Petri b bât is Cellenßs ,
moi Imperator indulfit nobis bona noftra de Marna.
Valctc.
é p i s T o l a x i i . . -
loanni Salisberienft.
Sibérie fecolqiocos prionsfæciili ;, dnm fimul efle-
mus,&ad inuiçem plürà iócando ïëreremus-, otcurrit
inter cætera, quodqüafi de magnirudinecaflulæ tunç
Archiepifcopi Thomæ' , nunc pre tiofiffimi roar tyri s,]
conqyerébar Vbi poulet reperiri. Verbum ill ud fecit
'Deus , immorifiim fëçjt nobis, &totiproui.nciæveftrx:
&noftræ. Inde eft quod vn.decunqûe non folyro An-
glijled St. Galli, quafiadfole^in^sepulas, & adTer ti l i Aimas
;iubilariônès'.? eoo'cufrunt ad tumbarn pçæ.$li<fti
-'Sanâa : quôj& ^nihi miftrrinio &.indignilîîmp.con-
ririgat!yenir^, videre mirabiiia D e i, .& adorarepeum
in^Say;<ftô fuQanteqyëm moriar. Etfî enim ini'erçipi
voragine maris quod incercurut poftem, nop timèrem
mortem cum Vitam quererem. Inrcyrim aUtem corde
'meo, ore vèftro, adite ppaffentiam’eius, &tótis viicëri-
bus atque medullis j prö peceatis & miferiis noftrislro-l
gare alumnum gràtiæ, n eprffi ebrietate immcnfuràbi-
lium gaüdiörum fiiorum , qùa ab vbcrifeus Chrifti &
glotiblæ,, yirginis. Maria'’'replerur , noftri ©bliuifcatur,
cum noicomparticipfs coiup^flione animi in trib.ula-
tione fua aliquando na^uerjt, Sc adhuc pro pqTc;deuo-
trffimosglori^ruæ prædicatores. Dehis haôtenus«,Çæ-
tcrùm de oblariöne veftra vniUerfitas frà.trum noftro-
rumgpates qüaspotéftyöbjs'rependiti&quëm^eumfta
rre veftrq Riehardo ab apriis prjoribiiiiji focietateJb.o-
1 nor u ra ftior'um àqnumerauit , cilinuiaciùs ampleóti
& iocündms in p erp e t y am com in em o rati ©n em aftrin-
git. Nondum tarnen rediras exincie ^bmparauimus
quia nulla oportunitàs (e obrulit. Inftaiitius .autem la-
'borabimus quxrere,qiio idnïatu riûsëffieiatur. De glofis
noftris, quas retihuiftis, vteunque patienter fuftineremus,
nifi plufquamgranum fiyapis minutimmam.fidem
de nobis apud vos aeprehënderernus. Tantö terrip’ore
nobifcum fuiftis, &r miröf, immo horreo,fi taméxiguam
j g f
E P I S T O L A IX.
Priori Cantuarienft.
E debitorem vöbxs conftituit tam óblequiiïm di-
leótionis, quod omnibus ex parte noftra per vos
tranfeuntibus impend iris, quam cariillmi nóftri niagi-
ftri Ioann is gratia, quam plenifftmè öbrinefcis. Nóuus
quoque à Deo vobis collatus Martyr, adfuæ fepulturæ
focum atcràhit&àliiëir. Qüém chirp præ aliis mórtali-
bus virurn cooftantem &inlide vera fuhdatum cogno^
u i, cum 'famftis Angelis & mairtyribus iarh anhumera-
tum Corde cre'déI& ore Confiteor. Prsfumo autem. &
ipfe de órationibuj: èius^ 'vtique quia dignum-fecit me
Deus fuis benedidiïonibüs ,' cölloqu4o , cognitione-i
atquefamiliaritate. AccéditSc hoe a^cumulum totius
amiciriæ, quod in turbine illo Sc tèmpeftate per M . ïp-
annem faliiatus '&conferuatus eft. Noluit Deus ftellas
omnes cum rnagno illo fole fimul dc terra veftra töl-
lere. Ideo reliquiæ faluæ fefttè ftino Planiè bené ap-
pellauerim fteïlas , dbdrina & yita relucèntçs tantipa-?
tris.filiQS , Sc tanti do&ofis difcipulós. Vtinam radios'1
fuós'hbere, Sc ablque interpolatipne tenebrolàé nodtis
éxercere valereht. Gæçeris enim rerris veftra mëliór &
clarior apparerec, fi doétrinam illorum rcciperct.
E P I S T O L A X.
Àbbhti fanttiEadtnundi.
NÖn viïefcat yobis noftra littera, quam cónimen-'
dat diledtio. Fungitur namque legatione deuoti
amieP, & pr.ruis éxpenftsfuppletimpoftibilitatem diFr
ficillimæ peregripationis. Illbta-fort^- Lacie j Sc minds
compta vil state pannorum , ftibltmes ofFendcret ocu-
los , nifi effent amieabiles. Genus itaque penfandütn,
non deeds : quia Specimen geliéracionis pluris èft,
quàm forma lucfatiua adultenj & fornicationiS. No-
ftra ad vos oratio de gènere Iftael e ft, non deprehen-
fa , vel aliquando deprehendenda macula mendacij,
tanqua,m adulterij. Magnum mihi eft religioforum fa-'
miliantatemhabere,Sc pretioium fir.miter rccinere. Ro-
gq itaqué, vices rautuæ orationum noftrarum ftepe al-
terno recdrfu adinuicém præbeant coldin bina o feula, Sc
duac pennæ iungantur, quarum beneficio cceli palatial
Peo annuente, pènetrentur. Vale te.
E P I S T O L A XI.
M.igißro loiinm Salisberienfi & fratri fitö
_ Ricbardo.
G Rande difpendium patitiir àrdens defiderium , fi
data occäfioue craflii Sc lupin a negligentia ncgaiié-
f it de arm cp teiluere; vel ab ad)ico rectpere faltem litten
rajereftigerium. Sit ergo inter nos paéhim, qûod impur
ne pra’ûancari non liccat,quatinusvacua rnanu, vel bre-
uiihma filutationc nuncius nnllus acccdat, vel ablcedat.
Non tarnen credo aliquando ftc eu.acuari tempora cir-'
enniuolitariria, vt non altérutrum habeamus, vnde vel
de prolperitate, vel deadüèrfttate aliquatenus conque-
ramur. Iueptifliraa plattè exçülatio cjuorundam 5 qui
cùm nioneanturad çonfelüonem,dicuntfe nihil habere
quqd in confcffionè. référant. Reuerataiès copia inopes
éàcit j veliolis-claritas eoSseÿçoeCauit. Nqn.etgofttnilçs
'eisefiiciamur,dioendô , nihil noui nos hàberc quod ré-'
fetamns:cùnvnecFràneiacitt,a mareperpetuitatempacis'
;ôctianquillitatisadhuéiurauerif:necÂngliaveftravlti:a
i.uxta mare tnçdi.um lilëntium
neat. ^Solehc enirir tunc jfoecundi calices ram apud'vos,
quàm apud nos, ttoda& vetera dicere & faeere. $ed de
his taceamus , ne yeftrâteSÙraican'dur, qui potu viliori
noùminüsrinebriantur, quàm noftratéivino’ftieracilfi^
de nobfsGonfidentiam jî »faîîteritis.âéiibus & verbis
1 eo n ee pe r i ci s ,v t l i b él 1 um paruiflimi pretij ànobis gratis
retinerè formidarëtis.Taxnenqbiairà egreffdm eft;de lâ-
biisVëftri?, ne fiant irrita yeftra> ptorfùsfninpt'usrepb-:
feimus grandes & graues ,y t fiac vobis iuxta fidem ve-
ffram. Pretiudi tarnen ;fine taxarioné & fme seftirnatio-l
ne eft. ; Dominum Epifcopum Exrinienfenvla 1 utjo,Sc me
fandbiflimis fuis oràtidhibus Commendo. Fratrcm^.ve-
ftrum Richardum , quem tënerrime diligo,&Tddlçiflimè
ampledtorab Iefü Chriftô &ab SpirituSandtb,immôài
Deo paître, vbertâtegràtiarùni implèri ekop.tb. Parti,ci-
pem'enim me t°torunl bonorum citis non.dubitb, Va-
lete* /
E P I S T O L A X Ï I I , '
Vcnerando, & ytindm non verbo & lingua, fed opère &
veritate antteo, Tbéôbaldo Âbbati Môlifînènfi
: jïAîcr Petrus fanäi^Remi^j'huytilis' >
'rtHmßerfiHrkum'veri- !
. . tatisî- ' , f e w . ,
KOx quidem Veftra vox la cob eft,& vtinam manus
non client manus Efau. Verba véft'ra^venti .fynt,
litte ræ cymbal um tinniens,promiftiprie$nubes fine a-
qua,fci mo line voce, flores fine fructu, ignis line calore,
aqua fine hum ore, corpus fine auima, anima fine vita.
'Qjuqtiens-, dileâiifirric Domine , baculiis arundineus
m i hi fa élus eftis',du kl •Vpbisîcredérenv, & dihil aeçi p e-
rcm ; Qüôtiens nuncios noftrosnon piimo,npnlecun-
d o, n o n t c r c i o i.i c i ga ft is, & v a n i s ■ a r q u c h u 11 r a r p r i i s d i ! a-
tionibiis deluliftis? Vbi eil ergo illud priuilegium ami-
citiæ., v t (cri bi ris î v bidileiflio ilia(pcciahs, vbi fines iin -
gularis? ’Cpmrntmia veftra màlè æftimo, cum Ip’ccialia
I. Cor. j.
tarn calls & vana reperio. Homo tanta autoritatis, Abbas
tantae congregationis, monachus & facerdos vera-
cillimiChrifti,quare non appendit inftatera iultaverba
fua, vt nunquam exorbitet a regula veritatis, qui regu-
lamprofelTus eft beati Benedi£li,immo Chriftianas re-
ligionis? Fideliter&veraciterproteftor, multaincom-
moda fequi mendacem, dum quifque le & fua illi credere
refugit. Si mëis acquiefcere volueritis confiliis,
mutaió meliori fundamento,diutius & melius cum pro-
fperitate in abbatia veftra durabitis , & aduerfariis ve-
ftris iócum aduerlum vos malignandi non pr«ftabicis.
Debitum ttoftmm, cum Deus voluerit & vobis placué-
rit,habébö. Veruritamen exinde non promerui labo-
rem & dilpendium, quia bona fide &cumvtilitate Ec-
clefijeveftrte mutuö centum libras abOtranno Trecenfi
accepi. Sufficiunt m ihi veceres moleftia; ,& priftinila-
Borcs,quos fuftin ui, ne vel vna dié crèditorem mole,Harem..
Non igitur vadam vobis in occurfum pro iftare.
Apud nos funt ,qui Iciuntquid ex debito iecéperimus,'
5c quid non. Si ad nos veneritis,hönorificè Vós füfcipie-
nius, & maximè cum pace, fi pacem detuleritis. Va-
leté. ®
E P I S T O L A XIV.
Priori de Valle fan fit Petri.
DE qmeftione veftra, vtrum fcilicetlaluaconfcien-
tia verè pcenirens polfit rélpondere antiqua crimi-
nafibi obiicienti,nihil eft, aut, nefcio quid dicis, vtinam
tempus & licentiamlargiorem Icribendiobtinerem! Tarnen
quod in tratifcurlu animo pccurrit ^ relpondeo.
Veracönfelfio & plena latisfadtio , omnes oEgyptios,
tanquam plumbum, in aquis vèhementibus indifferen-
terfubmergunt: adeo vt lölus Ifraelita, id eft, virtus a
Deo cancélïd euadat, &dEgyptij, id eft peccati opprobrium
toliatura confcie’ntia, &ab infamise ttöta. Sicut
enim in baptifmo, tam originalium , quam adtualium
nulla: fupernatant reliquix; fic in corifelfióné illiiftran-
tiir tenépraE,.5 c npx vectitur in diem, vt veraciter coii-
uérib & cohfiténti dicarür, fuilii aliquando tenebrie,
hunc autem lux in T)onlino. Et ficut idem ApoftoluS
ait de Chrifto, Etjinoueramus Chriftum fecundum carnem,fed
nunc iamnon nouimus: fic Sc de ifto dicacür , etfi nouera-
mus peccatorem, mendacem, homicidam, adulterum,
iniuftum , & impium ,diquefa(5tis iniquitatibus omnibusin
fornace confeilïonis, reformetur ad fandritatis i-
ïTiagihem, &dicatat bonus, verax,innocens, caftus,iu-
ftüs, ScpitijV Verte,ittqaitleriptura, impios,&nonerunt,
yttq;impijr Vtenim tolliturnigredo luperueniente al-
bedine jfiCittalitia füperüeniente bonitatè. Néminem
Iefus femiplenè Curauit, nemirti gcatiam fuam modio
iniüfto meftfuraüitjVt tötumfe Dèo exponentem non
totis ylnis miferiCordis exciperet. Sinepoenttentia, ait A-
'pp^.aXxxs ^futitdona dr^ocatio Dei: quia nifi ab ingiratis lè-
mel aDeo cöneefla gratia non reuocatur. Eft namqj in
illo èft, nee eft in illo eft & non, fé.dcft tantum in illo eft.
Cum ergo verè confitenS 5c Verè poenitens his ditetur
priiiilegiis, quis nequam oculusaudebitdicere, indicia
Dei non elfeiufta, Sc opera reprehenfibilia? ^«,inquit
Dotnihüs in Euahgelio , oculüs iüiu nequameft, quia ego bonus
fum ? Sic erupt nouifiimi, id eft, grauiflimis occupati
peccatis, pér corrèptionem primi, & primi, qurfe iuftos
arbitrantur, fuam iuftitiam conftituentcs, noüilfimi,id
eft , gratia Dei vacui. His amftoritatibus non improbè
alferere poffumus, yëraeiter polle refpondere verè pee-
nitentem exprpbranti fibi antiquas &excérminatasiab-
óminationes ,immo percónfemoriem antiquatas&de-
letas,neldoita ëlfe vt dicis, vel, nihil eft quod dicis. De
pfmfqntj ettim ftatü vnumqiiemq; iüdicatPëhsijhëCali-
Cui ad confulionein priores.c'icatricès peccatbr umd'Déo'
óppöftuhtuf j Cüius yt a^uil^ juüentus për inhbiiatioi
óent Vitaerefiouata eft. Qmcquid autem iudeX ignofcir,
aquerlarius imputare ttoii poteft.VndeApöftölus:5iDeitó
peónobis^uucqntra wor?N.P n. epirh lp|uin cum p^aeniténte^
, Biblipth.Veter.Patr.Totn.il. Parsi.
b.Vl. s b
immo etiam pro poenitente ftat Deus, dicens pro ea quæ |
ju adultcrio deprehenfaei damnanda oblata fuérar
quis vejlrutn[ine peccato eft,prior in iüam lapident mitt at. Qna
lèntentiaillaliberara,cum ei diceretur, nemo te condemna-
uit mulierïSc illarelpond’erët : Nemo domine, wc ego,in quit,
tecondemnabo. N onnë redlè dicere poffer falua confciën-
tia,non lum quæ fueram, non fum adultéra? Tamën re-
gulariùs & modeftiùs improperahti &calumniatori re-
fpottdendum eft taliter, Melius pólTes dicere, vel,Deus
tibiignófcat hoe pëccatum, vel li qua talia funt : ad ex-
emplum Ielu} cui cum didtum effet, Nonne bene dicimus
" nos,quia Samaritanus estu, & d&monium babes, alterum fim-
plicitér negauit dicens: Egodamonium nonhabeo, déaiio
prorfus tacens. De his hadtenus. Abbas fanéri Crifpini
in prælènti nobifcum ad Montera Dei venturus eft, &
'mandat vc nöbis ibi occurratis. Si ergo potëftis, facite
quod amicus rogat : quia de omnibus tunc melius pote-
rimps cottferre, & ad inurcem,& cum Priore, Marcam
argenti & dimidiam ad faciendum calicem EüandusCa-
nonicus landfcæ Mariæ Rcmenfis legauic vobis. Oratc
proahima eius. Valere.
E P I S T O L A XV.
E. Lundenfi Arcbiepifcopo.
A Eternas&antiquas venasmifericordiarum& bene-
-G^-didliónum fuarum profufa in omni largitate diuina
gratia his temporibus , heet caritas multorum refrige-
fcat, ttondum exclufit. Quamuis enim recondiros &
labentes finus gratiæ in mentibiis multorum fidelium
Deusin Eeclefia fua adhuc rëtineat: vos præcipuè tann
quamlucernam fijpef candelabrumpofitam, oleo mul-
tipliciperfudir,vnae multæ areolæ Ecclefiarum, Epilco-
porüm,^auperufh,viduarum, tamfuauiter quàm abun-
dantêr irtigantur. A multis fiquidem retro tempor!-
btiSjhonin vacuüm fiue gratiam, fiue pecuniam Dei ex-
cepiftis » ligando illàm in fudario ivel infradomeftieos
parietes réclüdëndö. Qiijs enim ad vos accedens veftra
mnönlen fit benedidbionem? quis qüanturalibét tc-
pensiàudiens vel videns conuerfationèm Veftram,tnà-
riutn ëgènis expofitam, oftium viatoribus patens, iudi-
cium & iûftitiam æqùa lance,caufam non perfonamdif-
cernëns, omriemqj reliquam adliónum Sc fermonum
yeftrorum regiónern pérluftrans , non calefadtus, non
melioratüs^, non bene iriftrudbus abiic? P eo gratias,qui
iuxta confuetudinem fuam gratiam pro 'gratia fupera-
bundarëfacitin vobis^ Vtmeliorfit finisoratiönis quàm
. principium, Sc vt exitus matutini & vefpere deledbabiles
fiant. Adhuc enim ftillant inanus vefthe arömata Dei,
quæ de thuribulis laridtorum, per manus Angelortim,in
inccrifum fuauiratis naribus fédentis fuper thronum
gratiæ referantur1: quatinus in æterttà tabernacula Vos
recipiànt jqüi de bonitatè & bénefidis verfris in terris
fuftentati, per grariaïum a^ionemin-teelo'iam funtreT
ceptijveladhuc recipiendi. PauperifteEpifcopus dom-
nus Fulco , quem per Euangelium in Chrifto egdgenui
monachum , &-VOS Epiftopum, demagnificenriflïma li-
beralirate veftra Deogratias nobifcum réfert, expohénS
qubd fuftentamerttüm vitæ & peregririationis fuæ vos
habet ,.&|èmper habiturüm confidit. Scitis ,bonfine
pàter,qiiàm duràm próüinciam förrifüs fit, & quod atii-
mam fiiamin manibusfüis pöfuérit,p0tiüS'hiortemfeirii ;
perexpèdtans, quàm longam vitamy Scitis ètiam', qüia1
qui prophètamin nôminëptophetæ recipit, mercedètn'
prôphetæ recipit. Vhderëmittimuseum ad vos, ScCöfii--
imendamuS eürh-Dëo # vobis. Retittuimus eumfiqui-:
dem malp-tënipore , remiftimus autem bono& cortgruo,
vtvifitetmeffem}vttum matiira fitad metendüffi',
an imïhatura ad laborandum. Manum fiöuidem rtiifif
àâ’aràtrum ópé veftra & öpëre , ad Chriftfehiratem dM
lâtandam ,& horréa De! fértiliori fëgete implcnda.Vé-
ftrum enim, veftrumeft, quic^uidincremcnriprouene-!
lïte x làDorë ipfius,qüia & de vèftro viuic, tanquâitio-
peraruis Dei & vefter : Sc à'd gloriam vèftram rèfprf:it
P d d atque
104.