sedqui btec fe ingeniofe . Ceteras edi-
tiones , quibus omnes codices fuffragantur, fecu*
ti fumus, licet alii alio vocum ordine utantur .
if-A PUT ejus aftare ea qus gerenda funt, quam ilia-
Kcx xiv. quæ aut geruntur , aut gefta funt. Quod
& X^XV. cum veriflimum fit, non indiget mora cer-
® |nlDcus nen^ & difeerneodi ilia virtus qus perpe-
Kuetur’. tuo veroque contuitu creata & creanda, or-
■ ta & oriturà', & agenda fimul afpicit ;
& quicquid in univerfitate rerum per Iscu-
la præfinita evolvitur , ac multimodis va-
rietatibus explicatur , id totum in eo jam
ordine comprehçndit quem ex ipfius fummo
illo perfe&oque judicio mundi hujus finis ac-
cipiet . Hsc autem sterna & femper tranquil
la cognitio , nulla nos urget neceffitate
peccandi , nec inde manat iniquitas V unde
juftitia. Quia, cum bonus Deus omnia bo-
B 45 na fecerit, 45 & mali nulla fit omnino natura,
a liberis voluntatibus, quas utique bo-
num fuit libéras fieri , fpontanea eft orta
tranfgreffio : & natura mutabilis, cujus in-
columitas ab incommutabili pendebat effen-
■ tfi tia , à fummo fe bono , 46 dum propriis
deleftatur , abrupit, cui nunc ruins mede-
tur gratia Dei.
C A P U T X X X V .
■
*Gratia datuir elects, non ut otientur, vel #■
nullo hofte impetantur ; fed ut bene ope-
rentur j & hoftem vincant.
T J T propterea Jefus ChriftusVenitinhund
«/oaa.j.B. XI# mundum, ut fohat opera diaboli: qus
■ oopera- utique fic folvuntur, ut in deftru^tiône eo-*
donuia Dei, rum et^am ah iis quibus fuccurrjtur , labo-
V ’ retur : quoniam 6c hoc a falvante donatur,
few. 5. 3. Ideo beatus Apoftolus : Non folum autem ,
inquit, fed &.gloriamur in tribulationibus:
f ci entes quod tribulatio patientiam operatur ,
patientia autem probationem , probatio autem
fpem , fpes autem non confundit ; quia cari-
tas Dei diffufa eft in cordibus noftris per
Spiritum Sanft um, qui datus eft nobis. Item^
Tom. II.
45 Cod. Jol. 6* mala.
46 Quefn. in marg. Al, dum proprio perverfe
deleSiatur . Noviflima Profperi editio hanc ledio-
nem fecuta eft ; ubi tarnen notatur in MS. Joi.
deefle vocem perverfe. Mox cujus nunc legitur
in Vat. x.
47 Vocem bis a Quefn. omiflam, excun&is edi-
tis & MSS. fupplevimus.
48 „ Ita legendum effe ( non vero , ue antea
,, legebatur, ad boe operentur ut elefli fint) per-
„ fuadet 5c tota hujus libri dotlrina , 5c MS.
„ Cod. Thuan. Cui MS. Codici, qui folus adfuc-
„ rat in priori editione, accedunt modo quatuor
„ Vaticani, quos amicimei confuiuerunt, ac poft-
,, modum recenfito» reperi ab erudito viro Jofe-
,, pho Antelmio in Dmertatione III. SS. Pat rum
„ Leonis Magni 5c Profperi Aquitani, pag. 144.
9, Codicum iftorum x.annorum ferequadringentorum
numerator z6i. Alter num. $$9. cftpaullo
„ yetuftior. Tertius annorum circiterSoo. eft $58.
„ Quartus denique nongentos habet annos. Ipfa
„ contextus ac iermonis feries ita legejidum efte
,, evincit. Objeöio enim, cui verbis iftisjatif-
„ facit , ex eonata eft quod ante docuerat inhxc
„ vërba t De fteniiudsne membrdrum • torpor it
„ Cbrifti pra fcientia Dei, qu<e falli non poteft.
nibii perdit, & nullo detrirn'eato minui, poteft
9» fumma prtcognitd atque inCbrifto ante facetque
idem ad Ephefios: Gratia, inquityfal- CAPUT
vati efiis per fidem & hoc non ex vojis, XXXV.
Dei enim donum eft , non OX operibus, ne EpoeJ.i.V.
quis glorietur. Ipfius enim fumus ftgmentum,
creati in Chrifto in operibus Bonis, queeprte-
paravit Deus, ut in i\lis ambulemus , Deus
er§° 47 his , quos elegit fine mentis , dat 47
unde ornentur & merjtis . Et fruftra dici-
tur quod ratio operandi non fit ele&is ,
48 cum etiam ad hoc ut operentur, £le^i 48
lint, Virtutum quippe munera otiofa eflfe non
poftunt: quoniam, ficut Veritas ait fomnt ha-
bent i dabitur; non ha bent i autem etiam quod Matt. 2?.
habef auferetur ab 'ep . Non igitur ad hoc datur *9-
cpntinentia, ut concupifcentiis non repugnet; “' a *r*
nec ideo cuiquam trjbuitur fapientia&intel-
1^5lus , ut non die ac nofte 49 in Domini 4P
lege meditetur , Quid agit donum dileftio-
nis, fi benevolentis follicitudo non vigilat?
Quis fruftus eft patientis, fi non habet for-
titlido quod toleret? Aut quomodo in Chrifto
pie yivere 50 oftenditur, qui nulla per-
fecutione pulfatur ? Vel pax, qus eft a Deo
& cum Deo, numquid bene quieta eft , li ** M
non difqordat a mundo? Aut amor Dei poteft
fine diaboli jnimicitiis obtineri? Nemi-
nem prorfus Dei gratia intenfabilem facit.
Neque ob hoc csfeftium armorum prsfidio
a dextris & flnjftris inftruitur chriftiana militia
, ut nullo cum hofte confligat: cum
laudabihus fit atque felicius pugnantem non
|>6tuiffe vinci , quam defidem non potuiffe
tentari,
S C A -
„ la aterna praelefta. cap. 33. Si h z c , inqumnt,
„ ita fe habent, ratio operandi non eft ete8if .
,, Immo, regerit ille , maxima ratio operandi ,
„ cum non tantum ad hoc ut falventur , fed et-
,, iam ad hoc ut operentur, eleBi fint. Concinft
„ plane beato ApoQolo ad Ephef. 2. 20. Create
,, in Chrifto Jefu in operibus bonis, qua prapara-
,, vit Deus ut in tilts ambulemus : 5c cap. x. 4.
„ Elegit nos in ipfo ante mundi conftitutionem, ut
,, ejfemus fanBi. Inde haufit S. Auguftjnus quod
„ paflim docet , quod pradeftinatio eft prapara•
„ tio beneficiorum Dei, quibus certijfime liber antur ,
,, quicnmque liberantur : quod pradeftinatio eft
„ gratia praparatio : quod Deus ptadeftinavit
,, quos voluit & ad opera bona, (T ad pramia
„ fempiterna. Porro, ut fubjicit auflor nofter ,
,, virtutum munera otiofa eße non pojfunt. “ Hsc
Quefnellus . Duo codices Vaticaoi ex Antelmio
allegati, qui habent utin textu, funt noftri Vatt.
I. & 3. Eamdem leEionem prsfert MS. Jol. te-
fte noviffimo S. Profperi editore . Solus Vat. 2.
Ambrofio lnfcriptus, qui cum antiquioribus edi-
tis etiam in plerifque erratis concordat, leöio-
nem mendpfam, ut in iisdein edit is , exhibet.
49 Cod. Jol. in Dèi lege.
50 Idem MS. creditury 5c paullq poft difcèdat
pro di fear dat.