1 7 3 D e ' V o c a t . G
CAP. v l. tatis j bonam in fe non 21 âmet volunta-
& v il. tem, quîè fuperni agricole prima plantatio
Mattb is ^ Dicente enirri verjtate: Omnts planta-
jj. * tio quam non plantavit Pater meus çâlejlis,
eradicabitur ; quicquid non 6ft eradicandum,
manifeftum eft à Patreêffe plantatum. Bona
aûtem Voluntas omnium virtutum ger-
men èft primum : quæ innixa origini fuæ,
in ilia æterna & incommutabili voluntate
requiefcit, ut vere fit fpiritualis : quoniam
i.Car.d.17. ÿuiadkcéret Deo, unus fpiritus eft, dum per
comttiuriionem illüminantis & illuminati ,
juftificantis & juftificati, regentis & fubdi-.
ti j omnis aétio ad unum refertur ; &quod
Qua ratio- ad unum refertur, utriufque eft : quia nec
nepiaaftioa Deo alienari poteft quod dedit, nec ah
& Dei fit Nomine quod accepit.
cthomims. .
Ç A P IT T V II.
In fantine, cunt ad pietatém redit, non altam
in eo creati fûbfiantiâm, fed eamdefn qua
fuerat labefaclata, rêparari nec aliud ab
éo auférti ftiji vitium , priore voluntate
rr fdŸïeEla .
H ic tra&andum .videtur , utrüm cunt
boftæ voluntatis eflfe homo incipit ,
eadem quae in ipfo erat, corrigatur voluntas
j aff alia éi , quam non nâbebat , &
a» quæ priori repugnet j 22 indatur. Quod ut
evidentius apparent, altiifc jd non pigeat in-
Vitia ex quirerè. Omnesmoffiiâes 'in primo1 hominç
g » fine vitio conditi ïumùs,' & omnes ttaturæ
îîâéU, " .ihC^lumitatefti ejufdém hominis-præ-
• yarieàtione pêrdidimtrêi fade tra&a mertta^
litâS, indç multiplex corporis aniraique cor-»
ïüptiôi|-!iâdë ignoràntia -&■ difficultasV' cutaj
inutiles-, iliidtæ Cüpidrtates-j facrilegi erro-
fes-'y timor vaflUS::j'j'aiinot< floxius , ihjüfta
gapdia 1 ' pcënifenda confilia -, & non '! niirior
t/tifefîàrutti multitudo ',J quam crimidum <
His etgo âfque aliif malis in natùràm hü^
manam irttïentihüs,-ridé pérdita , fpe relir
a , intelligentia obcæcàta , voluntate da-
z} priva, nemo in fe undé 23 feparàretür ,
invertit .< Quia’ etfi fuit qui naturali intellé-
6ln eonatüs fit vitiis; relüélari , hujüs 'tan1
' turn-: temporis -:vi tara ftêriiiïer orna vit j ad
2X Sic^ex Vat. 2. & 3, Primüs perperam non
babet . EÜiti non amat . Codd. Jol. 8t Camb.
amat. Paülïô abté editi àntc Qucfn. noviffi-
ma edit. Prôfpfcri poft vocfcs maloe ■ uoluntatis ad-
dunt fuerit, qui MSS. noftri codd. carent'. ;
xz Vulg. & col* Var.,,2. dttur^ Vat. 1. datur.
■ Vat. 3.: leélio magiSjpta^uir. ( j
23 Vat. MS. j. reparetur.
24 Qua dè cauffa, pz quo lenfu , fine cul tu vé-
tt Dît , ideft apud infidèles , etiam quod virtus
’videtur ejfe? peccatum éjljè dicatur, fatis ab Au-
ÔCfg explicàtüm Fuit c. 4."u5r*3e iis infidêlîbus
loquens , qui præfencem vitam decenter exornant,
eos philautiæ ac fupetbiæ vft'io inflatos proait ,
5U0 D°n cynfitentes Deum refis aôionis auflo-
rem , & non in Déo 'V fëd in' fctnetipûs ‘gloi'fan-
tes, evanefeunt în-cogi%itïtiibüs"fuis , ;[ija amb-
rem fui recidunt , & ‘îtà fibimet placent es uc
totum quod .in fe laudabile judicant, non ad Deî
N T r u M L i b . I . 1 7 4
veras autem virtutes seternamque beatitudi- CAPUT
nem non profecit f Sine cultu enim veri VIII.
Dei , etiam quod virtus videtur elfe j 24 2*
peccatum çft ; nec placere ullus Deo fine
Deo poteft, Qui véro Deo non placet, cui
nifi fibi & diabolo placet? A quo cum homo
fpoliaretur, non voluntate , fed voluntatis
fanitate privatus eft: quia, nec detrudi
ab innocentiæ ftatu poffet , nifi voiuntatç
peccaret. Quæ ergo natura efat bona, qua? Voluntas
îitate fa£la eft mala: & ille animi motus,
qui numquam poteft fine aliquo elfe amor amo'
re , hoc eft, fine aliqua voluntate,., non per-
didit appetitum, fed muta vit affe&um j id
recipiens defiderio, quod debuit refùtare ju-
dicio. Cum igitur homo ad pietatem redit ,
de quo ideo diftum eft, Spiritus vadens & P/*/.77.
non rediens, quia nifi ilium Dews converted 39*
re t, non rediret , 25 cum fit novum fig- 25
mentum, novaque creatura, mon alia in eo
creatur fubftantia , fed eademquæ fuerat lar
befa&ata, reparatur : nec aliud ab eo aufer-r
tur, nifi 26 .vitium quod natura non habuit. zô
Ç A P IJ T ■ V ÎII,
Çratiant fie reparare opus Dei , ut liberum
arbitrium non auferat ; fed potius pcripfuntr
met illud fan et, ,
Uit enim in Adam natura fine vitio ,
qui per volïintatis i^obëdientiam mala Peccatum|
multa contraxit, & in pofteros magis, ma- originis .1
gifque 27* multiplicanda. transfudit. Quæ ut
vincaritur atque in nihilum deducantur , 27 I
non efficit nifi gratia Salvatoris., qui opus Naturam I
fuum opéré fuo réparât. Sicutj enim dicit Tanat fobl
Joannes Apoftolus : In hoc ■ appariât. F il i m §rat*a • I
D e i, ut folvat, .opera àiaholi : & fie rumpit i.J&an.^U
vincula captivi, fie Veftit nuditatem fpolian Mattb.$; \
ti j/fic fanat vulnera fauciati' ut quod ip ^UCm l0>
ipfo agit, etiam peripfunr/geraturi* Gui ut^
que contra hoftem 28 fuum nûn. expeditii^ Liberiar-
ne . proteCTore :-cohfltgere . • Gum: ilio enim bitrii coo-
habet certamen^ a quo,' ^liquaiado’ fuperattls ^ ” 2°* l
eft. Non ergo.fidat virifius fuisf^ quæ 2
iam cum effent integræ , non fteterunt jfed Chrîftusl
per ilium quærat viftoriam y ^qui• ifolus non no”l
eft -viftus, & omnibus vicitf & fi quærit, non ^mnibus l
du?, «cit. I
dona référant, fed fibi vindiCept, & fiudio propria?
voluntatis adfçribànt, âc itTfemetl^fis Déi dona
Corrumpunt. Lege totûm illuH ^caiput ; &»nùth
hoc unum fit Auftoris confilium-3 pérlpicies. I'ra-
que opera virtatnm per fe ex officio bona j non
aliunde peeçata -çfle in infidelibùs cenfrir , nifi
ex pravo'fine, quo ea ab ipfis vitiata .pfaefumfit ;
ut fimiliter cum Aqguftino docuit S. Léo ferai.-fe
in qutftn Vide , -fi libet , 'obfèrvatrones pttftràs
fermonibus fubjeflas.
25 „ Ita cod. Thuan. Cujus loco alias legeba-
„ tur : non fit noyum figmentum ; quod & Apofto-
,, lo , & ipfi baptifinatis ac juRificationis myfterio
,, contrarium . “ Quefnellus. Noftri etiam Codd. &
Jol. textus leflionem probant.
2d MSS. Vat. 1. & Jol. del eut vitium.
■ irf Codd. Thuàn. & Jol. multiplicando.
28 Vox fuum àbeft a MS S. Vat. 1. &JoI. Poft
pauca de.'Oiribus fuis in Profperi editione. *
ê
PpAPUT dubitet quærendi affeélum ab illo fe acce-
Kvill. pifle, quem quærit. Nec quia Spiritu Dei
mPU
agttur i ideo fe putet liberum arbitrium non
habere: quod ne tune quidem perdidit ,
quando diabolo voluntate fe dédit , a quo
judicium voluntatis depravatum eft , non
■ ablatum. Quod ergo 29 non ereptum eft
■ për vulnerantem, non tollitur per meden-
tem 5 vulnus fanatur, non natura remôvetur.
Sed quod in natùra periit, aon refti-
B 3° tuitur nifi ab auflore naturæ. 30 Apud quem
quoà perdidit natura , non periit ; æterna
eft enim flapieriti^j æterna veritas, æterna
boni tas, æterna juftitia , omnium denique
I _ . yirtutum lumen æternum eft y Mto£umque
# mnisyir'quod virtus eft, Deus eft, Qui fi non ope-
obérante ° ratur ?n Iî°^s ?' Rullius poflumus. participes
Baaat. ‘ e^e virtutis. Sine hoç quippe bono , nihif
T eft bonum : fine hae luce , nihil eft lucidum
: fine . hae fapientia, nihil fanum : fine
hac juftitia, nihil reélum , Dicit enim
»■ <1.43.11, pßr Ifaianl Dominus iJLgofum, egp fum 3 t
■ 31 Dominus , & non efi prater me qui falyet {
ieretw. 10, & Jeremias: Scio, inquit, Dominé , quia
non 32 efi in famine via fuar nec viri efi
B 32 ut dirigat iter fuum. Homo namque mor-
talis damnata in Adam origine carnaliter
natus, ad fpiritualem novi generis dignitatem
, nifi Spiritu fan&o regente, non .per-
Ipfumbo- venit. Sed nec ullo hanc defiderio appétit,
ni defide* qui .çalorem ipfi us defiderii non açcepit a
fum dat Deo \ de quo jdicit. Dominus : Ignem veni
®eus • mittere in terram , & quid volq ,nifi. ut ar-
P«c.i2,49- Igrjjs autem ifte , dileério • eft-Dei s
quam amator mundi non poteft. corde caî
ptivo coriçipere : plenus eft enim amoreva-»
ni tat um ; quas etiamfi potuerit ex aliqua
parte vitare j & tranfçenfis temporalibus aç
vifibilibus; ad æterna & invifibilia ; intelli-
gendo profeçerit ; fi a colendis quoque fi-
xnulacris . .recefterit, & ; véneraji . çæluin ac
terram , omniaque mündi . hujus . elementa
deftiterit; fidem tarnen dileflionemque Chri-
fti, conturbatus de ejus. ipfa humilitate , non
capiet , & feandalum dominicæ nativitatis
-.jç ac mortis , proprio judicip.. non evincet \
Humana Prop ter fapien tiam enim mundi refiftentem
■ ano non lapientiæ. Deis, .ut fuperbia defe præfumen-
Idem* ^ tium.-oæcaretureplaçait <Dea per fiultitiam,
B.Cor.i i f pradicationis falvos facere credentes . Undq
qui doflrinis fæçularibus tument, ridendam
magis-quam adorandam çrucem Chrifti exiftimant
.*; 8c quanto fublimius quifque adhu- CAPUT
manarum difeiplinarum inftituta confcen- VIII.
dit, tanto magis prædicationis noftræ humilia
8c >, infirma faftidit.
Nec mirum fi Evangelio crucis Chrifti,
philofophia 33 genrilis obnititur, cui etiam 33
judaiça eruditio reiuftatur , Nec dodi igitur,
nec indotfti,) 34 .cüjuslibet ftirpis aut 34-
ordinis, humana ad Deum ratione ducun-
tur; fed omnis homo qui ad Deum conver- Joan.i. ç.
titur, Pei primum gratia commovetur. Non Gra({•g, ux
enim, ipfe fibi lumen eft, 35 nec cor fuum ^oan.i, 8.
radio; propriæ lucis accendit . Si enim B. & 9[ ’
Joannes, quo ^nemo hominum major natus 3s
eft, non crat lumen, quia non fuo fpJendo-
re. luçebat ; fed de illo vero luminc quod illuminât
omnem hommem venientem in hune
rmridum, ut lux effet, açceperat ; quis ille \
çrit qui tôt opinionum collu£fationes , tôt
yinçuk çonfuetudinis, tôt præjudicia vetu-
ftatis , fuo tantum judjcio ufus abrumpat ;
8c fola;.voce extrinlçcusfonante doftorishoc
jtantum de gratia h’abeat quod audivit , 8c
totum de vpl-untate quod credidit l Quod fi
ata effet,, nihil jnter gratiam legemque di-
ftaret, nec indulgentiæ quemquara fpiritus
yivificaret, fi oçcide.ns littera permaneret .
Lex enim quod. .fieri aut non fieri ju-
bet , non præftat ut aut fiat aut non fiat :
quoniam feyeritati ejus non libertate ,
fed timoré fervjtur fiDpminus autem ut
legem non, filvotet , fed implétet ,- per gra- Matt.$.17.
tiæ auxilipm, efficax fecit legis imperium, Sine gratia
8c multiplicando ;clementiam fuftulit poe- leximple-
jnam ; ut peccatum non ulcifçendo ple£le- ri"on P0“
r e t , fed. remittendo deleret. . Unde adul-tc *
teram ex legis conftitutione lapidandam, &
. veritate^ überavit 8c gratia j cum executores
præcepti de ponfçientiis territi trementem
team fub ijfius judi.cio-reliquiffent, qui *vénérât
quarere & fâlvum facere quod perie- Luc.iç.to.
rat i 8c ideo inclinatus , id eft ad humana
demiffus , & in opus noftræ reformationis
jnflexus , digito feribebat 36 in terra, xiile-Joan.xS.ç.
gem mandatorum per gratiæ décréta vacua- 3^
rèt , 8c oftenderet fe elle qui dixerat : Dabo
leges me as in fenfu ipforum , & in corde
ipforum feribam eas, Quod urique qùotidie fa- jerem 9 z
cit, dum cordibus vocatorum fuam inferit^. *
voluntatem, & ftilo Spiritus Sanélf quicquid
jn animæ paginis diabolus invidendo falfa-
v it , 37 veritas miferendo referibit.
Cum
ap MSS. Vatt. 2. & 3. icum! edit. Prolperi non
interfeSum . Reti nuimus leftionem Quefnelli, quae
eft etiam codd. Vac. i. Jol. & Camberoo.
30 HcEC & quaE fequuntur ufque ad ilia capitis
fequentis : ficut. tellatur Spiritus fanSius per
Ieremiam propbetam dicens : tflijh ex Gambero-
nenfi MS. fuppleta fuilfe notavit Quefnellus, ea-
demque fe reperifle ait in Thuaneo codice . Ea-
dem quoque jnventa fuerunt in cdd.ijol. & a nobis
in quinque .codd- Vat. Palat, 23d. Vat. R,eg. 293*
& Vat. 262. 5$8. 8c $$9. qui omnes Profpefi no-
men praeferunc . Solum hoc longum fragmentum
defiderabatur in antiquis editionibus , eo quod
profedte-funt e MS. cod. Awibrofii nomine figna-
to , uti -par iter., a belle deprehendimus in duobus
Vatt. 2<58. >,& .281. qui Ambrofium fimiliter ex**
hibent .
31 Ita ex MSS. Vat. z. 8c 3. Al. Deus.
32 Verbum efi fupplevimus ex iifdem MSS.
Vat. licuti. ex cod. Jol. additum fuitin edit. Profperi
. MS. Vat. 3. via ejus pro via fua.
33 Quefn. add id h gentilis, quam vocem noftri
codd. 8c Jol.., praeferunt , eique mox refpondec
Judaica. -
34 Quefn. inferit nec , Profperi edit. 8c codd.
fecuti furous.
3$ MS. Vat. 1. jol. nec curfum radio.
. 38 Ita ex noftris codd. editi in terram.
37 Tres fequent.es voces fupplevimus ex noftris
MSS. nec non ex codd. Jol. 8c Camberon. ex
Duacenfi, 8c «noviffima Profperi editionibus: quse
cum alias defiderarentur, Quefnellus in margina-
ii poftilla poft anteeedentes voces Spiritus SanSli
riotaverat : Videtur deeffe vox feribit , out alia
parts energia.