S.Petri Vener abdis <^4bb. Cittn. I X.
mûcrorc publica 1 ege cofifu m m a n t H a c tanta a’uélorità- i
te vel îatio'ne tilji colorique tuo, niger roonache, fetisFa^
tio,nectamen ideo albi albedinem condcmno. Laudarjs
tu , quia Patrum tuorum fanétum non vis excédere mo-
rem : laudarur6eille,quia veftium infolito candorc,rui
magisacmagisanimi in fan&o propofito excitât etiâ hoc
modoferuorem.DiïHn^iitfe quodammodo rali colore,
non a commu ni,quod ncfàs eÏÏec,chaiitatc, fed dmulto-
rum huius ordinis nota dmhib. tepiditate. Cùm fis igitur
lu b vne p adore Iefu Chrifto, cü habites ihynoouili Ec-
clcfia-,cùm ex vna viuas æ t ern orü hde & fpe: tanutü al be,
quam tu niger monaché,quid de vàrijs vçlleribus, vt par
ru m. auft e r iùs J o quar, ftu! ci fil m æ ouea caufamini? Qpjd
tam nùlla,immù tamftulta de caufa.coiitra vos ad in ui ce
moueminiVcur ram pucrili occaflone primait) illâ ftolam
charitatisfcinditis?Curipfahabitaculafeparatis?,Curvos
ipfos npn iam oui.no,fed 1 upino dente moi de tisîCur de-
traliitisîCui'laceratisîVidet<vcatiete,ne hoc nomeinno-
c©ntiæ,qupoue5 nücupamini,non de illis vos faciat,quas
pofîturuç eft fummu.s .Paftor adextris,& dequib. ipfè ait,
Ouesmea yocem meam àudiunt,&ego Dominusagnofio eat,&fe- ,
qumtur me:&ego yitatp oeterna doeis,crnonpcribunt in aternu. !
Sed, quod abfir,inter ilfe$ vos conftituat, de quibus legi-
tur& câtarur,S/r»fonesininfernopojitifunt,; fed ad religiôriis thonafticæ propofîtum nuper conuerfe morsdepafîeteos. P/Î1/.45I.
i fecminæ defcribens,fic inEpiftolaSulpicio Seuerodire- | Cernitisadhuc ftuitam çffe caufam^de colxire difputare?
| loquitur. Vidimusgloriam Domini inillo marris & 1 DamnabiTeinçfrarremprq çojore odire ? Peïïimam,fratri
1 filiorum ïTinere^ In eo quiaejn‘£ièd Idngè dîfpàri'culta. ! pro colore detrahere ? Si tora b«c mufüi caura eratdiffi-
R4aCrodlamdc vilioreafellisburico Fedenrem,totahuius dij,Afol.a tâtimareriadiuortijj fi inquajçn fehifmatis mo-
Afcculi pompa,qua honorati & opuléntipoterâr eircurn- j nafticibçc fo^a Sc rota erat occafio;nonn,e hac tam mülcis
q üs omni rationi sequipollet: & quam inferiorem iadi.-
cariabaliquo fanum firpicn ten o n decct. EtcükTsPatris
esemplum ad hoc a'fTerendum afferre poterq I &<jueni
mäiorcm magno Martino reperirevalebo ? llle,inquam,
ilic magnus Martinus Moftachus 6c Epi fcopus,nigrarum
eolorem veftiam ftfis'ycftibusdedicauit. De qua re fic in
eins vita lc^itur.'Quero'CQm nigroac pendula pallio cir-
cum t e £1 um, co n t igua de latere iumenta vidiüent, pau-
lulum in partem alterampaurefa&a ce'fierunt. Quod ve-
rompnaenusfuerit , monafterkim quod non longeab;
oppidjpI)i<äamenfi,Mona'ftermquodMediaoIani, Mo-
liaftbrfam quod fibi Turonis conftruxit,teftantur. Ecce;
! MönachusMar.tinus, eccenigrisveftibuscotedlusMar-l
! titnisiScd quid 6t de his Hierony mus in EpiftolaadNe-
1 ■potianummiflaTcribit? Veftes,ait,ptiilas »eque vt Candidas
deuita.Moncns eumfeil.vt fa'ftum velia&antiamca-
ueret,non folüm in candrdfs veil ibus,quibus time magis
fecularcs vtebätur: fed eriam in pullis, quibus illiustem-
p/otisteligionisprofeßorcsvficonfueuerant. DeKisad-
niirandus illeNolänusEpifcopus Paulinus,iä di«5ti Matr-
tinijAmbrölq,AitguftinijHieröoymi, contemporaneus
j afcfamiliäris,mtilcilquef<gpeab ipfis,fed 5ea magno Papa
Giegüriolaudibuspräedicatusiiter cuiufdä nobiliffimse,
•1 g r-i. rationibnscxplora,.cqrdiumyeftrorumiamvetusifciiflura
vnietur? Nonne lie la cliariras curabitur ? Norine.àd pads
nlids Éuangeli'ca pax reuertetur ? Sajisfacite igitur paci,
fîlij paçis,& cuni ea perpçtuum fce.dusiniteme fiptre,!? a-
lirerfiat.jpfeiarur quandoque etiam contra vpsdiri filma
illaPj.'opheræ fententia. Nonejîpax,dutt Deusft/eus,tmpijs.
Ètiam Deogratiasi, jefiimo me quorundamnoftri ordi-
nis virorum,an tiquas odiorum caufas, ,&latcbraspenc-
trafTemeciam ad quçrendum etiam follicito eogitauiali-
quid fupereflé.Qupd fi res ira Te h abet, neque tu albe nigrum,
neqi tu niger monachealbû, fipræfcriptafcruare
VQlueritis,infèfiapis:nequeaduei;Aisfra,trem pro diuerfb
confuetudinum more, velp.ro vario ram læpe nominato
Colore, à (laeu alriffimæ chariratis moueberis. Scd quid
dixi^Qupmodp mere excefllî Vbi intelle&us animi?Vn-
de acics obfcurara videndijPurabàro me omnem feandafluirenatoreSprof'equebanrûr:
carrucrstiurantibus,fale-
iàiisequis,aurarispilenris&carpenrispluribusgemente
Appia atque fulgenté. Sed fplenaoribus vanitatis prælu-
Cebar Chnftianæliumilicaris gra:tia. Admirâbantur diùi-
tes pauperem ran6bam,atillosnöïlra pàüperies ridebar.
Vidimus dignam Deo huius mfidi confufionem,purpu-
ream,rcrfcarh,ànratamq;fupellc(5lilem^pannis.veteribus
ÖC Viigfis feruicntem.Benediximus Dominum,qni humi-
lcsexcelfösfacit, cfiirientesimplet bonis, & diuites du
mi ait inanes.Eccc non folum viri amiquæ religionis,lcd
etiam mulieres {anâiitàtïspropofitum afTumentcs ,vcfti-
bus rtïgris vite feribuntur. Nam,Vt quod (entio fatear, vifuineftjVcmihi
videtur,magnisPatribus illis nigrü hune,
de quijagitlirjCplorem magis humilitätij'magis poeniten-
tia-,magis 1 uÛurçonueniré. Quibusftudijs, quia rotam
monathi vitam maxime inuigilare opórtet, decreuerunt
Efa. 48.
G
vtedlörmoribusj véftesyirtutibüs, quapoflent cogna-f lom materiaminuè.niflê, arbitrabar me omnes odiorum
done iungcrentur. VeAesenim Candidas magis gloriam latebrasdetexilTe.Sufpicabar,vc dixi,folamdiuerficatem
quam aiaiedtioriem,magis gaudium quam maeiorem an- confuctudinum,folam varictatem colorum, qualitatem
dquirusdefignafle:magis'etiam Ecclefi$,vc omnibus no- äurquantiratem veftium,aut cfcarum, charitatehi inter
tnmeft,ficintèrpretandbus, & Angelus refürgenus,& mbriachosVulnerafic, & tantimaliiftam tantummodo
AngeliafceirdendsDomini prsconesindicarunc: ipfeqj caufam exiftcrc.Cernebamfeftucam in pculo ftacris:fed
Saluator inilla rransformarionis fuaegloria veftibusni-. trabempermaximamV&quercumpr^ualidaminmcovel
1 ueispraeclarusapparenSjoftendir. Inde bonus &do<äus ipfiusoculo viderenon poteram.Atnucclarificaro ocu-
I vir Sidonius Äruernüs Epifeopus, quorüdam vitia motr lo,fei uata dié, ÖE Idle meridiano iam nil latere permittc-
•dacireprehenlioneirridens, interaliaquibusineosin- r é :video,videoinquam,quodliceatmihidicerepaceo-
uchitur.Proccdunt,inquit,albari ad exequias, pullati ad mnium,vndc tarnen cert us fum , quod licebit mihi om-
nnpnas:oftendenseosintantum moribus &a<Auconfu- nium pace bonorum. Nam quiindignabitur,defe}vcaic
1 fos,vtapparatumrunercünuptiali, nuptialem funcrco, j Hieronymus,diftum fatebitur.Nonrefugit manum me*
: peruerfo ordine pcrmutarcnc.Nam qui morem coromu- ; dencis pars fofpes corporis, fed quae fe palpantis digitis
j nem temporis illiusferuabanr , nonaibatiad exequias, tremens fiibducit,peftcm fine dubio inttinlecus latere o-
i pullati ad nuptias : fed albati ad nuptias, pullati ad exe- ftendit. Qijid eft ergo quodexcidcrat? Dic,dicinquam
I quia^procedcbant: vt^lbatinuptiali gaudio,pullatilu- tu,vtmeipropofiti prius hominem alloquar , die 6 niger
‘ iftui funeredconcordarcnt. Vidi nuper ipfe in Hifpanijs monache,da gloriam Dco:&quod in imis cordis tui con-
conftitufusv&admirarus fum, antiquum hue moretnab j träfratremadhuc latet,denuda. Qjiis,inquis, patipoteft
Hifpanis adhuC omnib. obferuari.Mortua quippe vxore
maritus, mortuo marito coniunx, mortuis filijs patres,
mortui/parribusfilij,dcfunâis quibuslibetcognatisco*
gnati,cxtin(ftis quolibet cafu'amicis amici : ftatim arma
deponunt,fericas v|fies, peregrinarum pellium tegmini
abijciunr,totumque pénitùs multicolorcm ac prèciofum
kabitum abdicantes,nigris tantum vilibufq; iudumentis
fecontegunt.Siccrinibus propnjs.ficiumentorum fuorü
candis dccurtatis, feque Sc ipfaacro ptorfus colore dénigrât.^
TaUbusluftusdolorifve ihAgnious,fubtraa:os cha-
tifilmo'sdefiént: &intcrgriadminusfpatitlinanni,in cali
nouos homines veteribus an tefcrrij eoru ftudia noftroru
adlibus ptarponi-, noftros viliores,illoschariorcs videriî
Quis aequo oculo afpic.ere poteft, müdum ex plurima fui
parte à noftro veteri ordine auer.ti,.ad ipforum nouum ±>-,
poli turn conuerti: rclinqqi tritas à feculis vias, con eut fus
fieri ad ignotas haâenusfemitas ? Quis patiatur noués
veteribus,iuniores fenioril^is,albos nigris monachis an-
teferri?Hoctu,inquamjlîigerdicis.Secrtualbequidpro-
ponis? Felices nos,inquis,qués longe probabilior infti-
tutio comme.ndat,quo$ beatiores alijs monachis mudus
praedicaqquorümqpinioialiorum èxiftimationemj quo-.
EpßoldYüm Lib, IV.
rum dies,aliorùm lucernam : quorum Sol» âliôrum fidùs
obfcurat.Nosreligiori'isperditç reftàuratores^'nôs emor-
cui ordin|s refufeitatores:: nos lâhgiientium, tepéntiùm,
fordentium monachorumiuftiffimi codemnatdr%s'. Nos
moribus,nos àdtibus, nos yfibus,nos veftibus àcaeteris
diuifi,& verérum ceporem oftentui fecimus, & néùum
noftrorum feruorem præccllereapprobamusÆcce^ecce,
veraillaöccültior, fed longé a^ijscharitaci infeftior cau-
fe,quæ mécium veftrarum vnitatem feindebat, quæ ipfas
domos abinuicem fecernebat, quæ ad verbà detraélorià
vel maledica lingttas veftras pérfçpe,iuxta Prophetam,vti
gladiiimacuebat.Sed retundàrurlethalisgladius gladio
Verbi diuini, & ne leùiinanisgloriæ vento tantis fudori-.
bus fruges colleétæ difpergantur, fi (apientes eftis fatagi-
te.Et, ô infoelix nimiumque deflend^ iadtura! fi lo ngi fil-
mi æui tuimundiffim.amcontinentiam, fiinuincibilem,
obediétiam,fi ieiunia infra<5ta,fi perpétuas vigitias,fi tàm
gràue iugiim difçiplinæ,!! tor palmas pâtienciæ: fi,vtbre-
uiter mulca concludam, cantos tamque innumeros non
iâm terrenæ,fed coeleftis yitæ'labôres, per tanta tém pora
ad ftipendium çternitatis,à te per Dei gràtiam congregates,
vnus nequam fe r p e n t i sfib i 1 u s difp e r fe r i t ,& te fold
flatu éqacuans,inanem in confpeéiufummi iudicis draco
veternus efFecerit. Et vbi eft, qùodSaluâtor hoc morbo
adhuc laborart tibus di fcipulis ait : Vïdebam Satdnam quafi
fulgur de ccelo cadentem.V bi eft,quod faéla hitfc fimili con-
tentionC inter eos,quis eorum vidererur elfe rnaior,alibi
dieit iVbsaiitem nonfie,fed qtltmaïorëftin vobis,fiatficutiunior:
(frquipracejforeït.ficutmmjlrator î Vbilatet^>fconditum
aboculismetnoriæ,quôdçxcelfiisille&mag-nus, cuius,
firmiterretentaad régna coeIorum,quæ nimia acdulcrvi
fuainclinauirvfque ad terras regem ccelo rum. Fidelis in-,
tae teftis eft ApoftoIüs,dicens quod propter nimiam cha-
riràtem fifium fuum miférit Deus in fimilicudinem car-
nispeccati.Gaudébiispcrennitercorambeocharitàte,&
.gaudium tuum^ficuc ipfe promific,nemo tollet à te, quâ-
do erit Déus o.mniaiäomnibus. Quado fatiaberis d ioli-
ginqùaçfurie tuâîCu manifeftafuerit gloria eius.Quan-
..do cuin apparuerisjfimilis ei eris : & per hanc charicatem
ei fempiternè vn'itüs,videbis eüm ficuti eft. ' r
Iam tandem ad vos,mi carifiime, cui præfens Epiftola
mi 11 itu r, ft yl usrecu r ra t: v t à qup fùmpfit initium, in ipfo
fuam fortaflis impominam prolixitatem finiat. Can fa
mihi fci-ibendijVt fuperiüs:profefTus fum,téfte confcien-
tia,(ola vérè chantas fuit: vt quantum ad vtrumque no-
ftrum atrinetjfiarn colloquutionîseam recalefcere, & in
mutui affèétus folttas vel maiorcs flammas erumpere cogéré
m . H e fta t vt vos, q u e m laâream forte m q; co lu m n a,
cui innîritiir, Monâftici Ordinisiedificib futtimaproui-
dentüprçpâraüit:&velutrunlum fidusèxemplo verbo-
que non folum Monachis,fed & tqti Larinæ Ecclefiç no-
llro tempore infigniter lucem donaüit: reftat,in quam ,vt
totam quam p o t uerit ishu i edi ui ri o operi detisopera, &'
vniusnc,minis & Ordinis maxi raas Gongregatiohes nc-
qüaquam vitra diflîdèfe patiamini.Studùi égo femper,vt
fàrfiftôs illos Congiegationis veftrsé Monachos noftris
fratriblis Cpmmendarem : Ôapfos illis perfedæ vnione
charitatis,fi fieri pollet, etiam intiifeerarèm. Hoc pùbli-
cè,hocpriuatim,hocin magnis noftrorum Conuentibus
facerenon neglexi: & vt rubiginemillamliuoris&zeli
iuxta PCa\mum,magnttudinisnon eüfinis: 6c qui,iuxra Apo- contrarij,quæ interiora vifeerum latenter rodere folét,e-
ftolü,e/i[upcr omnut Deus benediftusinfeculaXecnisdais no fe radérem,modis quibuS pôtui laboraui. Inflate & vos pro
præferens vel corerens,fed fubmittens, fequitur'& dicir, j magna ilia gratia à Deo vobis côllata,agro communi : vt
Ego autem inmëdïo veftrum'fum,ficutqui w«»i/?r<«f.Corripitur ficut nullus poft vos noftris dieb. pluravtilia in illo plan-
Apoftolus, ne fe præferat Apoftolo : & non corripierur
m o n ach us,nefe præferat monacho.Supponitur à C h'ri-'1
ftô mâgifti,oîminoridifcipulo'maior.,inferiori fuperior :
& fuper Giftercienfem ego Cluniacéfîs eleudri conabor.
Submittit fefuis dîfeipulis ipfe Chriftus:& Aiper fracrem
longe forfitan meliorem tumentem fuperbia leuabitcér-
uicem Chriftianus,6t monâchus. Deijcitfe maieftas, 6c
ia&at fe infirmeras.'^Humiliât fe eèlfitudo, Sc exrollicur
putredo.Seruic Déus, & impérare nititur limus. Et quo-.
m o d o c e c i di ft i ,fr a ter ,de g ra du regulæ tuæ, quote con-
feediffe gloriabaris^vtmonachus omnibus feinferiorem
6c viliore m non folàm fua hnguapronunciet, fed &inti-
mo cordis credat affeélu ? Ec quid vitra laboro? Non eft
necefle^ tel igio(is,fipientibus,h teratis,acrius inflate, nec
vt vulgo dicku r,Mi neruamdocere I vel ligna ad.fy luam,
vel aquam ad nu mina fi.ue mare defetre.Inrelligi tVagno-
fck vcriufque vcftrumfapiencia,'fî,cur finefide, fie 5e fine
cliaritateimpofïîbile Deoplacere : nec aliquem humili-
tate abie<£la,poffeeandelm charicatem nifu quolibet reti-
nete. Vndc enim humilitasrecedit,ibifiecefTario fuperbia
fuccedit. Vbffuperbiafuecedit, ibi ftatim 5e inuidia
accedit. Vbiinuidiaoritur4confeftimcharitasmoritur.,
'Nam neque eum,cui inuidet inuidus,poteft diligere,nec'
in non diligente charitas aliquo modo permanere. Propter
ifta,vndc abeft charitas,abeft humilitas: 5evndeab-
eft humilitas,abeft ôccharitas. Hocdocetçlarè & Apoftolus,
cùm dicir yCharitas noam1ilatur,nonagitperperam,non
ettambitiofa. Etquiahccetiamalienarum rerumeupida,
fubdit : non quant qua fua funt. Inflationcm ergo omnem j
ambitionem omnem,cupiditatem omnem, auaritiam o-
mnemexcluditcharitas : irnmo perchantatem, iuxtafe-
quentia Apoftoli,cxpellitur tota limul iniquitas. Iam fi
hanccharicatcm , qùamlegem Cbriftiidem Apoftolus
vocat,vis frater, Cluniacéfîs,frater Ciftercienfisi integra
conferuare.: fi pcripfammaximostibichefaurosin coelo
recondere,fl reçondiros conferuare: datotam quam po-
tucris operam,5e caufas nonofico earn fugantcs,pon dico
cam perimentcSjfed velparum «im lædcntes d te abige:fî
expulfl redire voluerintjfirmipeéloris redeuntibus ôftiü
claude,5e cohabitatricem fempircrnam,totis fanélæ a«i-.
ma tuæ amplexibus retine. Subleuabit te charicas ipfa
ta(reprobatur,iralaudabili fludio ôe induftria,omne fà-
tis vrilibus contrarium auellàtur. Expellire fublimi illo
5e ex Spiritu Dei flammante eloquio abeorum cé rdi|
bus, vtmitiusloquar, puerilemîllamæmulationem,d
lingaafufurratiouémrôe locoiftorum velint,nolint, frater
nam ingerite dileélionem. N on fegreget vitra greges
veftros d'noftris gregibusyfuum cliuerficas > colorum vâ-
rieras :. fed afumma’vnitare dcriuata,corrupta reparans:
difeiffaredintegrans1, diuifa yiuificans , vniiierfà vniar
charifas.Sic planè;fic deçéc, vr quibus eft vnus Dominus.
vnafidesjvnumbaptjfma :,. quoscÔntinet vnaEcclefia.
.quo§ manct Vna pcrénnis,5e béata vitài éis i^uoque, iuxta
Scrip,turam,fi.t cor vnum,5eanima vna. Mill gémmeo a-
mico (alisgemmam , cuius corporal cmvfutn vobis vti-
lem olim audiiii : &cuiusfpecialcmintellc(ftü fupraferi-
ptispeceflarium efïcpuraui. Nam quamlibet multos 6e
preciofos apparatus virturnm’fuarum æterni regis men-
læ, fiflnerraterniamorisfàleintulcriht, vtinfulfireij-
cicntur : fihoçfàleeoscondierint,epulæiamplacentés
cum offerentibus admittenturr Nam qui in lege fua nullum
fàcrificiumflnefalcfufcipit, nulliusmunusvirtutis
fine tali condimento flbi p lacéré oftendit.
Mifi 5e nouam translad.onemnoftram contrapeffi-
mam nequatri Mahumet hçrefim difputantem,quç dum
nuper in Hifpanijs morarer meo ftudio de lingua Arabica
verfà eft in Latinam.Feci autem earn transféra d perito
vtriufq; linguævirc^magiftroPerro Toleta,np. Sed quia
lingua Latina non adeó éi familiaris Vel nota erat vt Arabica,
dedieicoadiutoremdoâum virum dileétum filiu,
ôefratrcmPetrum notariùm noftrum,reuérentiæveftræ,
vt çftimo,bene cognitum.Qui verba Latina impolite vel
confuse plerumque ab eo prolata'poliens 5 e otdinans:e-
piftölam,immó libcllum,multis,vt credo, propter igno-
tarum return notitiam perutilem futurum pcrfècit. Fuit
autem in transferendo hçc m ea in tertio, vt morem ilium
Patrum .fequerec, quo nullam vnquara fuorum tempo-,
rumvelleuiÏfimam, vtfiedieam, hærefimfilendopræ-
teriren t:quin eitotis fidci viribusreflftercnt,5e fcriptis ac
difputatipnibus effe deteftandam aedamnabilem demó-
ftrarent. Hoe ego 3 'ë héc præcipuo erröre errorü, de hac
fæce vniuetfàrum hærefurmin quam omnium diabolica-
BibUoth.Vet.Pat.Tom.ii.Pars 1