PARS f. timuiffct profe&o ne quemadmodum in çauf-
CAPUT fa Apiarii fcripfere Cæleftino. Papæ e Sy-
XIV. nod0 Africa: generali Cyprianici vigoris ac
Epifcopatus heredes : ne , inquam , fumo-
fum typhumfxculi inRccleftam Chrifti, qua
lucem fimplicitatis & kumilitatis diemDcum
-Stdere cupientibus prxfert, videretur induce-
jr . Quid ergo a Stephano petunt ! Hoc
unum, ut Gallicanos Epifcopos plcbemque
Arelatenfem monçat, ne ultra Marciano
communicent, fed u t, eo abftepto , alter in
ejus locum eiigatur.
Video quidem aurores nonnullos magni
TraSiatus nominis hanc epiftolam mirum in modum
Galliens jaéfare pro fuprema Pontificis Romani in
de Judicijs Epifcopos dèponendos poteftate : quos amu-
Canonicis jatus aut etiam prætergreffus novitius qui-
in caujfis dam feriptor, raulta aggerit homine cauf-
■ Epifcopo- gs forenfibus procurandis addiflo digniora ,
rum c. 1, qUam jn theologicis verfato . Primum igi-
avu *' tur quod ait hoc eft, in epiftola Cypriani
de Marciani Epifcopi depofitione agi. 2. Ex
eo quod Cyprianus Marcianum ad Synodum
Provincialem non petit remitti , Synodo-
rum Provincialium in Epifcopos deponen-
dos poteftatem fibi perfuadet peffumdari. 3.
Cyprianum in hac epiftola agnoviffe in Epifcopo
Romano fupremam Epifcopos judi candi
poteftatem, in eofque primam depofitio-
nis fententiam ferendi. 4. Hujus poteftatis
in Romano Pontifice cauffam &fundamen-
tum hoc effe ; quod Jedes Romana fit Jons
& origo SacerdotiiJesu C hristi. Ita enim
interpretatur hæc Cypriani verba : Unde
unit as facerdotalis exorta eft.
Nihil de Quod ad primum attinet, nequaquam ve-
depofitio- rum eft hic agi de depofitione , cujus ne
neinepi- nomen quidem apparet in epiftola , fed de
ftola S.Cy- abftentione agitur ; cujus a depofitione diferi-
priani. men qui ignorât , ad judiciorum canonicq-
rum traflationem illotis , ut ajunt , mani-
bus pedibufque accedit. Supponit enim Cyprianus
Marcianum fine ulla Synodi fen-
tentia vel alio judicio , fententiæ adverfus
Novatianum prolatæ fubjici debere . Quid
enim egiffet Synodus ? an errorem damnaf-
fet 2 at in Novatiano jam olim proferiptus
fuerat a Concilio plurimorum Sacerdotum, ut
loquitur Cyprianus, qui & partem fe illius
fuiffe teftatnr. An ideo adornaffet judicium
adverfus Marcianum , ut is in fchifmatico-
rum numéro effe convinceretur ? Sed habe-
bant omnes Epifcopi , totaque Provincia
confitentem reum : qui convinci de errore
propugnato non indigebat ; turn palam, ut
Epifl. 67. teftatur hie Cyprianus,Collegio Epifcoporurn
S. Cypria- infultaret cum jam pridem jaElaret & prx-
ni Ed. dicaret, quod Novatiano ftudens & ejusper-
J7ne " vicaciam fequens , a communione fe eccle-
fiaflica fegvegaffet ; cum Epifcopis Hluderet,
& de majeftate ac dignitate Ecclefix judica-
ret ; cum fe Novatiano conjungens , adver-
farius mifericordix & pietatis extaret , &
ipfe jam effet ab univerfis Sacerdotibus ju-
dicatus . An denique Synodus congregare-
tur, « 4epofitionis fcntentia in Marcianum
Ibidem. Pror,untiaretur 2 Verum jam earn ipfe, ut
mox vidimus, pronuntiarat , a communione
fe Ecckfii fegregans, a catholicx Ecclefia ve- PARS 1.,
ritate, atque a corporis nofiri , inquit Cy- CAPUT j
prianus , & Sacerdotii cpnfenfione disjun- XIV.
gens, tcnenfque hxreticx prxfwmtionis duriffi-
mam pravitatem. Unde cum ait Cyprianus
de Marciano: Sententi:m non dicat, fedac-
cipiat : non de nova fententia vel a Syno-
do vtl a Pontifice Romano , ut putat au-
6for ille, proferenda feribit : fe enim ipfe
fotis explicat Cyprianus , cum ftatim inter-
pretationis vice addit: Cum ipfe fit ab unir Indem,
verfis Sacerdotibus judicatus : a Lucio videlicet
& Cornelio Romanis Pontificibus, qui
dandam effe lapfis pacem cenfuerunt? &p<x-
nitentia atta fruttum communications & pads
negandum non effe litteris fuis fi^nave-
runt : quam rem , addit S. Cyprianus , 0-
mnes omnino ubique ccnfuhnus. Prolata enim-
vero femel fententia in hærefis vel fchifma-
tis au&orem, in omnes illius fequaees prolata
effe cenfebatur : alioquin vel nimium
grave effet Epifcopis toties in Synodum con-
venire , illis præfertim temporibus r quoties
Epifcoporum, vel Presbyterorum aliquis er-
roris fe damnati fautorem redderet; vel fa-
tis Ecclefiæ faluti confultum non effet , fi
folo hærefis fchifmatifve alicujus aurore damna
to , ejus difeipuli impune graffari perEc-
clefiam finerentur. Unde hæc Cypriani verba:
Quam vanum efi , frater cariffime , ut
Novatiano nuper retufo & refutato , & per
totum orbem a Sacerdotibus Dei abflento, nunc
adulatores ejus nobis patiamur illudere , &
de majefiate ac dignitate Ecclefix judicare .
Certe fi quando hæc Felicis Papæ featentia
in praxim vocari debuit, ubi ait: Facia femel
Synodus abjeEli cujuslibet erroris ctin&os
fequaees confequenter involvit : tunc quam
maxime eidem obfequendi neceffitas fuit ,
cum ubique tyrannorum furor Ecclefiaspo-
pulabatur , & Epifcopis in lucem Synodo-
rum prodire non licebat . Non enim fuit
Marcianus novi vel proprii inventor erroris
( ut in Acacii cauffa dicebat Gelafius Papa
epift. 4. ad Fauftum ) ut in eum nova f cita
prodirent ; fed alieno facinort fua communione
fe mifeuit . Quamobrem , inquit idem
ante verba jam relata , hoc non folum Prx-
fuli Apofiolico facere licet, fed cuicumque Pontifiât
ut quoslibet & quemlibet , fecundum
regulam hxrefeos ip fins ante damnatx a ca-
tholica communione difeernant.
Hujus igitur au&oritate fententiæ jamdiu
debuerat Marcianus abftineri a Gallicanis
Epifcopis & pie be Arelatenfi, quorum tar-
ditatem culpat Cyprianus , ex eoque folum
excufat quod eum non auderent abftinere ,
quern a magnarum fedium Epifcopis non-
dum abftentum viderant : Quod necduni a
nobis videtur abflentus, qui jam pridem ja-
Elat &c. adhuc enim , ut ex fine epiftolæ
conjicere licet , ad Marcianum fratres diri-
gebant, & ei communicatorias litteras feri1-
bebant, nondum plene cognita ejus pervi-
cacia. Ut igitur a Gallicanis Epifcopis, &
a-novella adhuc Provinciæ Romanæ Edcle-
fia abftineretur Epifcopus Arelatenfis, petit
Cyprianus, & quafi tarditatera Stephani in-
RS I- crepans pro jure communi Ecclefiarum po-
püT ftulat, ut abftentum a fe Marcianum effe
jjClV. indicaret fuis litteris . Qua propter facere tb
OPORTET pleniffimas litteras ad Coepifcopos
noflros in Galliis conftitutos ne ultra Marcianum
penjicaeem, & fuperbum & divine
pietatis ac fraternx falutis inimicum Collegio
noflro infultare patiantur, quod necdum a nobis
videtur abflentusl ubi per illud, nobis,
fatis infinuat Gallos non folius Romani Pontificis
fententiam attendiffe * fed etiam Car-
thaginenfis, quern & pro fua parte in Galiias
feripfiffe verba h*c dubitare non finunt; pr^-
fertim cum fuperius dixerit: Cut ret noftrum
eft confulere & fubvenire, frater cariffime : &
poftea fuum a fratribus Gallicanis poftulatum
effe afferat auxilium . Solatium, inquit, nofir#
opitulationis expofcunt . Quamquam nemo,
nifi in Apoftohcam Sedem male affe&us,
negaverit, tanto plus ponderjs & auftorita-
tis habere Litteras Romani Pontificis, quam
Cypriani , quanto Roma praeftat Carthagi-
ne^ äc Petrus Apoftolus, Cathedraque Apo-
ftolic^ hseres Stephanus ceteris Apoftolis
atque Epifcopis preeminent.
■ spifta Quod fecundo loco affirmat auftor ille ,
B y n°- Cyprianum I nullam feciffe mentionem de
Synodo , intemperantiufque jnfultat dofliffi-
mo Prefuli Petro de Marca , quafi aliquid
quod Synodorum poteftati fuffragetur , in hac
epiftola quEerenti fruftra , infulfe admodum
hoc feriptum eft . Primum enim ex diftis
manifeftum eft nullam fuiffe Synodi cogen-
dx neceffitatem, cum jampridem Marcianus
in Novatiano damnationis excepiffet fententiam;
fuflficeretque ut Romana^celefia, quse
omnium Ecclefiarum princeps , & Arelatenfis
etiam matrix erat per miflionem Tro-
phimi , una cum Carthaginenfi , indicaret
abftentum a fe Marcianum , ab illius etiam
Ecclefije Clericis & totius Provincije
Epifcopis pariter abftinendum effe . Deinde
vix liberum erat tunc temporis in eä parte
Gal lice Conciliorum congregatio , fervente
nimirum infidelium odio in novellam Ec-
clefiam, quse fi Epifcopos fuos e latebris ad
JPr Synodorum lucem emififfet , certo mortis
expofuiffet p’ericulo. Si quis tarnen adverfus
au&orem iftum contendere vel it totum iftud
Marciani negotium in Gallicana Synodo agi-
tatam & terminatam fuiffe , hoc fine ratio-
ne ac: fundamento non afferet , fed potius
ex -ipfa Cypriani epiftola facile probabit ,
Conftat enim alium Epifcopum Arelaten-
fem in locum Marciani conftitui & confe-
crari non potuiffe fine aliquot Epifcopis in
unum congregatis ad impofitionem inanuum
celebrandam ; quem conventum <Juis Syno- PARS I.
di nomine non dignandum exiftimet? For- CAPUT
ro jn eadem Synodb abftentionem Marciani XIV.
prias effe declaratam indicant Cypriani ver- Ead. Ep.
ba, qui utnjmque negotium conneftit. Di-
rigantur, inquit, in Provinciam (id eft,ad
Coepifcopos in Galliis conftitutos , ut prius
dixerat ) & ad plebem Arelate cônfiftentem
a te litterx , quibns abflento Marciano alius
in locum ejus fubftituatur, & grex Chriftt,
qui in hodiernum ab illo diffipatus & vul-
neratus contemnitur, colligatur . Hæc omnia
Synodi materies çrant, quam proinde fatius
eft credere fuiffe colledlam, fi quidem tem-
porurh ratio permifit : ita ut five abftentio
in proprio fignificatu, five in extraneo pro
depofitione aççipiatur , ut videtur accipi a
Joanne Davide, nihil erit in hac Cypriani
epiftola, quod Synodorum au&oritatem non
çonfirmet, nedum evertat,
Quid porro Cyprianus de Pontificis Romani
circa depofitjonem Epifcoporum pote-
ftate fenferit, non eft hujus loci inquirere :
fatis clare mentem fuaria aperit aliis in lo-
c is . Sufficit , quod ad rem præfentem fpe-
&at, probaffe, nihil in cauffa Marciani po-
ftulaffe Gallos a Stephano Papa, quodaCy-
priano fimiliter non petierint ; nihil Cyprianum
feribi voluiffe in Galiias a Romano
Pontifice, quod ipfe non feripferit ; to-
tamque dem um cauffam Synodi Gallicanæ
poteftati fuiffe reli£!am>
Oppofita Davidis , non utique Prophetæ , Joannis
doflrina ut novella eft, & fatrofanflo Epi- Davidis
fcoporum ordini injuriofa , ita probari non erroneum
decebat nifi propofitione , quam théologie# dogma de
aures ferre non poffunt, utpote & antiqui-
tati abfonam, & Sacerdotio Chrifti contu- jÎP Chri-
meliofam, Quis enim ferat Sacerdotii Chri- Jtl *
ftiani originem ad alium referri , quam ad
Mediatoren! Dei & hominum hominem Je-
sum C hristum , a quo-immediate inftitu-
tum eft ; quique unus ut epifcopalis poteftatis
ac fan&imoniæ fons & origo, utrarn-
que in Epifcopos omnes diffundit ? A Deo S Cypr.
enim & per Deum , ut habet Cyprianus , eP‘fi- 69.
Sacerdotes ejus in Eccle fia conflituuntur. Quod
& fufius comprobare non refugerem, fi cum rentium.
homine Theologo mihi res effet . Etfi au-
tem eo nomine ipfi parcimus , quis tarnen
patienter ferat, ut hæretico'dogmati fuffra-
gium ex Cypriano per pravam verfionem S.Cyprien
arceffere conetur , dum hæc verba, Unde reconnoit
unitas, facerdotalis exorta eft , his aliis red- Sie^e
dit, Que origo eft Sacerdotii Jesu Christi? \.Romain*)
Quafi idem ac unum eflfent Sacerdotium &
unit as facerdotalis . Quæ 4 quo fenfu in Pe- (ju
E D I T O R U M A D N O T A T I O N ES.
trum doce de
. . ________ - _______ Jefus-
Chrift.
4 Hic Quefnellus eum tantum fenfum inherit
, quem heterodoxi afferunt , ut a Petri
cathedra primatum præcipuæ jurifdiélionis exsudant
. Cum Gallicana Ecclefia in Petri fe-
de centrum unitatis agnofeit ; nonne harum vo-
cum vi plus aliquid fignificare vult, quam
ttierarft repræfentationem & imaginem unitatis
? Certe unitatis origo, quam pluribus in lo-
cis Cyprianus conftanter inculcat, vim quam-
dam prsecipuam exprimit compingenda: unitatis
: curnque idem S. Martyr in lib. de unit.
Eccl. tradat : Unitas fervatut in origine : prsecipuam
quamdam vim non tarn formanda: ,
quam confervand# unitatis in Petri cathedra
agno