I Equidem-nulla hoc efficitdifferentia. Quippe cum dif- ■ abijcit prjorcm ;difpoficidnem', ill«m-a d i p i fci t ur: ft.\ta nr*
fereocia tripliciter dicatuc,coramuniter,proprie,aema- fecundum quod fier^'dickur. Quo abfiftente abiencia
gispropri^//ol4 quae niagis propriadickur,vhoc abillo forms (ub(fentiulimnancifcirut,..v<?lucifi quid irsiuftum
j diflecandoaliud tacit.' Deiverô filius,acquc$piritus fan-
âus,fubftantialpsfunt,nullamfeparabHernpropriêcatem
fortici. Qua quidem ex re liquet, quod Spiritus à Filip,
nefc'magis proprie, nee com mu niter différât feu Pâtre.
Nam quod epmmunitcr de reieffe aliquid no completki-
tuc, net aliquiddpmonftrat ineflè alicui fpccialker.Reli-
qnumeft igitur, vt proprie tantum Spiritds à Filip différât.
Infeparabilienim propnetate,qujenequaquamfub-
ftanti?m complet diffère à FilioSpiritus, quæ contraria
I fub eodeiq parciciparialiquando non oftendir. Etenirn
l'magnitudoÆchiopis ncquaquam per temporis fucceflio-
I nem in aibedinem permutatur. Neque qui caluusefk,
capillatas xurfus fit. .Sed neque gla.qcioculinigrufnali-
quandoçolorem» fecundum uaturam recipiunt. Sipvci-
I que in fancka TrinkatePaterFiJius non fit, neque Eilius
I Pater, fiue Spiritnsfànékus, aut Spiritus Pater, liue Filius.
[:H* iraqueperfon®, quia nullam'permutatiPuem fufci-
! piunr, proprie different : arque fn eiufmodiimpoffibile
j eftininuicem permutationem fieri* Sane non folumin-
i feparabiles com manent nibqsperfonis proprietäre^,, verum
6c impermucabî,les,, qiiétnadm.odum, imb amplius
fin ulto, ipfis ptiuàtio ni bus ■ < Hinc eft quod videtur diuj-
nas ab inuicemdiftèrre perfonâs, differentiaquædicitur
j propriè alceraturp facieqçe tantum, & non aliud*.:Nam
corn m nui n otâ di fferun t differentia, quæ fcparari poteft,
4 fed neqüe magis propria quæ aliud faci e. In fànbka verb
Trinitate nihii|cpàçabilium fj0 è aliud & aliud, fed alius
atquealiuSexiftit. Patet igitur très pérfoijas, neque coin-.
I mûniter , neque magis propriè-, fed propria tantum dif-
I terre abinuicem differentia. î^mplius. Qmnis priuatio,
| quæ propria differentia dicitur, dum fuo ineft fufcepiibi-
j lfioppöfitura tantummodoâbipfoexcludit:vt caluitium
I capiilatum elle, çæcitas vifum habere, aliorum veroni-
[ bil fecundum fecircunleribit. Qjxba quidem nonpror-
J fùsxammûnishabetVarquemagispfopriaomnis. At veto
Spiritus fan élus vt priuat io àb habitu,à Pâtre differt, &
à Filip. Simiiiterautçm Filiusiiuxtaeundetfi rnodum a
J Spiritu & a Pacrédifferênriam naèhis elf. Nihilomjnùs
[lautein. Pacer àFiliojSpirituque, quodexinfignitmispet-
i fonalicejproprietâtibuyuidencerapparet, quæ funt pate
rnitiis, natiuitàs, & pfoceffiö. Æfr#m vnaquæqueà fua
perfona, iola duo vt vnurn oppofitum excludit, veluti
pioceffio! æqualiter generantem & genicum à Spiritus
periona diftenninat : Spiritus nam que neque generans
eft, neque genitos. ,-Eodemquoque modo'generans
& genitum, dno circunfcribit',nempeiniïafcibilitas qui-
dem proctffionem atque natiukatem .-natiuitas verb pro.
j çemonem ^ innafcibilitatem. Ex quo liquido apparec
I quod procefEq. ncm magis.Spiritum à Filio quàmàPatre
| difïécat cam-dtip.8ç,fb}q,iim'aff(;ibiliçaté dico, a.e-nafcibilij
j tatem ; vt vnurn oppofîturaéçcludati ficuteXanteriork
] buspaum eft. Ampbus, Sipatèrnitasnon excludit Spi-
I rituiriàPafre ratione caufæ, ku priheipii iieq u e nafcibir
j litas excludit eundem Spiritum à Filio fecundum ean-
j demiâtionem. Quippê Spiritus æqualiter & fimiliter al-
I terutrum exiftit : de fimilibus verb idemiudicium. Igi-
tnrffuliadifferentia STpiritura , quod nonficFilii Cauflati-
uusdifterminaf ; quare proprin's Filii, fiçut & Pattis ex al-
I terütro procedens fanöus.exiftic Spiritus. Qupniam ve-
j rqinftar priuationum propiietatesin tribus perfbnis con.
/ fideranrur,. mahifeftum ex communitate priuatipnis ad
| i!las. Commune enim eftpriuationibus & proprietati-
I bus îanrdiiSfisinfeparabiliterquidémâdcfle.fed nUB fubj
ftantia|iter; alteiatum fol um, &i non aliud facere,& im-
poffii^e in alterüfran^ permutacipnem filii. Yerum ar-
| te ne! en dum qrod priuatio, dicitur muîtipliciter. Nain
j ablênciafôrinæin eo qubdaptum eft, habere illam priua- I tio dicitur : fecundum quato'fignificatiqnèm dieicur ab
Ariftbrele :’Om ne q u otfah'quq:rfibdô"fit,ex Cpntfariis fir,
id t ftfex oppofîtis in contraria,ideft t oppofîta corrum-
i pi. Contraria dick priuationçm & formam , tänquam
■ duo print^ua. Om'p'eénim qüQÜ aliquotno^o fit,dura
eftjiùftum fiat, & quod infipiens, fapiens.; & feiens, qui
idiota.. Niii enim ftatum abijçiatprio.reitijUôD habet lp-
curofonnæ priuatio,. Quippe impoffibile eft huiufmo-
dl priqacionem cum fùaTorma circa idem fnbftantiuum
fimul-conliftere. Sed enirn fècundum eonfuctudiuem
Ipquendi. nuditas.pnuatió nuncupatur;ex quaregteiïio
inhabitum fit. Similiterlangüidinn, Scinerme, cùm.pri-
uationesfint, facijè in habicum redeunt. Rurfuspecu7
niæperditib, pollèflionis atque honoris priuatio cenfe-
.turjà qüibusptnnibuspoffibileregreffipnemiheri.- a* ve-
ro de huiufmodi nunc fèrmo non ibftituitur, feddçhis
tantum,quæ in comppfîcis per innaturalem dilabuntur,
difpofitionem , ex qùibus non fit regreiïia, vt Anftote-
desaddocet'fiedicens: AblîabituinpriuaMO»em fit permutât
io ,à priuatio ne verb in habitum »impoffibile eft;
n,eque enim cæcus faikus rurfiis vidit, neque cum effet
caluus, co ma mite r u m te fum pfi t .• neque cutn effet fine
d e n t ib u s dentes ei iterum pullulauerunt. Quamob-
rem duorum 'alterum dicereneceffe, autfecundum nullam
differentiam difterie trèspetfpnas , aut fecundum illam
quæ propria dicitur. At fecundujn nullam differre,
ratio non pàritur. Nam differentiai:differunc à fefi’ngu-
lavvbi verb' huila eft differentia, fiulla proprietas atten-
ditur, quia fecundum proprietatem aliquam rebus ineft
differentia, quayiciffim differunt. Âft nullus îflèrerc
mearbicfetuc diuinas incidillè priuationem perfonas,, eo
qubd priuationum harum prpprietates, fîmiles pronun-
ciauerim. Nihil quippe violeiitum , vel præter naturam ,
meis, quia ineffabilis, vnaquæque, fimplicitatis exiftit
nihil habens extrinfècus., porto multoiiens ab hjs quæ
nequaqnam infunt rebus; earumdem rerum difeiplina*
pérficirur. Enimuéro qui punâum diffinic, cuius nulla
pars eftîexéo, quod non ineft, ipfii® nojtifica,t, afllgna-
tionifque rationem conftituit. Similiter au tem quiin tribus
differentiam perfonisadmodum-pnuationumconfi-
derarienuntiat, minime in Deoponit priuationem', fed
quod infèparabiles habeant proprietates , nequaquam j
fubftantiales dibtæ Hypxiftafèsbftendit, &quod opptpfî-
tum tantummodo excludant. vtipriuationès, pro hu-
iufcemodi, vt puto, Plotinus dice fiat : Opprtetplures
linguas,ideft,vertigines,invnum copducerer atque fie
intelligere'Deum : & comprehendereilltim claufïsocu-
lis. Exuperat enim intelligeintiam omnein, & cum fit
fimplex, vniuerfîtas tamen ex illbemanatiprnnibuspp-
tior exiftensquæcondidit. Nain qui præftàh, accipienti-
busmelioreft; maxime veto ipfe Deus qui folus bonus
eft, cui denulio accedit inuidia,quia nullius eget,aliaque
orhriia,ipfius habent.inaigeritiam : Ergo hæ tresperfp-.
næ.ingenitam licet cpncortfiam adipuicem, fècundum
naturam, habeant , differunt tamen :& fecundum quali-;
tatem quæ appairet éxproprietatibus,quæ non infunt fûb-
ftantialiter. Etenirn ex proprietatïbus figura, fine.çhâra-
^ker videturinnafei. Omnisautem f>gura,fiue:chara<5ter,
y t Phijofpphis vifum eft,ad qualitatemj:efertur,&ïecun-
dum qualitatis, afïïgnationem extat arque participatio-
riém ; qua derein fingulisprædicamentis, generâlia fiue
fpecialia nomina qualitatent videntut figuificare , ep'
quod circa fubftantiam qualitatem déterminent:-.Quorum
quideih quaff fpeciale atque præçipuum,qualicaslo-
iPlotinus
»Plàtoniratio
la ,aliorum prædicamentorum obtinuit: vrfub tali red-
ditipné rei cuiusliberpxiftentis figura per feadipfaîh re-
feratur. Nam quod quantitate participât, fecundum
quam dicitur quantum^Co ipfo ,itlfignitur figura dijffe.
rehtiæ,inquo qo ali tas confideratur :idem verb defingu-
lisaliprùm dicendpm eft. Cæterum, qualiraiis qualitar
tem,auc differenriæ differentiam, inuenire vel rnuefti-
gare non expédie, rrium verb perfonarum différéntias
perquirere neccffeeft, quitus fingulæadinuiccm.diftin-
guahtur, quarum differentia fecundum ratipnejn folam,
attenditur. Nam Iniiufmbdi differential. Ce ipfis differmic
ÔCearum non eft differentia, cum i.pfæ fine differentiae*
Sicutpriim necmotionis,n^otus;;. neçgenerationis genè : ;
:
rado'iaat permutatio, petmiitatibnis: icaiiecdifferentia ( laborare ad hariim perfonarum inuentiphis proprieta-1
dif&i&rep.ericur, quoo.de dmhiBffspene prbprietatihius j ceth,hifiqua|)rufn res permitticqua: quaefitur.cn'm pateac
recipiendum eft. Nihil enim feipfo fcontieniencer parti- vnarnquaniqueperfonam ex propria denotarifigura. Vi- simifftcr
ciparedidtur,velutibooitasDoiionocifirynecjequaiiras deturaiitemquibufdam tribus efle comihunc proprio commu-
squatilr, fed squat. Ex quo hlaiiifeftum,.cfuod tres per- J charabkere infigniri » eiarumdemfilffraganre Conmrurio- lis
fonsdifferentijsafedifeerhüntüf j ipifas verb differe fona.Hyfe
ipfii differunr. Dubitabii: äutbra aliqüis forraffè in
hunctnodum. Verc exiftentis, &illorum qui in genera-
tioneaccorruptione prouoluuntur,vcconlimiliumnon
poteft vnum genus fubftantia effè, vel qualitas,feu ad aliquid,
licet horum fit proprium, cum aljo prsdicamento
fubfiftere:vt in fubftantia Pater, in quantitate maius, in
qualieatedifeiplinatum; eodemque modo & incsteris.
AtverbPater, 8c Filius, S.piritufqufe fancfus, cum vnus
Deus fine, verb habent exiftere, quarb non contihbncur
fub genete illorum, quae in generatione corruptioneque
prouoluuntur. Sed neque.fub fempitefnorum aliquo
genere fimul fempiterna corruptibiliaque continente.
Quibus liefe habentibus, quomodoerit quod dicitur,
verum, quod diuinae tres perfona: propcietates, communicates
8c differentias obcinuerint ? Nam cui differentia
ineft,aliud moxfequiturgenus, ad quod abfque ambi-
guitate refpondendum,diuinum genus ndti eflè,cüm neque
gencraliflimum,neque fubalternum fit, neque in genere
concineri, cum neque poteftace, neque a&u diuino
aliquid prius fir. Sed neque fecundum ordinem, vein
difeiplinis Grammatica prior eft Dialectica,neque fecundum
rationeni i vc vniuerfalia quidem, fecundum rationem
fingülaribüspriorafunc, fecundum fenfuit) verofin-
gulatia vniuerfalibus.Manifeftum icaquequod diuinu m,
neque in genere eft cum nihileo prius fit a6tu, velpote-
ftate: neque id genus exiftic, cum needealiquibus diffe-
rentibus fpecie prsdicari häbeat. Sciendum quippe eft,
vc ex anredidkis pacefcit, quod ffilfimiliter rationali ac
mortali creaturs in diuinis proprietates perfonis confi-
Spiricus, quafi coHeótionèmproprieta'tum,nonfubftan- L0ftaii
cialium compl.et^i. Quemadmoduni forte humani ge- fubftam
tieris nutnerofitati commune eft , dieii hodtis ,horarum, |.uh®,»-n
ac cuiuslibet diffinici temporis effe perceptibilem. Ét- fgu*ai:e.
enim irrationabilia, & fi temporis haberefênfum videan-
tur, veluti hyemis, sftatis, caliditacis ',8c frigiditatis, non
tempus, fedqus in tempore fiunt, percipiunt .- tempus
quippe resjncofpbreaeft, nec fenfu percipitur. Qui verb
fenfum refugit, irrationabilia non nouerunt. Apparec
igitur ex his q us didta funt immobili proprietatc rnfigni-
h ,n o n fubftantiali» Sc vnicun)charadkercmhabere,tribus
perfbnis communia efle : quod vero hniufce com-
munitates , non fint fubftantiales: manifeftum, cum non
fecundum fubftantiam dicantur , neque fubftantialiter
infint,neque fingulariter. Non criim eafdem omnes proprietates
compledkunturihfignitiuas, cumfingulareper-
IdsoSc
niiijic,
redtamfui charadteris complefionem habeant, &diffe-
rentém ab omnibus alijs rationem ; Igitur tres diuins , I
perfonae, alia quidettl habent infignitiua,&aliaquibus |jjg-
>k
minimèinfigniuntur: vtdé Adim&Eua,&Cain videri funt,qui:
poteft. Adam enim propriumplafmaefle, quodimmo- juondiib-
bileidiomainiplóextitic. Euaé verb proprium exfedïio- jffantiale«
ne edfts proiieniflè: Cain primurn effe omnium ^éni-
men, quodalij non contigit hómini. At nihil hocjiin di- !§icitras
dfcarum perfonarum infignitiuum erac, cüm colledkio Hypofta
proprietarum qualkernunquaminalio fuerir, eadem, id ;fes,, vel
eft, proprietas q us innafcitur ex tali collcdkionc illorum^ jP^ifbnä
ac quorumlibec fimilium infignitiua cehfeatur proprie- ’
kas,quam nunquam duo vel plura indiuidua infigtffre vcifingU,
__ rr._—________ ___ — J I.L . i...... / mm mmI Im/x: »m<m. /m 1. * •
derantur. Porrb ex his qu® minimè infunt eis , conue- ] pofflint, veruncamcn quodlibet huiufee colledkionis , le- laria
o:-«.a ------ft-
cundumfpeciem vel genus, alijs ineffe pr®terfupradidfca vela
poflunt; vt Philöfophum effè,Athenienfem,caluum, 8c
hisfimilia. Trium vero perfonarum rresproprietates in-
fignuiu® funt | paternitas,nafcibilicas, 8c procefiio. Quanientiffimè
illarum .proprietatum, quæ circa ipfasconff-ftunt,dempnftratiofir. Racionalisvero&morralis crea-
turæ oftenfioi verfa vice fieri confueuir. Nam ab exiften-
tibus abfentiä perpendit, 8c quæ nondum infunt, ceu
Adam mortem efle, quam non habebat,'nec vnq[uatn vi- re vnaqu®que dum vnam tanrum perionam iofignic ,cir-
derac,pervitamcognouic. Nullum enimadhuemorien- licavnam tantum confideracur. Attendendum>verb eft,
tem ineuitus f uerat, fed ex repugnanti, vita fcilicet
temquseft priuatio vit®, intellexit: fiediuespauperra-
tem, ®gritndinem animaduercic fanus, ab exiftentibus
non exifkentia. Amplius , aut inueftigare oportet fub-
ftantiam, identitatem,& differentiamtriuradiuinatum
perfonarum, aut non. Qijod li non oportet, vnde Icie-
mus quod Deus, Pater non eft Filius, atque alter utrum,
quomodo affignabimus proprietates? QuomodoJ)erci-
piemus quod viuat, audiat, videat, filiumque habeat
Deus Pater,nifi ex his qu® apud nos funt röbus, atque vo-
cibus per quafeunque aemonftrationesreferantur h®c?
palam eft quod ex ijs qu® apud nos rebus fermonibufque
funt, circa Deum comprehendamus exiftentiai Ipfum
enim non vidimus aliquando, deferibimtis autem ilium
per ea$qu® amplioris apud nos honoris exiffunt, exci-
pientes incurfus paffionefque, ab his qu® a nobis dicun-
tur : ne ignoranri® tenebris. humanum genus ex cöto
comtnaneat. Itaque cum inter nos vita morfque verfe-
tut, morte autem vita potior fit, Deum viuere ctedimus
8c conficemur. Rurfumquoniam, vita qu® hiceftprin-
cipium fihemque höbet, 8c efc®, atque potus indiga, cum
ialiorum quaroplurium ab eo'quod honorabilius e ft,
Deum appellamüs, afferentes nullorum hunc indigere,
vitamque habere principij fimfquenefciam.Eodem quö-
qiie modo videre, audire, aegenerare ipfu m coiifitemur,
proeo quod cäecitate vifuSi auditusfurdirare ,ac,fteri[i-
tate fcecunditas potiora.func. .Cum igicur neceflefit,&
opportunum exiftat,perquhe, qu® &qualestriümper-
fonacum perfonales proprietates, & qu® non, Ss cum
omnino perucile fit, de his difputare, pereas quaJäpud
nos funt res voeefque, proculdubio eortim foluiturin-
ftantia, qui de diumo difputare interimunr. Vcrünta-
mfcn decet natur®,ineffabilis rei coricedere, nefamplius
Bibltotb.Vet. Pätr.Tom. iz.Parsz.
quod in tribus perfonis,qualitas duobüsrobdis confide-
ratur. Nam fubftantialiter & fecundum proprietates,
quibus diftinguuntur : quod ad qualitatem fpcélat 8c
qualitatiseftproprium.vt declaration eft. Propterea non
puto dandum effe, quod infignitiua proprietas perfona
fit, quam infignit, & circa quam confiffic, vtcharäiäer
circa fnbftantiam; fecundum quod perfona confticutio-
nem habet. Coftiuga tarnen perfonae talis proprietas
fempereft, immutabilem cum ipfa fubfiftentiam forrita^
Ergo,fingul® perfbn® fiqgulares habent proprietates, &
alias quafdam vni fiue duabus communes. Quibus de
rebus vt fuperiari planum fit, quod nulla qualitas, Spiri-
t um a filio magis,quam a Patre difkcrmincr.
C A P V T I IL
P Orro neque habitudo eft magis diflecans,&dfftermi-
X nans Spiritum a communicate Filij quam Patris,Nam
habitudo eft 8c communitas differen tium adinuicem, vt
vocum harmonia,animorumproporrio: & anim® atqüe
corporis coniugatio. Et habitudinis quidem proprium
eft differentia colligere in communitatem. Ad aliquid
verhyad aliud refpicere,necin feipfo confiftere. Quorum
qufdeim forma eft ad aliud dici, illud verp, ad quod dicitur
fimilirer dici addir, quod ad fe dicitur, eorum qui^ad
aliquid confecütio. C®rerum, qu® confi.ftentia funtad-
inuicem rioridicuntur, vt luxfbliseft,8cadfolemnön dicitur.
Aliud enim eftyalieuius efle meniuram,auta6kio-
nerti ,■ aut palfionem, aut pofleffionem*, fiue proprieta-
tera :& aliud ad aliquid efle,vel dici.Illa enim etfi alterius
fine, propriam naturam habere videntur. Ad aliquid
L l z .verb,
bus infi
guita.G
Videtur
delta iis
efTeotia
n (H-ci
qualitas,’
fed&
quaelibet
proprier
s péifó.-
. lis. S
ge, nam
a Theperfi
ftalesproprietates
ipjéiflh
idem aaoadperfo.,
,difiin-
gut veri
rationê, &
hóe firfai
innuere
Etherió*-
ntu voluit.
H