t
PARS I. cia? Epifcopus. fuiffet vel Viennenfis, fi jam
CAP.iy, a fojida Narbonenfi deeerpta «rat , vel to-
tiys Provincjq? Romance ,'fi adhuc ftabatfo,-
-li4a Narbo.tienfis . Ifte enim .mos Temper
(Obtinu.ii, utcujufque provincia: Metropoli-
-tanus ei Synod® prarcffetv qua: infra fee
Provincial li mites qongregata haberetur, licet
civi^as;, ilM praprium haberet Epjfco-
pum. Sufficiat modo adexgmplum Diofpo-
litana $y,nodus, cui praefe.dit Eulogius Ca:fa-
rese Epifcopus am 415. licet Diofpolis Tub
.Jerpfolymitano Epifcopo jaceret . Si ergo
Viennenfis ciyitas'4metropolitica dignitatp
tunc, temporis fuiffpt ornata , jus. fibi iuum
pranipi . non paffus eflet Verus Viennenfis
Epifcopus'.. qui aderap. Concilio ; primus
omnium fubfcripfiffet, & ipfe omnium nomine
fynodicam ■ confeciffet epiftolam , ad
Pontificem Romanum de tota Synodo rela-
turus. Hoc:exemplum non parum Arelatenfi.
pri vilegio ; -favere . jniellexerunt Synodi II,
Arelatenfis Patres , cum canone x vm . il-
lud ad -confirmandum jus Synodi ,, Arelatenfis
Epifcopi arbitrio congregandze , addpr
xerunt
Afferit quidem illuftriffimi Petri Marcat
contlnuator Baluzius lib.: v. Cone. Sacerd,
& Imp. cap, 30. num. 4. Marinum Arela:-
tenfem non vindicate fedi fwe jus metropQr
liticum in epifiola fynodica ; fed e. contra
vocari Epififopum Provincia Visnnenfis in voter
i catcdogoEpifcoporum , qui ad Arelaten-
Jem Synodum convenermt, Verum unde ha-
besv-vir erudite, hoc fibi jus non vindicaf-
Te Marinum ? Si ex eo quod Provincia: Viennenfis
Epifcopus dicitur in veteri illo Ca-
• talogo., jam ob eamdem rationem adimen-
4us eft etiam primatus Vero. Viennenfi Epir
feopo.cui ilium , ut opinor, afferis: non
aliter enim fubferibit Viennenfis , immo
nec Maffilienfis, Arauficanus, & Vafionen-
fis. Hoc unum diferimen in Arelatenfis gra-
tiam occurrit , quod ejus fubferiptio ceteror
rum nominibus, pra:ponatur, excepto Mafli-
Uenfi , qui in aptiquis editibnibus non ap-
paretf,: fedt in fola Sirraondi Gallicanarum
Synodoxum editione, g
■ In Concilia Agrippinenft adverfus: Eu*
phratam^: cut Maximinus- Treverenfis jure 4
metropolitico. praefidebat , primus omnium
poft ipfum inferibitur & fuffragium dixit
Valentinus, Arelatenfis, Quod etfi aperte jus
metropoliticum: non afferat , dignitatem ta-
men fedis defignat aliquatemis.
Agrippinenfem; Synodupi fecuta eft feptir
mo poft anno Arelatenfis, cui przefuit 5 Sa-
Ann. D.
^46.
AgnpP?-
nenfis Sy-
nodus contra
Eu-
phratam.
4
Ann. D.
553-
jurninus ejuTdem civitatis Epifcôpus ; qui I
quidem Arrianæ faöioni addiftus: erat ;;fed (
cum nec ab Hilario , nec a Sulpitio .Seve- ^
•ro notatus fit tamquam perperam fibi atro-1
gatæ præfidentiæ reus, integra nobis manet j
probatjo, quæ inde fumitur pro jure Arela- d
tenfis Ecclefiæ ,
In Biterrenfi quoque Synodo Primatum /
tenuit. idem Saturninus, ut ex Hilario ^ !Se> ?
vero Sulpitio & Hieronymo Facile coliigi- I
tur ; qui jus vel cogendæ Synodi, vel in
ca prim urn locum habendi. eidem etfi vafer-
rimo homini non abjudicant: ficut nec Patres
Concilii Parifienfis , qui eum excom-
municatum declarant , non aliapi ob cauf-
fam , quam quia ftatutis. felubribüs impiil-
iime contradixit.
C A P U T V.
Quid pro ' Primatu feu metropolitica potefiate
jp :: contulerit . Arelatenfi Epifcopo
Synodus Taurinenjis, ..
HUcufque Primatum ubique in Pro-Ann,«
vincia Narbonenfi. obtinuiffe yidetur 362. f
nemine contradicente vel répugnante, Arelatenfis
Epifcopus ,, quern in omnibus ma-
gni momenti negotiis çunftis præeunte.m in-
tuemur . De Viennenfi autena Epifcopo al-
tum ubique filentium,
At inter utrumque oriri ccepta eft de Ann.]
Primatu contentio circa tempora Çoncilii 402' I
Taurinenfis, quod vulgo anno trecentefimo %nor
nonagefimo feptimo celebratum çredjtur , ^auriî!
melius tarnen ad initia fequentis fæculi reji- llSt
çitur : quoniam ex pluribus Zpfimi Papæ
epiftolis patet tune Turonum Epifeopum
fuiffe Briçcium fucçeftorera fanfti Martini 7
quem anno quadringentefimo aut etiam fe-
quenti,. 1 1 ,;die Novenftaris obiifie:eruditio-
rès tradunt Chronojogi ex Severo Sulpitio ,
Quam fupputationem qui ampledtitur j dicat
neceffe eft Concilium iftud , quod menfe
Septembri convocatum indicat præfatio ejuf-
dem , non ante quadringentefimum fecun-
dum vel lèquentem annum,celebratumefle.
Qua autem 1 occafione motam putemus Qü3#j
hujufmodi controverfiam ? Hanc ego natam ca‘1(>,1J
exiftimo occafione partim no,væ divifionis ^0!a1
Galliarum , partim ineentium turbarum ,
quæ, exeunte quarto; læculo earn partem Gai- ^,>1
iiarum concunerunt , Maximus enim Ty- ,
rannidem arripuit in Britannia an. 383. Tre-
veris fedeni Imperii coilocavit , Gratianuni
Imperatorem apud Lugdunum a fuis'defer-
............................ — ~ ............ - turn
E D I T O R Ü‘M A D
4 Treverenfem Epiicopûm Metropölitam
fiûfle fioç tempore qup nondum inftâtutæ
fijerury: eçclefiafticæ métropoles., omni funda-r
qientôxcarçt'. .Çeterum de bfc Synodo Agrip-
pinenfi plures dubitant . Çerte Valentinus
Arelatenfis,; in, hujus Ecclefiæ diptycis a Ma-
billûniôj^diùa.non legitup, ,
5 Quae biç Sç. in fçquentibus. colliguntur ex
geftis Saturnini Arelatenfis , quant fint ina-
' N O T A T r o * N ‘ È -S .
nia , patebit ex Qbferv. part. 2, c., d* n, 5-
ac proptearea nibil firmum haiftçnus allatum
eft: pro i vetuftiori jure metropolitico, Epifcopi
Arelatenfis . \ \ • vi ■
I Veram controverfiæ occafionem, detege-
mus in Obfierv. part. 2, q. 5. n. p. & numéro
fequenti Quçfneüi commenta , quæ tpr
mirifice agglomerantur > palam fien t ,;
i. turn an. 383. per Andragathiumducemper-
Sp. V. emit . Eugenius pari ter Arbogaftis Comi-
tis praefidio fretus affe£lavit vique ufurpa-
vit Imperium ann. 391. fuccedenti denique
anno Valentinianum Imperatorem idem Ar-
bogaftes apud Viennam interfecit . Per has
procellas probabile admodum eft Viennen-
fem Epifcopum caput erexifle ad Primatum,
cui prehenlando locum dedit Provincise Nar-
bonenfis in plures non ita pridem fafta di-
vifio , indita Viennenfi Provincise ex urbis
nomine appellatio , & in diverfam adver-
famque dominationem Viennenfis ejufdem
provincial feiffio , aliquibus civitatibus Ty-
ranno parentibus fub Viennenfi , aliis cum
Arelatenfi fub Romana ditione perfeveranti-
bus. Facile enim fuit Viennenfi Antiftiti ,
cujus civitas olim in latercu lo Imperii Metropolis
fuerat , & antiquitate eminebat ,
hoc Tyranno perfuadere , ut ibi Primatum
ecclefiafticum conftitui juberet , ubi Imperii
fui fedem vel faltem incunabula habe-
bat. Fundatum his titulis Primatum , qui-
bus potuit prafidiis tutatus eft , qui non
aliud paftim affeftatx dignitatis metropoli-
cx fundamentum protulit , quam civitatis
antiquitatem, & ejufdem dignitatis olim in
civilibus conceftx pofleflionem.
Hue devenerat controverfia primis quinti
feculi annis, cum illius feu dirimenda;, feu
utcumque fopiends gratia Concilium Tau-
rinenfe Gallicanorum Epifcoporum precibus
. congregatum eft: cujus canon. 2. hujufmodi
eft : Illud deinde inter Epifcopos urbium
- Arelatenfis & Viennenfis ( obferva primo
loco nominatam Arelatem ) qui de Pr'tma-
tus apud nos honore. certabant, a fanSla Synodo
definitum efi, ut qui ex eis adprobave-
rit fuam civitatem ejfe Metropolim, is totius
provincia honorem Primatus obtineat, & ipfe
juxta Canonum preeceptum ordinationum ha-
beat potefiatem. Certe ad pads vinculum con-
fervandum, hoc confilio utdiore decretum efi;
«f, fit placet memoratarum urbium Epifcopis,
unaquaque de his vidniores fibi intra pro-
vinciam vindicet civttates, atque eas Eccle-
fias vifitet , quas opptdis fuis vicinas magis
ejfe confident : ita ut memores unanimitatis
atque concordite , non alter, altevum longius
fibi ufurpando } quod efi alii propius, tn-
quietet.
Ex his Synodi verbis perfpicuum eft 1.
Jamdiu moleftiflimas inter Galliarum Epifcopos
diflenfiones exarfifle de Viennenfis
Provincial, immo & de aliarum Provincia-
rum Primatu: quoniam & illorum jura, &
harum limites ex perturbationibus per ty-
rannidem Maximi fubortis intra Gallicanas
Provincias, obfeura & difficultatibus impe-
Tom. II.
dita evaferant: ita u t, cum vix poffetGal- PARS I.
beams Epifcopis judicibus ha*c controverfia CAP. V.
dirimi, plerifque videlicet vel propria vel
amicorum caufla occupatis, ad vicinosCoe*
pifeopos cauffam deferre velut depofitis com^
promiffis illarum regionum Epifcopi propo^
fuerint. Epifcopi Italicse Dioecefeos, ut provincia:
Viennenfis aliarumque contigui ad
hoc delefti funt: eo libentius, quod jamdu-
dum illius Dicecefis primatem fanftumAm-
brofium diftidiorum fuorum judicem pero-
ptarant , opinor , Galli Antiftites : quem
propterea ad fuam Synodum ut conveniret
frequenti legatione follicitarunt. De hoc enim
negotio pronum eft ipfum Ambrofium in-
telligere, cum in funere Valentlniani per-
orans , teftatur fibi referipto Valentinia-
ni ipfius accito in Gal lias, ut eum vadem
fidei fuae apud Comitem Arbogaftem haberet
, hoc effe denunciatura accelerandi iti-
neris caufla, non ad Synodum Gallia, fed
ab baptifmum Valentiniani Augufti ipfum
efle vocatum . Additur , inquit , eo ut pro-
perarem ocius , nec arbiträrer cauffam dine-,
ris met Synodum Gallorum effe Epifcoporum, S.Ambro-
propter quorum frequentes diffenfiones crebro fius ad
me excufaveram j fed ut ipfe baptizaretur in Gallorum
ipfa egrejfu . Hac Ambrofius dicebat ann. Synodum
392, quo Valentinianus occifus eft: unde& S ta tu s ,
conjicimus poft Maximi tyranni , qui Galliarum
ftatutn 2 Provinciarumque ordinem 2
demutarat , necem quarto ante anno ilia-
tam cceptum effe inter Gallicanos Epifcopos
Ecclefiarum fuarum juribus decertari ,
, prafertimque inter Arelatenfem Viennen-
femque , quos inter de Primatu agebatur .
Quam autem provinciam detreftavit Ambrofius
a diffenfionum turbis alienüs , hanc
poftmodum fufeepit precibus Gallorum vi-
£Ius Simplicianus ejus fucceffor, vel qui Sim-
pliciano fucceflit Venerius , quorum alter-
utrum par eft credere Taurinenfi Concilio
prxfuiffe: quod ne citius celebraretur , impedimenta
fuerunt qua: Valentiniani mortem
fecuta: funt procella, perturbatufque rerum
Gallicarum ex altero fuperveniente tyranno
Eugenio ftatus .
Ex Synodi verbis alterum elucet, ad hoc Alterum
nimirum totam controverfiam devolvi , ut ex Cano-
quamam illarum civitatum effet Metropolis, neTauri-
inquireretur . Hoc videlicet apud judices eer- j?e" fi con'
tum erat, illi deferendum effe in ecclefia- ledta’
fticis Primatus honorem, qui eumdeminei- neura*
vili politia obtineret. In quam partem pro-
penderent Taurinenfes Patres fatis hac defi-
nitione ipfi innuunt . Etfi enim neurri civitatum
Primatum dare fua viderentur fen-
teritia , revera tarnen ilium Arelatenfi ad-
judicabant , quam tunc temporis 3 Metro- 3
E e e 2 polim
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
2 Nulla Provinciarum mutatio fub Maximo
probari poterit . Non pauca Quefnellus
gratis pronuntiat.
3 Non Arelatem , fed Viennam hoc tempore
fuiffe civilem Metropolim , luculenter
«atuemus part. 2. Obferv. c. 4. n. 5. &feqq.-
ac n. 2. Quefnelli argumenta pro Arelate al-
lata excutiemus. Taurinenfium porro Patrum
fententiam non de civili , fed de ecclefiaftica
Metropoli accipiendam effe ibidem probable
mus c. 5. n. p.