S. Pet ri Vitter ab ilù CAbb.ClunJ X,
cui Çh.nftus ipfei quAntumad hocfpeciat, tton minorent .
con :u lit auótori ra tem, Nee diep,vr Apoftdlicolabpre fata
m & audtam Ecclefiam Apoifcolis çqucftijfed dicOjquod
chisteftim'ónifsiïeut Apoitülicisablq; vlla concradiélio-
ne adquiefcendum.eft* Qbodfi&hincEqangèlicam au-
&ori$a.cem viiltisvaud,ite Chriftum d ie é tfe nu Ecce ègopebif-
cunifum omnibus dicbus,vfq3 ädconfufnmationemfeculi. Scdvf-
que ad con lit m m a ti On,çm fe c uli Apöftoli in feçulo non
manléruhr. De EcclefiaergointelligendumdLquævfqJ,
àdconfuimnationénvfeculi infecölofnturaeft.Iceco.E^ó
fogaboPatrem ,&aiiüi/t Par acht inn dabitvobis,vt maneatÿobif-,
cum itl tticrhuniïinon y tiqj cum l ol is Apöftblisyfed cum j|eg|
cielïavétüta,cui rogatu filij Dei d Pâtre Dep datus eft Spi-
ritus-Dei:y t maneat cumea i hæternum,in hac vitx conjo*
landoi.infuturaglorifipandpfSedneforccdicatiSjhanc
raeam expoiitidiiemjnon'Chïilïj intd.le^um eflèrauditè
eotpinalioEudngelilläv;Nö«/»w6üyinquitjW^ofa«r«wJerf
,&pro eùqmcndUuri funtper verbum eorum mme, vtomncsvnü
Jiiu-Jicuitu Pater in mc,&egoin tsiytdripff.hi nobis vmwifint,&
manlus crëdatïquid tu fye üijiftï. VÇr effoclmtatom quant dedtfti
miln.dedicù,vifint vmnnffuut & nos vnum [tonus. Videtis Dei
filiü m nô pio Apoftolis tant um modpPatrerarpgare j fed
& pro cis qui adhuç quando hæc loquebatur creditùri e*
ràncperverbum Àpoftplorum in eum ? .Et qui funt illi ?
Nonne hæc, dequaloquimur, Ëcçlefia ?Qui enimalijin
Chriftüm.tredunt & ereditürilunt > nifi hæc quæ vocatur
Ecclefià, hpceft in Clinftûcredentiü congrégation Qüos
omnes-óoifpropcer variatempora diuidit.nönpröptërdi-
uerfe locà fepàAudèd p ni nés q>tæcedé,tesfcrli ce t. & lêqùe-
tesjvnum elle vuIqnecaliter, led tamfolemnitérfîcut Pater
in ipfôj& »plein Patreéft. Quosnohpaucos,fed innu-
m e ra biles efld oftédït, quandofubdit. Vtmudùscredatquia
tumemtfifti.. Nodebètergocredi teftinjonijsEcclefiæ, cui
indiuinbiliter Çhriftus cohabitât vfq; ad conlummatione
lëculi?Npndebet credi reftirnonijsEcclefi^,cuquaSpiri^v
tuslan&us infeparabiliterpermanet,non hic tantum, fed
in æternnmîN on debet credi tefti m onijs Ecclefiæ,quæv-
num cum Pâtre de Filioeft,ficut Pater in Filiö,& Filiusin
Pat te,cui earn elàritâtero Filius Dei dédit, quant accepit à
PatreîNon debet credi teftimonijsEcclefiæi de qua, hoc
éftdeele^sd£pJ;^eftinatis,dicjtur.P4tCT'igttflfdfdi/îi«îiÂi,
volwjVtvbtfumego, ériütfmt mccummvideant daritatem meant
quam dedtfti mihi, quia dilexifti me a conftïtutione mundi ? Quoin
u do ergo pu t u u , n on dieo tantô,fèd.lâ!tem paru6 tempore,
qupmodo, inquam, pôtuit tantUm errorem tanto
tempore fequi? quomqdo potüit plufquaper huilé annos
& Faih&falîere Eeeleitajcum qua verax Pater, çü qua ve-
ritas Filîus, eu qua veiitatis fpirrcus perpetuo maniit? Sed
çnm hçe ommpo impóffibile fit, colligitur qubd eius tra-
ditionibus omnib.hcuc Apoftolicis,omnimoda ab omnibus
fidelibus tides exhiberi debear. Sienim doârina yel
traditio Eccleßaeab Apoftolisluièeptaéft, fieadea Chri-
fto in Apoftblos detiuätaeßveonftat, quia verax & d yerir
tatisfilijs lufcipiendaeft. Sed quod hanc Ap’oftohdChti-
ftq fufeeperinr ,nulli dubium eit. Quod autem Eccleßa
àb Apoftolis, auäojticatepariter &ratione probatum eft.
Seq niturergo, quia doärinavel traditio Ecclefiæ,ab om-
nibuslûfdpiédâert.DebetisigitùrcrederereffimôriijsEc-
clefiæ, ßnon vultispertnanere hoftesChtifti ÔC Ecclefiæ.
Hæc autem Ecclefiaafteilâtur, Epiftdläjs, de quib.agitur,
ApoftoiicaseAc.idqjfibiipræcedentibüs Patribus,&ipfis
vius Apbitolicis tradi.tuih> le fixe dcimmphiliter retlnerei
Sed reipondetis. Teftimdnijs^quidemEüangelicis refifte-
re non püßumus,ièdhbénos dubios reddit, quod nullü,
necin tótafde qualêrmoeftyËÇclefia.more teftium teftinmniniAaderentiurn
inuenireyalemus. Teftibusenim^
non ceftnnönijs credendum eiTe,lexipfa feculi îubec. Te-
ftiu.ro vc io officium e ft, audita vel vila, nó ab ali js fibinar-
rata teft'ificari. Teftimörtiörum autem mos eft,ab alijs fibi
narrata te ferre- Eççlefia Verocui inniteris* & ad cuius di-
‘gnira t i s e m i nentiamcoinprobandâ, tôt & tan ta teftiroo-
niüafF'ris,novice ceftium, fed ceftimoniOrumvritur, quia
hon-vifa vel audita,léd ab alijs fibi ttadita narrat,& iibris,
d.eqnîb'agitur, nóu qüod Iciàtjièd quia Ctediti Canonica
auctontaiero dar. Ecce,ecce, nunc tandem foueam vobis
fod'iftis, în quam ftiatim præcipitandi eftis. Vincuiafàbri-
ca ftis.qoibus ai ïigandië ftis. Laqüeivm te red i ftis, quo pri-
rhi capiendi-eftiri Si enim hôeverumeft quod àttuliftis, .
non tantum libros,qlios nosdefendimus,lèd&ipfùmEu-
âhgelium^quod fulcipi.tispçxdid^tis. Nam fi non nifi vifis
5 éaU;diti$aftèntiendumeft,nôn fol uni libris alijs, (ed nec
ipfi Euàhgelio credendueft. Dicice enim vos pri mi,& pro
Euangelioquod tantumlupeteft vobis,agire, yrriimali-
quaquæin Euangèlio legit!s,aut dé Euangeliôcieditis,o-
culis videritisjaurib. audiét;iris? Vt enim innumeris omif-
fiSjhçcbreuitèr obijciam.in quib us lotaÊû'angelij fiimma
confillit. Audiftis vèl vidiftis Archangelum pabrielé Fffij
Dei Co ticeptu m ,S piri t us fan 6t.i adu en t um tri a criV i rgi n i,
nunciarifem^Vidiftis,velaudiftisCh^'iftum natuniipafto1
res inuifenteSjMagosadprâtes? Vidiftis,vel audiftis Chri-
ftumbaptizatum,prçciicanrem,folemniaillamiraculafa-
cientem,eandempr£edicarionédifcipulisiniungentem;ê-
andem mirandorum operum potentiam eifdetiieiqFeren-
tem? Et quid multaî Vidiftis vêl audiftis pallumVcrucrfi-
xum,môrtuum,lèpUltum, reFurgentero, alcfendenté? Vidiftis,
velaudiftis quod nondum faótum eft, léd futurum
eft, & licet in Euangelio cui creditis, nefcio taqrc fi.ci edi-
tis/ómnes mundi m or tuos refurgen tes, Chtiftumiudicâ-
tem,inFernpm hiantem, ccelum releratqm, impipsinco-
buftionem æternam,pios.in vitarniaetetnam intrantes? Et
vbi eft, quofi tenebatis? Euangelium habebatis, Fed eo iâ
iam perditOjChriftum amififtis. Nam fi Euangelium noA
. habetis, necChriftum habetis. St Chriftumnon haberiS,
ÇhriftianûiÔ eftis.ECceFouea,ecce vincula,ecee laquetisi
quæ vos ad veftram pernitiero iam præparafte dixerâ. Hoc
modo Euange'lio cumChriftorubiatO,eriamom nèsPro-
pheræ,omnes A poftoli de medio Facti Fuht; eorumq^ vni-
uerfa opera,vniuetFaictiptura,cûipfis pariter deletafunt,
Necefle igitùr ia vobis érit, aut libris, quos proponirnus,
abieClis, Euangelium,-vt dixi, Chriftum, ChriftianàUt'fi-.
dem,rpem fàlutisôe vitæ æternæabtjcere;autlibris'noftcis
fufceptis, Euangelium& Chriftutnj acque enumerata o
mnia conieruare. Cum,enim non ex vifis,beq;.auditis,fed
ex Ecclefiæ & Patrurh traditione, hæc vnîuerfà rnundùs
credat,iperet, diligat, née vos ex vifis velauditis, fed ex e-
iufdem Ecclefiæ, & eorandem Patruni tràditione,,Euangelium
teneatis,quod nullo modô^tegàrè poteftis, inui-
: (âa ratione cQgente.aut quodfimul.ablq;aliqua exceprio-
ne ab eadem Èccîefîa nobis pariter'& vobis traditum eft;
fu fci pi e tis, & E uan ge liu meu mEpi ft ol i s Ap ofto lo ru m &
libris omnibus, quos negabatis/ietintbiris : aut no’ftrisli-
brisabieâis, Euangelium parirer, qüodfolumyöbisre;
man (èrar^am it te tis. Quo àroiflo,'n:ôriiàm nobis vrChri-
ftiani hæretici,fed ficutEthnici 8çPub.licani Çritis.Hacra-
tibne Pauliylacobi, Petri, Ioannis, ïudæ, cum vltirha einl-
dem ÏQâhnis A pocalypfî, innoui TéftamentiÇanoneiu-
fçepn’SjimipeàdeiA nôuaacveteri feriptura eadem ratio-
nefir roi fit me roborata,ad veteris Teftamenti Irbros figil-
latim difeutiendos, & Euangelica atq; Apdftolica aüâo-
titate firmandosjtranfitusfiat. T
Probatto totiusveterisTeJiàmentiex Jiuan-
gelio. '
EVangelitim enim totiveteri Inftrumento.teftimoniü
dar,&eiu$infuperauâôritatibuseaipfâ, quæprædf
car,confirmât. Nonne Ghriftus in Euangelio au^iorira-
, tem' veteris Teftamenti Fua auÇlofitate firmauit : qbando
poft fèfu rreâion e m difcipulis omnibus appare ns dixi t,
Oportebat impleritftnnïaqùafcnpfafunt in lege Mojfii&Prophetis,
&Pfalmis demeiNo n n e c-a ndem indi/Ioiu bih vinculo coa~
.firmauit,quando eifdehtdiïçipulis faisaperuitfenFu ir>,vt
intelligerenr fcripturasïNonne eandé cpnfirmauir,quando
duobus difcipulis in E mauseu n t i b. d ix i t. Ofîulti& tardi
corde ad credëdum in omnib-.qua locuti[untPYobhetnd Et quid vitra
exigetis? An nprt lufficit vobis tanta t^mq^tlara au<fto-
ritasqua Chriftiis legi-M°yfi>qua Prpphetis,quaPlalmis,
non CónFuie, fed dittinâ:e teftimoniü perhibuit.lquândô
prjmoLegiSjdçindeProphetarumjadvltimumPftlmorü
icriptadere,.&'in reimpleri-pportuifièdocuitî Sédlieer,
ft
B TLxoi. 16:
S Exod.izf
I faloanji9
t Exod. 3 2 .
• Luc. S.
Deuii6.&
Matth.. 4 .
Contra Petrobrufumos HkreHcosvEpiß.
ï Mat. 2 1 . ^ 1
è Luc 19.
pjW.Ù3.!f
p7Â %q.
\Matt.
'
Muez.,
quodpræmifi,â‘d vërerisfctiptu>-æàu(ffontacémcon'fi
manda mp le ne fit fficiat, profer o ta men aeeodöh1 iCuiçre-
ditisi Euangelio, qtiannvis ex fupèrkbundanti figillatim
teftimonia diUinislibrisatteftantia , quibusauditis non
folum eosdiuinos credatis, Fediniuper vôs deipfis veljn
aliquodubitaftèerubefdatis.
.ÈCvra capiteeorundemfàcrorum Librorum inelpiàrh,
recolite finonmem iniftis, liliroGe n eft os Çfa riftu mtcfti-
moninm dan te m, & ad côhfirmanda vei ba fua, de èô ter
ftimoniapliirimaproferentcm, Stcutyinc\ùit,fuititidiebus
NoedtaeritaduentusFilÿhominis.Edebdntr&bibebant,vxoiesdu-
(ebant,& dabantwràd nuptias,vfqjn diem quaintrauitïioein ai-.
cam,& venitdiluuiutn, &perdidit omnes. Itéra. Sicuifaciümefi
in diebmloth,emebat & vendebant,?plantabant,adißcaba,n^
du autemexijtLotb a Sodomis^pluit ignetn & fulphur de ccelo y&,
ow«f^^did«f^Hoc&initiumËuangeIijfeçiindumMat-
thæum affirmât,& eidem libro teftimonitim dar: quaAdo
librum'generationisIefuChriftiperAbraham,IfaaCj&h-
cob,Iudam & Phares,.qui omîtes ex eodeni Genefis libro
(um pti funt, congrua narratione co n texir. Acceclite in de
ad ÈxAdum,& audite CKriftum contra Sadiié«osfd'dëm
libro teftimonium afiumentem. i^irf,inquit;rC/îfi^2t mortui,
Moyfes oflenditfecus rùbum, cumdicit DominümDéum Abra-
barnçr Deum ifaac, & Deum îaeob. Item dç eodem. P<urem-
ßrt mamlucauerunt in deferto manna, & mortuifitnt.Nam liber
illeante ômneSaliosnarrat, Deum xl. anni^plufife man->|
naHebræis.Rurfusinipfo.Or non comminuétU ex eo. Et iteifi
Apoftolus.Nf^ idololatr&efficiatmni,quemadmodum [criptumA
eß.Seditpopulus manducare& bibere,&:funexerunt^udere.ÿçpi-
tedehinc & adLeuiticum, & audietis Ghriftum jeprôfp,
que m mundauit.clicentem. Ÿade oftende tefacerdotii.&offer
munusquodpucepit Moyfes in teftimonitith illis. Inde fd librum
Numeri greflum extenditejc audietis Chriftum paflïonis
fuæ deeo teftimoniü m & firoftitudinem affUmèhte. Sicuià
ait, Moyfes exaltxuiffewente in äefertöfitaexaltari oportetfilium
hominis. Et Ap o ft ol us.Nefe 1 nqu i r, tentemus chriftum,fient
quidam eorum tentauerùnt^afeip0ib.perierunt.Neq3 murmu-
rauentisfteut quidam eorum murmurduerunt, &perierunt ah extern
inatore. Accedite dCadyltinfum Pa n tatheu ci, hoc eft
1 egis ;Mofàicæ libf u m|qui Deuteron om iurri, id e^fteuda
Lex, dicitur: & audietis de iplô plurima Chriftum in Eu-
angelio téfti m onia producenten). De quib fila fu n tÿ qu æ
diabolp tentanti refpon dit. Scriptum eftïlübn infolo pane vi-
uit homo,f$din omni verbo I)«. Et item . Scriptum eft. Non tenta-
bis DominümDéum tuum. Acdeinde.Frfdc Satana.Scrïptum eft
enim. Dominum Deum tuum.adorabis,& illi foli fermés. EcïHudV
Domustnea domus orationis vocabiiur. Vidctis adhuc fi ônéfïe
Canonlcùm faci^oxiftius,:8rpKecedgs
e u m,de q uoegim us.li b èr^qu i fuprafcrip tiste fti m 0 n 1 jsi a
d éCa n o n eefie prôbatuseft. Sic enim in eofcripnim eft;
S e ruiùit ifra elDomïn o mnctUdieb.Tofue & fe m o n m , qui loqo poft
eumyixeruntieftipore, &ffui nouer at omnïappW^Mkifc&i^
ceratinlftaelytity Prin cipes&Iudu?cs,qui po ft Cüm'ïlrae] i
mînati ^ . mf,A^^?tàtjs-téfttm;^
genas &in illo IudicUm tempöre oppVëffofès.' populi'Dei
ex parteenumeranr.; Nam'ficiiveis iegitu r. Simul adùèrfus
teteftamentum diftonfuerunt, tabernacula idumaorum & Hif-
fttaelita,Moab&!y^reni,Gebal,&Atno»,& Amalecbfàliemgtn*
adiUtoriumfiliisLoth. Faciüisftcut Madian & Si far a1: ftcut Ubin
in torrenteCifin.pïftiçii$$nt in Endor^faélifunt vtftercus terra.
P one principes eorumficutQreb, Zeb, &Zèbee, faSalmana.
Qftpd fi & Apqftolusconfiilatiir, çuius verbis om nib ..vos
fi dein integramdare, ficut filpraprobâtum eft, necefiitaS'
ip(a co mpellit: audietis eum in Epiftoja ad Hebræos inter
aliosPatres, fideihluaieumiftorurn prædiêan'tém,& eide
mlibro aü (ftôrjtate m can o ni Gà m da ntem, éu m dicit.Ef
qmdadhmdiamifi^icietenim metempüsenafrantemideGédepri,
I ParachySamfonylefhte, quicerteanteqmmPegesludais pmjfent;
eifdmludais non 'Règumffed tudicum nomineprafueritnt. De Iti n c
paruus, ftaabipfo Euangelio confitmatuSiiber^iith Os-
quitur jficuc in gençalogialëgitur S aiuatotis.^^in quit,
genuit Obeçh ex Rutht* Quæ cum alieniggna éfièt , qualtter
Iu<Jæo iun^ a fit, libertàntüm.iïleexpônic, quiiiêüt
diûumeft Canonicarri auâtpritaterh ab Euagelomeruit;
HincadSamuelis^Regiim Hbros, feftiriec, &cre-
dentibus pariteratqj incrgduliS^osAontahtii'in prophe^'
tica,fed5cEuangelicaau(ftpritàte’firmiflimefubnixoseÊ
fe derhop lire t. Non ne fol0 prin cipio Eu angeli j quàh ta^i~
betvefquanpjmhbetmunit^tefiftenriumhoftiümaeHi-
Lna PUertitur, cum-per totu m'orbe m EuaAgèlica accoelefti
fijitts Dei fifths Dauid ëflè prædicatur^ quid {pbiimius vél
igtmDaaidexrollit, veldeeofcriprâhiftoriam cômen-
datîSed licet magnum-fit ad commendandam perfonanti
&deeoferipjam;hiftpriamquodEuangcliftafe
ftômD^md.filiumefienarrapmaiustUmëniimd^^^^^
e%‘quod idem Dei filius, eiusv(e filiom confirma#Nâ in-
t?rrRgaAsPharififeosvcuius^Ghri{tùm:fiftiffti didérent,re-
fpon.dentibus illis.Da'uid j propofuitde diuin’itaré Chrifti
ænigmat; qu od quia illi non in r'énigen^es fol uejté n on
ruérpnï^vtEdàngeftumloqiiitnfjnémoporeradrefpôderéèi
verbum. Non,inquam,ad plenilfimamftbtorum il-
Pßi iz:
Mdit.ii.
Pfal.%.
repudiandôs libros, quosilc Çhriftus approbat ,,pôn efia- lorumau<5tojitatetnfufiici>,quod de tant© vitô tam Çub-
“ f i l l i l aPö^yPhos> <îu‘^us Veritas teftimoniü^ limi rege,tam diuitto Propheta totapene fériés èprum.reprofer^
non efle abijciendos, de quibiis verba fua ipfum ! fperfa eft,vel quod tôtà géhealogia Saluâtoris àb iplo Da-
Verbum æternum, ipfa Dei Sapiehtiä communitî Sequa^j uid ficut in Euangelio,'fie ift eifdero libris v|q; ad Babylôeft
tile qui dicitur Iefu Naue, cui aacfcoritatérn datipfum Saluatpris iromediutri prpduceie, & de ïpfis auâroriratem
&proximum quod ab Euangelio auéloritatem meruit Jj illpru firmare ? Sed^quid facigac^os itnpudeAs aut impru- /
Deuteronomium. In èo enim (ctipxü e ft. PracepitDomMiis j des temeritasîAdeam i^itur magis magifqi eonfundénda
tofojfitioNunt&âit.Confortarei&eftorobuftus.pueniinintrodU'l&çonfat&ndatventànuvennntiiùq^
çesfiliosljraelinterram quam poüicitusfum,&ego ero tecum. Dät vetbai& perdédis,nifi refipuerint;nieô<kcîb. de libris tè -
eiau^ôrirarem& Pfalmi,qui(ficut fupradixi^â,e Chrifto, | racibustefbmoniaproferanc.Nônëquando pueri iH tem^
eodèm Chrifto tefte,fcripti funt, &,ei verträte prophetica | ploclamabant,0/rf»«4jî/iô D4H»(/î&PharifæiChtiftpdiee-|
teitimonium ferunt. Nam in eis feri ptum ett. Eteiecitafaçie l bant, Audit quid /^t dicawfppfeqVeis re-fpôdeba^ Flunquidle-
èorum gentes,&forte diuiftt eis terrdm infuniculo diftributionis. I-1 giftisî Exoreinfantium &la£lentium perfeciftilaudem, & pu$rpd
tpm ih eifdem Pfaim is. Mare vidit &ƒagit, lordanis couerfus eft rum ~~— verba J,Xr" confirmab’at — c -— 1 , &.n - fe r Dautd ^ 1 filiüm •' ’ • effe ^ -
docébar,
retrorfum. Et ver fit in retpofito. Quid eft tibi mare qupdfugifti)
& Dauid èxtollcbat,&iibr is, qbi ge fia 'eras eontiôent,aù-
&tu Iordanis,quïa conuerfus esretrorfuplPa^itçmmmzceyiç-
(ftôritafem eanônicam conférebàr?Àudite tahté^èumét-
tiite Déi per Mpyfem : Iordanis connerfus eftrètrotfùm ,
iaiti teftimonia de eifdem libris profèrentem , & inde ma-
eode Deo operanre,per Iofue. Q uod n.ufquâ, nifi in ipfo,
gjs'magilq; eorttm auâoritatem commendantem. Nain
dç qiioagitur,Icfu Naue libro, legitur. Sed &alibi intam
difcipulis eius eiintibus fabbato per fata, ac vellentib.fpicas,&
djtftis Pfalmisjlicet in figura, d i ékü'lègi t ùr. Mentor ero P.aabi
mändiicantibus,PharifeifquedieentibiTscEcrc.'i/;/f^
&Babylonis^ fcientiumme. Quodipfum Euangëlium non fi-, puli . . tuifaemnt f quod  .................._________
nmiàcet eisfacerefabb'atv, refpondlr. No«-
gu rate,fed hi ftorfee co n firm a r.N44/ô«,ln qu i i,gerimSàlmo, Vne legiftis qùidfëcerit Dauid quando efifrqt & qui, v„„. èriront.
^ v, ,
Salman autegenuit Booz.dep.dab. Quæ Raab in folo iftobibro ; quomodointrauit indomum Dei-, & panes propofitioifis comeditl
legitur.nuntioslofue.exploratordsfcilicetterræ Ch^nsafïquosnorilicebatederenft^isjdcetdotïbustltemïrxalkslocôeïf-
abfcbndiftè, &aftufeucdnfiliq,fuo, adeiimqui m i l ë r a t , - 1 {
faluostemififlèi & obhôcfalurem cum domo integra,& } rael, cumfaéla effet faines magna in tenà^quado cldufumèftcoeliim & Luc'
c:ÔnforriumyIfraeliricipopnlimëruilFe;Séqnia ■ |