;; Wf*-4©«
W -m -
SfrlrtVrutrubiUs t_sfbl>Cixn. IX.
Vnde qui* renaciflimèrecol«ndum , quiavniccani-r ma!ibusjöcjüar,afihustuus , ^lüdtieVclitfilccrcDqniï-
ig ltitf ndam cd,tantum tan ra: mifericordii opus, tacito | nusDcusnnjs: cuiusftfccrcrapcncuiL'cvülncm.eiusm-
UTpc nomine fiHjDei<ju$d per (èeft,'nomen filij hominis | men rum cff'e non pocctiï, de quo Pfalmus , vtiumentum
irtgu cutac quodpiopobist'ft. Idcirco yocat carnem, nc [jatirn fttm apudte. Serna ergo Deocuo quod nbi vis femari
quodliitctcoqpua puretur: idcirco filij hominis, ncaLte- abnftno ruo.n.cqvalciora te quaficris, vtftfoniorate pcr-
rutsquam luaa:ftin;ertir. Sed forte impofllbilcputamr, fcrutamsfuens.ft-deacogitafcniperqtKcDeuspracipft,
vtvei pand, in carncnqr el vinumcommutctucin fangut- &in nul i rrèoperibm eins nqfueriscuriofüs. Erbeut item
neut; Eorulfo&hoccogitatur , iIlias vnitrs corporis j Seimnon zk.Cotntdtmelqmd[uflkit:nefont ßtuituscmm&t
-ChtdHHnitam fnufquemodrcarnquanritatemmoritbusj illud, quiafccundumeundem , £mfirutator,tyto*icftatïï,
rotitistiuindi per tan ra fccula nonpofl’e fufficerc. H o c è - ofprimetur dgloria* Itemquc, Auerteoculot tuotii me, qm.p ipß
itinj eft , quod quondam Bereogarium dixiftè auditu. meduolareficerunt: Et iuxtaDauid. Acctdtthomoadtorfil-
NafqVteAndegauiaconftitütuSj'&dehoccorpórisChri-TUm.éexaltabuurDtiti. H a x omniamaieftatiDeiliiper-
ftlijctamemoann quibtifdamagens, Spin quit,corpus bram cuam,fapicnria:Deiftultitiam tuaiti, virtuti Der in-
Cbrjfti tanta-ftiinèc magnitudinis,quantte turnshcc quy firmrtatem tuam vtdignumeftfubijciului hequealiquid'
Itiicpnfpectunofttqiuiinenfamoleattollitutqatottdcius contra ipfum ft ulnrmloqui , vel non audendutn aridere
txrbispp'pulistomèftum , aiuenvdlraiïmannonlmfta-1 permjttuÉt. Sed.lkecauäori«ribus&rationc obftrri-
radcfccdTnt. Quantum pcruerlus , tantum peruer ia lo- , dtuniiamdebeaccdèosloqucntiuminiqtia.neinfïpren-
Küms. Sedquidrclpondcnduinefteis , qui nihil voluut j nam vel ftnbedllitatemcrcarunecreatoris fa premia:, vel
D d im p ó fle t^ q ^ d p ó lu n f :, nMftirenifiqtrod^ra| virtutiaudcantcompaiiietfubijéiaptUrtataeueïempla,
imp,nil agei^jri%qodagitnpni:Quidreïpondnbinrt pis,! qui bus.G omninobéftïiaüfïmpij non füht ,'eofurn non
qtiiVterrrq faprentiq altitutjtnem,qui diynp? virtutis om-j (blomauiibus.fed & ocnlis fitisfiat.yideigimr.quifquis
nipotentiaptne coarrarc nitunrur , vt (i eis allen fus prat- in facramento Ecclciitepancinin Chrifti carnem, vin uur,
beamr , &p|cntiaDei.&oninipotentiapereunPe , Deus inciusm,utarifanguinem,autn6ctcdis>autdubitas:.quia
iamDeüseircnönpoffitVC^ddiceturfuEdts , deaudirc veldcTOluntateeiijs.veidcpdtentiajVeldevtroquédif-
móléntiliusProjhcfam cSminrem , ßuu fidisE,; lilulläenim resalia te Vel ad non credendum .v é l
DoniinifutirrfMrmßiäriHirmfurt! 8zm&\i§\ocp:[fgttacß dubitandHifiimpellit. Aut eiiini voluit & non potuiyaut
wp f'^ 'lVld ^ ^Ä n k llW M^ a iJto ^il^ ^ ac a /ira -^o tB it& n o nVo lu itUu tn iq u ev b lu itn q q u cp o tu it. S'ed
WB(«arn«cw«!)>.,;ïtalips,^afru»#era«rma)-fó‘ató«-aquódvoluerit, fiEuangeliqcredis^Übitatènqrfpdrè.sd
xiteunfó atmttfïiperqurumeliäuml blpnhea maf* vfqun Niminfü^emt>riam hócfierinon pr?cipcftt,fiiiocfie-
ad matte, ^a^qrt^Solisyfquead-occafumt tótustnup- ;rioöluifl«/.Q3bd-»«tópbraMfWwc>feq'4éclis,c«r-
dusmfonat, Omuiußaun^ßauDomnusfnitmrdo&m romrenebïs; NamfemniaquaicttnqüeydluVfecit.vtV
vm jhM th& ’W^mlKKbjjSiii Etquis imitrerfcenume- qiK & hpe;quiäxalnir,fe ’^ M i ^ g b 8 ? T ^ ,Q W j
Ä rS c f.afP,&'K1Fr“nVSu,nunque fupernis miraculis nisin eanïem fuam P&vinum cdhüérfituf infanguinem
nonCMd.sjönonrotattïndcprtuslapientiam&virtuttm 'fqniEtquiayaluitäepotuitqdcitco'&feäi'SieniniDens
tuaifii&doinainiireipc.peniarcdiainumXertegradus fa- omnipotenjfelt, & Chr|ftus Deus eft:JS3 E 3 1 qnia ad
t^nStnLtneatqnsfqisDeus.&aliasalijsjsfatfrrens.ibasar conuertendumpanemiji corpusfunin, &yiniihfllffatii-,
lijs fnbdêtis,.bmnctn tlbicorporcamnteatnramfubdidit» guittèm fuum.omnimodeficut&ddvniuetfapoienseft
.•&fatione,qaodtiulli cm-porerè fnbftantKepraftiteiatin- EtquanidKqmnipoteri:tiä Dcicun(äahäftiliantunimen-
digqiutt. .Vuqeyrrtutepluuntas,: Ippientiavniqcrfasex- M ^ t ia tT O f in iiin iHB. j
fuperai. guantiscntnirepentibus.voluctibus.quadru- busetiambrutre pecudes adduiefeete cogantur Quid
Ipcdtbiis , potetutaitipefiot fis,agnofcrs. Quod teirenis inquam.dicis.qut vefitati timducidï conträdis*>%bn
lomnibusl'cientratm^cellas,nendubitas. Ptaelatuseser- qrcd0,airille;dubito,diciÊiftc,qttodpahisaltarisinqS1
gö.tnundo,fedgral|nrsclftiQconditormundi. grarla- nem,vinumibnuertarurinCHB.isfi6nBuineni ■ 'düia
tusefttip£lapienpi^aPi'retatirseftt1bipqténtia.;.Sapientiaï altèriusgbüeris firbftantiamin alierius ifübftantite genus
qü.tatuamaxinnsanguuqs;t^?attatut:illtugvcroattitigita ''éonueÉti^rhinönamaMueiafdlitUmeft'Souui#quia
& dtymitomni*[muiter. Poten- nnnquam faaqm efttinfolitum, qnianüquam vifum cft
rfitl 7»,
Eccl.i,
Cant.y.
tia.qnratuaquqgdie&multifotimtetftrccumbitrilüus, SireéoletednquaQ.voluerisptecêdlhtiatemporafSi
y td tinm e ft^ a^ aB tja e a a la r f/e t^ fto e rg oD e o tu q , dixiftinouum,yemseireteperiès:qnoddixiffiihfolifumi
quodcftiumcntumtuumtibi.No&nititurijlnd^tfciu- vfitaiumeflecognoiSiReiehe^cijänibrofius virnam
m fe^»tuisP^eMerrstemerareatcanaDe^ni.Ne- Mojrfi nintatam'm ferpentem pfecole1iqnasrECTptiaca5:
fc tiliud qaomododifponasiter , qnaütètprdinesbel- mutatasiiifinguinetti: .& fiagnouerisdiiietfaïfubaaiie
tnmecqnftituas : quo cqnfihspoff.mulmm fangmnein, maleconcepftatefipifcc.5 Nee.póteris®dicere inaBicailla
paci adqutefcas, qiiombdarji Familiati, domui 1 coniu- fniiTefighteta; quia nee Deuscratlytrnadiftérïnaleamm
m ,naps,^ tl'ïo ee g ean tptoutde a s. Etvtmaiom.qiqacartintn&tanastnecMojrfcsvtlamnos&Mambtls lic e t
dtC-rcs p q ^ a t ,q g^ ^ ia t^ igno r a t qt^t tempqre lèmtriaqéniin iïli dracones feeerin t , aquas mutauetint, mufeas
ifep, qnp fata & auftarontpebcanc, qOonces plantan, ; maiotes prodnxerint: adftiinoces tarnen ninfcaf hocéft
q^Mtan&purgarioporteaKqurdveria^as^amamnirs, ; cynipbeiidefideptesdixetunk, Timtmpdelilm N oh e-
bt.!t>-.nsin,,,e t,,1 commune , quidptopdumTtQeant. nimqua-faeiebafit,vetaerant>f«lfantaftica • ouianon
rena,lèd&^lelha cotdprehendasqI.uty,SpliS,Meteu- Iiiagrcamgcrentes, hominibus impeiitis&infidtlibtBit
i^,Vcneris,Marns,Ioais,Sa€urm vtjqxru»|^ntiqu«,ru-jludcbant. r
^crlbdanis^Qcabula, ahórumquéjiderum ïiurlusjjoca,
■tempora diftinguas : ahnoxum,mQnßam5dieram^hora-
ram,particularum,punÄ^um quantitates & fpatiffdif u-
dices:qttaiirer calore,fiigor^,%HmerCjficeitate, vél dila-
tcnr.velcontrah'ântiyël humedêfit, v^l ddiccentres^u-
manas , rano^w fabHlitate difcernaSy Nondif^itac dè
eogitacipnibiisruis, non de Verbis tuis j non deoperibus
raisJadicatnoalntelleàû rèd-naturaalitjuid tibi con-
, quod ipii p^netrare..-non liceät. Èr idcircö
quamuisnihiljtorurniiuellïgar npa mtirmurat, npnre-
calcitiat, noivlïbi vniuer.fapandi ratiohe expoftùlat ï -fed
ribi Domjnoóbediênsjmperanti ,;,abfque quæftiô'n^his
quaîittbentârpbcçmpMat^Docer »jFtdevilioribusani-
Q g x veraperMoyreni Deo fiebaiit, noil falfa eraht,
re veritatisVeracia, & i patre mendacij mendaciafigna
fieri oportebat. Idcirco de falius anguis magoriim fiiic:
& verusferpens , & verusetuotdMoyfc de virga Scflu*
minemutatus extitit. Recplc;& Saluatoris illud primum
&finguiare totique mundo nbtiffimtim ifiiraeuluth, q\ib
aquasin vinum non fantafticum , STed verum & bonum
mutaun; ,refl:e ArcHitirrelino, qui dixit iponfo. Seruafti vinum
bonum vfqueadbMf Huius generis miraculfs ; veteris
ac nouiTeftameiiti initia r omnipotentis prouidentia
fdeo inugriiuit, Vt contra vtriufque legis maieftatem fta-
g e r e c o gn g fe e^ quflquis resin res.hocefifabitarixias in
—_______ _ i T u b ft^ ^ i
contra P e trobrußaftas Harcticos, Epifl.
irtute ‘diilina pbÏÏe fubftantias", virtute 'diuina poile mmuuttaariii. nneeggaaiieett.. Prooiftt Vnde in omnihomine natura operatur-^quodderolo
Moyfi & C h r i s t i taiii folenniaSinotamir^ula, perlri- Ghrifto Kominc-,^litTcrupulofi dubitatot , autinfidcles
beat mundus ipfe tcftiinqnium veritati, & ad hop often- noncredunt. In omni plane homine per digeftiqnein
cat. Arguatincreduio?- 8ciana eos no’naUribuscred.ere, fiiinepeftonfccratiqnem diuinamSeridubitatrtc. Ope-
fed oculiscernere dubitatabompeflar. Oftendatalia at- ratur rabenacuraperdigeftibnemin c6rpore humano,Vi:
quealia exalijs atqucalijs multimode d^ multifonniter panisin.carnem,yinurnconuer;atur infangUincm : dum
iimdue creari,immo ex creatis in alias , &alias creatums Tficu.t rciunt hi qui yel leuitcr rei um humanaium feien-
mUtari. Doceat aeriam puritatem qiuotidie in nubium:' tiam attigerUnt) deficatiprein,acp.Uridrem^^
•cratiitudinem denfari, hubesipfaspenqaffiducdcfluere bi?vel pbtuspartem iT^cuienta fegregans , fingulis tdr-
.„imbies,möllercercinniues,4urariingrarfdincs,flam-
ïnariinignës&in his omnibus diuerfasex fubftatijsfub-
ftantias, varias ex fpeeiebus fpecies^, non tantum yiden-
tibus ad cernendum , fed ctiarn cæcis ad palpandum
creari. Defcendat hinede coelisad terram.pprio(ll|oca-
lus , & miraculaquotidiana, quærton miratur,obftupe-
fcac. Yideat quam fit ftulta i n eredulitas . quato cæca dù*
bitatip, vci non credere, vel dubitare panem in ChiU sti
carnein , vidimrmuta,riineiusfàngùïnemvVïrtutçdiui^
poris mertibrisad nucricndamt.confouendam , adaugen-
dsm carnis & ßmguinis fixbftantiamimpertit Mgnobilio-
tem vheccóipori neceflariam p%tem , peregeftipnem
o^dinatam réipuit«> Fitjgitur hpomodo omnib,ùs nptiF-1
fi ipo depane caro,de vino.languis, & hoc non iri yno lio-
mineviêd in ojnru hpmine:nef in vno tempore,fed inpm-.
pi tempore.. Qtwre ergo non creditur, quare dubitattir,
i)eum hoç pofte per vinutem, quod poteft näturä per di-
geftionertt ? AnpótüitilludDeusdare humanæ origini,
pa j cum pereandëm multa fepe comMuteiïtür in aliud, |& non potuitreftaürationi ? An potuitilliid conftituere
in rerum hatura. Nónrie coralius lapis dc igne fit lapis,;creans hominem , & nonpotuit hocfacere redimens ho-
cum diuerfafit fubftantia ignis &kpidis ? Nónne regu- mjinem } An debuitilludfieritum homoaDep plafma;-
li puluere ses in aurum mütatür, qute duo lieer in metalli|tuseft,&nondebuitcüm homodDeó fufcëptus eftoCpf-
nomineconueniant,innaturatamcnva|de dirpaiiarunt?|rete0binfidelitTs|ifaneturdübiem quiaomhipotens
Nonne phosnixejuingentorumaftnotum t ytdicitur , a-
uis,inter aromata fuccenfa moriens,de folo fiyluere reui-
uifcit, cum âliapulvteris , âliaiâmfitrubftanciaauis ? Et
ne forte iftainüutata vel incognita fibi cfle caufetur , àt-
tendat vritàtiflîma & quotidiana : & fie , et^mfi negli-
gentêr attenderitbdubitare ceflabit. Ec vt melius fuis ma-
nihüisqUamalieniSPperibusadqpiefcat., tiefcenpvelfi-
lic'e notiflima arte diuerfi flîmæ naçurae vitrum cônficiàt:
deque,vt fie dicam,non diuiria, fed fua miracula admire-1
tuf. Cernâtliqüidifïimum& fluidumaquæ elementurn,
bnimali apudnos : omni autem tempore apud Noricôs !
& Scÿthâs, ingiacialem teftam tenacifîîmè cpngelari',,in 1
Alpibus etiam 8c mulcis terrarum partibus vfque adeo
obdùrari, vt de aqua lapis fiat, & cryftallus dicatur,quæ
eft glades multpis duratà per annos. Confideret deeq-
dem cryftallo vel vafe vitrep 8>ç perfpiçuo aqua repleto,
cum foils radio opponitur, contra complexioneselemé-
torum, ignem exire : cum cryftallus frigidus & ficcus, a-
qua,quod plus eft,frigida & humida, ignis calidus & ficcus
cfle probetur.
Intueatur ipfum fimul orbem terrarum , qualiter de
hpcinformi & infirmoterræ eleméto tam diUerfàm fùb-
ftan t i j s varia inqualitacibus »in colori bus multifoimia,
in virtutibUs multiplicia, iufluconditoris affidue procre-
entur: quæfipcrfingula confiderentur, vidtus rerumin-
finitateante confidcrator quam confideranda déficient.
Se'd quid ad comprobandam veritatem de pane mutaëæ
carnis '&devinomutati fanguinis Christi, exemplis
immoror : cum quotidie ipfum, de quoagitur , panem
in humanam carnem conuerti, vinum in humanumfan-
guiném mutarivideam : itaque hoc manifeftumfit,.vt
ad hoc afTerendum nonfidem confulere , fed oculosa-
perireneccflefit j Teftis eft miindus,teftis eft qmnis homo:
maxime cum fine hac mùtatione panis in Carnem, &
vini infànguinèm, neevnus poflitfubfifterehomq. Spnt
quidem multi quiabfque pane, funtit.em plures qui abf-
que vino vitam mortalem tranfigunt : Ted longe pàucio-
resillis,quifemper pane, interdum veto & vinb vtuntur.
Idcirco prpptermàiorem partem totum fîgnifiëarivôlui,
cum dixiabfque mutatione panis in carnem , 8C vini:‘
fanguinem, nec vnum poflfe fubfifterehdmihem. ,Re.
nimveramaior pars humani generis pane principaliter
viuit > yino folennius vtitur : quod & omneshomines
facerent, nifi quibufdamin regionibus frigidisyitesvin
ftigidioribusfruges'T terTàrumfteiilitasademifref. Hoc
tàmen certum eft s omnes homines nifi in frâ annos fine,
autvalitudiheteneanturiautvti, aut pofie vti pane & vino.
Sed qui infra annos fun t , aut.contraria yalitudine
detinçntür, non pofTunt quidem per imbeeillitatcm, fed
poffimt tamen per naruram. Hoc igitur autillo modo;
pane & vino vtitur oninishomo. ,--:
Biblioth.Vet.Pat.Tom.il. Pars i
verbumDei, per quod omnkfa<Stafunt,ficurquôtidie
facit, vtper cômëftioncm & digeftionfem humanam, p a-1
nis-in carnem,&vinum ve.rtatur in fârigüinem multôrum
filiorum hominuirufic quotidie fecit, Vt pfer’cbhfecratio-*
nçm & virtutem diuinani,panis & viniim Porniriutetur in
carnem & fanguinëm fiiuni, hoc e(t, vnius èlij Dëii& ho-
minis,nonmulcorumfiliorumhominum. Quièhïmdi^
xit&fadafunt, mandauit&creatafunc,quàpotcnnàfa-
cit hop vniucrfaliter in aljjs V eadetn potehtià fatie fioc
fingulariterirt feipfo: vt mutatio fubftantiarum, quaeho-
minibbs fplebât conferre mortalem vitam , nuhc eifdem
hominibus , féd fidelibus conférât fempiternâm. Séd
quidmiranturhomines Dciim fecere aliqùid de aliquOj
cum in principio creaueritcunda denihilo ? Namlon-
gemaiuseft , vtdicuntfanélipatresEcclcfiæ , nonfub-
fiftentia creare.* quam ex fubfiftentibus alia 8c âliafbrare'.
Sed forte aliqtiis èébntrà. Non poteft quidem negari
res in resmultis modis conuerti : fed in his quando fub-
ftantiae in fubftantias mutantur s fpëties quoque pari ter
conuertuntur. Inhocautcm facramento , eridnififub-
ltanria mucecur , forma tàmen non mütatur. Ét pofïëm
quidemdicerefaftidipfiffimeiftarequiri,cum totam om-
nipotentiamfibivendicare velitimpotentifTiniushomoj
& totam fapientiaibinfipientiffimus homo:maxime?cum
certa ratio fit , & perie omnib us lüaniféftà, cür miitatà
fubftantia , non mutcturpariter 8t format Sed quia ne-
cefle eft,talia euft étapati, vt hpminib Us tertij çcéli àrcana
rimantibus fetisfiat : dentur & inde exemple Vÿfficut o-
ftenfiim eft mutari in rerum natura fpëcies cum füb ftdn-
tia, fic etiam ôftendatur mutari aliqyando fubftantias nô
mutata priftina forma. Et ne fit necéfïe ad inquitendâ
peregrina exempla qualefcùnqueViresanimtfatigare,dè
qui bu fdam fup îafcr i p tis , §ç ad præcedëntià pro b an d l
prolatis , exemplastràhantur. Éx quibiisinuifibilium fi
dès.rer um vifibitiü m exemplis yerae fie, v tcre'ditü r j i p-
fis- corporis fenfibus aemonftretur. Qonfule ergoipfos
carnalesoculos tuos quicunque carnem C h r A t t fub
facramento panis , quicunquefàuguineni CHRisTi-firb
facràmento vinilàtentem miraris:&; non mutacapanisab
vinifpecieipfârumrèrummUtàtaminàliüdnaturàmftil-
pefeis : confulë;hiqUam,oCulos tups y & licet indignum
ut,eotum iudicioiuXta ip fàyi fi bilidyèritàtiiil liifiBiliü m
adquiefce. Afpiceaquamin glaciem çômmütatatti, glâ-
ciem in cryftailum alteratam , 8c çern^in his àpëltë fub-
ftantiâs permutait* fornfas fiibftantiafümfeivmeeièsfei-.
ferüari.- Artho.yides glaciem ex aqiiæ frigorPbbdflratatn
glaciem ipfein in'cryftallinum làpidééodèmdiuriuscan-
tirtuatorigore perhiutatam : fubftanriaifialiud | qtlam
fuérâttranslata 4 fprmam priftindpi çonfëruare ? An nBn
cërnis prætër glaciàlem duritiam 4 proetét lâpidéâhi fir