A
P olytL lï.\
y j 4 , * s J _________^ — .— ,------------;—r»
pTGTTftlijTmTconfilio&aux.lio Rxgum & Pnncipum «rnicdlceturiii cadicacnodte. M^ditatio& exnc.mm
circumiacencium graul feditioneimbaunant.Ipliautfln tocaarat in lege Domini, ,n mftification.bna & !
dtftitmusfuis,& ab «tratieis iinpugnatus, illo afpitantc, In lege.ltiquictua inedicatus fum, &lex tua meditano
incuiusvirEuccvnusfugatdecem miilia, prxualuir vni-1 mcaeft-ExcEcebaiin luIbffcaElonibnsEuis, & lnmadda-
□erlis,dedirqueinmanuseius bodesfuos Dominus, ad j tuisruiseaercebar.&p UEimam hnnc moduin. Proca-
atligandos reges eoEum in compedibus.&nobiles coEum dantautemeum Dauid-alij Reges. Eaechias.Ioiias, Sc
in manicisfeireu.Ille qniconneEEiE cotda «lorum ad Pa- all; fanaiffimiReges,.qul cuftodiebanE EeftaroeEum Datum,
ipfos in afflidione filiali nutritus federn Parus in mini, & priMptum, qnod deditillis. De Iofia rege legi-
temporalonga ftabiliaEt& faciat pacem.Süo enim.quod tut, qiwdcnm in eins ptefenm Deuteronpni.ledtft eilet,
li bellaitetnrn fufeitauerinc in patentem., fnecedet eos humiliäuitfe,& fleurt cörä Domino,eo quod legem Uo-
Dominus. Nam Deiiudicio & lege fatali fandtum ift,yt- mmi nö feruafler: percuflitqi fmdus cüm Dotmno.quod
quicunquede confanguinirate illius bellis ipfum impu- ambulatetinvij?eiusdecateroiquod&fecit.PioMdant
gnatepr!efampfeiint,nondimidietdiesfuos.Hocautem etiamdefcholaEuangellj,Conftantinus, Theodolius,
W a i.
j f
+• %Î2.
In litteris
prudentiç
compendium.
F lut ar.
Cdjare.
Öuid.i.
Ponto.
Prou».
n de multis legimus, & fide oculagnare
præfumpferi
inlibroexperientiæ
ta cognouimus.
E P I S T O L A XL VIL
. Ad Henrieum Regem Angliæ»
A R. G V M E S I V M.
Archièpifcopus Rotomagenfis Hénrico I L Àngjorum Règimul-
tisrattonibus, exempltsfc Regum tamprofanis qu am fa c ris
perfuadere cônatur Henrieum filïum rtgni baredèm h tteh s
ejfe tmbuendum.
DOMINÖ SV O DILECT I S S I MÖ H EN -
ricolIluftri&.Anglorun^Regi.DuciNormânniç&Aquitaniæ.
ôc ComitiÀndcgauiæ.fuus Rothrodus diuina
permilfione Rothomagenfis Archièpifcopus
falutem in eo, pet quem reges
regnatfb.
Iuftinianus & Leo, arqué alij Çhriftiapilfimi Principes,
quipopulunvrexeruntinlege Domini, in fortitudine ar-
tnofü,& militia litterarum. Mon video,qualitcr Princeps
perfeuerct in regno, autmdicer populos in xquîtate, nifi
confilrq litteralis prudentiæ muniatuf, Sapientiaenim
dicit. Iudéx fapiens iudicabirpopulum fuum,& princi-
pacus iènfati ftabilis ent.Et ibidem. Rcx, quiiudicat in
afquitatepopulos, & fapientiapauperes thronus eiusin
æternum manebit. Quia Dauid poftulatà Domino, vt la-
pientiamôffcientiâdoceatur, ideofëDominùs ineo vi-
rum lëcundum cor fuuminuenifle teftatur: cumiqueeum
polt m odum in regale foliutti ïublimaflet, continua tem-
porum fuccellîoncregnum eip.ërpetuum pollicetur. De
fruófcu ventris tui, dicit, ponam fiiper fedem tuam. Item,
& ponam in feculum fèculi fernen eius, & thrqnum
eius, ficut dies cceli. Si autem dereliquërinc filij eius legemmeam,
écc. vîfitabo iu vfrga iniquitateseorum,«
in verberibus pectatâ eorum. Ex prædidis manifefté
conijcio, quodper imprudentîam filiûrum régna for-
tium transferuntùr ad exteros; Napi iuxta Sapien-
riae verbum, regniim Agente in gentem transFertur propter
iniuftitias &iniurias', 8c contum eliasj Ôi diuer-
los dolos. Percurre à.primo Rege in lfrael, Sc vidé
quomodo vira Saul èc Ionatk^e, & omhiuriiTucceden-
tium qliafi tela araneæ in breüi luccifa eft : Sc quanto ampli
us intumuerunt aduerfus feien tiam D.ei, tanro gtauius
deiècit eoS, diim alleuàrëntur. non eft confilium ad-
uerfus fâpièntiam Dei. fruftracurriturad munitiones Ôc
cuneos armatorum. Dominus eft,qui iudicat reges terra::
qui auFert fpiritum Prihcipum, & non en qui de manu
fua portie eriiere. Loquitur Dominus per prophetam,
Erudi mini qüi iudicatis terrain. Hxceu vox, adeuJus au-
ditum beatus lob deterrendoxèges inuitat. Si audierintj
inquit, reges vocem Domini, complebunt dies iùos in
bono, Ócannos fiios ln gloria. Si autem non audierintj
tranfibuntpërgladium,&confumenturin ftultitia. Èccc
quam terribilis eft finis regum, qui efùdiéioinern Domini
nonadmittunt. Ecce quai iter ftultitià, fide illitératura
Regum, cedit eis lu per niciem ; ip foru m que pr&fidehciu
Pf-nui.
i.Reg.ii.
Pfr/.i)ui
PßflMio.
EIcet prudentia veftra fibi fufficiat, & eruditionis aliénas
fuffragia non mendicet, quod tamen nobis ad vti-
litarem cederc credimus & hotiorem, diffimulare non
pofTumus, necdebemus.Ekperimento fiquidem didici-
mus, quantum commoditatis.acceflèrit terræ veltræin
eo i quod liberalibus difciplinis veftræ primitias adole-
fcentiæimbuiftis. Cum emmaîijs Regibus fit rude & informe
ingenium": veftrum, quod exercitatum eft in lite-
ris,in magnarurerumadminiftrationeeftprouidu,fubtile
in iudicijs,cautu in præceptis,in confiiio circumipeëtum.
Ideoqj omnium Epifcoporü noftrôrüvnanimiterinKoc
vota concurrunt; vtHenricus filius vefter & hærës litteris
applicetur.-vt quern veftrüëxpeâaiwis hXredem, habea-
mus tàm regni,quàm prudetiçfucceftofé.Scitis,quodtO-
tiusprUdétiçcompendiu in litteris c5 tinetur;ûrefpubliçà
regendaeft, fi praelia comittenda funt, fi caftra mecanda,
fi machina: erigédæ.fi renouandi aggeres, fi propugnacu-
lafacicnda : dènique^ fi quieslibertacis, h iufticiæcultus,
fi reuerentia legurn, fifinitimarumgentium ami- temèritas fréquenter fubièàos prædpicatifiruinam. ic -
citi*fontfirmandæ, librihæçomnia erüdiunt adper- 1 meraria Dauid pfxfumptipînpopülinûmeratione, fuit
feâtutù.Rexequidem fine litteris, nauis eft fine remige, ! .flliusmagnîepeftisoçeaJfiq,quæféptuaginta milliade po-i
& volucrisfinepenni$.Recënfenthiftoria?, quantu m lu- pulpinteremit. Pro pëccatoSàuj pppulus in monte Çel-1
lio Cæfari concilient, lïtteras didiciffè. In litterali ftudio b^e cecidit.Culpa Hieroboamm populum redundauît^
tancusfuitjVtquaternas fimul diâaretepiftolas.Quantus Religioforumcôrnmunisefiôpinio, quodde lumbis vein
iurisciuilis peritiafuefic, leges Romaporum indicant. j ftrislupér foIiùmnonfedebitfiiius,nifiprîmitieturinlit-
virtutem potentisingenij^quàm iugiferin Philofophia | terisr,&legeDominidiligentiusinftrùafur.PocentiaDo-
exercuitprædicàt lubtilitas bilTextilis. Doârina Ariftoté- I mini non minor eftin potentiiîîmo fegno fransferenddy
lis,& continuum fiib eo virtutis exercitiuhi magnum ma- I quam in tugurio pauperis euertëndo.pWin Graecia po-
gnficauit&extulit Alexandrum. Adde, quûiïngenuas dïdï- tentior fuit Alexandro,& tamen eifucceilirtèlcgicm,non,
cifiefideliter art es, Emoüit mores, necfinit ejfefetos. T efte Salo- fuus, fedfaltatricis filiûs. Succefiorem Iulio Cæfaci fecit
iiione, melior eft fapiemia cumftis opibus pretiofis, & J adoptïo»nônacura. Cæfareæ domuStotü reloge &reuo-
omne dcfiderabile non ppteft éi cotpparari. Rex idem 1 lué progfefiüm, &inuenies,quiain breui perijc memoria
pacificus fc iuamfuper falutem & omnem pulchritudi- ! èorum,&ad inferos dëfcçnderunt,qüqniam à fefeientia
nem dilexiflè fatetur, & eu m ea bona fibi pari ter éueniflé Dei repulerunr, & ipfi repulfi funt, ei fque dût holies, Auc
omniagloriatur.ReXjÇuiomneiudiciüin populo.datüm ! ignoci viri & cxcraneifucccflerunt. Date igitur operam
éft,quotnodo iiïdicabitpopuium in lege D6mlni,filë- amantilfimePrinceps,vt filiûs veftcrpucritiæ curfumlit-
gem Domini, non cognouit I De regè feriptuin eft in 1.' , teralibus difeiplinis impendàr,quatenus lie & malï-
hutte modum. Poftquàrtt fedérit rek in folio règni lui riattî dcdilcat innatam benehcio littçradéfcribët
fibi D’eUtèibnomium lègis iri volu’mine.'In i rura, & laudabilium exeroplis
qtfomanifeftiffimè liquet, quod in Rege fçiéntia litt'e-T operum àfiuefcat. Be-
PfaL'i / raruin exigiruf ,• vcfic in lege Domitti voluntas eius,'1 _______. ^névaletèV ^
■tfil 7;.i;
î.i|
lob. }6. U
i. RtgM
i. Rtg-iM
m H
3i.Ref.r4.
16.
Suet. il
sÀugujlo.
E P I S T O L A LXVl I I .
Ad Alexandrum IM. Papatn.
A R G V M E N T V M.
R. Archièpifcopus Cantuar. accufat Abbatem Malmisbarien-
fem, quodfeab obedientiafuiEpifcopi fubtraxerit. Demie
fus'e deploi’at quanta mala fecutafint ex exemptionibus Ab-
batum per Pontifices Romanos ob Epifioporum quor und am
tyrantudem induisis.
SAN CT I S S IMO P A T R I ET D OMI N O
Alexandre Dei gratia fummo Pontifici R. Ecelefiæ
Canruaricnfis humilisminifter deuo-
tiflimum fubiedionis ob-
Tcquium.
SIcut eminentiam Apoftolic« Sedis Magiftram omnium
Ecclëfiarum profiremur : fie ab iplâ coniîlia in
ambiguis,in ànguftijs lolatia,réfponlà in iudicijs expeda-
mus. Monafterium Malmisburienfe, quod in Sarjsbe-
rienfi dioecefi fitum eft nuperfibi Abbatem elegerat.
CumqueSarisberienfis Epifcopusappellalïèt, atquejex
parte veftra cönftanter inhibuillèt e lcd o , ne aliunde,
quamâ lè.munùs benedidionis acciperét :111e nihilomi-
nus occulté profedus in VVallias ab. Êpifcopo Landa-
uenficlandêftittam &furtiuam benedidionem adeptus
fibi Äbbatis officium vfurpauit.Nos autem quérela Epi-
feopi, & vetitate rei diligentius inquifita fufpendimus
VVallenfemEpifcopum 8c Abbatem, donee.adexeufà-
tionem tan ti exceflus libertatisaut dignitatis priuilcgiûm
allegarent. Partibusitaque in noftra præfentia côftitutis,
& Ecclëfiarum prïüilegijs produdis in medium, nihil in-
uenimus, quare Malmisburienfemotiafterium Epifcopo
Sarisberienfi fubefle non debear, ôc humilirer obedire ;
éofolôexcepto, qüod Abbasquafdam exemptionis fuæ
luteraspræcendebac.quæ in filo & bull% videbanrur vi-
tiofie ftylumque Romanx curiæ minime redblebaoti.
ideo^ue & easfalfitatis Epifcopus arguebat. Abbas te-
ftibus nitebatur aftërere decefïores fiios benedidionesà
quibus volebant Epifcopispro fuo libirucicra prôfèflîb-
nis vinculum fufcëpiflè.Epifcopusècôtrariomultas prb-
feffiones Abbatum Malmisburienfium exhibebat,libi
Ôc pridècelîbribusfuisfadas, quibûsfibi Abbatis obç-
dientiam èc fubiediöriem monafterij vendicabat. Pro1
dudisîtâqué ôcreceptis Abbans tefhbüs, &redad'iseorum
arteftatiönibusjn Scripturam, quia fëcundam pro-
dudionem poftulabat Abbasinftantius,diem ali 11 m præ-
fiximus:inquO,cum rogaremus more noftro quæ paciî
’funt : Epifcopus & paci ôciudicio humiliter fè bfferebat.
Abbas verb cofilio cuiufdäaduocati diffugiens ad yerfuti
ïüris praefiigia, neciùdicip acquiefcere voluit j neevérbu
pacis adniiteere, àfïèrens fè de caetero nullt Epifcopo, vel
I Archrepifcopo, nifi foli fummp Pôrïfici fuper profeffione
vel obedientia refpôdere: recedensq; côtttmàciter,Viles,
nquir.funt Abbates & miferi, qui potéftatèmÊpifcopo-
umprorfusnpnexterminant, cnm proànnuaauri vnçia
plenamdSedeRomanapomntafîèqui libertatem. Ideo
hæc ad alités emirfentiæ veftræ ,’Réuerende Pater, com-
muni depïoratione deferimus, quia peftisiirâ ratiffimèfe
diffundit. Aduerfus primaréÿ ôt Epifcppos incuméfçunt
15 3 bo- Abbates, neceft, qui mâiofibus fuis reüerentiâ exhibéat
j ourti. ôc honorem, euacuatüeftobédièntiæiugum, in quaerat
vnicafpes falutis, Ôc præuaricacionis antiquæ rémedium.
Deteftantur Abbates habere fùorû excçffuum coiredo-
rem, vagam impuûitatislicemiâ ampleduntur, çlauftra-
lifqüemilitiæ iugum relaxânïin'omnem defîderij libertärem.
Hinceft, quod monafteriorum ferè omnium faonfid.
• 9-IO..
.Rtg.12.1
j Abbatni abufus.
&vaniloquio necenim præfidem habent, qui eos ad
frugem vit® melioris incliner. Quod fi rumulrupfaseorum
concentionés âudiretis^çlaültium nonmultum di.f
ferrecredideritisàforo. Hæcornnia,Reuerende Parer,
veftrç eorredionisiudicium poftulanttempeftiunm. nifi
enim buic malo maturius remediqm adbibeatur, veren-
dumeft, ne ficut Abbates ab Epilcopis, ira Epifcopiab
Archiepifcopis, & à prælatis fiiisDecani & Aichidiaconi
eximantur. Et quæ eft hæc forma iufticiæ, aut potius iuris
defonnitaSj prohibere ne difeipuli Magiftro confen-
tiant, ne filij obedianr Patri, ne miyrès fèquantur Prmci
pem i ne ferai Domino fint fubiedi ? Quidefteximereab
Epifcoporumiurifdidione Abbates, nificontumaiciam,
acrebelliqnempræcipere, &armàre filips in parentes?
videant quæfo ifta, & iudicen t,qui iudicant orbem terræ,
neindeemanarevideanturiniuriæ, vndeiura fumuntur.
Arguemur tertieritatis, & dicemuros noftrum pofuiffe
in coelum, qui non de fuperbiæ fpiritu, fçd de atramen-
tariodoloris hæc feribimus: fèntimifs equidem familiäres
angnftias , quipublicasdeploramus; nec fpr^tudo
noftra fortudo eftlapidis.nec caro noftra ænea eft,vt tam
enormesiniurias difliraülare poflimus. Port Vriæ mor-
. cem&adulteriumBethfabeæmifruseft ad Dauid, pro-? $WÈ
phetaproponenseiparadigmade paupere, qui vm'e^m
habcbacouiculam , quam abftulitei diues, qiiioùes lia-
bebat innumeras. Dauid verô de fententia reqùifitus,iu-
dicium mortis diâauitin dmiteni, & per conféquenriam
in feipfum. Et quiséfthodie diues,quihabetouesinnu-
meras, nifi Romanus Pontifex, qüi Ecclefias orbis poffi-
dec vniuerfàs ? Et quis pauperior, quàin Ecclefia Cantua-
rienfis,quæ curfi vnam Ôç vnicam Abbatiam haberet,mo-
nafterium fcilicet S. Auguftini, quamfinu prouidentiæ
Paftorahs Ôc paterno fouebat amplexu, eam diues ille
propheticus, ne dicam Ronianus Pontifex in fuam fpe-
cialem& proptia vfufpauihSi audeamus dicerè quod fen-
Liberitu
timus.cum ex officio iuftitiæ reddatur ypicuiq; quod fu- • m0XCûrri
ÀiElum ,
um eft,non roultü Romani pontificisiuftitia promouet, g,t.
fialicuiip aliéna iniuriâ bénéficia confert,fi quod meum i G
eft aufert,fi ea cÔmitrit in rébus Ecciefiàfticis, quæ mün-
danapoceftasin fecularibusabhorrer. Appftolus ad Romanos
loquens, omnis, inquit, creatura poteftatibus p0m. 13. 1.
lublimioribus fubditafir. Si EccJefiæRomanæ fie Apo- |
ftolus feribit , quis iq Ecclefia Romàna; do<3 :rin*
Apoftolicæ contraire præfumpfit ? Ad Hebræos etiam
icribens, dicit, obedité præpofitis veflris : In humano
ebrporé, membrum vnum leruire alteri non detreâat.
Quidam angeli alijs præfunt nec inter fè fuperbiaitt
émancipationis adiniituhr. Vnus eorum^ quandoque
feeximere voluir â poreftare diuina, & dé Angelo diabo-
lus faclus eft. Hodie per huinfmodi extraordinarias li-
bercàtéàmultorum præcipitia.machinantur. Adhuérè-
plicamus', quiadefadfofummi Pontificls, difpntaflè,&
facrilegium commiûflè dicemur : veruntamen non eft
aequa difputatio , vbi fuftinenti refpondere non licet, nec
rixaefl, vbi tu pulfâs, ego vapulo tantürh. Si ex turbatio-
ne Ipiritus ÔC abundantiacordis -os loquitur, inconfulto
calori mifericorditerindulgeie veiitisclementiffime Pater,
dolor enim nofterinconfpeditt veftroeft, &gemirus
noiler nôellà vobis abteonditus. Vtinatn in caput meuin
manum animaduerfiônis indignatio véftia extenderét,1
du m modo per opprobriâ ôc dolorés mcos Eccïéfia Can-
tuarienfisin antiquæ dignitatis gratiam refpirarec. Quan-
doque per mifèticordiam Dei cogitabit Romanus Pontifex
, vt complacitior firadhuc. Nam fi Ecclefiam S. Au-
güftiniipeciàlem filjarn vôCat,filiafpecialior,atq; fpècio- I
liqr, ôc longé eft dignior Ecclefia Càntùarienfis, cui fi1
monafterium S. Auguftini fubijciat, nihilfubtrahit, nifi I» •
reftibetts ahenum. Nam tefte Gregprio-, nihil ecclefia-
flicisdepçrir vcilitäribüs, fi quæ iunt aliénareddantuf.'
Scimuséquidemj qnod ob quietem monaftèriorum, ôi
Epifcopo'rûm tyrannidem has exemptiones plerumquê
eultates datæ funt ixYdireption^ftt ôc prædam. Nam Ab- 1 Romani PonnhceS induliètunt. veruntamen m'conti.a-
bateséjiteriusçuramlcarnis in* defiderijs agunt, noncu- j rifinvres verfaeft. Mohàfterraènim, quæ hoc beneficium
rantes.dumroodolaûté exhibeantnr,&fiatpaxindiébus damnatiffimælibertati^,fiue Apoftolicaàuâpritate,fi.ic,
eorum*. claûftrales verb, tanquara accphali otio vacant-' ' quod frequéntinseft,bnllis adulrefnisadeprafitnt, plus
ÜÎ3 . . . . -- ... , ^ - /■ ■ • ■^d’cjuictui