i S3 1 In epist. XII.
quæ funt de Donato, Maximo , Aggaro ,
Tyberiano, & de Virginibus facris oppref-
fione barbarica violatis . Quo infpe£tq nemo
eft, qui continuo hæc , ut adje&itia ,
procul amandanda non pronuntiet, iila ve-
ro onwia genuina non çxiftimet & germa-
na .* præfertim cum Dionyfio fufFragentur
nonnulH ^raanufcripti 'codices , quorum duo
Thuanei e%dem defiderant, quæ Dionyfîus;
alii duo item Thuanei * cum Cantabrigenfi
uno habent quidem , fed extra epiftol« con-
. textual, & port finem claufulamque ipiius,
inftar appendicul«.
Sed altera ex parte fex alii longe melio-/
ris ætatis & not« MSS. Thuaneus, Treco-
pithceanus, Vi&orinus, Herovallianus, &
Barber, duo77. & 2888. ea quæ défunt in
codicibus fupra citatis , continent, fcilicet
9. & 4. caput cum parte quinti dimidia ;
non habent autçm fecundum illud Caput
( exceptis novçm primis lineis ) nec finem
quinti . Et inter codices excufos his MSS.
luccinit Editio Parifiehfis Conciliorum, quæ
anno 1524* in-folio , & anno 1534 in-o&a-
vo prodiit procurante Jacobo Merlino, Do-
dore Theologo : quorum a£lis epiftol« Leo-
nisr infertæ reperiuntur, &eodem modoha-
betur hæc ad Mauros epiftola, quo jacetin
fex laudatis MSS. codicibus : quibus acce-
dunt alii duo, unus Regniaceniis Monafte-
rii Ordinis Ciftercienfis - prope . Autiffiodo-
rum, alter S. Mariani Autiffiodorenfk Ordinis
Præmonftratenfis : in his enim' eadem
habentur quæ in fex fuperioribus .
Demum ex utraqUe hac notàta Editione
confiata eft tertia, quæ nunc omnium ver-
fatur manibus , & fbla meruit prælis fæpe
fæpius repentis ha&enus a plerifque proge-
nuina recipi. Hanc tamen interpolatam fuif-
fe certum habeo, turn propterea quod nul-
li manu exarati codices earn nobis hoc modo
repræfentant, turn ex iis quæ jam jam
de aliis duabus di&uri: fumus, quarum alteram
, altera pofthabita, eligendam elfe, mi-
hi omnino perfuafum.
Liçet vero; utrobique valida videantur
certare argumenta , eorum tamen codicum
auiftoritati cedere coafti fumus, qui Caput
. feçundum omittunt fervantque tertium ,
Verius quartum, & quinti partem, ab aliis * re-
« j (fa. probata.
3 1. Quia 3 codices MSS. qui pofteriori
.parti: fa vent, numéro & antiquitate eosan-
tecellunt , quibus prior pars fulcitur 1 E
Thuaneis enim quatuor , qui Dionyftanæ
S. L eonis Pp. I. 1332
left ioni confentiunt , duo funt recentiori
manu exarati, nec nifi extra epiftola: contextual
habent, qu« rejicimus : alii duo
funt ipfa Dionyfii Colle&io , ac proinde
majorem codicibus excufis au&oritatem non
habent ; Cantabrigenfem denique quem habere
prxfentem non potui , in locis longe
plurimis depravatum .effe , excerpt« leftio-
nes vari« demonftrant, quas ad nos Oxonio
tranfmifit vir clariftimus Eduardus Bernar-
dus. Quid ad Dionyfii au&oritatem fit re-
ponendum, inferius dicemus. E contra ve-
rq optim« not« funt alii codices Barberi-
ni duo, Vidlorinus, Trecopithoeanus , Herovallianus,
& in primis Thuaneus , qui
fubje&as habet codici „Romano Leonis epi-
ftolas, quarum indicem excudi curavimus :
cujus colle&ionis epiftolarum antiquitatem
commendat plurimum qjus cum Codice Ca-
nonum nexus, diligentiam vero fcrib« alio-
rumque antiquorum codicum confenfum in-
v dicat vox contuli-, qu« in calce epiftol« hu-
jus & aliquot aliarum legitur.
‘ ii Cum capita ilia,‘ tertium, quartum ,
&: quinti dimidium optime coh«reant initio
hujus epiftol« ufque ad fecundum afteri-
fcum capitis 2. fupra defcripti, par eft credere
ompia ilia ad eamdem epiftolam pertinere,
antiquis , id MSS. codicibus atteftatione fua
confirmaritibus . In ipfo liquidem exordio
apparet de Provincia C«fanenli Africana
agere Leonem noftrum : cui pariter Provinci
« conveniunt tria pofteriora capita , in
quibus de Novatianorum & Donatiftarum
aliquot Epifcoporum converfione vel ordi-
natione differitur , & de barbarica oppref-
fione , qu« omnia prorfus ftatui African«
regionis competunt , qualis erat per earn ,
qua fcribit Leo, tempeftatem, quam impa-
catam fuilfe aflerit.
3. E contra vero totum illud , quod poft
fecundum afterifcum capitis 2. ad finem ufque
ejufdem capitis extenditur, omnino alienum
effe intelligitur tum ab eo ftatu in quo A-
fricana tunc Ecclefiä verfabatur, turn a S.
Leqnis Itylo , turn denique ab Africanorum
Epifcoporum moribus & confuetudine . 4
Quam enim fupervacaneum erat noftro Pon-
tifici prohibere , ne in Africana regione in
quibusiibet locis , neque in quibuslibet ca-
rtellis , & ubi ante non fuerant, Epifcopi
confecrarentur ; fed majoribus tantum po-
pulis, & frequentioribus civitatibus ? Qu«-
nam erat Leoni cauffa timendi , «e per id
teraporis epifcopale faftigium ipfa fui nu-
mero-
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
3 Hi codices id, tantum probant, ea qu« in
hac epiftol« dècurtat« formacontinentur, Leo-
nis éfle , & primam hujus epiftol« formam
éxhibere ; non aütém fuppohtitiam probant
eam partem , quam alii’optinl« not« codices
vindicant , quamque ad aliam integram ejufdem
ëpiftol« editionem pertinere in memorata
Admonitione oftendimus.
4 H«c , quibus probare ftudet, alienum fuif-
« a m quq Africana tune Ecclefia verfabatur
, interdreefe ne' in quibuslibet caffellis,
ubi antea non fuerint, Epifcopi confecren-
tur, falfa hypothefi nituntur. Neque enim to-
ta Africa barbaris turn fuberat. Mauritanië ,
ad quam h«c epiftola pertinet, jufque ad an.
455. Romanis paruit : idemque Quefnellus inferius
agens de ejufdem epiftol« tempore, hanc
fcriptam ftatuit, antequam in barbarorum di-
tionem h«c provincia'veniret . Argumentum
ex Viftore Vitenfi illud tempus refpicit, quo
Mauritania a barbaris erat pccupata; ac propterea
ad rem pr«fentem nihil confert.
13 3 3 Q u e sn e l l i N o t a ,
merofitate vilefeeret apud Afriçanos, & fu-
perflua multiplicatione ex ordinandi facilitate
minueretur? Quis exiftiraet hæc , &
^lia hujufmodi in aliquibus regiùnis. illius
Ecclefiis attentata , ut Reftitutus quidam
EpifcopuS conqueftus effe dicitqr: cum per
ea tempora , ÿvandalis: totam. Africam oc-
cupantibus , Ecclefias omnes Barbarorum
exercitus . depopularetur , vixque Epifqopi
àliqui fupereffent in infignioribus. çivitatir
bus, nec in dece,dentiumlocum alii-nifi fur-
tim & clanculum fubrogari portent ? Tantum
abeft qt obfcuris vicujis & folita.riis muni*?
cipiis Épifc,op;os deputare cmquam.in men-
tem venirè poffet. Immo yefo ^tanta Le;oms
»täte Ecclefiaftieorum, Minjfiftçrqm,, Sacer-
dotumve pehvria laborabant Afwanæ Eç-
clëfiæ, * ut, cum; V vandalqrum pl U res capti-
yi.Regi cuidam ;M:aurorum ,iu ;eremi parte
manenti irv ^munus^traditi ëffent, & ,ingenr
tem populprum muk^ôdinç^ ad natiçiam
-Domjni 'jESiJxCtjRisTJi adcluxiffent, teftis fit
Viélpr : Vitenfis 1 ^ i .wde ^grjfcptjqqe Àt
fricana, LegatesjRomam per i,tiqera:diftehr
ta dpferti miffq^, fuiifç, rogaturos Pontificem,
ut B^sByteruai; aç Miniftro^ credenti popu-
Jojdqffin^retï qjuod, cum. gaudip,. expletum
effe ibidem tei/tarum habetur}, .Quis, veroqre.t
dat tanto lab p^ I;taq^;tjunpqfÛ! • &?,anima-
rum etiam difpendio decretam fujfte lega-
iionem ad. Pontificem vRomartum 9 c pifi, ita
exbauftæ effent Miniftris Ecclçfiaftici? omnes
vicinæ P.rpvinciæ, ut ad tranfmarinas çou-
fugere. cogeçentur^ , --c/u
_ 4, Cum jn. ea; parte epiftolæ jegimus :
^ Quod n,une , in fua 5 Dicecefi Refiitutus Epi-
ƒcopus faSium ,ejfe , cayjfatus efi & c. facile
illius aufkor alius effe. a S. Leone con.vin-
citur : apud que'm certum eût numquam vo<-
cem illam Dicecejis inveniri, immo vix illis
temporibus ufu probatam a Romanis ?
vel Orieritalium partium Epifçopis, pro Pa-
rochia provinciali alicui Epifeopp fubjetfta .
S cio effp hoc Afrieanis familiäre : rfeio & |
Gallicanis effe port Leonis tempora; fed ab
Italis numquam memini me ufurpatum le^
gere. Unjcus e.ft, pi fallor , Innocentii I.
locus in epiftola ad Florentium Tiburtinum
Epifcopum : ubi habet, Parochiam ad fuam
\‘Dicecefim pertinentem ; fed videtur hoc loco
Tom. IL
E D I T O R U M A D
'pjoecefis ^ 'Dioecefis nomen pro paroebw provinciali difta pa- non- folum ab A fris , ad quos Leq feribebat ,
ïoehia verum etiam ab Italis & Romanis ufurpatum
Provincia. videre eft apud Hilarum Leonis. fuccefforem ,
F - , 1 uti pariter-apud Gelafium , Vigilium > & alios>
Innocentium quoque non pro adminifira-
tione, fed' pro paroehia provinciali •eamdemvo-
cem fqmere contra Quefnellum probat Gouftan-
tius in ipfamlnöoeentii epiftolam notL.pag.p14
Lupicini 6 Tribus hanc Lupicini appellationem elu-
Epifcopi dere Quefnellus; ftudet ; at imbecilla omnia &
Afri ap- inania. Quoad primum, perfecutionem ac tu.
pellatio multus barbarorum, qui Africam divexabant,
?d Rom. a Mauritanja excîufimus adnot. 4 Alterum de
' ont. vin- confuetudine & legibus Afrieanis appellationes
»Katur. rraufin^rinas adverfantibus,,. Clericos. -inferioris
ET OßSERVATIONES 13 3 4
vox Diceceßs fumi pro adminiftratione, quas
propria \5pcis hujus poteftas eft, quo ferifu
univerfim ufurpari potuit ab Exarchis, Me-
tropolitis, & . quibufvls . aliis Antiftitibus :
fi hanc vo.cem adminifirationem alteri fub-.
ftitueris^ nihil fequetur incommodi in In-,
nocentii fermone ; ut ft dixerit : Parochiam
ad fuam adminifirationem pertinentem . In ea
vero epiftol« hujuss„quam difeutimus parte,
ita.ifumitur pr.o docis ipfis djtioni Reftituti
illius Epifeqpi fubjeQiis,, ut nullatenus ejus
\oQQ}admmßt4 t.ioitfst tvßx. fubrogari queat ,
nifi obfeure & barbare, loqui velis , .hoepa-
dio i QUod nunc in-,fua admin'rfiratione Re-
fi itutus- Epifcopus; faßum effe cauffatus efi &c.
5. Quod '$ de Lupicini cauffa ibidem le- 6
gitur, quam, perturbatis.iperfecutionis African
« temporibus, quam illius Ecclefi« mo--
rihiR & ;dff£iplin«. conftarium eft \ Norunt
emmiomnes: quantQpere abhorrebapt AfrL
cahi ab.: appellationibps tranfmarinis , qui in
Ggneilio- C a r ^ o ^ ^ ,<;q.uod. fextum vo*>
cant & in, epjftojav pöfterioris etiam - Con-
cilii, ad C«leftinum ;Papam , igriot« fibi
Jiuic difciplLn^e iubji^ere (t recufarunt: cujus.
negotii reqens adftuc erat memoria, tri.
ginta^ vjx ab iljftjan'pis. elapßs... .Quid quod
tune temporis it« ompps ilks. Provincias bei.
lo^um tuiqultus,,.aut.pqrfecutionis.-teßus ya.
ftabat,. ut;. nuTlus • i.nfttuenft.ft; öpifcopali
judicio,, vel Sy.^qdo .congregand^jlqen? effe
poffet : cum tarnen Lupicini iCauffam illic
juheat äu4iri apflor epiftol« , Adda hunc
Leonem qoftrum non effe yel.ex eo per-
luaftira me habere , qup.d; vir ..f^gag^ffimps
vel ad_ fe cauffam .traxiffet Epifgqpj ^qma.
num tribunal .app.qllantis-, vel ^faihgmnali.
quem e fuis delegaffet ^ qui intereffe|,.Djqdii
cia, & exejus ,au<ftoritate tot um negqtjum
cum aliisdifcuteret.% ngc contentuaeffe^feri.'
bere, ut illic eaufla audiretur ^^ul^ Lyel
lpqi., vel judicis ,... vel Legati --fa^Ea,, menV
.tione..
4 *: Genuinam npn effe editionem: hujqa
epiftpl«, quam Collegia Diqnyfiana j exhi.
bet , germanam vero eite quam habent &
Cpnciliorum editio Merliniana & fex cita-
ti Codices MSS. qui capitibus tertio & quarto
cum quinti parte refervatis , fecundum
.pene totum ^exfeindunt , inde cönjicio . 7 7
R r r r Ini-
N O T A T I O N E S .
ordinis,- non vero Epifcopos refpicit, uti fufe
probavimqs in Obfervat. ad Diflerr. V. Quef-
nefti c; 5. n. 12. & c. 6. n. 20. & feqq. Tertium
fandilftmo Pontifici injuriofum eft, cum
eum fagaciflimum & follicitum in captandis
occafionibus exercendi fui juris traducit .. Po-
terat ad fe hanc cauffam evocare, poterat ali-
quem in Africam mittere , vel certos judices
delegare , uc ipfa Sardicenfis Synod us ftatue-
rat: ac ad id, quod poterat, non cogebatur-j
fatiufque effe duxit hanc cauffam provinciali-
bus Epifpopis committere, in quo ejus potius
moderatio a fummo jure exigendo aliéna co-
gnofeitur.
7 Huic objeflioni fatisfecimus in Admoni. Tom. 1.
tione num. 14- ubi ex duobus hujus epiftol» pag.djy.