hocasÉoTHuïc vanitaci fubdica eft creatura non vorens. in paire,8c parer y u o a^ lib i planiusdicit.Egd E
P»mffionc»liumfccmèôrarepoteft1qaiinttiitmino & parer vnum furtiu^Coalubftanr.ahfas en^oa vtnq; ^ B U
inrerficit cos canquam pcccatores terra, qui paruulos j eM t«m ÿ n » l« e to e r e .D eT n u il^ ^ p e t t o ^ p
fuos occiciit ad petram. Sanè faffidunt ifti afeenfus ad ! audi quid dicatreret rareras magis d lt ó u s . Tres font,
. . . V. V y C _ J fiiîtSBeîâr l u n ' .n u t n aA im n n ihm r i a n t in c c e lo . P a r e f defcendendiim in montem Domini. Sed funt-quida i& rlllU S ,OC oD iri'
nolentes fnpcnpogarc.nec tantum Talentes regnare, led
&cum Domino iudicare. Hi funt, quiomniarelinquen-
tes fequuntiirDomjoum, quibus mundusciucifixus eft,
&ipfî mondo.Hi funt fenatoreskerrç,cum quibusveniet
DDoommiinnuuss aadd iiuuddiidduumm,,&& lfccddeebbnnnntt fluuppeerrfleedaeéss dquuoocujce- oicaure. «luimxe iuuc “ “ — :
dm iudicantesduodecim ttibnslfrael: Sc quiaaudierqnj, j jirentoreriim & verborum propofuit, magis lnuoluens,
' ra— c, ,n,n,r&Ant rife, varie Sc vende omniaV Gratias.ergo agtmus tlbi D omineielu,
isinc obc-
dientia
ix ad pet
' Fefti
Damon
plusreli-
giofos tc-
. tat, quam
faecula-
'H/tb.i. i6
Iob.^. 10.
t ill! IUUIWIIH.OUUU-T»--- ----------------~ X ■
à Domino, Si visperfedus efle, vade 8c vende omnia,
quae lfebes, &c. afeendunt ad coilem petfeiftionis, ad
quant fadiioi&compcndiofioreftviaobedientise.exfra
quam vix&raro per jpifti fiunt.obedicnti'a enim tanquam
Ctucispatibulum omnia.membra hominis immobiliter
aftringit.non enim poteft ambutarc,cum velit. polira
eft cuftodiaoriéius.ficardaûfunt membra, nelicpateis
débitaexplereofficia. Viaum.habitum.inceiTum.geftum,
iomnum,oratibncm,exbortati6ncm,leiftionem,
non in firo, fed in al terius arbitrio conftituit. Tamenin
hoc cotie poliras inceiTanter dicat. Ne nos inducas in
tentationem, idèft ,induci ffnas. contra tales enim ad-
uetfarius fe totum effunditadtentandum. omnia arris
fuæ experitur molimina. nihil, quo tcntarepolEt, relinquitintadtum.
Qupseniminmundoquietepoffidet.qui
tanquam pulgis çapiun'tur à facie rerrae,non multumim-
pellere labbrat ad lapfum-Igdi enim per fc in praeeipitium
currunt, fed nititur ingetitum femper; optimos quofij;
perfequitur,yt comedat bona terra , lecundum illud.
Cibuseius cibus eledtus. Et alibi.Fenumficut bos come-
det.fcnum tenuiflimum. St aliter nequit, faltem ad cui-
men virtutum Unit cum line impedimento alcendcrc,
excollit in populo gloriam nominis eius, v.t bono odore
nontinis fui laltem deleaetur. Ttanlcenfis hiscollibus
intret viam perleucrantiæ ,& àlcendet in montem D o
mini. Hæc-eft via Domini,iuftiincedunt peteamcun
exultatione,tollentesmanipulos Ittos. Ib. videtur Deus
Deorum in Sion,non pec fpeculum, fed»d oculum.non
in snigmate.fed in facie. Ad quam Tifioncm rêçipiat nos
Iefus Chriftus Dominus holier, iudex nofter.qui Tenturus
eft iudicare viuos ôc mottuos , Sc ftrculùm pet i-
gnetn
D E S. T R I' N IA
T Ei
«UUIljUlUUSVUlHllvno.lv. W ---------- ----
quiteftimonitïm dancinccefo,Pater^ Filius, &Spiri
tus Sandus, & hi tres vnum funt. In vetëri etiam tefta-
mento eolçfemduos de Trinitate arciculos reuelauitfilius
Patribus noftris, licet paucis, fed longé aliter,quàm
nobis.Jllisenimarrieulum de vnitate ëflentiæ apertèin-
dicauit., Alium ver6 de Trinitatefierfonarum fub vela-
J11CIUU ICillLll VA- ÏUUUlUUlJllwJ/uluiijui.g..... —------
quàmeuoluens. Gratiàs ergà agifnus tibi Domine Iefu;
quiabfeondifti hæc à prudentibus /8c fàpientibus,&re-
uelafti ea paruulis.,Tamen reuelationis iilius caufe fuit
hæc. Iudæi foli in pultu vnius Dei in medió nationum
habitabant,quae plurimorum Deorum raptabantur er-
rore. Si ergo auditent,vel legerent tres perforias in Dei-
tàté,i,nfultarentludæisde numero Deörum, imôôcplu-
res exIudæis craflæ ceruicis eadem charybdi de faciliab-
forbëretitur. Inde fu it, quöd Septuaginta interprètes,
qui totum canonem veteris teftamenti Régi gentili
tranftulerunt, vbi de Trinitate occurrit auâioritas, aut
^am inextriçabiliter obnubilauerunt, aut aliud inferén-
do mutauerunt,aut penitus prætermiferunt, ne Ægyptij
piures Deos coli ab Hebræis arbiträrentur. Inde eft,
qüod ,çum Legislator aperte de vnitate Deitatis dixçrit.
Audilfraèl, Deus tuus ynus eft.de T rinitatèinuoluit, di-
cens. Fluàius egrediebatur de loco voluptatis. ita quod præcer
ptor Academi®, Platonem loquor , qui totius Pbilofpi
phiæ fuæ fublimitatem ad inquifitionem Deitatis inch
nauitjCumlibros Môyfi àttentius rclegiflet, gloriatus le
maxime ex hoc loco inuenifle vnum, quod opèrabatur
omnia, & alterum, per quod opèrabatur illud: tcrciùm
autem fc inuenire non polie non diffitetur. ï®cd eodem
fpiritu , quo feriptum, reuelatum eft nobis/inyfterium
Trinitatis; Fluuius quippe egrediehs, filius eft genitus
de quo propbeta, Deus nófter. Fluuius eft gloriqfus cxi-
liens in terram firientem, qui & fons dicitur apud Salomonen*
Cur lu.
d*is tnj.
Âcrturn
Trinitatii ibfcuri
l^ropofi.
S E R M O XXI I .
FL y VI V s egrediebatur deloasmluptatiiddirrigandamo-
^ mmnnemmfu fuppeerrffiicetieemm tteerrrraa,; qquuii iÆdiu—ide.b..a..t.u. r ..i.n quatuor capita.
Verbum Domini, eft, qéoa audiftis per os meiim.
Cibus grandipm eftverbum noc.cibusfolidùs, & firangi
necefle habet, & rnafticari, vt transfigatur. Per Moyfen
fecit Dominusverbum h oc, verbumabbreuiarum fuper
terram.id eft, quantum adlitteræ fupetficiem ,ied grade
&fæcundum ^quantum ad fententiaemedullam. Agimr
.enim hie die Trinitateprimitiua,de Trinitate generali,
de Ttinitate, quam fecit Dominus fuper terram. Qua?
quanti ponderis fint, ipfo auditu perpenditis. Sanèdc
Trinitate principali eloqui digne non poflumus , quia
rebus , de quibuis loquimur, cognatfos, licet vulgatps,
non habemus fermoncs. Extremæ cciam dementiæ eft,
hominem velleloqui de ineffabrli. quia,vtaie Salomon,
ficut qui nimium mel comedit,euomitillud,fic qui feru-
tator eft maieftatis, opprimetur à gloria. Nee hnius i-
gnorapti« pudeat uos, fed pigeat. Scio enim, quia carp
&fanguis non poteft earn reuelare. filius autem poteft,
quianemo nouit patrem,nifi filiùs cur voluei it filius
reuelare. Quæramûs ergo i filio , vt reuclet nobis pattern
& feipfum, & Spintum, Sanâum. Vnitatem, fcilr
eftentis,-dicamqs
; fons fapientise, verbum Dei inèxcellis, de qiib
Peut. 6.
Eccli.ij.
& Pfalmifta. Fltftninis impetus, id eft, filij Ipiritus, læti-
pf4 vÀug.
ficat eiuitatem Dei. Et idem. Domine, fcilicet , apud t<
eft fons vitæ : nempe apud vitam vita. Si cut alius apud a-
lium. Ethic fluuius egreditur de loco,ideft,deprinci-
piofuo,ideft,àpatre, qui eft eius principhim. Locafe-
nim principia rerum dicimus ,vnde& translatiuè prin:
cipia kngumentomm locos vocamus. Sed idëm pater
eft etiam locus, id eft,principium voluptatis, id eft ja-*
morisifciliëefî,SpintusSanâ:i.Paterenim ,v t ait Augufti-
nus, principiumeft totius Trinitatis. & eft fenfus. F/«-
uiiis egredietur deloco, qui locus eft etiam voluptatis, id eft,
filius eft à Patre principio fuo, principió etiam Spiritus
Samfti. Iu hoc itaq; modiço câficèllauii: Plato , quod
locum voluptatis in vno tantum intelleiit, Spiritu San^
â o agente,qui prius voluitinfundi, quàm reuelari. Ec
cedeTrinitateprincipaliagitur his vërbis. dealiisverà
^Tfinitatibus, lequehtibus verbis explicatur. Et hie flu-
uiusirrtgatomnemfuperficiem terra. Non dico terræ fiîper-
eminentiam tantum ;quod etiam ad litteram de fliiuib
paradifi minus pene intelligeretur : fed eft fenfüs. Ifrigat
oronemterram, & quicqUid éftfiipërfacierti terræ. Su-
perficiemenim quandoqi,quod fuperaliquideft,appclr
lamus,vtinbilariadiuifionedomus. cum dicimus. alia
pars domus eft fuperficies »aliafundamentum. Per ter-!
ram ergb mhoc loco mundiim accipe cum omnibus v-r
tènfilibus fuis, ideft,coelum, terram, mare iAcomniaqui
in eis funt. Per fupërficlem Angelos-, qui in cèelo Êmpy-
réo luperfaciem mundi fenfilis löcumfbrtiti funt Habi-
tationis. In his daobus om nis creatilra eolligitur.lm^/
ergÓfluuius, id eft, regit & fcccundac filius orbem vniucr-
fum» & Angelos. Ängeli autem fünf Trinfta^ primitiiia;
iii orbe veto Trinitas generalis confiderarur. Quod vt
facilins elücefcat, altius ordiendum cft. In principió'
treaùitDeuScëelüm & terram. Ad nunc moditmDeus Trinlt
Voltirt duas efle Trinitates; Eft ehirn tfiniräs in cq?l
B
de Trifi
cap. 2
cet effenwæ, & perlonarum Trinitatem, 3 c dicaintts. vomit auas eue i n im a i« . m '-wo,
Rabbi,-vbihabitas? Venr,inquit,3e videmefeis qniacgöVeft trinitas in terra. Sed qftelibet îllàtù'nV.tritütaS éft
ln Symb.
Äthan.
trina,id eft, trinitas trinitatum. Sunt enim ineoelo tres" ftmlauit nos a peccatis fanguine fuo. Solidauit in nos
crinitates, lunt tresin terra. In ccelo eft trihitas principa- potehtiam bene agendi & refiftehdi tyranno cfó&is tio-
liSjVel operansjpeusjfcilicct,Trinitas; qüasdiciturope- ftraédeditjftatuitehim fupra petram pedfcfnójilos, &a
ranSiCIUKl c r e a r n x m in r in a is ___ ■ r
Ordines
Angelo*
Trinitas
opetutn
Dei.
D i
rans,quia creatrix principalis, quia an te omnem creatu-
ram.Eft&in ccelo alia Trinitas, quse dicitur öperata, id
éft,crcata,vel primitiua,quç coepit cum tempbre, nempë
Angelica natura. Eft & tertia ibidem trinitas, quæ dici-
tur,operum, eorumfeilicetj quæ opcratuc Deus à feculo
in fecuium,quæ dicitur generalis, qufc omnibus feèulo-
rum generationibus admifcetur. Similiter eft in terrafrinitas
crina}de qua poft explrcabitur. Cum autem tres,vt
diëtum eft, trinitates fint in ccelo, nihilomiriüs fin gul a
carum trinitas eft trina, id eft, in vnaquaq; eatumuint
tres trinicates. Sanè in trinitate principali eft trinitas. in
vnitate eft trinitas vnitatis, eft trinitas frinitatis. Quæ
verba,quia minus Vulgata fimt, ficutlanüm,ica pium dë-
liderantauditorem. Trinitas in vnitate, trinitas eft per-
fonarum in vnitate eflenriæi Trinitas vnitatis , triplex
confideratio,in qua tria' funt vnum.Trinitas trinitatis triplex
confideratio,in quo vnum eft tria. Tota enimcon-
liderario Theologocum dè Trinitate in his duobus verlamt
aperire,in quibus tria fint vnum,& in quibus hóe
vnum triii. Videntes énim philofophicam confideratio-
nem non fiifficere, quæ dreit, quæcunq; funt idem, eflë
idem ntimeco & fpecie, aut genere , altftis confideraue-
rurit', dicentes; vnitatem trium perfonarum in tribus
confiderari, Icilicet, in identitate eflentiæ, in coæquali-
te,inçoæternitate. Vnde illud. PatrisSc filij, & Ipiritus
Saiiëti vnaelldiuinitas, æqualis gloria, coæternamàiè-
Trinitas
terra.
tenebris infidelitatis nos eripuic, qüia qui feqttj;.air eum,
non ambu lat in tenebris, led habebit lumen ^Itæ. în
confirmando fimiiiter tria nobis confctr. deerit,
nihil latebit,nihil deterrebit.Nihil' décrit de plenitudi-
ne beatitudinis.nihil latebit de fnutua confcicntiarum
cognirione. nihil terrebit de beatitudinis fine, fit hæc
Trinitas operiim triplicata. Sequitur de Trinitate, quæ
eft in terra , quæ nïhilominus trina èft. Eft enim ibl trinitas,
fcilicet, vnionis, trinitas teftimofiij, trinitas officij.
Fèceratfiqiiidem Deus hominem ad imaginem &fimili-
tudinemfuam:fedcum vidifletimaginemfuam in nobis
6c à nobisdefotmatam,fa6tus eft ipfead imaginem & fi*
militudinem noftram. Neq; noftratn dignatüseft àflu-
mere,qui reueritinonfumus illius contcmnerë. AlFum*
pfititaq; noftram, vt imago reparatrix eflet imaginis, ôc
fimiiitudo fimilitüdinis.F/«ai<« itatfe egrejfus de loco voluptatis
, diuifùs eftin quatuor capita, id eft, vifibilis ex inuifibili
fadus,per quatuor mundi partes diflufuS eft. In opinem
tertâmexiuic fónus eius ,6ciri fines órbis terræ verba e-
iti$, fed veniens âpüd nos, quod vidërat, quod quafi in
coelo cônlueuerat,operatuseft : graueeft enimconfuera
repellere. Quja etgo Trinitatem tririitatum ibi uouc-
rat,tres trinitates qpèratus eft in terra. Et hi funt tres pa* f HC’"*•
nes,qüós,Cómmódat nobis amiçus. Hæc fiint tria feta fa* \Matth. i|.
rinæ,quæcommilcetmulier, doncç totum fermentetur. 33*
Triniitateftijfcilièét, vnionis, prhno tanquam ex oppofiftas.
Cum enimaliquafint eiiifdemuatur®, vtpatërqui* j to relpondencem Trinitatiprincipali. Cum enim in illa
libec, 6cülitis eius, 6cnon tarnen funt coanii,8c coxqua- fint tres perlönx 8c vnaeflentia,in.vnione verbi 8c homi-
ies.Item,cum fint aliqua coxua, vt ignis 8c fpl en dor,non j nis lünt tres eflènti*, 8cyna perfona, fcilicet,Deus,ani-
funteiufdem naturs, aut cosequalia. Item, fi in creaturis j ma,earo,ynus tarnen cft Chriftus, 8c hare eft Trinitas vpoflimt
inueniri aliqua éiulHemnaturae,8c coæua.
quam tartien erunt coæqualia. Ergo fiipra omnerh crea-
turameft vnitas illf in tribus, vt didum eft, confiderata:
8c hæc eft trinitas vnitatis ,ïd eft, confideratio trium,vt
ita dicam, naturæ, æquali taris, ætern ita cis, i n quibus v-
num lun t tres perlbnæ. In.æqualitate veróintelligimus
fepientiam,potcnriam,iuftitiam, 8cc.3fluictfinitatiquafi
è regione relpondettrinitastrinitatis,tfiplex fupple coh-
fideratiOjin quó vna effehtia fit tria. Quod confideraüe-
runt limilitcr Theologi,poflè alfignariin tribus, inalter-
:nitate,inproprietate,inaflignatione.Inalternitate enim
eft quiâlter.imôalià eft petlona patris, alia filij, alia Ipiritus
lundi; Item, alia eft proprietas patris, alia^ilij, alia
Spiritus Sahdi. Item, aliud eft nomen patris, 8c fecundû
nomen alia aflignatiö, id eft, pàtris prædicatio, alia filij,
aliàSpiricuSSandiJEt hæc trinitas eft trinitas trinitatis,
id eft,confideratio, quod in tribus poteft àffighari illud
vnum éflë tria. Sequitur dc trinitate primitiua, ideft,
deAngelis. Sed 8c hæc trinitas fimiiiter eft trina. Sunt
enim otdines Angelorum très, luperior, medius,inferi-
or,quorum quilibet iterum tres in fe habet ordines,quod
in hieràrchiaDionyfij plenè 8c plancpotcftinueniri. Sequitur
de Trinitate operum Dei. Tria funtDei opera:
creatio,reformatio,’Confirmatio,quæ fuis tempórilms
ordiuantur. Eft enim mùndus ifte quafi quidam h w
cus,cuiusipfeeft quafi hortulanus. Sicut ergo tria-lfïn-
p'ôra horto funt laudi,tempus,Icilicet plan tacionis, tempus
rigationis, tempus maturitatis 8c colledionis: ficin
mundo priüs fuit remplis crcationis i de quo legitür. In
principio creauit Deus coelum 8c terram. Secundum eft
tempus reforntationis,de quo legitur. Cam vcneritplé-
nitado temporis,8cc. Sequitur remplis cônfirmârionis,
de quodicitur. Ecee ego crcabo coelum nouura 8cterram
nouam. Sed 8c hæc crinicaS operum trina eft. Quod-
libetenim opustribus perficicur. ïii opcrcquidem crea-
tioniscreauitjdilpoluitjoriiiauit.crëauitpri ma diCjdilpô-'
fuit fecunda,8c tertiàofnauit. Tribüs re:iquis diebus,
qudfl quiàinGenefi planumeft,'pertranfi:iiüs.Similiter
in reformando tria fecit, lanif nos , Iblïdauit, illumina-
uit. per peccatum enim homo corrüitin lacum fecis,
8c qüàfi luper aceruum Iapidum , 8c fie fbrdidus fadus
8c confraduseft, 8cctiam in tenebris- vixir. Sed Chri-
Biblioth.Vet.Patr.Tom.il. Paru.
nionis. Sequitur de trinitate teftimoni j , de qua dicit Io*
annes.Tres funt,qui teftimôniümdant in terra, fpiricus, idea». 7
aqua 6c fengui$,id eft, caritas, bapttlmus, 8c martyrium.
Omnes enim aftàbimusantetribunaliudicis. ibi appare-
bitomnis homo, 8copera eius cumëo.Sed væfpli, quia
ori vnius non crcdetur, fed ip ore duorum aut trium te-
ftium ftabit otnne verbum. Beatus critille,-quiprædi-
d o s telles fecumaddùxërit , cui caritas habita atteftabi-
tur , cui fides-fe nuttitam in aquis baptifini allegabit,
cuius voxfenguinis adiudicem clamabit de tetra pro eo.
Veruntamen beams, cui atteftabuntur düo ex his ; ira Baptifm*
düntaxàt,quodvnus exduobusfitfeiritus-.fufficietenim aqu*,&
Ipiritus & aqua, fufliciet fpiritus & fenguis , fi aquam ,®umiQis-
non exclufitcontemptus religionis, fed articulus nccef-
fitatis. fufliciet fpiritüs folus, quia teftimonium ipfius
pondus habet. Reliât de trinitate ôfficij.Sacerdos no- Tres or_
fier fecundum ordinem Melchifedech in Ecclefia fua diQe8 faj,
tresfeluandorum ordines ordinàuit, coniugatos,conti- uandorü
nentes,prælatos:tres,feilicet,viros,quosvidit Ezechiel ,a Fccle-
in Ipiritu feluandos, Noë,Daniel8c lo b , quinihilomi-
nus etiam præceflerunt caput,pciufquam prodiretad or* ^ ^
tum. Ex haftiüenim candelabri tresninc progredieban-
tur calami, 8c tres inde. hi tres funt in domo fummi pa*
trisfamilias, miniilrantes fecundum ordinem vieis luæ.
Primus in mola ,fecundusinledo,tertius in agro. Ecce
qdomodo Deus per trinitates omnia difpenfet in ccelo
8cin terra, vt non minus vcrè, quàm eleganter didum H
üz.numero Deus impuregaudet,8c fubaudiendum eil, primo.
primus enim numerus impar eft ternarius propter has
iëx trinitates omnia eömpledentes.Senariusprimus per*
fedusdicitur,vt verè didum efle luper Gencfin appa-
réac,non ideo fenarium perfedum elle, quodin eo Dèus
opera fua perfecerit, fed potius ideo óperaperfeda efle,
quiaDeus eaimperfeólo numero compleuic. Sed quid
nóftraintereft detotTrihitatibus ? plané omnës necefi
làriæ nobis, 8c fine omnibushis nemiqi eft falus.Sumus
. qüidem in infçriori trinitate offici). Nullus enim fidc-
lium eft, qui fi velit feluus fieri, non fit in area cumNoë,
ved in continentia cum Daniele , vel in coniugio cum
Iöb. Et à pollrema Trinitate tranfeundum eftadfupic-
mam,ad principalem Icilicet Trinitatem, cuius cognitib
cllvitaæterna. Per quatuor vero médias atcendcndupi
D d d d 3 eft,