S.feiriVeneràbilis K^ibb.clun. I X. II ies& virtus Altißimi obumbrabit tibi,de in qua,iuxtaHieröny-
mum, tota diuinitatis vndafe contulit: verum certeilli in
aduentuSpiritusfandi die Pentecoftes fado fup'cr Apo-
ftolösialiquid gratiärülh audum finSic enim ptoponis.Si
aiiquid gratiae fupra, quam priushabuerar, accepit: illud
accepi^qubd non habuit; Quod fi habüic,nön äcecpit.Et
fi non vccipiaris, cum rrioritimtsadueneris? Hsec vox met*] addis.Nec tarnen credimus,quod ha»c ex^iqud lenptur?
eft. Quod Paulos Antonio,hocego Pontio. Rogas &mi- darin®fonte deriuetur opinio. Acftatim.Si enim tota A-
naiis,8c ciipiecibus iniiuiam fäcis. Mellitum quidem,fed | &uum Apoftolorum hiftoriä reuoluamus, nihil in ea vn-
tameu gladiun?exeris. Nifi tibi prouideam^ndidam de j de vel leuiflimam conieduram, ne dicam huius rei argti-
eario minaris. S6d quia cum Deolitigärenolo, nee tutum mentum quis poflitclicere,yt arbitror inuehienaiis. Nam
Bjjhiefttam vahdo obuiaretorreti: neceffe eft cedere fortiori,
jncuioitüpbtenti^connfus,potentem impotes,for-
tcpidfe Jrilis,pauper diuite non vereris. Obfecro parce minis,
parcatvt ipfe Deus,non tan tum rhihi^fed etiam tibi: vt
öaobispeperceris, parce tuumfiicilius mereatur audiri.
,E P I S | 0 L A VII.
Venerabili & ebarißimofratri Gregörio,Prater Petrus hu-
milis Cluniacenfium Abbitsjonfiderare m'trabi-
InulelegeDei. . v
/ ' “'V Audeo, 8c vt dignum eft, vehementer exulto,quod
cum ex audotitate Euangelica plcnitudo omniu gratia
rum fueritinMaria,iri cuius catnem tota fe diuinitatis yn
da contulir,8c fingulari ac infolita veneratione ab Angelo
falutata,gratia plena, fpirirti in earn fuper orririera creatu-
ram fuper ueniente, 8c virtute Altiflimi obumbratafuerit:
mirum atqj ftupendu mihi videtur, quomodo alia fuper-
ueniente gratia indiguerit, qua: Dei filiiiriiiU vtero virgi-
nali de Spiricu fan d o concepit. Confirmandi fane 8c cor-
roborandi,Spiritu fandbadueniente.adhucinfirmi erant
Apoftoli,adhuc carnales&diuinor.um i(acramentoru,qu?
per orbem terrarum fidelium mentibus infundere dt be-
bant,minds capaces.Et quia in omnem terra exitur us etat
intecinhumerabileshoftri temporis miferos , pene f0nus eorum.&in fines orbis terræ verbaeofum,congruu
tçfoluro beatum inuenio. Huiùs tute beatitudinis no ego* erat, vt omriiiim linguätugenera cbgnofcêtënt : ne in na-
noutfs prædiëator fum, neca me primum inuentalpquor* tiones gentiuiü miffi, iihguärüm Varietatèm aliquatenus
fedyocem Chrifti Domini cui in te , quimembrum eius ! jgnorarent. Nunquid dicendum eft Mariam cu Iofeph &
.es^npn incongrue transfundo;qua loquitur in Pfalmis, In j puero, Angelo in fomnisapparenté, in Ægÿprü prbfedä»
Mpitehbiifiriptumefide me. Dicit caput, quod verum éft,dë ^ ante hune fojgmriem SpiritUsfandiaduentum^gyptio
[ïe.In capitëlibri feriptum eft de me. Dico 8c ego, nec falli
me credo^In capitelibri feriptum eft de te.Si enim beatus
didtur in capite Pfaimorum, cuius volücas in lege Domi-
ni.cuius meditatio inlege Domini, die ac n ode eft: cur e-
go të beatum non æftimem-, non diçam , non præ-
dicem , cuius volnntatem in lege Domini 9 cuius me-
ditationem in lege Dom in i, cuius oculps in legen-
do legem Domini ^ cuius os in fonando legem Do mini
t cuius non folum' articulos s fed & omnes artus in
fcribendo legçm Domini node ,ae dfe pérfiftere.imb de-
fiudare video • Beati, inquit alius Pfalmus, quifcrtitanturte-
flimoniaem:intotocordeexquirunteiwi. Nonneigiturfecuri-
dum hasfententias,nonmeas>fedSpiritusfandi, non ho-
mmiSjfed Dei, iure te beatum.prædico î. Quocunqi enim
mbhegocia traliunt, quafcuhqj domosadirc,? quæcunq;
pene tfâlia vei receflus doinorum penetrate cogun t : Gre-
gorium cum fermonibus, Gregorium cum Epiftofis, Gre-
goriuracum diuerfis tradatibus, cum infinita feedaru vel
librorumcongerie inuenio. Iftisvndiq; ac femper-latera
cua amb iri,fi n us impleri,gtemium grauari affidue confpi-
cto:& Mbnachum longe melius ^luniaci, quam querali-
bet Philofophuni in A cademia phuofopbantem ftupeo
Gejrno languidoSifenetues & miferoS orbem terrafiim .itn-
pleuillè: non Deo, fed fibi vacarej ftudia üegligere, talën-
tum iuxta rnagnurn Gregorium in terra abfeondere: &-fe-
cundumalium quendanx.cumloquendoÿel feribendo
quammaximeprodefte^poflent, veluti pecorainutilivita
filentk>tranfigere*Sed quidjeft, quoddixis loquendo, vel
fcribendbicum vix etiam Iegendo fefead diuina ftudeanc
animare?At tu non ita,quiiuxtaHierpnymum dicèiïtêm,
Amaftudiumfcripturarum,&carnisvicianonamabis:nö
folumàte hoefando ftudiocarnisviciacxclufifti,fedin-
fuper gratiarum 8 | virtUtum fpiritualium fruges de prte-
mifto feminèinmpltam meftem confiurgerecoegifti. Vtk
näm certe^ytinàm-ficmea mitigarenturnegbcia;vtinam
fic fè offerrérit ocia,vt tecum frequenter talia mecfitâri9ta-
iia tradare, & meditataactradatà, poflem tibi verbo-yel
fcripto quolibetcommunicare! Interim quodinftat,aga-
cpr.Propofuifti trfa capitula, trefqj de tribusipfis quæftio-
num nodos implicuifti; meq; ad diftoluendum ipfos, Ve-
lut folutorera idoneuni elegifti. Çupdquidëm neq; in a-
lijs ego fum. Voluntatl tarnen tuæ, & charitati, qua tibi a-
ftringpr»prb pofie deefie nec debeo, nec poffiim.
Puma propbfitio tua eft, qua te & tecum multos alios
mpuèti aüeîisiytrum beatæVirgini main, cuididum eft
Aüegratia plena, atq; adiundum, Spiritusfanctusfuper ueniettn
rumlingpamignorafle? Hjeccerte verbatuafiint,qu£eex
epiftola mihi ate miftaexcerpfi. Hse,c verbal 8c expattevi-
deturqujerere,vtrum aliquid, vtiamdidum eft, plus.gra1
tiae fanda ilia Virgo 8c mater Domini in illo Pentecoftes
die aCceperit: 8c ex parte velleafttuete, quodnihilplus
quam ante habebat,acceperir. V
- Quodvtabfquepraiudiciofaniorisfortefententi$lo-
quir,vtru ita,an aliter fitj clatius videbitur: fi gratis a gra-
tijs fecernantur,fi maiora a minoribus Spiritus fandi cha-
rifmata diftinguantur. Maiora veroSpiriiusfandi charif-
matadico, qu$ ad perficiendamiuftitiamhominis pertinent,
vteadequibusAp o ft o 1 us fer ibi c(Nuric auiem maiientj
fidesjjpesjharitasy triahoc. Maiorauiem bis ejlebaritass De qua
ipfe alibi apertius.Cfo4nnw,inquit)tfe‘c0nfepuro,&cohfcientia
bona,&fide nonfilla. Htec eft ilia charitas, non tantum faci-
ens, fed oranino perficiens iu ftitiam: ad quam cteterae vir-
tutes iuf|itia|cooperatrices, velut ad matrem filise refpici-
uiit, de cuius radice exoriuntur, de cuius ftipjte veiut fruT
duofiffimx arboris, ramoru m infini tas f peciofa depeder.
Ibi caftitasdbihumilitasjibiveritasjibifirtceritasjibiobe^
die n tia,i bi o mnis iuftitia. Lege Apdftolfi, 8c inueuies cse-
terafingilIatimexpofita.LegeEuagelium,8caudies Chri-
ftum,fn hdc vmuerfa^Lexpendet, &Propbeta.Hoce{i charifma,
maius omnibus charifmatibusihaec eftgratia, maior^ vt fic
dicam,omnibusgratijs. Hxc eft,inquam, ilia maxima 8c
fuperexcellens gratiarde qua Gabriel beatae Virgin! ait, A-
uegratiaplena. Hac gratiafranc ii ngu larcm virgi ne matem-
poreprolata: angelic*falutationisfic plenam vel repLeta
cfle in teliigo: vt ei aliquam creaturarum, fine tetreftrium,
fine cceleftium prasferre nefas fit, conferre infuper abfur-
diffimum fir. Hac virtu turn vniuerfaru gratia, cudis crea-
turis excellentius illud omnipotentis Creatoris, non tan-
tu fpitituale,fed etiam corporale hofpitiumimpleri,8c or-
nari decebat: vt fapieria Dei, quae fe deledari per fingiYlos
dies,quf fe ludere in orbem terrarum,quae djelitias fuas ef-
fe cum filijs.hominuperSapienremiatetur:qus nec dele-
dari>necluclere,nec deliciari,nifi in.facris virturib.8c fan-
d is aftedib. poteft, in- hacfanda Sc fuperccelefti Virgine
matre fua,prae cundis hominib.vel Angelis virtutum gratia
plenajmSgis deledaretur,luderet,delitiarerur.Pr.'E cudis
plane creaturis,Sc in terris virtutum gratia exbrnafi,8c
in cceli^iublimi gloria ilia detfliit clarifican . quie fola inter
omnes creaturas.marris Dei nomine meruit decorari. Na
multi dicantur Martyres Dei, cu multi dicatur Apo* i
ftoli Dei, cumulti dicantur Prophetae Dei, cum multi di-
cantur AngeliDei, cu multi dicantiit diuerforum ordinu i
fandi
.Cor \j
.Tim. I
A
Htmfr
lacob.i,
I .loan, I.
_____ _ - , , ■;___ _____ ÈpijlólarumLib. I I I . itiBSk
t é diio fi'.
YttiïusBriirs {liCGncdifctetione'rpiHtuiim.fiMgcncflb G&uiinffr fi.
dqininansitjdomo: Gci|)^ciusifla^crvircutibus Scgloria I nemterprerationcIcriSonumlalnatipolTuma fin^chari
con family poft .pfum in eadem prindpatetur domb’.Sk- , | tbtc & ei cohictcntib.ra^is virtmibus-non poiTbm Maioucigltureft
inipfafirigvilare,ac(qperomniapqft Deuyncfe^acrgo funcsfinequib.(a!u5nooeft:minDradicttnr[ir Gn-
mcnmatrlsDeiilcacft^pgularls,&Gipcrod)niaport Dc^ , gaibusfalusintbaiacIFe-p^eft. Vnde quantöadilia'ma-
mcerris,tan ctElisgcaccaS^lbriaéiufdemm'atiisDéi.ynijdota,nihil,vtiinJlKf.diePehrpcoftesiadauaumett'b-ate
dequanmniadillamgrariampcccinec, qua per Spiricum V«gmi: quantum veroadifta minora, Apöftolisquid’êo
lani^um&vJrrurem Altlinmiivrpöteeónccptriceniigetïi- mniadpraiunt,fednqrddvtrum&bedreVireini Decebat
tricem,acnutricemomnipotentisFdijDei,éadecuirpur- 1 enim,vtillis,quömiiifohusexitu,uSerïtinoibem Gent
gari,tandtincari,glonficarndlePenteCOftes nihil ei additu | &mfefctipfifti,tettarn,&qnorumVerbaperueniiirierat
cretó,lmo ablq; omni hteGtauqne.confltniq. Quis enim in Hbesoibis tetrarum: daretnt fe tmo'M&ti* darecur
lanteapitishocvnquamvelfufpicatipbtnit,vtqu'antaad^tmofticnti>idateturgtatiacotatfgna,darentucoeneia
aj/quau' jWttcm^thitiqjE»jat,lMnn] .»niBSfn
ptlonem;&deipfaNatmitafe,aliqnagtatla:porfioctad- ; fariaefl'eiudicauitdonotnmeocundemdiflribntoiSpifid,
ta in e n tcum iplam qntclfta Angelns gtaciaplenaffl di--' 'tu s fanaus. Adiefla eft eisab eodem SPiritu Dei aninfbft-
xent? None hoc abfurdum.imo nefatinm eflequilibet et- ; fas cptdium: fine qua nihil profuiifent Vniuerfaffl genera
1am valde brucusaduertit.vt concipiens.vnl patiensDen, 1 linguarum. Cjuid enim ptodeflei Dcritia lóquendifi non
lmpetfeiftafuetit: póft conceptionem veto vel parfüm di- , adeffetvirtusaudendi ! Quid plane wWlTef mu’ltiplex
uinum ad perfeaionenyinte non hdbitam perucneiit! ; liientiavetborum,nifipelletetur tjmiditaran'iSotnmsVt
Qms hoc non tantum abijpiat, led non etiam exhorreaci igitutfortés'& inuincibilesanimoeiRni.lbdutilunt ’ficut
Nihftenitn.eivfqiadvlt.mumvitïmortalistermmü,gta- Ohnftuseisptómirerat.Vittuteexalto.-neiniuticorlBan-
tne perteóincisacceflit,quod Deumconcipiens&panens batisgentibusapparerent,&ad quod mittebanintpraidi-l
nonhabuinquiaexquogratiiplenadidaeftjfemperea-^ r
dem gratia plena permanfifïè,abfq;aügmeilto aliquo
dendaeft. Quod fi nullo.teqipore vitiefua? , pbftfkpc di-
ftam Gonceptionem vel Natiuitatem, ei. aliquid praefatae
gratiae additum eft: nec die Pentecoftes ipfun talibus ali-
quidadiunótum eft.^uia eni|u quod plenum eft,nulla ex
parte Vacuum intelligitur: nihil ci addi poruiflè cognofei-
tnr, quaeplena gratia pr«dicatur. Quid enim virtut ü fpi-
ficualium adiuftific^ndam vel frnftificattdam ahiina per-
tinentium, die illo Pentecoftesaccipetet, qua:intefcjete-
ra hocinplenitudineeuangelizataegratiaeacce^it., quod
nullus Apoftolorum vel die iam diwo,vel aliqiro vitae Cux
tempore accipèrè meruit? Nä licet magna 8c immenfa dona"
Apoftoli ea maxi me die a datore gratiaru m Spiritu Dei
acceperint; nullus tarnen illorum ho^ donum meruit, vt
in carne mortali vfqjäd Carnis morté abfq; peccatoomni-
;no eftepotuerit. Hinc verba ilia Apoftoli Iacobi profufä
funt,!» multis bffendimtu omnes.Hinc&c ilia IoanhiSfSidixeri-
nm quiapeccatum non babemus, nos ipfisfeducimiu: & veritas in
nobis »0»ejl;Hine 8c ilia magni Apoftoli, NihilmihicOnfiins
fum-.fed non in hociufiificaiusfuin. Quod ergo nec die Penter ;
coftes Apoftoli acCipere meruerunt.-hb’c multo ante Pen-
tecqften fenrïporé.dëqua agitur matèb VirgUjaceepit.Vfij
de Auguftinus Contra CceleftiumPelagianum,in librode
perfcäione iuftitia: hominis: Cum de peccatis,'inquir,a-
gitur,nullamprörfusdematreDominivolohaberi-qua:-
ftiohem.Vndeenifii fcimus,quodeipliisgrari»Collaruni
füerit advjncendum ex omni pacre peccatum .-quaeconci-
pereaeparere meruit,quern conftar nullunxhabuifiepec-
cat Ü? H ac ergoTancfta V ii gin e éxcep ta,fk>m nes fan <ftos 8c
fanftas dum hie viuerenr, congregarépoflemus,'8cinter-
rogare vrru efïènt finepeccato :fine dubio refppndiftent,
quod de.fe loannesetiam Appftolbsait. Sidixermus quia
peccatu npnhabemus,nofmetipfosfeducinm:&veritas tn nobis non
efi. Hucufqj Auguftinus. Nulloauté p%(ftobffe potuit, vel
debtiic,ipfa rationehbc i p fum vociferante,v tSpiritus fand
i facrariü, filij Dei reclinacormm, totiusdeitatisfolium,
qualibet veiparuapeccäti nubecula poftmodü fubintra-
ueric:8c cor illud concepta: deit4tis lucepra*fulges,ahquis
vel modieus tenebrofie cogitati^nis fUgax fairem voJatus
fufcauerit.Ergo fecundü ea qua piarmifla funt, beatcema-
tri Virgini,necdiePentecoftes,nec aliquo poft Coeeptio-
nem filiyDei die,qu^an cumadm aiora&fu pradida gratia-
riuji döniperriner,nihil additu eft. Sed ficut einihil addi-
:tura in maiorib;confirmb:ira ei aliquid in mifibribus for-
Carë fufficerentjipipjetafunt oraeorum omniumrqu^ fub
ccelo funtgenrium veiBo. De matre autem Domini quid
^icerur? Quid dicetur,& dealijs fandi's rnulieribus, qqaS
fuiflecum Apoftolis tempore iliiii's magni aduafrus Spi-
ritusfandi,qiusnegarepoteft?;C^sfi¥gare,inquairi,po-
,-teft eas tempore illo fuifle cum Apoftoiis,cünvdicat Seri- i i__
ptura, Quod regreßtpoß Aßenfionetn Domini Apofiola monte S p i
Oliueti Hierofolymatn venerunt, &afcenderuntvbi manebant Petrus
& Ioahnes.fyreliqut,^aeftafim fiibdat, Hi ortines erant per-
feuerantesvnaniniiter in orattonecum multenb. & Marin matre
lefa&fratribusemï Nêq; euimdicipoteft,qubdhstvna-
'nimitasorationis difcipuloVum&mulierumfandarüdif-
folutafuerin vfqj ad diem ilium , quo etiam per fignavifi-
hilia fuper Apoftolos 8c alios credences^ Spiritus diuinus
defeeridit. Quod fi vnauimirasilia & perfeuerantia ora-
tionis.aclocijvfqjad diem il!umprótiadaeft:vtiq;matèr
Domini,8c m u 1 iercsi 1 la: Sa 1 uatoris difeipu 1 cu Apoftq-
’lis&alijscredentibuspernianferunt ruecabipfisyfq;ad
fa cram ill am diem d onisecelêftib. infigperii recefle,runt.
ibi plane erat iam dida fäh^ä mater Domini : ibi Maria
Magdalene,Iacobi,& Salome,8c exterx qua:, vt Euange-
lium loquitur, ëu’m^fêcut* hieran t a,Galilia,mihiftrahtes
ei. Quid igitur ? Accepit fanda ilia virgo 8c mater Domini
, acceperunt 8c aliae beatiérnulieres qute aderant, eämj
qua Apoftoli,gi atiam,yel munera Spiritusfandn Actepe-
rtiht maioré fafidilkatipnem? Acceperunt maiorë, quam
habuerant,cordis conftäntiam? Accqperunt èande quam
Apoftoli linguaru m grariam?Etde beattaquidem Virgine
fiupradidum eft,8c onvmno certu eft,quod ei nihil ad pu-
ri^ri^^ihil adfandificationis, nihil prbrfus ad omnium
virtutum fpiritualiumperfedionëacceftèrit. Nihil enim
èi augmenri adiuftitije yelfanditaris plenitudinemiper ilium
Spiritusfändi adueotum accedcrë potuit: qiiam ante
ebneeptumi &jnconceptufilij.D virtiiju fatfdificatione
& perfedioneidem Spiritus adimpleuic. Sed
nec dealijs bonis mulierib.dubmm eft,quod eis rhultade
fimift virtutum gratia,ante ilium Spiritusfändi aduétum
deerant.-quarumimperfedionem idëSpiritus, qui fpir'at
vbi,vulc,8c proUt vult, freundum merifuras fibi tahtü no-
tae doriatibnis fuae perfecir.Cum enim Apoftdlis ipfis ant,ë
diëillüm plurimade perfedione defuCrint: non mirum fi
mulierib. illis multa perfief^nda réftabat. Acceperunt ergo
ill* gratiam,quam pfius^iion habuprant.^c ficunn eodem
Ipco;cum Chiiftfcdifcipuljs fadbde ccelo repetefo-
nbinuent® jfuht: ficnecab.eadem^ollata Apoftofrs; gra
teadaudurn,non nego. Quæfint vero.illa minorâi&fçpc j tia, quantum ad ipeciales ahimi yimitespertinetf^efu-
fatusApoftolus docet.Alij,a.ftidaturperßiritumferrnofqpien-. fx funt. Sed quid de miraculjsî.Quid 4 e lingufs diuerfis?
tU^lijfemofcietia.alqgratiacuratißnUjfilypropImia^Bjdifcre- ■ Etiftacum Apoftolisbeata Virgo, aCmulieresiam did®
tioJpirirUUM, alijgenera linguarum, alij interpmatiofemûnü: Sc j acceperunt? Et aliorum quidem miraculorum poten tiam
fimilia. Dicuncutvero minora refpedh maiorum.fupra- difcipuli Chrifti,Sc ante i^uspaffirihem'Êfteperûripbæ-
rcriptorum.-quia maiora ilia fine minorib.iftis faluare pof- I cipiente ipfo,infirmos curate.morttm fufiitate leprofos mudate,
_______ _______ I____ . ' . , ,, . .__________. , dxmones