8 5 ? O .U E S N E L L I D i s s
werofa cognitions feu eongregatione difcuffit ,*
non fecundum huraana ftudia, fed fub Dei
judicio : non ex conjeftura vel præjudiciis
quibufque, fed ipfa rerum inftitufione , con-
fuetudine veteri , fynodalibus pontificiifque
decretis accurate examinatis; non infciis &
inauditis partibus , fed iifdem & auditis &
commonitis, omnia funt ab eo ftatuta : ut
niirum lit ab aliquibus feriptorjbus, afferi
fubreptionem in hoc negotio paffum effe
Zofimum, > • .
4. Quis æquam dixerit earn fe.ntentiam
effe , quae ex fola teftimonii adverfariorum
infpeäione décréta eft ; & ubi accufato.de-
fendendi fe locus non datus fuerit? Ita fa-
ftum eft a Bonifacio, fecus a Zofimo, qui
& Hilarii Narbonenfis relationem expeCla-
vit , & Proculum etiam Maflilienfem , ut
Romam veniret cauffam ipfe di&urus , in-
vitavit.
5. Etfi omnia fecundum juris & æquita-
tis régulas afta effent a Pontifice, nihil tarnen
roboris per fe habitura effet fententia,
cum hypothetica effet, & ex ea fuppqfitio-
ne penderet , quod Hilarius Arelatenfis ad-
verfus Canones Nicænos aliquid tentaffet :
unde & inquifitioni adhuc reliftus eft locus:
qua pera&a, iftud pro certo habende-
buit , ut fæpijus probavimus , Arelatenfem
Epifcopum non violaffe Canones Nicænos,
fed eis potius obtemperaffe fecundum inter-
pretationem ab Innocentio I. prolatam ; cum
Provinciam fedi fuæ antiquitus fubjeéfam ,
pofthabita recentiori temporalium potefta-
tum divifione, libi vindicavit.
6. Denique longe magis æquum eftipfius
Metropolitani Epifcopi , cujus jura violata
fuiffe dicuntur , judicium attendere , quam
Clericorum civiumque querelas ac murmura
. At Hilarius Narbonenfis nullas detulit
Sedi Apoftolicæ querelas , acquievitque ordination
a Patroclo celebratæ in Luteven-
fium Ecclefia, ut merito'credendus fit ta-
cito confenfu Arelatenfium privileges fub-
fcripfiffe : fatis enim indicant Bonifacii Pa-
pæ verba ipfum de confecrando Lutevenfi-
bus Epifcopo ne cogitaffe quidem , cum
Pontifiçis admonitionibus excitandus fuerit,
ut Metropolitani jure munitus & præce-
ptionibus ejus fretus accederet ad eum locum
, in. quo ordinatio tabs celebrata fuiffe
dicebatur: quod quidem, inquit, facere fponte
deberes : & quod nec monitus feciffe Hilarius
videtur . Clerici autem illi , filente
Hilario , litteris fuis Pontificem Romanum
adierunt, non tam molefte ferentes præter-
miffum effe in ilia ordinatione Narbonen-
fem Epifcopum, quam fuam petitionem con-
fenfumque fuiffe negle&um : quod revera
Canonum au&oritati ftatutifque Patrum con-
trarium erat. Mentionem tarnen injecerunt
X R T . V . A P O L O G. 8 <5b
metropolitici juris violati, ut acrioremcon- PARSlij
tra Patroclum conflarent' invidiam , fibique CAP.lvj
majorem fidem conciliarent, dum non tam
pr-ivati ac proprii juris , quam publica ac
communis difeiplina zelo accenfi putaren-
tur . Porro Hilarius non modo filencio fuo
eorum confilium improbaffe mihi -videtur,
fed palam etiam renuiffeconfecrationem Lu-
tevenfis Epifcopi ad fe trahere, Currt enim
hortatur eum Bonifacius ut , quod, quidem
facere fponte debuerat , defederiis fupplican-
- turn & voluntate refpecla• ad ordinationem
fe accingat, prorfus. innuit defideria fuppli-
cantum effe ab eo negle&a , nec refpeftam
eorum. fuiffe antea yoluntatem : tantum abeft Be
ut ( quod Marca vifum eft ) ipfe Hilarius mmlud
Bonifacium interpellarit: immo a nullo in- "«».».711
terpeUatus Epifcopo Pontifex fententiam tii-
l i t , non multum fanex eo nomine ac titulo
commendandam. .
Quod ergo 2 afferit fandlus Leo in hac , 2 j
ad Viennenfes epiftola , id ipfum quod Patroclo
a Sede Apojlolica temporaliter videba-
tur effe conceffum , poflmodum effe fententia
meliore fublatum : ut ab eo paullo adverfus
Arelatenfem Epifcopum iratiori di£tum eft,
nec probatum ; ita veritati ( quod pace tan-
ti doftoris dixerimi); non eft omnino con-
fentaneum : nec contumeliam facimus Pon-
tifici , cujus non magis intereft Bonifacii
probari fanflibnem , quam Zofimi . Eccui
enimvero melior ea videatur fententia, quK
& momentaneo judicio , & eo, quernexpo-
fuimus, modo lata eft , & antique confue-
tudini contraria ? Vel igitur h*c accuratius
Leo, melioribus occupatus, non difeufferat,
vel memoria laplus eft, vel dum paullo vo-
hementius Hilarium infequitur , id verius
exiftimavit, quod praconceptte opinioni magis
confonum erat: nec.animadvertit quod,
etfi immediate ante Patroclum Provincial
illas Arelatenfi non obtemperabant EpifcO-
pp, ? ab initio tarnen non fuit fic. Magis 3
certe credendum Zofimo afferenti hanc or-
• dinandi confuetudinem & pontificatum loci
illius, quern obtinuerat primus & jufiusTro-
phimus, cufioditum fuiffe ufque inproximum
tempus , quod geflis, inquit, apud nos habi-
tis , multorum confacerdotum nofirorum tefli-
moniis comprobatur : quam Leoni iftud fine
tefte neganti : qui cum ab illis temporibus
remotior fuerit, neque rem ex profeffo exa-
minarit, facile potuit in errorem induciper
Gelidonium aliofque ejufdem cauffje patro-
nos. Et quidem rationem iftam breviterad-
modum raptimque perftrinxit , de ejus ro-
bore diffidens: cum tarnen vis magna in eo
argumento ponenda effet., fi vere ante Pa-
troelum nulli ex Arelatenfibus Epifcopis jus
competiiffet in utramque Narbonenfem Provinciam.
Facile, enim erat, hoc femel pro-
bato,
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
3 Id quam jure Leo feripferit , & quam
temere Quefnellus tanti Pontifiçis fententiæ
<lecerpere hoe loco ftudeat , ex eodem cap.- 2.
noftrarum Obfervationum part. 2. palam net.
3 Hæc propofitio unico nititur teftimonio
Zofimi, quem a Patroclo deceptum ibidem
probabimus -
8<fi P r o S. H i l a
ARSII- bato , Zofimum & indu£fte temere novita-
UP- IV* tis , & antiquitatis calcats arguere : nimi-
rum non in cujufquam gratiam violandi
erant facri Canones , qutbus fua omnjbus
Metropolitan's-jura illibata manere jubeba-
tur , fed multo minus in gratiam Patrocli
hominis imprqbi , quique in fedem Arelatenfem
per injuftam violentamquc prxdecef-
foris fui eje&ionem cqnfcenderat. Immovix
Leo ipfe a prtevaricationjs nota abfolvendus
effet, qui privilegium a vaferrimo homine
contra jus antiquum ac facros Canones fub-
reptum , ab ejus fuccefforibus pariter ufur-
pari permififfet ante exortas Celidonii ac
Projefli querelas , Quid enim ageretur in
Galliis probe noverat , cum ante pontifica-
tus fui exordia illic fuerit aliquamdiu com-
naoratus, & nihil etiam eorum negotiorum
ignoraverit, qu^ Romam delata funt Cte-
leftino & Sixto III, Pontifieibus, quibus in
adminiftrandis ecclefiafticis rebus continuam
navavit operam, Ex his omnibus patet nihil
a Zofimo . ftatutum effe nifi maturo judicio;
nihil a Bonifacio contra definitum ,
quod vel controverfia; ftatum attingat , vel
a Gallicanis Epifcopis fit receptum,
C A P U T V,
Utrum Bonifacii Conflitutio effeBum fortita
fit in Galliis ? Et quid pofi ipfum circa
ifiud negotium contigerit in utraque filar-
bonenfi,
* TVOnifacii 1 decretum ad Gallicanos mif-
X ) fum Epifcopos non tanti ab eisfa&um
eft , ut antjqua: confuetudini, & prifeis etiam
Romanorum Pontificum decretis ante-
ponendum effe putaretur . Patroclus enim
eadem femper poteftate in Provincias ufus
eft, quam & in fucceffores fuosHonoratum
& Hilarium transfudit.
Hoc ex ipfo Leone difeimus , qui cum
feribat nullum Hilarii decefforem ante Patroclum
jus fibi in illas Provincias vindicaf-
fe , fateri intelligitur per hujufmodi exce-
ptionem , omnes Patrocli fucceffores hujuf-
tnodi privilegium fua» fedi afferuiffealio-
quin non dixiffet neminem ante Patroclum,
led neminem , prater Patroclum, iftudegiffe.
Deinde conftat Honoratum, qui unus inter
Patroclum & Hilarium Arelatenfem re-
xit Ecclefiam , nihil de pradecefforis fui ju-
ribus paffum effe fibi detrahi, fed tres illas
Provincias fibi habuiffe fubjeftas. Hinc enim
eft quod Cadeftinus Papa Bonifacii fuccef-
for feribens ad Epifcopos Provinci« Vien-
nenfis & Narbonenfis menfe Julio ann. 428.
quo adhuc in viviseratHonoratus , conque-
ritur de imminutis Metropolitarum quorum-
dam juribus , & violatis eorum Provincial
limitibus contra pr^decefforis fui ftatutum ,
quod integrum manere jubet &. firmum .
Juxta Canonum decreta , inquit , unaqua-
R i o A r e l a t . 8^2
que Provincia fuo Metropolitan contenta f it , PARS II.
ut decefforis nofiri data ad Narbonenfem Epi- CAP. V.
fcopum continent confiituta , nec ufurpationis
locus alicu't Saccrdoti in alterius concedatur
injüriam . Sit conceffis fibi contentas unuf-
quifque limitibus : alter in alterius Provincia
nihil prafumat ; nec emer 'uis in fuis Ec-
clefiis Cleripts petegrini & extranei, & qui
ante ignorâti funt, ad exclufionem eorum qki
bene de fuorum civium merentut tefiimonio ,
praponantur : ne novum quoddam , de quo
Epifcopi fiant, infiitutum videatur effe Collegium
, Quibus verbis notatur Honoratus ,
qui ad Arelatenfem Cathedram eve&us erat
e. Lirinenfi Coenobio , ex quo cum plures
ea ætate ad Epifcopalem Cathedram trans-
lati effent , novum quoddam de quo Epifcopi
fierent, infiitutum videbatur effe Collegium.
Cujus Honorati peregr'tni & extranei hominis
ordinatione , emeriti in fuis Ecclefiis
Clerici, & bene de fuiscivibusmeriti,poft-
habiti fuifte videbantur . Sed & prima de-
ereti verba innuunt nûn. folum très illas
Provincias ab Honorato adminiftratas fuiffe,
verutn & ipfos Metropo/itanos ultra ma-
nus dediffe ; cum vetet', ne ufurpationis locus
alicui Sacerdoti in alterius concedatur in-
juriqm.
Hoc porro pefperam vel a Gallicanis Epifcopis
conceffum , vel ab Honorato & Hi-
lario acceptum & cuftoditum fuiffe, qui vo-
luerit afferere ,'graviffimam tot fanftiftimis
viris & ab omni ambitione alienisinjuriam
inferet . Nemo enim per id temporis floruit,
qui Hilario & Honorato fan&ftate an-
teiret, vel qui fan&is Germano Aù'tiffiodo-
renfi & Lupo Trecenfi anteferri debeat, fine
quorum confilio , ope , ac fuffragio nihil ,
quod alicujus effet momenti , Hilarius facere
umquam aggreffus eft quod & de Honorato
pariter credendum . Quicquid fit ,
nihil rn Sedem Apoftolicam peccavere Gal-
liæ Epifcopi , cum prioribus prifcifque ejus
fanftionibus , quas commémorât Zofimus ,
inhærentes , pofterioribus confenfum præbe-
re renuerunt: quoniam nimirum &ipfisin-
confultis , & re non fatis perpenfa decretæ
fuerunt, ad nullius Epifcopi poftulationem,
fed ad folarn quorumdam nullius nominis
Clericorum querelam. Noverant enim An-
tiftites illi, quod Symmachus poftea in eadem
cauffa- feripfit , ad ipfam fdcrofanSlam Symmacb.
cat holt cam religionem pertinere , ne fit fen- Papa ep.
tentiarum varietas inter priores & pofieriorés 2* E°~
Antiflites Ecclefia , cujus omnis potefias in- n‘turn-Are-
fringitur, nifi univerfa, qua a Domini Sa- latenJ-
cerdotibus femel ftatuuntur , perpétua fin t.
Nam cum ad Tritiitatis infiar, cujus una ejl Vide Greg,
atque individua potefias , unum Jit per di- PP- L
verfos Antifiites Sacerdotium / quemadmodum 5*
priorum Jlatuta a fequentibus convertit vio- Efijt. 12.
lari ?
His fretus rationibus HilaJiufc Arelaterifis ,
ftatim ac in locum Honorati defun£li fuf-
feftus