$ rt
quæranit-, •& no ft eurent? nu m ? pMÜseftvnum, quàm1
mü ltài&facillùS coiifeqùinTÛr Vnüm,qtiàTn multa.Cùm ;
er«>©di«e vno non (übliftimusi & in muitis dcficimus,ih
nuiltaAratiïiflTania^uumpoftponimas, SC iWiflta tupi-,
mus. Defipir qui ad•vüùrti^cràm^ffe'ûôn«en^i|:-:-ï-.-vi^>tç-
qui ad incommutaWlem beaiitudincm contend». Re-
-uéiæfèhis ilîc Ôpft,' qüivttüm r61iit*'%it:Tôlüsillc définit,'
q^i:multa‘pr^tfe;rv«am‘^pere;c»içît. VndeaitApo-
ftbius, Nonmultumfttpcre,fedfapereadfobrtetatem. Soient
hoTtiin-estenæ tuæ.pOtFÙs fepere àd ebrtètatem quàtn ad
fobrietarèm. Vicium igno bi lëi&intcrëæteravitia-igno-
bilius,ebdcfas'. Vbi enim fefcfusebrijî vbi teüerentia in
ebrioiVbi digfoïtas ? dmmenioreftpfæterid,fticuri igna-
xûsv^rælentis îiefùîüs. Diferëtib confûnditur, ratio fee-
betatur, lenfùsligantttr.niensrplafepelrtur. Rifuiderf-
lünbûscxponu mugis lëipfum ridens. Ex hacvi.peiêa radiée
i’urgit, vel,potiüs ferpit, de.uaftans tofiusreligiônis
âmmæ vjgorem,|uxui;ia. 'DtniÇue tan^uam ex magrvo
g^irgrrepeiditronisrprodliûntrron'rara^germina.peftiferàe
pfçuati(^tJonis.l^s-érratdabituiiinguâ;trepidacmanus,
Tabk Ci cmünt,caljgat vrlus,audttus lurdeicic. Adde his
întrinlbcus fur,iasdcbacchaiHes,>&mi(èrùm;pe6tus mife-
fàbilicerlacfcranrés.G) boneYirinohn^yidentmcibillæc
çebra aaminariortjsWc igitiirnidrlum eôlübri euàdas,fù-
gienda^dirieras^MuIcipnla vehandütocàpituriqui Vôl
fenieî inebriacpr.Lnftrs dænronumfeft homo ebrius.Tàn-
düàVn'protlibnlmn vitiorumreputafur »quiguke de Vendis
çÿr^ntdiiubiagatOT. -Mari cùmmoto quid tempe-
ftuolius ? extufio tulguie quidformidabilius î abyflo
quid pïofundiiïs? Nullum tamën horu m nequius, quàm
ft&mo'cbrius. Delïftendum eft à verceno,immoàvino>,
quod hominein VerCit in tÊuncum.I>iuiiïoràm lettre li-
bronim præcepus&exernplisôftendit , quàm fiirpitêc :
nafuraex hoc dùlïonetèeïur.quamerùdelicercondtmnè-
irur^quàîninteriqinabiltïercrapietttr, qüam immifeàcor-
drter'àregnoOci'excIudatur. NequtebriQjiybk-Apoftùliis-,
rei’âumDcipojüdcbunt. Diutius imprëflïftylum,fi forcè'te-
fbilefem,Yël faltem reprimerem vitium. Intérim colla5“
tfcancàm eiuslûxuàam eodem acumine po'tius pungà-
ihdsjquàn\pingamus. Pinguiùsû'amque,& ilia p'inguilE^
madepingucdine terra: apud vos.cxubçrat. Vbi namquè
iuucn-um & piïtilarùmforma deccntibt-, alpettus gra-
troùpr, cibus abundantior, potùs.craflior,aer falubrior,
teiïafôrtiliôr, amoenitâs iocundi6r,pi'aaUshîs'èilei'uatur
•ajjmwis. Satius cft namque fei frùi cupidiratibus vanis,
qyam ætemià,bonis. Colore adulterino decepciis quæ
ihVuslaCCtïaHicUteinnon attendit. Metidaxmendaçiter
riïuiiêrde Ipcqie vana le iatfcâc. Certèpulcntudo ilia née
Ÿèiâeft,nréc;iua.Si e ni m vet a 'çïfe t, (ètn p et dura flè t. Vnde
quod ferai# eft Vetum, femper eft veruin. Si lua,nonift
,iôro eméi'éc» fallàxgràtia,& vanaeftpùlcritudo.,Abîj-
rdenda cft aùtem, quaefallit gratia : anibienda,qu£e lib’è-
>. V mbratiiis poftpone-nda p ulcrirudo,vtîlis appefeii-
E P I S T O L A X I .
>iukùtf^mùÀmkk^.jHbprù^Tbom4-^ÀfceÙ»o Çla-
HuaÜe>jßbm,fraterPetrus'bumlisAbb'iu
Cellenfis-grattant pru
gratta.
HVibus gtatiôfiôC-i àfFedu dùïciùs copulamiir, ei*'
dem non nnmérità-melioca &dulciora fenbimus.
Vt enim dignior animus quam corpus, lie anirnipotiora
ftint bona,qüàm corporis. fidèlis veto fui iplius in tetpres
êftanimùs. Itaque & nospptiùs quæ ad animum pertinent
colim us, quàm quæ ad corpus. Nam fi dé affedu
nonfecundum affeétum Icribis, vtique mentiris. ïgitut
aftedus cum de Te loquitur,fe 3c non aliuni loquatur. Eft
enim hypocrirarum aliéna tànquàm fua,lua tanquâ aliéna
dicere. Nihilominus & fimulatorùm e'ft,ncquelim-
pliciter dil igere,neque vèracütér ad amicosioqui vel feri-
bere. Quàmobrem in Chrifto&in confeientia veràpro-
nuncio,quod erga mefîneeriorem èc punorem habeatis
affedum,vt credo,quàm ego iplè.Nam quo purgatior cft
in vobisoculusm'entisVeopcrlpicacioreftctiammamicis
diligendis: ôc quo expediciorad clarè videndum,eo libo-
rioraciuftior de omni caufadecernendum. Solummodo
liquidem corporum nebulà ob'ftac,neïe viciffim meus &
voller fpirirus lnblatis impedimentisclarè videat. Atta-
men v tin corpore mortali immortalia corda, ÔC ad fe pet
amorem accedere § 3c fe lé permutuadefideriapoflunt
contingere : fie vnica 3c fpeciali dilédlione , quotidiano
récarTù à fuis com meant reglonibus, qua ti nus datur, ad
féfàlùtahdos&otculandôsafredlusnoftri. Qjmciens ê-
nim Vosrecogito.totienspedibus animi vos adeo .Itaque,
fratres cariffinTi & delidcratiflimi, v eft ras cdnfolationes
3c lî tiéntèi’ fùfccpi,& ardenter perlegi, & vélociter cdm-
pleui. Et attendue etiàm in hoc quàmbenecohcereant,
quamperfedlè libi conlentiant conlcientiæ noftræ.Qua-
do'enira-fcribebatdidlaôteanimo digitus'vefter, cogita-
bat animus nofter: 3c quodfcripferat digitus,hoc elege-
ra t ani m us .Plané priufqtiâm audirem obediui.an t equam
conliliiim date tut adquieui. Tanta dileiftionis velocitas,
v t audite non expedfcct quod facerê débet. Lædi namque
f t èeftimat-,n'ifi amicorum voluntàt'es præcurrat. De me-
rito luoplùrimumlibipræripi gémit, nifi etiatü motum
voluntatisVigilanter præoccupauerit. Timb læta,tunc
gratulabùnda,cùm praècèfrèric veniéndo,& quodammo-
doexceflèrit màiorafaciendo.Oexceiluscaritas! 6 éxèe-
dère cariïàs^ Sola ih omni géaérç virtutùm éxeedèndo
non éié ed isa feen d én do non corruis , defeendendo
afeendis.Ad moduraproprium coliibeturliumilitasjtër-
•minosliios habet çaftitas, ad malumnonlpxamus obe-
dientiæ hàbenàs,ad fines fuos, nec extra exténditurlargi-
tas,adftnes inend aci) non açcedit veritas. Sic déni que &
aliæ.virtùtè's,cürliis tantum fùos cicurr'èrè,led non tranfda.
Gommuni natîenns admopitiontépræmifTa, vr tu& j cuEreredebene. Çonftitutifunteis termini, qui præteriri
&lingalârisanimæ cutam'maxhnam habeas, rt>-
gâpius. Nemo enrm.de keculo egrediensafiimach fùam
vlteri'us cpninîutat. Jdic locus , hic tempüs commuta-
troiiis fàcicndJè: mores hic commntandi & Corrigcndi.
'Ciccéidm correptio, nôn corrfeëlio ià tucuro dabitûr :
ifiét èomminarïo»nèn'ècrtRmucatio i nilî forrc de p'ûenà
in pttnamjde ïiiôrtêç i morteni,'dé miftïia in milëïiam.
«Mûfca itaque vitatif>dum viuisin hacvira, né fift^tô mo-
doeùm potes diîlulcris mutate,tunc volens mptare cô-
g 3riS tenète.É..tinïetfrbiàftimaÏTréa/tiûrec&tibi. Pater
-metis es tü,& égo hlius tuus. Et quia per teàngreiïùs fu'ili
in vita corrupcibili, vrinam per me peruenircs ad
di lap 1 in a rü Dei.N o n çon ti nga t me find te
gaudére; continga t au rem té & me
cumChrilto regnare*
Valév
poterunc.Atcarixaé'vfqùead coelumdmmo & fupi
coelum,vçluti cuilex non eftpolira,confcendit: vrque ad
infernqin, & eciàm in infernoipfo aliquàndo defeendit.
Amieosiihple(ftitur,necab inimicis arcetur. Cùm fè cx-
ténditinoft læditur, cùm ibluperexcéndit, non rûmpitur.
Serfipér créfert ,'nûnquamïënêfcit. Anni etas non defi-
cinnt.fedperficrùnt. Qûpenim Vetuft-iordmniodiutur-
niôt, neqûe enim'vçreralcit, èo & clarjôr. àicut vlmim
Eibanïfempér nouatar fempcrcdnfortatHrifempcrcp-
mulâtùr. Yirestémper accfeïcunti fplëndores Faciei élus
n'ünq'ûânvdëflorefcunt.© virtfttum virtuslîemper in me
fïcexçedàs,Vtnunquàmdécédas. Nonfînisdccedcre,iri
quo dignari'siuflro's eXcé'fluscreare. Sic noüitÀpoftoluS
mente excedère, ôccoelùm terdump'enètrare : lie pro1-
p h é tlin excella mentis fupra hominem de E>eofentire.
Prat ftupore Petrus in cormderationè giorifîcatæ maie-
ftatis ftc'cxeéllèrat, cùm diCçbat, Faciantus hic tria taberna-
culà?Tibi vitum^Mo^fivnum,&Helià vnum. Secundb çtiam
detertib lïcjexcèffit, Vel quapdo Chri'ftum non rùftin'ens
mori,d.icic,i4lj/i'f àte3domtn^:ycl quandoabfeidit auriëulâ
W-I7'
W tfi
M}7yî-
. Epiftolàfum Liber III.
ferui,veletiamin captura pifeiùmcum dicit, Ext àmedomine,
quia homopeccatorfum. O quotiens fponfa ad Ipon-
fumexcurnt,aat vt verius dicam, feipfam & ornne quod
creatum eft proamore fponfi excedit ! Quandocunque
enimveldefponfovel ad iponfumloquitur, per excel-
fumcranfuoiaredicitur. Ho$raltusfiue excelTusnQnho-
uit,nifi qui experientiadidicid Qirapropfer de his mihi
parcius loqpendum, vobis idoneumeft latius&largius
agendum potius,quam diflerendum. Valete. Quam ci-
tiuspoteroveniam ad vos.
E P I S T O L A XII.
SuoR.Clarauallis,Juus Petrus Cellenjis.
SOlet nimia feftinatio,etiam femicrudaquafiiam bene
co6la»prte nimioappetirui'nTumere, 3c ranquam fa-
mis necemtatem interdum temperare. Inftas ,3c oftium
Qu;d yidebisin Siinamitctuajincoccinéatua, nifi cho-
ros caftrorùm? Chorumalium vidcroprocedentem ad-
uerfus phalàngas vitiorum innumerabilium : dum ifte
non quærens qua; fualunt, fjjirïtumauaritiæftrangulat,
ifte mundi gloriam càlcans principem fuperbiæ fpffocat,
ifte carnem macerans luxuriæ caput detruncat, & cui-
cunqueobuiauerit quifque de aduétfàrijs, fine miferi-
cordia fortiter in ore gladij enecat. Plu’unt denique in-
ftanter poll terga hoftium.fàgittæ, vibrant haftas, fra-
meameffundunc,&fiueleonesjfiuevnicornesciim otn*
ni beftiafaitus exterminant. Non eft in eisdeficiens, ne-
quelaboràns. In dextro cornu iterum confidcro àlium
inequisalbis., chorum certantem noniam pro vidoria,
fed ad coaceruanda pretiofiora fpolia,& iam præguftat
alius mércedem labôrüm fuorum , alius gratiam labio-
rum confeqùitur,alius de ligno, quod eftin mediopara-
dili/upérextenfusinvltérioravelaminisperobliuionem
tërrendrùm & éontemplationem coeleftium edit. Ifti
funt qui ftolas ïùas «iealbaüerùntin fanguineagni.refi-
ftendo vfque ad fangiiinem vitijs, & pertingendo vfqi g
ad patiëntiàm âgni immàculati. Hi docent te arcüm&
fagittam : hi fanguinëm vuæ, & mon' prôpihant. Arcum
praüum ifti non intendant, fed fpiritùàli fubtilitatc, et-
iam capiilüm mipimâe cogitationis in areu propriæ re
prehenfionis ëitilÈmèferiunt. Prorfiis conüerlî funtir.
die belli, quià n'equëih in'certo currunt, neque fegniter
Viuunt.Àdhoc'tëmittocômmbnitonum. Omnia enim
amici velut neceintatehpfpiusfuperuenientisinqiiiéta-
renon ceftas. Credo porius ex cralutudineanimæ, vel ex
non neceflària paupertace id te a6litare,vt neque impor-
tunitaribus cuis occupationes meæ fatisfacianc, neque
voluntati tuæ folemnes iftae fériæ filentium imponant.
Qmdigitur ? Experior nuncquodinllaia iam antelegé-
ram. Venerunt'filij vfque ad partum ,& tempusfine virtue pariert-
di non eft. Æftuo liquidem noui amici houam & pri mam
promiflionèln adimplere,fed contradiccntium irruptioncs
vix valcotnitigarc. Quis itaque,iquo,veliqnidpetas | eorumconiraqncnt,iiuecönftflus,ßu'eineeflusrfiuc fer-
mihi confideranti, offert rïtio copiofam forttlnam peti- mp.ßue filentium, fiue ieiuniiimi fiue prandiüm. Ecce
toris.paupercm inopiam poftulati,difficultatefti Jiedtio- mille clypci pendent non folum ad tétommonciidum,
nis. Qujs,nifi qui ambulat in m e d io la p id u m H B M fcdeciam admuniendum : & tibi poll îiæc, Eli tni, vitra
nifi quicedtomm medullamconlueuitlambere, &prs- quid faciam i Uabbs'qnoqae &aliaftpanfelibiin,tati-
cläta fententiarum flipendia de caffris Jphilofofhotum I quam aliud commobirotium, quoHpropebilinOre Sc
teportare ? A quo nifi abeoqui inter fentes, né dicam | in corde tup 1 vnaiùnèmfpiritus, quiète docetdcomni-
fententias'.delitias répétât dprmire? nifi ab eu,qui neque j bus.Habes fapientiam, quæ nnninueniturin tertàfiiaui-
vngulam finditmeliptümdiétprum diftiniffipne, neque | terviuentiùm , quamfilijAgarnpn inueniunt, de düà
ruminâtfi'quàçpntigetitaudire vel legere! C^ujs à qup, j Philnfôphnrumabÿiruslpquitut.Ncneft meciiiti. Liga
niiidodtusabindoëlo,nifiplenusàvacuo, nihvidens à
in coirde tub iugitërpër amorem deferibe illamin
coeco? Non leue 8t fi mplex fa te or impedimentum lufti
temporë bti j triplicitër,cogitan do,loquendo, opëràncîb.
neo,ne intrem in fàn&üârittm Del, vt de manu Chérubin
.Difeurre feripturarum amoeniftimos campos; lege tan-
carbonesconlolatorios tibiaccipiàm. Obftathiiic fiani-
quamapis&recohdëinàlueblb memoriæ luauilumi o-
meus gladius atque verlatilis follicittidinum, vfque ad
aoris flores, Caftitaris liliüm j oliuam càricatis, patiénti*
meduliam ànimæ penëtrantium, illinc catérua Philifti-
rolâm, Yuas Ipirituàlitim éharifmàtüm. Confidèrà diligenter
norum puteos meos terra morruorum replentium. Praeter
quæ âppbhüntur, iqula quædamad confolatio-
hæc, tanta certè confüfio concurrentium ad me fit,
nëm, quædam ad corteptionéta funt. Alia ad Emiratem*
cumineipiofcribere, vt penefyllabæ lingulænoua co-
alia adfàtietatém,àlia ad fuaüitatem. Spes præmij pro-
gantur habereprincipia.Ecce monachus confitetur,ecce
mifli moerentcm confolatur : ebrrigit comminatio x terni
alius dilfitécur: ecce miles faltac,ecce clericus falucac,ecce
fupplicijtmedicaminepâenitèntiæ lànanttir omiies lan-
famulus inquiétât, eccemincius cqruumfrequentius
guoresrpræfentis iuftihcâtibhis cxültàtio famëlicum iu-
quàmcolumbamrelbnat. M i dile6be,quam intérim cor
ftitiælatiàt-.aduenîens gràtiavirgamtimoris âmouet, &
numanum congregare poterie lanâàrum feripturarum
fiiainfuiioneanimam læuficat.OIëfu! commihatoribüs
meditationcm?quodcomponcrecommonitorium? Sed
tuis quis fapor in faucibus} quisodotin naribus ? quis
fortèhæc ipla non monendo monent, inquietândo fua-
fplendor præ bculisîquæauditus modulatio^quæ tordis
dentquietem, indiuerfum dccerpendoverum,idipfum
iubilatio? Nihil infra votum,fupra omnia abundant,im-
quærerc admonent. Sic enim efuriens panem quæro,
mofuperabundantjgaudia. Explicat ôc extendit le voluntas
aquamfitiens, algens igncm,caliganslucem,deficiens
ad volendum, vel etiam ad volandum, fed non
refedlionem. Verum ru aliud habens melius 3c Verius
fufficit. Supercurrit oleum, qùia vafa deficiunc. Hic,hie
commonitorium, rurlùs aliud mendicarispotius ex vo-
manus dantis largior,& accipientis rarior. Sola hæc mi-
luntate,quàm ex necelfitate. Exemplo credo Apoftolo-
Hiftrorumindignatio, quia pauci funt, quibus fiat coeleftium
rumid facis, quicumlefum haberent,patrem nihilomiearn
ferculorum diftribudo. Longos facfuniculos tuos,
nusviderecupiebant. Domine, inquiunt, oftende nobis pa- extende pelles tuas: neparcas, quiadilataberisad orientrem
,& fu fficit nobis. Nondum nouerant, quia cui filius
non fuflicit,necpatremhaberepotçrif.'Plena etenim fi-
lîj cogrtitio vniuerfæ rationalis créàturæ eft picnilfima
récréatio .O quam præclara Clareuallenfium commoni-
toria! Qûid enim lacrymæ huius, nifi cômpundtionis
funtïncehtiùum ? Quid aTteriuscontinUæorationes,nifi
fupernæ Contemplationis adiumenturn î Huiushumili-
tas fuperbiam confundit apoftatæ angeli , 3c hominis:
ôbeidientia illiu s, pendëntis in crucë Chriftiæmulatur
obediéntiam.Iftelacob aflimilaturinlaboribus: fimpli-
citasIofeph huneexornat: zelus ordinis inifto Moyfen
reddit.ODauidmanfuetudb! o feruorHeliæ! 6 Danie-
lis abftinentia l ôcailitasSamuelis, &quod maiuseft, ô
Chrifticaritasl b Maria: virginitas! CaftraDei liint hæc.
tem diuinæ contemplationis, ad occidentem humanæ
perChriftumreparationis, ad fèptentrionem dæmonia-
cæ deie6lionis,& ad auftrum gloriofie afeenfionis. Yale,
nec finerecompenfetione noftram paupertatem yelis ac-
çipere. Cariflimum noftrumSubpriorem ex toto
corde, & ex tota anima,& ex totayirtuce
làlutOj&cæteros amicos
noftros.