mitatem. Quapropter nullam potes omnino exculàtio-
nemprætendere, quodeadiligis, auteis inniteris. Mi-
mm tarnen valde eft alicuiusrei infirmitatem (entire, Sc
tarnen inniti ei; vilitatem nolle, Sc amare Hue mitati.
Dum ergo propterea doles aur metuisydaoirite, qùs li-
mul polie elle nön videntur cue demoriftras, id eft, &
nolle re, Sc lèntire ebruminfi.rmitatem ac vilftarem,'&
tarnen amare ea &inniti eis. NambifHiorum alterum
inefl'ettibijidVl^fiàutnon âmares, aut non nolfes Co-
rum vilitatém-, nullo mododoleresproeis pereuntibus.
De ver a laude mftor um, & vituperatiohe malor um> & quis
• fit laude dignus vet indignas.
C A P I T V L V M VII.
ES T o talis qui lauderis : non enim bene laudatur, ni-
fi bonus,quod hóeft qui laudis cupidus eft.no n ergo
laudatur.Cùm ergo laudatori blandus es.iam ri'ó tuo lafi-
datori bladusesmôentmiamtulaudàrisJquippe'tâvanu&
Cùmdicitùr, quambonus, quàmiuftus qui hoceft
laudatur, non tu qui non es, imèctiam vitupetaris non
1 parum, quippe tàm malus, tamque iniuftus. Làus enim
iufti,iniuftieft vituperatio. Ergo cua,vtrniufti. Cùm ergo
laudatoriiuftiapplaudis : tuo verifïimo vitupcratori applaudis,
quia iniuftus es.Non eft enim iuftus,qui (èiiiftum
putat, née vnius diei infans. .
Quigaudetlaudibus, perdit laudes. Si amas laudes ,
noli laudesfciri, hoc eft, fi vis laudari > ne velis laudari.
Non enim poteft verè laudari,qui Vult làudari. Ille laudatur,
cuius bonaia&anturi Quiautem vultlaùdari,nonfo-
lùm vacuus eft omni bono, 'fed infuper plenus eft magno
&diabolico malo>rtimirum magna arrogantia.Non ergo
laudatur. Iuftus autem econtrario lèmperlaudatur: cùius
vituperatio nullaèflè poteft. Vituperatio quippè eftma-
lorum improbatio:quæ autem iuftus hon habet,non pof-
funt ei improperari, quare non poteft vituperari. Vniuer-
fâlirefàutcm omnisiuftorum laudatio* imuftorum eft vi-
tuperacibi &omnis iniuftorum vituperatio eft iuftorum
vera laudatio. Cùni verb quis de bono laudatur, non laudato,
fed laudatori prodeft. .
r Laudatie quis^propter’ fan&itarem, furfum rendit*
Vitra te éftenimfquod ei placèt, id eft, iânâitas. Tu vero
fi amas illtim'non tanquam cui placet fandlicas, fed tu
deorlum tendis.
Quidoletautirafcituramilïo aliquo temporali, eo ip-
fo fedignum, qui ami teeret oltendit. Similiter quiacce^
pto conuitio irafeitur, autdolet, eo fedignumfuifiede-
monftrat. Tantum enim vellet laudari, quantum noluit
conûiriari.
" Contemptus aut parui habitus doluifti : hoc ipfb con-
temnendum ac parui habendum faille, & ideo hire id fa-
dum demonftraris. Nifi enim contemnendus âc parui
habendus failles, contemni nec parui hàberi nequaquam
timuifiesautdoluillès. Hocenimiplb folo, vel maxime
contemnendus & parui habendus e s, quod id times aut
■doles.- Prorfus non timet vilis haberi nec contemni, nifi
Vilis& contemni dignus«
Debts qui volant amari & adtnirationi haberi, & efuomodoper
talem appétit urn homo diabolo aßinulatur, &fe-
ipIfumfacit i do lum cater or um.
C À P I T V j L V M . VIII.
VEre colit Deutriille folummodo qui in eum verèin-
tendit, cum verofimoris, vel amoris, honoris vel
reuerentiæ atque admirationis affe&u. Hie enim folus
cultus verus & perfedus. Quicunque ergo alicui rei prs-
terquam Deohuncexhiber, idololatravieruseft. Qui verb
hsc vult fibi èfhiberi; cuius nifi diaboli veraciter l o cum
tenet, qui modis omnibus hscabhominib.conatur
extórquere ? Itaqueomnesquerelshominüin hoefunt,
quod lei lice taut pereunt, aut auferunturéisdij eorum,
ldeftjCieaturac, quibus hunc verü ßcdiuinü exhibebant
cultunv, fiue quod talis eis nócxhibetur cul tus. Videergo
quanta adhuc in te, & in toto mundo regnet idololatria.
Nulla resdebet veile amari tanquam bönum,nifi qus i
eoiploquod amatur, fiiumbeatificat amatorem. Nulla '
autem hóe fecit, nifi qusamatore non eget, id eft, cui
no prodeft nec ab alio amari, nec amare aliud.Crudelifti-
maigitur resell, qusvult vt quis in ea intentionem fuam
& aftedum Sc Ipem conftituat : cum iplaei prodelle non
polfit. Hocfeciuntdæmones, qui pro Dei leruitio, fiio
volunt homines qccupari,. Clama igitur tu amatotibus
tuis : ceflate iam mileri nunc me admirari, teuerer!, vel
quolibet ho norare modo: quoniä ego milèr nec mihi nec
vobis auxiliu vllö ferre polïum; iraó ego ego egeo veftro.
..Quantum in te eft Omnes homines perdidifti tinterpo-
luiftienim teinterDeum Sc ip/os; vt verlointe intuitu,
&dimifiö Det), te'lolumadmirarentur, intuerentur, atq;
! Jauda'rentftibique & eis omnino hoc inutile, nec dicam
damnofùm.
Nil dignius in creatüris rationabilibus, mentibus præ*
lertim pijs,nil vilius corruptionibus corporutn. Cùmitar
que vis elle admirationi honiinibus, hac iplà fuperbià
cicatus, vide ad quàm mïleranda deueneris. Vide ergo
.iuftitiam Dei. Tuenirn prdpofiiifti te Deum; ideft, admi-
randumexcellennlfima:particreacurarum, &ille fubie-
cit te infimæ. Tuenim voluifti Sc fbeifti qnantu in te fuir,
tè ab omhibus hominibus feiri, videri; !audari,àd mirât io*
ni & venerationi haberi, amari, rimerj, hoiiorari: quaî
omnia ab excellentillïma omnium creaturaium parte,
id eft, foil's rationabilibus mentibus, lp[i Deo debentur.
Iufteergofadumeft, vtqui Deumdigniffimis creaturae
partibus ^ proppnebas, quod in ea vililfimiim eft, vt
Deum acciperesj Sc qui ab exceiièn tiHirnis, quiequid loli
Deo debebatur, extorquere peruerla vfiirpatione voluifti,
quiequidipfedebebas,ioli Deo viliflimis, id éft,
corruptisçorporumcadaueribusimpenderes. Nam om- -
nia quae luperiùspofuifti, loli Deó débita amorem Icili-
cct, Sc estera, iftis exhibes toto corde. Dum ergo vfurpas
quiequid eft Dei, laudari lcilicet;& caetera; atoififti quid-
quidefthominis,laudareDeum, ad quöa creatuses, 8c
estera. Et quia lupra lùmmum locus non eft, necinfia in-
fimiim, dum fuprafummum rendis, infra infimum rurfus
es. Qui enim aliquo fruitur , ci necellè eft per amorem
fubdatur. Tu autem frueris infimis : ergo infrainfima trufuses,
vbi locus nulluseft.
Amicitia mundi bums, vt beamslacobus dicit, inimicaefi
Deo. Qui enini volueripefieamuut faculj hum, mimicus Dei con-
! ftituitur. Quiautem dilïgic vel vnam mulcatninhocmun-
do, totum muhdum drfigat necefieeft. Tcitus enim ei
quam diligitrei neceflàrius eft. Porro quàm diu atnor hu-
iïismundi, tara diü initnicitiàî inter Deum & homines
funr. Cùmergo ab eis te vis idiligi, vt inimici Deo fiant
vis. Prsdicas autem, vt quiequid eft creatum, colîtem-
natur, quatenus Deo reconcilientur. Nunquid ergo te
folüm excepturus es, di&urusquc hominibus, omnia
contemnite própter Deü prster ine:vr Icilicernil firaliud
quodimpediarreconciliàri homines Deo, nifi tu, àtque
ita propter te Iblum inimicitis inter Deum Sc homines
perfeuerenr, fitque nemo laluus, dum diligehdo te, totum
mundumdiiigcre coguntur tanquain libi neccilà*
rium ? Aliud cil autem diligere homines in mundp vel
propter mundum, aliud in Deo vel propter Deum, ailud
cupide vel milêricorditer.
De anima quaper fruitionem & amorem temporalium à Deo
recedit, & a damonibus confiupratur.
C A P I T V L V M IX.
D leant temporalia bona: Si Deus fanailerir
nos à
motbo corruptionis.quid ages? In ipfo vfu Co....nfide- Mw-
ra in quomeliorex nobisfias, vel quid inde fperes inpo-
fterum.Expertus es nos.Quid ergo? Vis in nos mntari fan
nos in t<f i Quid tibi & nobis I Quid dole« de tranfitiujo-
ftro? Maluimus intcrire fccundum Domini voluntatem,
quim manere fecundum uiam cupiditatc, Julias tifci pro
hocamoreruoreferiiflus gratias,fedpotius vtftuhfi ini-
demus. Cuienim potiifinium obedire debemus, Deo an
tibi} Die, fiaudes, nonne hoc eft fer£ tuum totum offi-
ciumtnosio putredines dcuorandoconuertere?
HsccùavtiiitâSj tuâpotentia, vt per te hoftra lanies
tranfeat affluencet: non enim fecere vales vtrtiineathoc
I tuum ftudium. Hsctuabeatitudo, vtnoffris non careas
i^ordibus, quibus vötiuè fiiS:umbis, corrümpenre Sc con-
ftnprante té pereas diabolo, non fine fua voluptafé nia-
gna, Af gaudiö dccuadecéptione&interitu.
QrKicuniqueforma'frueris, eàquafimalcnlus éft tus
-ment . . Cedit enim Sc fuccmnbit ei : Sc non ipfa tibi,fed tu
ipti conformàiisScaflîmiüâns, Eiufdemqueforms imago
remaiiet imprella tàuquam fiinulachrum in templo
(uo;cui non bouem, nonhircum, lcd anima rationalem
ÔC corpus, id eft, teipfüm totiim imihojas cum ea frueris.
Vide; quo mb do qùafi in tabérnaâmorem tuiim quafi
venalem prollitucris, 8c ad.ménfiiram munerum pariter
ipfinn hominibus impendis. Nihil-in hac tabcrna accipit
qui nihil dat;.aut daturus fpèratüf. ' Ec tarnen nec quod
venderes haberes, nifi tibi nildanti'gratis efiet datum 'de-
fuper. Recepiftiergo mercedem tuam.
Euacuatio Sc elongatio à Deó prsparät ad concupi-
feendum.
Qtii te in te frui vulr,eas i te gratiaS nieniir^qüâs mufeç
&pulices, tuum fugenteslaiiguinem.
Sfhsc quibus in mente tua impreflîs àdmiratiofie &
^moi éiqui cultus föli Deo debetur.fuccumbisj iri aliquo
angulo domus, -ka fculpta, leu pióla, admiratione lèu
amore* feu corporis inclinatiöne venerarcris, Sc irinotef-
ceret populo, quid de te facette ? •
Mulier qns própter hoc non foirnicatur,& delérit proprium
virum»quiä nó inuenitadulterum diu manfurum,
nonvitataduiterium, led qustitdiuturnum. l a u t em
ad mali cumulUiti diuaricafti crura mentis tus omni
tranfeunti, vt vel momentaneis adulterijsfruereris,quia
diuturnis velsternisnonpotcras.
Hsceftprorfus prauitatishuraansfumma, meliolale
deferereN, id eft, Deum ; &.minönbu$feihténderè,fiuen-
dbquceis inhsrere, id eft, temporalibus.
Scarabsus darn fuperuolat, cunófcainruens nil pulchrû
__tfanum finedurabileeligic, fedficubi ftercora iacent
foetentia, eis prqtinus infideti fptctiS torpdlchris. Ita animus
fuus coelum terramque, Sc qu* in eis magna & pre-
ciofafunr,intuitu peruolans, nulii adhsrec', con temp risque
omnibus* vilismultaac lördida * qus cogitàiîci Öccurrurir,
libenS amplerftitur. Erubefce exkis<
De impudentia &frontofitateanimafor nicantis, quapetit
à Deo in fuôfcelereconfouerii
C A P I T V L V M X;
CVmrogaS Dedmvt hon auFcrat tibiàliquidciii ih-
hæfifti cupide, itâeft acli mulier à viro l'uoin ipfo
àdulterio deprehenlà, cùiii debeat petere veniam ttiini-
[dis,- roget potius ne intôrrumpat ei iplidS adülterii voltî-
peatem., a
j NonlatistiBieftàDeofornicarl,nilîipfurnâd hocin-
j clincs, vt ea quibus corrumpèris fruendô,1 augèat, con-
feruet, &coaptcù,idcll, formas corporum, làporès, Sc
Colores.
OH® eft adeô iropudéfts muliet, vt didat viro fuo :
Quære mihi ilium aut ilfümcumquo'dofmiam,' quia
placuit mihi plus te, alioquin non quicfcam ? Tü tarnen
. lacis hóe viro tuo, id ëft. Domino,*cùm prster ipfum ali—
quidciiligèxfs,id ipfum abeopetis.
Ciim diers Deo, Da mihi hoCàutillud : hôC eft dîCcrc,
Damihiin quoteoftendäm,&dte fornicer. Cùm enim
àliquid aliud ab eo quim ipfum petis, ipfa peticione tua
reatum ci tuum Sc fornicationénï âb co,' oftendfs, 8c
nèleis.
Mifèticors Vindirfta fi fpoùfus fpôhfam fuàm adulté-
tamdcpiehendens , ea tantum fubtrâhit èi cùm quibus
loi nicabacur. Quam verb im pu d'ica & inhere cnn da eft
upfe.iiad'miuriam hoc accipiac f Nu lia aliafèrè t:bi eft
Cautadölendi, nifi talis,i'deft,-de fulTti aiftis fornicationïihus
tuis. Jpliergodolóres cuiarguuntforhicatiönés tuas,
naytnpn.lltopusalijstcftibus...
. Hsc foïet à Ipon.fi oculis quàmlibet inuerecunda Sc
împudicamulicr àbicondere; lachiymasquas jsro dam-
ms q u i comingunt adaltcro,^ quas pro iniurijs ab adul-
tero,fibiirato,illatisfundit, ipfasquoque iniuriasfimili-
ter&gaudia. Videnunclnd làltcmtuadDeumfecias.fi
nóu aperte coram eo pro dam ms adülterii tuf,id eft,mun-
di huius, luges, & p^ofpcris exultas. Frons erfeo meretri-
cîs mulicrisfà(fta eft tibi. s
Deignorantiafui ipfiusquabomo, per amorem terreno-
rum extra feipfum effufits, f i confinera-
re non poteft.
C A P I T V L V M XI.
P Enuna interior« fpe&aculi, id eft, Dei (n o n quôd
JL non infit, lèd quodàteinteriùs lippo non videaturO
racitvcatuis intcrioribus foras libenterexeas, imoin te
tanquam in tenebris ncqueas comrhbrari; & exteriori-
bus corporum formis, fcubpinionibushôminum Vaces
admirando. Nec imputes fbrmiscorporeis, qubd tèaut
detment aut terrent, fîue aliquo modo mouent, fed tus
cscitati,atqiied fummo bono vacuitati.
Vide quantum teipfimi ignores. Nullaeft enim regib
ram remota &ignota tibi, de qüafàciliùs credas falfa nar-
ranti.
c dilplicet fine mércede boni : veliiÈ
Ji dub velmt in domo vnapropriam fuperbè exerfpre voluntatem,
vterq; maiu vult. Horum fi alterutrum fibi dif-
pliceant Volunrates, non odio fuperbisfic, fed amore.
Odit enim illius fuperbiam, hic qui amat fiiam, q iii im-
pediturab illb. Hiclâqueuseft vaide occultùs.
Itaté habes in hoc mundo, quafi ad lpe<ftahduih&
mirandum formas Corporum hue adueneris.
Si fpeâacùlis iriterioribus non catercsi nunquamad
eXteriora exires j fiuè vacares.
Sicuc in fabula puellà defecit intuendo folem : ita es
tuadneeeflàrioperitùras corporiim formas &opiniorics
humanasi r
Hoc^ Ipeâaculum nullius oculis in hac vita, nifi Dei
maxime, Sc tüis prd cap tu tub pàrét :qùam videlicet ebr-
poribus, Si eorüm formis, véi opinionibus humanis Sc
tauoribus fuperferatur animus tuus, aut lùbiacèàt."
Vide qùomodo aucrfiis à Deo intrafti inhiihdinùn*
dùm} inhiante ore ad omnia prster iplùmi
DeverÀvtilitate hominis, & qualiter omnium hom-'
hum eft vna &eàdem vtilttas.
C A P I T V L V M XiL
T J Éatdsqiif digit vt fecuté laborer. Hsc eft àutem iè-
AJcuraeleôlio, Si laborvtilis, ideft, omnibus vellè
prodeffè,' ita vt talis velis cflè Cis,qui tub non egeant aoxi-
lio_. Tanto enim minus agunt quod cxpedit,qùaniopro-'
prijs vtilitàtibus videntür intcnderc. Hsc eftautèm prb-
pfia vniufcuiufque vtilitas,omnibus veile prodeflè. Hoc
autem quis'inteljigàt ? Qui ergo propriam qusrit agere
vtilitatem, non Iblum nullam fiiam vtilicàcem inuenit j
fedétiam magnum anims fus dètnmèntùm iticurrk.'
Dum enim propnâ qusrit, qus nulla eflè poteft , a cbm-
muni repellitur, id eft, â Deo. Sicut cnim bmùium horni-
numvna eft natura, ita & vt;licas.
Fèhx eft omhis qui nihifvulr, quod fibi profit. Poteft
ergo homo vèflc quod libi aut non profit, aut oblît j Vri-
nam vél femel in virà tua tota velis quod expédie licur vo-
lcndum éft T O m i fera Ibrs, non' polïè nolle quod bbeft / 1
Si interroges homines quare fine inilen V vrium non
veiintqbodfibifitvtilè, ànquianônhab|anc quod no-
lunt: réfpbndébunt ffatim quia noiVpofiiint habére quod
volunt. Hoc autem eft dicei e ; rilumiifati quidéni fumus,'
ÔC bene quid vtilè nôbisfit nouimusSi aiiVamus, fèd ih-
firmàmur. Quod fa!lum eft. Quis cniin Isculatiùm om-
nîum diligit àliquid quod eùmTaçefe poteft mclioi c-m >
Nil optant hôihihésq!uod no fit vilius ipfis. Et qubmodb