851 Q_UE'SNELLI DlSS
PARS II. vînciarum, quæ tunc in ufu erat , pofcçre
CAP. II. videbatur. , .
4, Si aljcubi appom, dßbuere nomina A-
relatenfium Patrum , oportuit certe eorum
fubfcriptioAem haberi iu calçe genuinorum
Avtoruni>l( At u<>n alia funt genuina illius
Synodi ’ iAfta, quaijn, qua? in epiftola fynor
dica reperiimtur: alia enim quibus fubfcri-
pti reperiuntur Epifçôpi, Breviàrium tantum**
modo - continentj quod & nofiem ab omni
5 fufpicione 5 interpolations vindicare . Si
quidea^:;hàsc “yerba ca^onis 1. Et.jt&ta con-
fmtudmml\ttelas ^dom^es tu dingas , de
die fçâicet, pafçhali j non inveniuntur in
ipCa epiftola ad Sylyeftrum, in qua potifli-
ïriupittfgpqriri: debçrent , fi verç a Syfioda
fcripta effent. Adde non* videri hujufmodi.
litteras pafchales in ufu ,fuiffe ante Conçi-
Ûi Kicsefli- tçmpora, Porto cum non repeh
riantut. nfttnina . Epifcoporum ad calcem
Aftoru.m ,fe u epiftolæ fynodicæ, argumentum
eft indicem qui ßreviario anneftitur , ex
epiftola; ipfa & aliis fprfitan Aftorum exçm-
plaribus-.çQnfç^um effev.. # :
. 5. Tifulus ipfe fubfçriptionum teftatur de-
feriptum .effe hune cataloguai noti apræfen-
tibus;Épifcopis, (ed a ftudipfo aliquo ,; qu.i
quot & quibus ex. provfiiçiis conveniffent
adt Qpncilium Epifcopi refeire cupiebat .
Eam. pb Pau.flam autem voluit iftud auftor
inquirer^., Ut probaretur vere diftum fuiffe
univer.fale & univerfæ Ècçlefiæ Concilium
abfïAuguftino j vel potius, quod in idem re-
Amdib.'i.. -cidit, & rationem aperit çur ConciiioAre-
de bapt. c. Jatenfi 33* -præfixus inveniatur index ifte in
9. & ep._ antiquis Codicibus MSS. excufifque, u,tve-
162,. jitas probaretur Canonis x vi 11, Concilii fer
pundi ‘Areîatenfis civitatis , ad quam, inquit
Canon, ex omnibus munài partibus , pracir
pue Gallicnnis , fub. fanSii Marini tempore;
Legimus celeb.ratum fuiffe Concilium atque
conventum , Vix, enim fomniari alia poteft
ratio, cur huic annexas fuerit Concilio ,
quam paponis hujus illuftrandi cauffa; cum
vel fola Sylveftri Papæ mentione r quas, fit
in his fubfcriptionibus , &; fan£\i Marini ,
quæ in hpc ca-none reperitur, & Bonofiaco-
rum., quæ in antecedenti*, leftor qui vis fa-
tis admoneretur non melius aptari unum
- alteri , quam humano capiti cervicem equi-
nam ..
Hæc idea a me adnotata iunt, ut oiten-
^ derem 6 nihil elle in antiquis monument
s , ex quo. çonjici poflfft , divifionem Pro-
E D I T O R U M A !
- 5 Hafte interpolationis [fufpicionem exclu-
demus eodem n. 14.
6 Confer Obfervat. part. 2. c. 3.
7 Non ex divifione Provinciarum , quam
jamdiu ante faftam oftendemus , diflenhones
de jure metropolitico ortæ funt ; fed quia ante
finem fæculi iv. Métropoles ecciefiafticæ
induci coeperunt, uti patebit ex Obferv. part.
8 Qui Aquitanias plurali numéro cum No-
vem populis nominat is^ proculdubio divifiovinciæ
Narbonenfis folidæ _in quatuor par- PARS Jf_
tes faftam elfe ante dimidium quarti fæçu- CAP. j},
l i . Hanc autem circa id temppris natam
effe inde probabile fit 1. Qüod primi o-, ^ufus h
mnium fcriptorum qui eam commemorave-i fius in j
r e , videlicet Rufüs Feffus,,& Ammianus ^ ^ r .
Marçellinus, .flpruere per eamætatem; cpm
Rufus FeftusJBreviarium fuum diçaverit Va-r ^ “ • I
lenti ImperatpfLfyel ValentiAianp an» 3^5*
2. Ex eoetiam id conjicitur qüod ante haeç.
tempora diffenfipneß non leguntur. accifiiffe
in Galliis .inter Epifçopos de limitibus P.ro-
yinciarum : -dq, qujbus.;rprimum querelæ de-
ïatæ funt afi Concilium Taurinçnfe. Unde
enim vir fa?}Çlus Proculus Majfilienfis Epi-
fcopus civitat’is fe, tamquam Metropolitanum
Ecclefiis, qua, in 'fçcunda Provincia Narbo-
nenfi pofitee ßifdebqntUr , dicerçp pïteejfe de-
ber e , atquß pèr lfe ordinationes in memorata.
Provincia fummonutn fieri Sacerdotum : fi
quidem affereret^ ^eafdçm Eççlefias vcl fuas-
paroebias fuiffe, ÿel Êpifcopos a fe in etfdent
Écclejtis ordinatos ? Qpo , ipquam , jure hæc
fibi vindicaflet-Prc^ulijs , <jupd nemo præ-
deçeffprum ejus/!pi,æfumfç.t?*i » ,7 uifi nU" 7
va Provinciarum divifione,color quæfitus ef- -
fet ! Nec enim , ipfe fuorum, majorum pof*
fçffionem .aiîegat : rneç- hujus Çrpyinciæ Nar-
bpnenfis, fecund^ Epifcopi - aliud pbjiciunt ,
quam .Provinci« diverfitatem : quæ fi ex recent!
divifipnp ïjata. no,n effeÿ ,, contrariam
antiquorpm^Mkffilienfis IJrbis Epifcoporum
confuetudînem aPtPAuldubip in medium ad-
duxiflent $ed- .^pfætçr hæ.c argumenta
partim negativa, partim .conjefturæ, fp}um
innixa, habemus ex Hiefonymo probatio-
Wtm affertoriam , quæ magni eft roboris ,
fi feriptpris auftoritas attendatur, qui Gal-
Uas, ■ curipfe, -uqu, modo peragravit ,. fed &
aliquandiu incqljpit. Igitur in epiftola x i.
ad Ageruçhiam j de Monogamia , Barbarorum
in Gallias irrüptionem defçribens, poft
enumeratas Belgica præcipuas çivitates ,
qpibus vaffitatem ferociffimæ nationes intu-
lèrant; très alias Galliarurr« partes feçun-
dum Augufti.-divi^onem. fftbjiçit.:. . Aquitq-
ni# y inquit y No-jjemque pçpulorum , Lugdu-
nenfis, & 8 Natbonenfis Provincia , popu- ^
lata funt çunBa, Vides unicam Narbonen-
fem ab Hieropyrna recenfitam , & quadri-
partitam Galliarum divifionem vel tune
perfeverafle, cum feribebat Dpftor ifte 5 vel,
quod magis reor, ita recentem, fuiffe Nar-
bonçnfis in quatuor Provincias partitionem,
; ut ad-
N O T A T I O N E Si.
nem Pfovinciaruirr jam obtinentempnefumit,
qua dua? Aquitani». difeftas fuerant . Provinciarum
autem divifionem hie indicare noluit
S. Doftor, fed eas tantum Provincias recen-
fuit , quae a barbaris fuo avo populate C-
rant, inter quas” Narbonenfem ungulari nu-
iilero appellaris %' non Narbonenfem folidam ,
fed Narbonenfem 1, intelligitunde in fe-
quentibus: Tolofam memorat , qu® ad Narbonenfem
• 1. pertinet. ;
855 P r o S. H i l a
ARSII- ut adhuc antiquus loquendi modus ufurpa-
kp. II. retur a feriptoribus novella: divifioni non-
dum affttefaftis.
4. Vero admodum fimile eft reeentem
fuiffe divifionem Narbonenfis Provinciæ cum
Synodus Taurinenfis collefta eft , & hujus
divifionis occafione fuiffe col left am . In ea
enim controvertitur quis fecundæ Provinciæ
Narbonenfi præeffe deberet metropolitico jure
, ita ut nohdum quemquam tali in eam
Provinciam poteftate potitus efle videatur :
quod magis ex iis patebit, quæ in feftione
lequenti dicemus.
Jam vero fi ad ilia ufque tempora, quæ
notavimus, perfeveravit folidæ Narbonenfis
unitas indivifa , haud dubium erit quin
imico pariter Metropolitano fubjefta fuerit
fecundum Canones ; & iftum Metropolita-
nutn fuiffe Arelatenfem Epifcopum haud ob-
feure, ni fallor, oftendimus in prima hujus
differtationis parte , deduftis per ordi-
nem omnibus antiquitatis Gallicanæ monuments.
Etfi autem ante medium quarti fæculi
diximus divifionem novam non appa-
rere, non fufficiet tamen ei , cui fententia
noftra non arridebit , aliquod teftimonium
in medium adducere , ex quo ante ætatem
illam fafta effe demonftretur, nifi probave-
rit ante annum ducentefimum & quinqua-
gefimum eam induftam efle : cum enim
eruditiores quique , paucis exceptis , ad ea
tempora référant Religionis & difeiplinæ
exordia in Galliis, fi tunc una Provincia ,
unufque Metropolitanus fuerit , valebit régula
Innocentii I. PP. Secundum prifiinum
Provinciarum morem Metropolitanos Epifco-
pos oportere nominari , nec ad thobilitatem
neceffitatum mundanarum debere Dei Eccle-
fiam commutari : ac proinde non turbafle
Ecclefiam Hilarium, cum antiqua fuæ Ec-
clefiæ jura vindicare aggreflus eft, poft præ-
deceliores fuos Honoratum , Patroclum, &
alios utroque antiquiores.
C A P U T III.
Utramque Narbonenfem Arelatenfi Epifcopo
oltm fuiffe fubjeElam, ex epifiolis Zofimi
Papa comprobatur.
NOn ex fola divifionis Epocha edoce-
mur , Arelatenfem Epifcopum Narbonenfem
folidam | fuo Pontificio habuifle
fubjeftam ; fed ex iis etiam , quæ divifionem
fecuta funt, manifeftum eft , diftum Anti-
ftitem eamdem poteftatem in illas provincias
retinuifle, quæ Narbonenfis antea partes
fuerant, nimirum in Viennenfem, Narbonenfem
utramque, Alpes Maritimas, &
Alpes Grajas j etfi aliquid juris fui in ea-
rum aliquas fponte dimififle videatur.
Tom. II.
E D I T O R U M A D
1 Zofimus vocibus pracepta majorum non
aliquod majorum decretum indicat, quo fo-
fida Narbonenfis Arelatenfi Epifcopo vindi-
cata fuerit ( nullum certe aflerretur ; ) fed
Nicænum Canonem fextum intelligit, quo ca-
De Viefinenfi provincia abunde egimus in PARS II.
priori differtationis parte: de reliquis modo CAP.III.
nobis agenduiU eft , quantum monumento-
rum illius ætatis ac regionis penuria patitur.
De utraque Narbonenfi clara eft Zofimi
Papæ conftitutio, qua non Viennenfem modo
proviriciam Arelatenfi Epifcopo fubefle
jubet , fed & utramque illam provinciam ,
in qua ei tarn ordinandi Epifcopos , quam
alia metropolitica munia obeundi poteftatem
confirmât, & quicquid contra tentatum fuer
it, illicitum fore irritumque déclarat.Juf-
fimus, inquit, pracipuam, ficutt femper htt-
buitMetropolitanus Epifcopus Arelatenfium
civitatis in ordinandis Sacerdotibus teneat au-
Eloritatem . Viennenfem , Narbonenfem primant
& Narbonenfem fecundam provincias
ad Pontificiufn fuum revocet. Quifquis vero
poflhac contra Apofiolica Sédis ßatuta& pracepta
majorum y omiffo Metropolitano Epifcopo
, in provinciis fupradi&is quemquam ordinäre
prafumferit, vel is qui ordinari fe illicite
fiverit, uterque Sacerdotio fe carere co-
gnofeat. Ubi Pontifex dëdarat non novum
a fe jus inftitui, fed antiquum reftitui, quod
i pracepta majorum Arelatenfibus vindica- t
rant Epifcopis , quodque revera femper ii-
dem habuerant, fi forte paucorum annorum
interftitium excipias , per quod novæ divifionis
occafione, turbarumque quibusGalliæ
agitatæ fuerant , diftraftæ perperam fuerunt ?
unde & eas ab Arelatenfi ad fuum Pontifi-
cium non de novo adjungi, fed revocari
præcipit £ofimus, Viennenfem, Maffilienfem-
que Epifcopos, qui in hac re negotium Are-
latenfi faceffebant, tamquam alienorum fi-
nium invafores increpans ac reprimens.
Idem decernit 2 in epiftola ad Hilarium *
Narbonenfem Epifcopum , cui vehementer
fuccenfet, quod pratermiffa veri fide inde-
bitum a Sede Apoftolica fubreptitie obtinuif-
fet privilegium , contra veterem confuctudi- Ante
nem & prifeam inflitutionem . Verum anti- Tauri-
qua ilia confuetudo , quam prædicat Zofi- nenfe
mus , admodum antiqua non erat , inquit Conci-
Marcæ continuator . Immo ( pace eruditi liumNar-
viri dixerim ) antiquiffima erat , quod nec bonenfem
Hilarius ipfe Narbonenfis negare aufus eft : ^ " î e"
qui dum ajfertioni & defideriis fuis cuperet laten. V.
effe confultumy pratermiffa veri fide, relatio- QoncoY(i *
nem fuam sub honestatis specie colora- $ac
v it , afferens in aliéna provincia ab alio non jmpm tom^
debere fieri Sacerdotes : cum utique debuerit, 2. lib. y.
non quod ei reElum videbatur y fed quid ha- cap. 30.
buiffet antiqua confuetudo y fuggerere. Satius num. y.
eft igitur fidem adhibere Zofimo, qui audi- Zofimus
tis examinatifque partium allegationibus , Papaep.8.
ipfoque adverfario non contradicdnte, &fo- Hdar.
Jam honeftatis fpeciem, occafione novæ di- Narb.
vifionis, obtendente , antiquam confuetudi-
K k k nem
N O T A T I O N E S .
vetur , ne quis fine confcientia Metropolitans
Epifcopi ordinetur.
2 Hæc & fequentia excutientur in Obferv.
parr. 2. c: 2. n. 2. & feqq.