mita te m ,qu an tu m ad Ipeciem vcl perfpicuitatem iam di- qualftate ^ vtdidum éft,mntata ,lpecié rélèruatâ, voluft-
^ielèjnéntipCrtinec,nihil vtiquefiibttantiar cletràâumi J,taris diuinæ iuflu fie operable : & non potcricdp pane
Non vides hic in teftam vel lapidera commuta tara piio
rem 1-u'bftantia-m ,illic fohnævclIpeciei prioris çlaritudï- ;
ncraconfer-uatam ?. Quodficuriofiusqucddicoycogno'-
feerelibucrit: àdmoue manus,acuè oculos, fimul coram
pc^litisaqna^ glacie, velcryftallqi'quætamennon de li-
mofàvel lu t e ? .fe d de luti-da & defæcaca aquârum ftilla
contrctaftieiint : cam æquepei'lpîcuaeu ridaperfpexe-
r is, agnoléestadu , mutatam efléfubftantiaiîijagnofices
vifu, refmiatam clic pi iftinam formanv. Quodfi haie tria
feotfumpolîta,adpiobanda , qÜ£èdico,'non tibiintegre
ftîtisfeceri ri t viameafep r lit run oli ponereffed ipfatn gla-
eicm y ç hcryftaU am,fl nid æ aquarurn pu ri tati |vcl i n tegra,
vcl fradacommifce ; & c u m ea n d e m cl a ri ta te m 1 u ad o
lapidi, quant fluidp;clcmento inefle perfpexeris,{tibftan-
tiam mutatam üYrellige,priginalen') foimlagnolceiHinc
jHieroriym«s nôflierjquém ne yéfter éflèt., ô hæretici, re-
fouïftisj'in librojxV.ruperElaiam.Ponæautem iftius Ci-
uitaris, de lapide (unt cry flallo , q ui f eu1 pic ur varijs.mo-
dis,quo'l.ipiaenihd pnriuseft.DeniquevehementilTimis
A1 pinnrfijgoribiis,& inaccelîisSolilpeluncis concrelce-
re acju'çd i cri n tu r in cry ft all U m, & taóluquidem lapide m,
y i tu aq fias,efle. _,G '' -
Simile quoddamin OrientalibasHilpariiæ partibus
,rerum nacma , ptpfert cxemplüm , imrrio quantum ad
ïemotiorem h o m in u m cogni t i o n e m proponitiniraeu-
; juni, qüod prias atidténs viX tredidi: lè.d poft, quod àu-
dierarti widens, dubiçire non potui. Extant iüregionibtïs
i Uis (alita, yt itâdkam, vellalla monrana, quæ pro Taxis
vcl rupibus lapideum lal continent, fïcqueperlucidum,
. y t qu^a ge m meaüî. p te cio for u m lapidum olaritacem çmu-
lat ur, lâlis'ge m ma voce t ur. Quod tam peripieuitate quam
vtilitàte,marino,puteali, oniniquefatrpraepofitunvde
montauis il lis mu lto laborc ab incolisoruicunôe-rernotis
quibufquepro magiiq munere datuï | au c pro roagnoiu-
cro vendituK De quibus mo httb-us cum diütinus ruftico-
rum labor lucriauidus,multam luddiillius lapidisquan- ;
titatemeruerit :6 c ciüendo fbflàs multas eolàleinanes
relique rityptoce flu tém pOris plu uiali inu n datione foflà;-
xuni ilia yacuitas replet ur, aç replecapoft paululum in.na-
turam illius , c ujadm i t çét u r,1apid is'co m mü ta tun Tali
recomperilàtiorie effonu? mons pene annuatim damna
ilia ta reftaüratî& quicquid de lapide amiftt, aqua in lapf
dérn coHuerfa ^mpeniàt.Fk ergo coeleftisaqua lapis
caro , devinoranguisChnfti fieriTubftaritia , vtinillià
permUtàta. Tpecie re(Pruata,omnipptentis Verbi Dchper i
quqdomniafaiftaruiï|:,völuntatéfic&impeiiöordinan-|
te? An omriipotens ad ilia poteris creditür,j &ad iftàim- 1
poceris iudicabitur ? An natura nature au Clore poren- f
cioradillarumrerumfubftantiampermutàndam, &(pé-
ciem relèruandam cenlebitur : &ipfiusnaturæconditot
ad fubftan tiam panis & vini in aliud quam fucrat perm U -
tandam, & fpeciem quam habuerant referuandam,i nfi r-
miôr æftirnabirur ? Et quia hoc iàcrum éc lalutarèfaera-
mcncum aliud eflevidetur,&aliudeft: pervircutcm Ver-
bidiuiniiubllantia, vçiam fiepe diCtum eft, mutata,fpe-
çie refcruaea.- Demutâtione , quæpropofita fimt exem-
pla, (ufhcianr. Scd de hisadhuc aliquaproponatur,quâ!,
mrerum naturaalîudefle videnrur,6c aliud func. N6nne
cum vino perfunderis , vél illud guftu hâi|fi’s , taÇlus re-1
nunçiat, guftüsaffirma tjcflTe illud ftigidùm Si humidums
eu in in Tui complexione vel natura , nülloexpcrro Con-
1 tradicente, fitcglidum 6c ficcum ? Nonne cum remüm,
virgam, vel baculum, yél quælibetfîmilia aquæ immitis:
eam, quæinfraaquam eft, partem , vifiisfraCtam eflere-
nùnciat; natura tarnen quæ fraCta elfeyidentur, intégra,
vel infraCta conferuat? Nonne cum vultum-propriüm vel
alienum,eumSolcmyelLùnam , coelum velfidéra, pi-
«fturam vel corpus aliquodfpeculo lucido vel aquæ quié-
tæ opponisjcuniftaqppofitainhis tibi vi d ere vid e ristcu m
.nihil in-Hifi, quantum ad rerum veritatem pertiriet , nifi
foeculivèl elementi corpora videas ? Qüod fi iicitum eft,
de illiçitis artibus aliqâa ad facra coeleftiâ^robanda pro-
ferre: nonne mechanica veLmagica ars,quadam indul ta a
Deo potentia, h umanos oculos præftringen s^ quod n on
eft eflè mentitur , 6c quod eft non e.flè fatet.ur?Nonne et-
iam ipla Tomnrafopitisexterioribusrenfibushumanas a-
nimasailiduefallunt : dum pencinceflabiliterinfiriitas
imagines 6c fantaftica ludibria eis ingerentes , vêlant
dormientib us ea quæ fu n t, 6c prætendunt ea quæ non
funt ? 'Qmïâigiturvinümàliud efle videtür , ôcaliud eft,
f nam cum tangitur,vel guftatur, videtur efle frigidumÔc
humidum , qùod non eft:6çnon fentituc calidum ôc ficcum,
quod eft) : quiaremus aquæ immerfus fradus videtur
elle quod non eft , ôc integer non videtur efle quod
eft : quia corpus fpeculo yel aquæ oppofitum.corpus efle
videtur quod non eft,6c non videtur quod eft:quia maeireuus,
quff licetriaturalcmmollitieminlapideamduri-1 cavis, occultaaftefantafticamdiuerfiiumimaginumin
tiam cominutans,jn alienamfubftantiam tranfeat; for- j finitarem.ocufis|ngeritqU£enon eft, 6crerum veruate.n
talibus tegumentis
non fenfibus corporis, led ipfi animb omhe corpusper
-marri'tarnen prioremiôc Ipectem,. ficuc dé cryftaüo fupra
-dixijConlçruat^Sed lieu c nec de prapi glacée,nee.de omni
cry ttallo j hæc dixi : fie née deomni monris illius lapide
hoc dico,Ted de illo qui non de çcenoia,léd de limpidifli-
maconcrecus aqua, originisTuæclacitatem eriamin aliud
■mutatus non mutât.
Addatur ôc aliud non cohtemptibile,immo rei,de qua
agitur, làtis congru^ns de acétbexcmplum vt quod iri
Tàcramcnto pafllonis Chäisti , vtpote ad aliquid necef-
4àriam,uon defuitjin Tac^amenco quoque corporisChri^
fti, de quo lermoeft., vtique ad aliquid vrile non défie.
Apparetenimin illo quædam , etfi non fubltantialis,ta-
men accidentalis mûtatio : quiadum exriaruralïvel dulci
tneto,iD'nàturai i^redine.airH mp taacel'cit pn fub ftanmultipliccm
yifionem repraefentatqua'drion eft, 6 c talib.
inuolucris tegi t ill udquod eft:quid:mirUm‘fi omnipoten—
tis mifericordiaDei, milereri milerihominis 5c hoc mo-
do difponens, in aitarisfacramento pahis 6 c yintlpeciern
humanis renfibusreferuat: ytappareatiniplb lacramen-
to panis 8c vinum quod non eft , 8 c lateat oculoScarnis
caro Sc languis quod eft ? Poflent daridehis 6 c aliain-
numera exempla: Ted qUialongus elTe refagtb, nec ad af-
rumptumpropofitumhoeperrinet, fufliciantqu^diifta
funt..
Quae fi cui non fufficiuht, confulat 6cperlegat de hoc
lapramento magndrumypiuminum conditores. Quod fi
h'-irftdquaiitatcm cOmmurans, accidentia|ula forte née ipfi?curiofo animo’ fatisfecerinc \ nefeibduid
tvfóéCiem Dtiorem-releruat.Namauoder-ar nriit«i alii*3urJlnic « permutat,lptciempribrem.referuat.Nam quoderat prius d r C M J » ™ ^ te« n • * . ‘
caliduni6cficcani,vnaqualitatemuta'ta,fitfrigidum6c
fi ecu m. V jrd efi vi ( us i u di cip a d q u ielca t u r, no n l fi vin u m
oaturalecredet^r. Siguftqs accedat> acetum innatutalc
prohahitur.
Qaue ergo caufa vel non credeudi > vel dubitanditi-
b i , o cceleftiut^ arcanoru.m^ferutacor., iam remanet:
cum quod de<ilearis fiictamenro credendum fides ince-
riprimpcrabat,exempiisindubitatisfcnrasextenor‘non
iarrj,crederc ^Ted dubitata cernerecompellat V Fitdea-
qiia glaci^jdeglacielapis ; 'fitrurfusde eadem aqua fidi-
tus yel lalius , vt fupra didtum eft, la p is in his omnibus
fubftan tia m utata^, Ipecie referuata. Fit de vino acetum
aliud ytilius pérfuadere poflîm , quam vtfi Ghriftiânu.
éft,Çhtiftianæ fidei-colla fubmittar : Ôcfiintélligere non
poreft, fecundumlàcræ fcripturæ præceptum , crëdàtVt
intelligat. Quia in his crams tenebris ignorantiæ h umanæ,
non-fidesintelligéntiæfru(ftua,fcdmtelleél:usfrù-
^uffideieft ; fpluateiomnesdubietaris nodos^ dé qua
fuperius.cgi, potentia Dei, Quia incrcdulitatinihilreli-
quiéfle poreft , vbi omnipotens mortalibus conîulens,
fié volait, fîcpotuit, ficpræCepir, fie fccit ï cuius voluntas
ratio , cuiusomnlporentiaindeficicns,cuiuspræce-
ptum mi fèrario, euius opus miféricordiaéft. Sed quia de
his iam fatis eflê poteft: ad ea , quorum çaulaifta tetigi-
.nius,ie^crraIB^rJ_ ^ ê lîe crg ° » ô foci) cercaminis j- quod
. . . . . . ......................., • j;'; :- ,* ccepera-...■
m i •
coepçratis-.Ôcrie mente excidennt, qùæ diétafuerant ites
rare. Et quia de veritate facrificij Chdftiani fuiïicientia,
vt-credo,di61^ filnt,dici te cui idem facriftciüm, hoc eft,
vtiam dixi, éoqÂis6cfanguinem Rederupcork cærerft
inuidentes, dilopulisqui ccenæ Domini îllifà.môfæÔc
vltimæ anrepaflioriem interfile runt, tantum 6c nunquä
poflea nili tuncdatyincpncedatis.Quodfi diftertis, fic-
utnunc vfque dlluliftis,probónéc iliis tatum, riec nuiic
tantum hoedatum : fed fidelibus cunótislargnm munus
a la rgi co r e o m n i u m m u ne r urn , v fq u e ad co nfum ma t io -
nem (ecu 1 i præ parat um. Sed i n e ffab i li t eradm i tor, 8cad-
muansobflupefcOiVXide opiriio hæcinnafci ljominibus
Euang'elioD e i, v r d i eu n t, c i e d e n r i b u s pomic: cùm Chri-
fti verba h ui ç no u æhære fi co ntraria fie i bt p ofitafint, vt
fi ea dubia vel obfeuia pucantur , nulla eins eJoquia vel
priée ep c’a cetra,vel pet (pipua efle vidéaritur.Q^uidenim
eeixius , quid clariils dléi potuit contraeos qui corpus
Ghçffti ôclàriguinem perfacramentum tuncta’ritumfa-
tan ttfm data.aftruuntrquam quodiplcChrißüs
&c3hocfaciteinmtamconimrationem,p)xxCcnsafFuif'? Quid
tarnen in Epiftola prima ad Gprinl.ditic ?. Audite. Caltx,
income,benediäionii, cuibenedicinius-jnonnecommunicatiofan-
guinis Cbrifii eft ? Er panis tjtiem jrangimus, nonneparticipatio
corporis Dominiefl i Nunquid 6c ipfi Corinthij coenasilli
iam didqincerfuerunt ? His tamen ait iplc Apofiolusi
^onpotefliscaHcemDomimbiiere,&calicemdamoniorum.Non
poteftis men fa Bommfartkipesejje,' & menfadamoniorumNi^
d e t i s- A p o ilo 1 ü m p 6 ft a fee n fi o n e m Dpmini adfidem cd-;
Uerfum, calici benedidionis benedicere, eundemque
caliccm commuriication6m fimguinis Chrifti vocare?
Cefnitiseundem panem frangere, 6c ipfum panem par-
ticiparionem corporis Chiiftx diccre ? Auditis:Goriri-
,chips.poffc q.uideui caiicem Dominibibere,fcd non cum
cal ice da:moniorum?Pofle menfeDoriiinipatticipescf-
I le,led ripn cum^men (a daempftiorum? Nec Apoftolus cal'
mcri^Paulus confecrans corpus 6c fanguinem Domini,
! crens Dominiintei'fuic r nequeGprihthijidemcorpus
| 6ceuridem languinemde menlaDoiiiiiiiaccipienrcs, ci-
i demcbsn^intei'fticrunt. -Sed pärüm eft audire de fra-
! diomec^reftispanisloquentem,nilivideatisöcfrarigen-
t tern. Vnadie,diiB:Lucus in Adibus Apollpiorum , cum
i (ofiuenijfemtuadjfangendumpanem^tyfaulus dijptitabat cum
| eiiprpferfurusm crajiinitm^Et qmbufdarh incerpofitis | A-
fiendenpincpi^Paulwftangenjfäpanem&guJtansfafüfyälo-
| yfutMvftiueadlucem, in cripnUm profeäüseji. Sed li tie hoci
quod vltimum po!ui,dc ccelelti, liuede communipane
^•didum iit^videte,vtdixi,Apo’ftolum,
f thios,qui ccenae ifli,de quaagimus,noninterfueruntj Sc
tarnen corpus 6c languinem Domini acceperunt. Quod;
li non canturn de Apoftblo 6c Corinthijsi fedde vniuer-
fisaudoritatem Apoftolicam vos conuincentetri audire
-valti'$-&a^yXme,^icufHjue,tttimanducaueritpamm velbi±
beritcaiicemDominitndigne, reusefit corporis &fangUinis Dd-
j »«Ki.EcGorifequenter. Probet <*«fw/,iriquir, feipfum homo,
i & jicdepaneillo edat,&decalicebihat. Quid vos adilla?quii
; cunque,inquic,mahuu£auerit,quicunquebiberic. Non
hicvelille , fedquicunque. Erprobet feipfum homo,
j non tantum Gorinthiushomo * non Romanus homo,
I non Grtecus hOirio, non Lacirius liomo , led homo. Et
1 quid aliud quam omriishomo ? Nam quod 'indefinite
j polim, qiiidaliud quamirifinitum hpminem ofteridit?
Oilendit igiturnori vri urn hominetri, fed oranem homi-
nem ,quia in firigulari h om i nisuu m?rp pi urali catem in-
: telligi volUit o mrii u mh o m in am. Quod li itaeftjimriib
f quia Tta d l, er r Px' i m pi usu o nta nt u m mortuus | lederiam
I lepultuseft. Si ennii ednftat hoc riou de quolibet horial-
j rie,fed de omni homincab Apollolo diclum : falfiuri eft
i quod a i^o bis didumeft, de his can trim quieten« Doirii-
I niinterfuerunt hPedidum. Sed verum eft, audoricate
j Apoftolicahbcdoccnte , non hps'tahcum, de qüibiis
concedias^fedquofcunque,hoceftiomnemhomincm
ppfleriianducaie panem Doiriini, 6c hiberecalicem Dor
minijhoceft, lecundum eundem Ap oft pi u m, corp u s 6c
languinetn Domini. Igiturfelfum eft quod 3 ixiltis, ill os
tantum qui cren« Pafehali mterfucrunt , potuifleacci-
pere corpus6c languinemDatnim. Etlicetin Jibc-quod
probatunieft de omni homine | prob'atum lit 6c de omnitempore:
difeipuiis fiiis'præcepit,dicens, Hocfaateinmeam commet
morationeml Nampoflquam dixit,Accipite& comcditCyboc
èJtcorpus me am : Sc\dctif>ite m bïbite3biçeïlfanguismeus • fta-
tim quod dixi,adiunXit-. Hocfàcïteinmeamcommemoratio-
nem. Quo modo ergop ote ft dicifemel tantum fàdfcum-,
6c Tem elpræ Tenti busdat um fa crame ntu m j cum nullum
Apoftol or urn ex elude ns , n u 11u m te m pus - ex ci piehsv
Gh iilliis'dixèrit,Hoc factie in meant comemorationem î Q u à -
modbigituu andet hæreticus diceré, Nolire héefacere :
,cùmGhnftusimperet,dicehs,Hocj^ci«?;!Hoc^plaiiènon
aliud i h o c idem quodaccipitrsad comcdcndum, quod
fumitisadbibendùm, corpusfc-il.méum Ôclangüinem.
Hôt,inquam,^i«fei» meant commmorationem. .Qjtjd vitra?
quid vkracettè quçiétis?Ecce hocfolüm Si breuiflimum
véibuni,multa & pVolixi(Tlmaerroris vèrbadeftruic : yt
nili ex fuperâbundànti oün fitylterius necefl'e quærerè,
vndç nequam holtis debeatinterire. Non enim foliirri-
niodo âixïtyAccipite&çomedite,vcl,acctpite&bibite:Ceà2Lâ-
didit,qùôd accipitis ôccomeditisj quod accipVtis ôebibi-
tis^hocfacite. Si hoc itapft,falfum eft,quod à vobis,c> hæ-
re ci ci ,di du m e ft , t un c ta n t ùm h ôcfacra mentü à C(l)rifto
datum,tuqc tancùiri ab Apoftolis fufeeptum : quia quod
fçcit,eos face re præ ce pit ; 'qupdçis diftribuit,hoceosa-
lijs diftribuere voluit.Sedfortafîehis qui præfentes tune
erant,&àChrifto'iftaaudiébâht,non alijs,'hæchiiiusfii-
cram entico nfi cfe nef i 8Ç:-di,Tpénfandi poteftas data eft.
Q^pd fi verum cft,Apôftolis tantùnxi & bis qui à Salria-
iM4w.rô^,tpi-eaiidiérûut,præcépcum eft. Iteinorbem vnïuerfuniifrie-
dtcate Euangelium omni creaturoe: nec doeere omnes genres,
necbaptizaréalicuipoft Apoftolps licuic. Sicutehirii df-
d u m eÛAieydoceteyùdprizatcjrailicatçAic didu meû^Hffcfa^
cite.V nde quicun que poft Apöftolos præd ica u i t, docu ft,
b ap t i za uitiqu i ànul 1 i a li jqu am p rç fe n t i bu s t a m üà G h r i-
fto iuflùm.fuerat,malefe.cit:quiâ nec eius dodtina Chri-
ft ifui c, ne ceiusbap ci fin us C h i ftifu i t. Nam q> à Chrifto
præcèptûmauClùafum non eft , confiât quia Ghrifti npn
eft. Sicuc enim dicit Apollo lus. ‘QUomodo. pradïcabunt riifi
nüttanturi ficetiam quo modo baptizabücniii iniügatur?'
Quia ergo nihil in præceptis iftis, vel fimilibusd Clirillo
dilcretümeflr,aüt dateom niahæc folis tune prçléntibus,
6c auTeretis léquéntibuscum bapulmo,'. 6caltaris làçra-
mento co t u inEuâge lj um : autfi baptilmum ôcEuarigcliu
feqücinibusconcefl'eritis,rieceflaiio6calcarisfacramen-
tùm cpriGedétis. Si enim,vt didum eft, nulladifcrccio in
p ræ cep ds i fti s fa da c ft,a u t iim ul om n ia p tæ Te n tibus tan-
,tu miulfafuiu,6c lequencescxcliifi Tuntiaut lifequétibus
aliquidhorum prçceptüeft,conftatquia6ctotumihiunr
dum eft. A ut i gi cur da b i b’s folisi 11 is al car i s faqçarn e ri tuini
'6c au fe re tis bapdfmü; au t fi iftisdèdcri t i s bap ci fmum{vè-
4it(si n,o|inssdabras6calca{is.(àcratnétu>mvScdquid.ope-
ro{*di (putaciPni opeL'aimpçndo,eùm tanta de facilHufr
■fragetur àüdoïitàs:y.t éa apparente, ftatirii vana ldquéns
côcicelcacimpietas?Quidenim?MuquidApoftoTusPau-
luscGen.æilli Dominieæ,de qüa 1 oquimüt,i nterfuicîN ü-
quid quarido di.Tcipulis didum, eft , Accipite & comedtte,
boc-eft corpus meutn | 6C, accipitecy bibite, hic eftfauguü meus:
audite tarnen verumhuius facräirient'iconfi-
.cie n di&Tum c ridi poteftas illitarit u trite mpo r i »quocce-
n ai 1 la c el e brata eft, d a tali t. L o qtie n se n iiu idem Ap o ftp-
lusderhpe lacramentojöc inde fidcrn paiiter Sc mores in-
ftrttensdnrrodueit Chriftum diftipulisdicentriin. tiocfa-<
citequotienfcunquefumitisjn meamcomemorattonem. Et Tub-
iurigit Apoftolüs verba fuai 6c dicithis quihus Ipqiieba-
tur.Quonehfcunqueemm manducabitispatient butte, &caltcem \
I bibefis}7norteDotbmannunctabitisdoneiveniat. Quiddicecis
I adh«c,qüidicitisfcmcltantühocVadüöcdatülacramri-
l türri?Dieitisyps lemeltantu s dl'cit Ghq^lus 6c Äpoftölus
|eius,nohfemel,nöbisVnonter,autquaccf,riöeenties,aut
Irilillies tantü,TedquPtienfcunque.Multädiueflitas inter
•femel 8c quotientbuquc.Hicnumeri priri ci uiri^ ib f n urn e-
I riisoem luperans riumeru.Hiclingularitas,ibi multiplex
I infini ws.SedjVt dixi,vos dicitis renicl,Chrift9.6cA poftoi9
I eins quotienfcunqj.Vnde videridu,necmultd conamirie
. . . . V Ac ~ * ’ opus