SvFètrfFetter abilu Uîjjdfc d i t ». I X.
H Ü
my::
.‘niur Iudaie<u,S c cf q u i a cu (ignisillislicec non yiifis, fpla li-
iior,um | f lfj fp ti traduoium kdionefidemaccommo-i
da^iogcrrs vc & noshbr-w | maioCtbus noftris nobis-tra-
dit?«ffidcnu.pVa:bei'econccdas: Seiniuper qiuanos ciiisaf-
fettumii^Tuquoq noftris afienrias. CiedimusnosPio-
ri.v.^^ici.'Gc.ie.dc c-tt^uoftolis noftcis.Cipdeautcm hac
■i.icione.quodqiiifqurdaii.de:Chrifto &adChriftftper-
tm$niitmsiebusfuiurum ciTcdixerunt, hoc totum lfti
niundo imiffriim,abjque di mintftion ealiquaoftende-
ninc. Non-Igitur h^cuiod.QChri'fti nfiracula nullaefte,
11,011 hoc mo do h&aeiTe a noftris,probareppteris. Sed
rui iiim nulla file vci hdta, quo alio modo piobare vale-
non pa'rcesorbif qaaihbe-Cj fcdiyplump^ne orbem
'v niuci tuin iegib us’G hli luanisi dbiedum efte videas ?'Ia-
cejM^ittb'ftradi Chrifta mundi fuperbia, & totus $ u n -
da the'gloria: hi ft us, damnaci ab h om i nib u s, £ i cru cifi xi
iononiiojiBierui t .Adbra tcruce m ci^,qu^lm^aiB;Y?^Fe;
b a nebtfb-dc quod« nceft^ulcumpu taueijic, bun com nifua
I ‘fopicnua4ongefapientiuscfl’e non dubitat.Potentiam il-
lam iuan),qda cun d a cc trend domareGOidueueraE,Chri-
ftpiqui'Dei e& v i’ r r us »agiii to/infirm aiti cogn olcit,& ex i-
•plo qui Dei fopicn^a cft,fuam met-iens, earn vt ftultam
cbiuemnit.Quomodo lgirurChnftia.na:,v d ie loquar,in-
iipien?ria:fopienl:?aln ibaib, infirmitati tortitudinem (fia,
imipbilkau nbbilitacetn fuani,. ighominia: gloriam luarn
iflllll l«Biec4et»pHl mirandis, ttupeiidis, &anteinuii-
catis operibus hp.cei per fualum eflec? Gbftat ergo -laWurn
tircqaod-.dbfo^bum eft, Chrift iana^ira&ik hulla>efle yel
fida.Sed hoiceadhuc ludaicaiubcerfugiaqu?rens,oppb-
nes. Quid vis cogete, iwin d um no nili miiaculisinChri-
ftmu. tiedei'e potuifle , cum ante Cluiftum pefiecqtus,
pmmbaliquo'tempoibcbcus;ddloiacri^feruiecit: flec^d
lilafti idololatriam iigmstaliquibus,, fed erroreproprio
conucrhis hie tit ■: C.oivcedo inquam line fignis, pr-apter
quidarn vana ac da.'monica, qui b u s quandoque,1 icec ca-
rojConci^usecrorvin ftuftot^nvhpnunuin cqidib.foue--
bawr^mi^odiHi^bqjiat^aittCfubuifflc, led eo tempore
deteftarido c id £u innanus date cos.pille : quo nouicer a
’Deo'in.parCnMbu£;prknis,dc^aradilbeie’dus,ih hanc | | |
rqri^aceg cicatisv ai 1 ernexul a facie Dei ptoieduseft. Vbi
merreo Hiiquiiatis lute paularun audrons (ui oblicus, vi
came>iuinara:racionis■diuinitateib|iicubjefI'e'non in-
cercuSjied vbiederquajr^ndaignVius/eanvV'el in laudacis
ho mini bus ,.velin cprirni lmagimbus, vei in pulchns ac
ibis viibus conimodis effearuris qpaebuic?& lie pro crea-
tore^ea quae iile creauerat , diumicarfs tkicu'Cpiere aifueieuÿi|
idebere. Nullum endn.prçterhumanigenerisprin-
cipia, quælupraretigij rertipusfuif, aucfuturumeâ,qup
t ene b rie luci,quo veiicas npnlicadmixta errori,& quapi-
uis iiixca Euangelium noftruni,I«;v in tenebrisiuceaty & te-
mbràéam noncovijniekendant > & h nonlunt v n iror hiia, fu h c
caijien cpntigua.pdrtesergo aliquas,vt diâuni eift, tnuh- i
di,error,aliquisinfi'ccrepocoft,toti1m mundum non p o - !
teÂ.Potuit ergp heue & alij multi errbres, ali quas mundi
partes;ipficere vtotum non potuitoccupare, Fidçs yero
Chriftianaÿpon moreçrrorum paiticulas, vel partes niü-
di libi lubdidit»fed vi veri tas à lu m ma veripat ei q u æ Chri-
ftus eft^'duatajtotumlîbi prbemfübieck. Totum verb
orbem dixii quiâ licet Gentiles, vel Sarracenifuper ali—
quasciusparcçsdominatumjexerceanc, •lîcetl'udæi inter;
Gbriftianos & £ thnicos lateàh tenon eft camenali qua vel
modicaparsterrie.non Thyrrenimacis,nécipfiusOceani
remôcilhmæiruulæ. quæycldominantibus vel fubie^Hs
Qhriftiàhïsp,on irieolanttilïvt verum elfe appareat,quod
fcriptura de Chrift o ait ^Dominabitur à mart vfyueadmarey
& a flumine tfque ad termuos terra. Vel .illud Apdftoli no-
lîrï.V tm pm m e lefuomnegenjujleftatùr.Si-igitürMàhurhc*
«eus error aliquàm terrar'ûm partempoftlcgemà CUrb
fto da,tàm^qorrupic,quid adpropofîtà^Multç enim hære-
t fès poftlegem Moyh fqrrexerunt-in populo ludæorum,
I ni-ulcacpolt Chtifti Euangelïiim ortae funt in orbe Ghrk
ftianorum. «Lîcet igitur tempora,in quibus hærefts hæc
conlurrexu,erudicafuerinc, non tamenin tpto orbe, led
in aliqua elûs parce,pefti&illà conualuit y & mare, vt iam
dki,aliarum hæielum, velue magnicorporismembrum
[âliquod ccHrupto humore infecit. Vnde nulla eft tom-
parâtio hüîus diabolicæ lallitacis ad. diuinam Éuangelq
veritaiem,quPniam i&a qùpfdani quamuis mulros ,:hkç
autem,mQdo quo diólum eft,?pbcihuic vhiüerfos. Sed tu
hisChriftianistempbnbusdéceptbsillosnequamdecc-
ptotiiine miraciîliycredidifl’e opponis, & hoc ad noftrà
ebacuandamiracula affers.. Xnduciis à Emili, fie iftis^eru-
dicistemporibus fine miiaculis potuiffe decipi Çhriftia-
nbs~,- ficut eildern eruditis contigit tamlinilerrimè falli
abfqpe miiaculis Sârracenos. Sed non valecindudfio ,e-
neruis prorfus eft hæcfimilitudo. Namprobô,eildern:e-
rudicis temporibds ÔC Sarracenos fine miraculis ëriori;
ceffift'c,&:,Ghriftianqs Chrjfto abfque miiaculis necefla-
fria npn eredidifle. Impollibile enimfuic,vclhos dcqui-
b us fer mo eft,vel quoffibet alios, doótis illis temporib us
abfqjic aliquaçcrtf caülà vei illiciente, vel compellente,
ab inueterato velinnaro vfupptuifl'eauerti, & adipfolita
i . &noua conuerti. Caufaautiem ad noua uir. In hpnore enfin huipanæmacuriaéiÇumeftet, non in- . ilia vel ifliciens
tellexif j^edtauvin diuïnacogni ti one ,qua m m p r opr ia { vel coin pellens, nili Fallor, alia nullâ extitit, nifi auc au!
ecnucrhuione,conipaiacus' eit iumeiuisinlipicntibus)&: , (âoritas.autratio,âüt miracuia, auc vis, auç voluptas,vel.
tîmilisfàâuS eft nlis.tîoM ipiè,li tamfen fcripirurarü tua- ! limul o^nnia,vei horum aliquk.;Sed quöd füp^a miracuia
folkcrtüs inlpedor fuifti, verum elle quod dico,nec
aliam càulam tan ri erroris luilîê,hili quod iopica in co ra-
tionêfac nulla,qua: ratiopem eins fulcicarepoflet, adhu'c
data lpge, dixijèvt infipiensin cordeluo, Non eft Deus.
pro ratio ne poho y nunc racionem à niiracuiis difiungo;
nemo miretur. Ibi enim idcirco dixi; vim ratipnis mira-
culabbcinere, quomam licut ratio ad aliqurd credendu
mentem rationabilem trahit fie miracuia ad id quod
Vndefriir urn no n fuie, li parsanun d i , aut totus mund^ perfùadcreintendunqviceratipnis compellunt. Hic aue
o te ^ o re faciledccipipotuit. At ecóhuerlo Chrifti vel
Chriftianoruiam-eruduis temporibuSjlege ludaica ante
duo miilia lereannortim data, Philofophicis fcholis,ßc
tam-diuinarum quain humanarum rerum ftudijs vbique
leruentibus', ac tarn naturali lege quam fcripcis legibus,
vigorchumani jngen ij vel fcieft tite.refloi'entëi itnpoifibi-
’ie fuit fâlli hdmllesydc icà^uerfî^ra^hlfftfonæ fider:
ie I u b mi 11 e r e ;& ft d c m ,m oies k'c vitaniyad yöiiis hominis
impçrium,ab'fqu£immcslisprpdigiis&fignfs,inaliud&
'Cpnrrariu’m cômmu caré; :î'l on igitur valet,quarp propo-
fuiftijobiehtio. Sed v e r e prat c ri t æ fr o ntl s h otarn cunCtfo
‘duritiem,ne ipliràimpudentiaruriùs proceda.ch& dicat.,
.Si Ghriiliana cemporaiain erudita,‘necfalh,nëc fine mi-
raculis credefiS pôtucriint: quid quqdppftGhiiftü quin-,
,gehtisani>is el'àpfis, Mahuiiierica Ivæiehs ,conl urrexi r,&
Icam.nefociafèâ^hullisparta-mirf^i^iSi^n^-biçbi^itar-
-tes infçcitî Nó fin e il la tenip ora er uditionc ôb fta n ce,
fp^tésPrbiSiâii tld t pc.uhi'iO r b e m-cüdl ib e t'err ori cedèie : 8c
j idcirCo ^ îte r dc'parcieulari-'ei-rpre, '’aliter de vniiietfoli
|tem eaabinuiccmfèparojvnicuique quodfuuni eft.red-
do,vt & n'omine ràtibnis, intelîebtus rjitionabilis ,v e f
mente caéicus,ve,lvérbis expreftus ïèntiatur, & miracu-;
lorutn vocabulo,mirandoium operum infignis potentia
expriniatur. Hæc igffUt duo lie accep,c#i&ïâm ftiôtis tribus
àdiimbta luiîtjVtpræmifl'um eft,quinqüe:auâ:pri,tas.
ratio, mifacula, vis, & voluptas. H arum caufarum, quæ
perdirosiftpsad fulcipiendupi nouiirn errorem, vel îlli-
ceiepotueruncivelcompcileré, perferutare. Remoue i-
gitu|prius^ qù^e erroris illorum caufa ipfis teftibus non
tueranc. sNain quod_ ratioeos nulla iliexerit, teftes funt
|pli, teftis & errons i pi i usmagi fte r. Aie enimiqlib'ro fuo
, née nominando, Deum fibi mtcoducens loquentem. Si
quis cecumjdifceptarc volueric : die te faciem tuàmeiuf-
que fequaces ad DeumionuertilIê,quod agendp earn le-
gum icientes quam.illiterati bonam legem fequentur.'
Sin autem: tuum eft,n^eapræcepta gentibus foltiiumodo
patptaeere.Item.Si quis tecum ae lçge eertamen inire vp-,
iueric.i die ei anathema, -ét irarri Dei calibus foin ni modo
comminai.e. V cl i t c r ù m. N o U re dïlp ut a re cumlcgem haÇontriiüdoefyTrüèJatus.
1ü
iuntlonge plüra,qiisE h'üllo menti^intuitucomp.rehen-
di-jnunahurhahqruhiihgeniorumviuacitatevaleäfttpe^
ncträri. Scmtati fuht maghiquidam&culark
phisMagiteijpëf eaqute .ra^&fit,ïfiüifibftWPèiy&:^e>
ne ciihéfa qüse de diuinainaieftate Ghriftiäniis prjedicat,
cüfiqfiisPhilpfophiisinüeftigat.Inde eft, qftod.vt quida-
noftrum ait,; In principio erat Verbum ,& Verbum erat apud
Deum*& Dein eratVerbum, Sc quasdam fcquehtiaificut Eur
ang,elifta*fic & Philo&phds * ddtïbii^ihé^pbum carofft;*
Äw^^.htdlQmbntis.äcuminecoih.prehehditiNäluaJtifo
bentibus.Melipreft enim cædés,qüam Iis: ôcplurahüiuf-
mpdi. Quodvero necmiracülisaliquibuseosprqùbca-
üerit,liciterum quafiDei voctffibiloquituu Tu ^uidem
nequaquamadeoscumDeimiraculis mïriifeftis venies,
•quoniàm ea veiutodiofa ac fibi contraria rèi.jciunt. Item.
Nifi feiremus eos tibi non credituros, ficut nec alijs cre-
diderunt, dafëmüs tibîfigna & prodigia, vel (æpè idem
repctit.Hçc duo idcirco necéfîario ren!oüentur,quia hoc
iplqm,vt dibfcuïxl eft,tam ipfi'quam hærcfiseoçum au&or
fatetur. Reroanènt igitur caftfæ, qüibusprobaptùr deep-.
,ptfi aubtbritàsi vis,& vbluptas: Auiftoritatein nominbj;
;noheam quçdiuinaèiFe pptuëritjfedeam quam diuinam
efle,mendax& fallens audtorconfinxit, &quamab.au-
<ftore mPn4ac(& fa illite , prb diuinaffeduaus ab eop o-
pulus ftultüs fufcepit.Vim dictf,de qüa in iamdiblolibro
te gladi). Item ad fuos.’ Quoufque po.terifiorcsomhibus
emciarn i ni,pr âfdîcores Si expïrgnatoreseftote.'Et niîi me
Prophetam à Deo riiilTum conreffus fuerisi difipiam: o-
mnemfubftiàhtiam tiiam vxorcm, & filiôs-tiiois,,^c filias
;çaptiUitatifubijciam,&te ipfum interficiam.Et multàinj
hune modum. Npcnamque tam ipfe dum vixit, quam
principatus eius fuCcefTores fecifTe leguntûr, Si velue hoc
fibiexdiurnb rhandatoimunbtum feruantes, quqr pb-
tucrithtviolenterarmis & yiribus, feâæuefariæfubiece-
runt. yoluptatem dico,.eui mâxime.nèqSam deceptor
frenalaxauifcuî^^prççipuè,ficût'op3uibus npmmeft,geny
miferandainfçïtfit. Legùntur inde multa abep confoti-
pta,in quibus fuiiE.ôfifta. Deus,inquit, leuîÿ-rvobifeum
agit,qupniam in fide Sarraçeuorum, nihil eft aliud'quam
tranquillitas:& réquiës‘,'^C non vült Ôcus dvobis quod
difficile eft,fed quod facile. kem. Tunç comedes,& bi-
bes,& concumbes pertotamrib<5lem,vfque quo difeerni
poflîc filura album àfligro. ttèiTuSÏnt tibivxorcsad<mi-
nus quatuor. Çohcubmafum verb,qu^ntùmcùnquë potuens,
velmilletali£'PrbfitentibuscjgQhbris‘&a(ftibus
jpfôrum, aüdb|ftatc ,* vi, & vôluptate »adfûfoipiendam
exëcrandi nomirtifféikam ,autdle<ftilàuccompulfi funt,
rationc vel mir^culisnon funt/yi4 es,Iudæc,quod çïudk
to tenipPre alijs de
quoàiftud vclutàfîmili 4M
du xefâs, qu b'd Çh riftian us or b is abftjüe fignis jm ni ënfis
adCÎîtiftiim conùerfusnon'eft. Hoc cnimfimiliter,non
fblum prpbâbili f i fed necpflàriq'dfgumentô oftendàm.l
Propon o ergotibi- eaidern, quasjajn propofui, caufos, bc.
ex èis neee ftàirb Ghnkiana miracü'la probo. Redeant i-
gicar admediùm^aiï<ftorifas,ra.ti6^mk vis & volu-
ptaS.Harqm, vel onin^s>elaliqu^kdjûfcipicndam fidem
Çhfiftiâtiam,pTbemtènarumautillüxérunt,aütçompu-
leçunt. Séd fieu tfuperiusfadum eft, remoueantut üla,
quîbùs' miïndus adnoméh Chriftianum fü|cipiëndü: née
illebtus nec co mpulfiis eft. Aubtoricatcillcbfus non eft, I
quialiteiMb foicamvelProphcciçam aubloritatèm,' ficut
vère diüiiiam nunc vcnëretur, non tamen antequamin.
Gh riftiim crede r et, earn v éfierab a t ur. Aghpuirquidem
poftquam.ad fidem Chriftianam conuerlus eft, cum^a
quæ in Ç hriftp Veleius Ècclèfia çomplëtà cer fiiè fcrip.tii)-l
rarum illarum âubtoritateprædibta : fed antequam çon-
«èrtërecuhignprabatëa ipiritu prpphetico pfænunCiata.<
Nonacquiéfcebatforipturis illis, vtpote peregrinis, net
Iud^orum legem aliquid àd fe pertinereputabat. Nonà
igiturliterarumilrafumautftoritaceàntefàdumëftjVtim
Chriftum credcret, fedquiapriusinGhriftum crediditj
;êârimdëth fcripturarüni aù^tprifatéin fufccpic. Sed nec
ex pâte rnis traditibnibusj nçc ex maiorum fuorum au^i
(ftoritate, ad fidem hanc cpnaerti potiiit, à qua forhpef i
totbnifu,libris,rninis,acpoeniSjquamdiu concell um eft,
çum errdr antiquusjetraxit. Hihc^anifeftqmeft,quTod
nullacuiullibecauiftbricate mundus ad fidèqi Ghtiftieô-
uërfüseft.Sed hëcrati6ne,quia,vt ipfàdb<^tina Chriftiat
nalpquituti cum apud earn magnum^cmentuni fidei»
non habetèà fides meritum,cui hfimana ratio præbet ex4
petimentum* Et quidem quædam ih èâhumanamfequv
tatïbnëmVidcntur,iuxta quam ait fuis ^poftolus.', Parati
eft caro
loMl.l.
Fhjto,
'feiiieet, vi
dicit A * i
guft.lib j* [
Confejf.*'
fiethfuppr büsapunüs compiefiénder e n efeit'.; Sola iUucl
humiliuirfdeuótipjfpitituSjDei gratia dücenté infelligit.
Yndë Sc Salüatbris iióftri yerbafuhfj.patiïDeblöqüen-
tis. Abfcondifti hdc aßpentibm èrprudentihus, & reuëUfli va
paruulU.Snti t in dé & illamagni Apoftoli noftn verba,<qii i
reprobatbs Iudsos,qui elciftas a Chriftogen'tes cernëns,
&caufom intelligere volensnepyaleft^xclamat^ Oaiti-
tudo diuitiarumfapientu &fciéntia Dei,quam incomprehenfibi-.
ïtafunttudmaeius,0 ïmeftïgabiles v u eius. Cpnftat igitur,
Iudaee, ipfo Ghriftó & Apoftbliseius confiténtibüs , or-
bém terrarumad fidem Ghrifkanamähumana hon efie
ratipnè cbhüérfiïhi. Sed num'quid vi, yc ëandpm'Ghrifti
fidem iufciperet,ab aliquo compulfus eft? Plic plane diu
immoranftumnon èfth’ N on efti inquam hip immorah-*
dum,vcoftendatur homines adfiifcipiendam Ghriftiahä
kgemi'a'uullo/uiffe compulibsv Nfillatenus enim pom-
pulfi funt vt fufeiperent, qui mille modïs cqaétiTui(fe
probanturjnefiifeiperent.Indeterroresyihde'tpfmehtäf
inde patceres j inde ignesfindeglaidios pafli funt :necta-;
mén vniuerfo motcium genera perpetientes', ab illade-
terreffaurretralu potuèrunt.Teftïseft infidelis muhdus,
totas malitfae fuse vires diu .contra eos fruftrainfumensj
teftis &ipfotellus Qh riftiahb fon guinev biqu éi hfeët^?'
martyrum Chrifti ||crjs torpqribus adopettav Non eft
igitur mündus vi aliquaad fidem Ghriftieompulfus. Sed;
mumquid vbluptateillebtus^ft,? rEt quid vplupfubfumi
Iudree,in iegpCh rift i?Non n e ipfo fiiis dixit,lnmundofééff
fyramhdbebtifai&Qkiicfä
pie viuere inChriftolefujerfectftwn^^ Non nequicqüid
vfpiam voluptatis efi'e potéft gladius Chriftiänus
pracidit ? Affluunt hie quam, plurimaEuangelicse(legis
exe'mpla, qui'ineta:dium legeiitibus impbrtem, praters
Vo:&tantumdemultitudineina';quxdabreuitatkcaufo
èxcerpo^/oluptuofe&fuperflué vult homo carnalise-
pulan, volupcubfe &fiiperflue biberc»inebriarij contta^.
dicif Ghriftus iSc dicit. V'tdete negrauentur cordtyeßrt in
frii/)tt/rf^éèwr<ï«,&ApqftolusëiukNo«i» comejfkttomhus,
& ebnetatibus. Voluptttofe & libidihofo/vulc homopare j
nalïs yiuer&.'non folum adui,fed Sc Cogïtatui voluptuofo
Chriftus obuiat,dicens.j^«t vtderit muiter em ad concupjfcen-
dum ealbjam mcecbatus eft earn iti eorde fuo, Sc in alio loco. >
Sunt Eunucbiqui Je'tpfoscafirauerunt propter regnum codorum.
Etadmonéhebalibi.Si»r/«wföw^
lus.Nö»i» Et icemidem. Fornicatio
& ommimmündkia n o n n o t ^ e tu r ïn v p b i s .Y ó b ^ t ^ ^ i ^
tualivültcamälifffiomoininimiGumylcifcij'refiftitGhri-
ftus & dicïi.Egoatttëm dico votó,KOifr(^eWw<ï/o.:Yoiupta-
te habendi tra d u s, vult carnalis hpmq aüarëcbngregarc
pecuh1 as,terretChriftus,&dicit.Nö«pW^«DeoJ^r«ii-è,^'
mqmthom, Si rurfum. TSolififhefaur'izaftv.ohU thëfaüros in
terraySc aliq. inlöedfQui nofiwmHctauerfcpjn^
det> nonpoiejimeusejfe dtfcipulus. ,Vblupfatc glpriand.i vult -
carnafis homofupcrbèalijs fëipfum pr?ferré,m6et Ghri-,
flus iüntor,&quipra^
eejforeß,föütminißraio$SCitemypmminans, Qmntiquffe
Maltat, hufniliabttun Et Vtdebain Sxtbffiittn,ficutfalgutde
ceelo cadentetn. Viuendi appetitu vel timór^ppènattim in4
'^flfiuït^f^lt'k^p'carn'aUslidend^uf&TOtói^bitöft.-
fugere, tórmenca yitare, hqrtatur-\Ghriftus,&ait.; B eatï
efiiSyCum maledixerint vóbis, &pfrfi(Utt$tfmnnt, &dixertnt
omnemalumaduerfumpo^mentiéntës'yScdeiefimdX-y.Fiolité
turnen eosquiecciduritèprptts ,&ppfihoc no bäbejit aitipliw.qnid,
/rf«4»fiGlarö‘trgitufyüod nulla^^^niprtalisYit% yei’rerum
Epijt. 3.
EÎ
btnntpofcehti vos redder erattonemde ea,qu<t in vobts eß,Jpe ï ^ fed j\voluptatp, ad crVde;nd|im Ghrifto ^tnundusjlledus eft.
‘Biblioth.Vet.Vatr.Tom.iz.Vamk s ? _ Réftanc ^