Hca!a,vfqueadaltarismedium. Ncceflecft,vtgrati*Dei .dine roemoria,vt fit tcnax raalorum fiiotum addefl«n§'
ai'ctiahnistorda nofha, & quafi plmimis patefaais ia- dun,Stbonotumytgrates Deo rtpendat.Habcatcubi- ,
nfiis icdulo deprecemur. vt per fingula quae mchoamuS tum &femiffem in laritudine.vtinvnocubitolatuudfeis, j
quafi per fingula viaimamtneiu.sftufta, fuanos jDei ad fe perfedam difefitionem b‘i__— r - --------- 0— . .... r . inreljigat, in dimidib
mifçricordia iflaftraie, & in araorem fu\rai accendere di-
gnecur. Pelagiani veto cratieulam in modum reus fed fo-
lidum parietêin al.tari cordis fuppcnuntinterfe&ignem
Spiritus 1'aActi, n echaritate calefiant. Altärenorieftfoli-
d urn, fed cauum Sc inane adignerii , ad holocaufta, ad ligna
confumenda, locu in fecopiofrim exhibens. Tu quo-
que fi viseffealtareDei,exinani teipfumabomni conta-
gio teUenorum, vt intelligentia vetborum cceleftium &
hodie vircutinn locum habeant fpatiofum, capiafq; fla tri-
mam Spiritus fan&i, quo Ecclefiæ hodie Dontinö cönfe-
Scad finem perfedionis perducuntur; ri?acies&
fuam jmperfedionem deprieuaricationem recolligat. In
vno,cubirocreationis beneficium,-in dimidio cafiis fui
præcipitium, in vno redernprionis pretium, in dimidio
diffidentiæ quorundam barattum qui necredemptire-
demptcirem diligunt; necliberati exire volunr. Habeat
quoqué in altitudine cubitum Sc femiflern., vt in vno cu-
bito memoria caput nofttum iam perfedè glorificatum
agnofcat, Sc in dimidio membrorum ChriftiilJamparri-
tionemanimaduertat.qua cum capitefuöpars quædam l
régnât, &alia pars adhucin peregrinatione ifta militât.
Invnoretineat,quia iam liberata eft Ecclefia in Sandis
carne exutis, à neceffitare, à miferia, Sc à peccato in dimicran
^edes altaris dë lignis Çèrhim duos quo$ operies latninis x . I
arrieis ,& induces per circulos,eruntqûe ex vtroque latere I dio ,• quia in peregtinantibus a neceffitare tantum & non
altaris ad portandum. Quod de vedibusarcæ,hocde ve-j a miferia neque à peccato.Hæcde longitudine.latitudine
dibits altaris myfticèfentiendum eft, riifi quod iftilami- & altitudine menfæquæ eft memotià npfttadidafu'nr.
nisæneis,illiaui:o'operiantür:laminæ autem figmficanc Sequitui ; Etdeaurabiseamauropuriflimo. Gumafac“
jinftanriamprædicationis,&fonuminomnemterramau-
fuerinc errorum caligines,illecebrarumfordi-
ditum.
I Facies & menfam de lignis.Sethim habentem duos cu-
jbitos longitudinis ôc in latitudinecubitumaefemiffem.
Quod medîtatio in area rçponit.; memoria in menfa pro-
I ponit. Merit namque Sc.colligit meditatio temporum
oporruno,qiK>d exigit memoriapulfante& vrgente^ne-
ceffitaris aliciiius articula De area menfa ditatur, cùm de
côfcicnrta bona & fide nonfida oratioimpinguatur, &
prædiçariôinfotmatur. Velum quidem filenrij interdum
) inter afcam&mèrif-mi appenditur,cùm ranrislabijs mens
DcoiScbonofenlu replctur, cùm deadipe& pinguedine
bonçconfdenfiægrarilfittiis erudationibus fandi prædimemoriae
diffirox paludes deterfx, tune deaurabiseam ft Scriptuix
facris& puristntelledibusillam innexueris, vt fanum fa-
piat jVt verum intelligaf, vt datum videat. Excludanfur
van? cogitarionum lenocinariones.npux phanrafmatum
illufiones ,fida?imaginarionumrecordationes,neoccu-
petur memoria inluto,fedhonefteturmauro,nevile(cat.
in cceno jfedfulgeat in ccelo,deautara putiffimo auto veteris
Sc nouxjegis. Vide menfam’rocmorixdeauratam
Memoria iufti cumlaudibus. Item-,lnmemoriaxrrrna
erurit iufti. Qu* ergo cum laudibns eft,qute«reina eft,de-
aurataeft. lllorum verö memoria deaut>ta non eft,de
quibusriicitur.Perijt memoriaeorum cum fonitu.Scqi
ires fuos audicores reficiunt. Menfa ifta hec viles,nec tur; Facies iyi labium aureum percircuitum. Vnum de-
veteres panesJtabet, quia fieut'duritiam vetuftatis in pa- j becefle vetbuth cordis,& vetburiiotis, vtpurum lac cogi-
nibus.nonriouitneerroreputrefcant.ficvtilitatemma-j tationis cmulgcatur vbere locutionis , non degenerans
terteitefpnit,ne vanitate fecnlari fordefcant.Neque enim colore optimo, nonfapore bono,non liquore vero. Co-
vltra icptenarium gratiaepanes in menla moran tnr, ne fi- loratum fit vcrbumtuum.veritate j foporatu m, bonitare
negratialoquaris,necnifidefimila ?onficiuntur, neveri- liquefadum c-haricaté. Totuni hoc & in omnibus Sc in
rarf»m faiforum commixtione adultereris. Regulariter ifingulis yerbis fit,vrfitomne veibummendaxdefimplir
citate,fit bonum de vtilitate, fit charitariuum de afFedio-
ne. HoC eft labium aureum percircuitummenfe,t '
memoria cordis taba ori miniftrabat, quibus& occulta
facies fecretorum noftrorum cum luce ad publicum pro-
deat Sc locutionisofficium cuius vtilitatiseaufa conftiru
turn fit declarat. Perniciofum quidem effet , fi innuinera
bilis&indomabilis reupituip cprdisiatfi omnibus pate-
ret, turn propter pudorem yeretundi®, turn propter fe-
minarium difeordiæ. Quis veto humanum vifimi adtam
incomprehenfibrliter corrmaculatum gremium cordis
patienter a4 mitteret? Cette aut nimia fuffufione rub or is
fuccumbe'ret homo, aut^ffiduitare mala'.conremneret
aut türpitudine illecebrofa videntes inficerer.Hacitaque
ratione occultanda fuerunt cordisconfilia&arcanaiRur-
film fi perpétua obftinatione clauderetur, Sc occultareiur
voluntas hominis &coagulum human« ibcietarisdcpe-
riret, & fomentuçi malignitatis ærerhum filentiùm effet.
Quotnodo autem amicum difigefès, quern âmicurn Sc fi-
delem nullarenus intelligerbs î Vtilitatis ergànoftræfuit,
vt vetbum in cotde latereif,& in ore patefceret.Sed ne duplex
fis,labium -, ne dolofus, aureum ; ne infidus &.infta-
bilis,percircuitum debetfieti. Làbium ; fimplicitarécon-
feffionisjaureum,puritatem intentionis;circuicusintegri-
tatemadionisdefignar. Sequitur5 Etipfilabio coronam
intfanfilem,altam digitis quatuor.InEuangelio coronam.
facit Do minus l^tbioaureo, cùm dicit; Qui me cpnfcffus
fuerit coram Domino,&c/ Labium aureumeft,eonfeffio
Marcyrum > quia ficur aurum inter e«tera pnefuJget me-
tall a, ft c fi des & co nfeffi o ign e perçu flion is e xa m t n ata, &
preciofior de patientia,& fortior de conftar.tia, & clariot
dcpcena, &fublimior decdnrumelia. Auger enim feena
au da claritatem, conftantia probat fortitudinem, patien-
tia pondérât quantitatem pretij, contomclia mukiplicat
honorem : In poena perfecutoris atro.ciras; fnébnftantia,
Martÿris longanimitasiin patiem ia,benign itas-in contur
melia
namque in Sabbato ponumur, &m fabbato fumuBtur.
Quandoeniqt verbumDei prædicandum eft.nifi cùm va-
cat Scauditoribusaudire,& pr«dicatoribusdocere. Non
Sabbato ponic panes qui euange'lizat non recipienribus
verbU.mDei,qui loquitur in aure non audientis.Non Sabbato
ponit in menla panes,quifandurodatcanibus,&
margaritas ponit ante porcos^ Non Sabbato ponit panes,
qui non attendit quid loquatur,pro materia,eui perfon?,
quando pro tempore & can fa, quantum pro negotij fuffi-
cientia. Sicut autem file peccatcpnfeffione, qui non dif.
j cernitifta, vtique fie ilie præcipitatione qui anreSabba-
I turn fumit panes, qui loquitur antemeditacionisdeco-
dioncm,ante apperitus requifitioneni,antefamisdeli-
Lberationem , ante ftomachi euacuationem. I11 Sabbato
tollit panes, qui dat efcam pollis coruornm in tempore
o6ortuno,qui librat fenfiun propofitum & vrilitatein au-
dientium, lenfui aptans loquendimateriam, propofiro
temperans modum,vtilïtatî fubminiftranscongruumfi-
hem &principium. In Sabbato pone panes iri menfa, vt
illuftrante gratia fermoncs inchoes : in Sabbato toile panes
vteadem coopérante fiudumffcrmonisipfigrati« re*
lignes; Thus denique panibus fupecpone,vt deuotionem
non fëuOrem quæras | vt fan« dodrin« bonum odorem
j tam in moraiibusdidis quàm in myfticisrefpergas^ Cùm
lermotuus gemitibus& fufpirijscaftisdefiderionim eua-
poraciones quafi quodam remigio alarum ad Deumeue-
nir.incenfum panibus propofitionisfuperpofiieris. Bené
itaque olet menfa in fpe fpturorum, bene pafeir in re præ-
fèntiitm,cùmmeritofidei,iuftitiæ & chaciracis,cùmde
cralficudine pr«fcntis iuftificationis impinguat offa hur
Imiliata, &deremunerationefuturaodórebonoattrahit
! fan da5 liifpiria. H«c omniain menfa memori« exponun-
j tur,fi fuerit de lignisSethim^ne corrumpatur oblmione fi
duret continua vinaçitare, nihil de fçniu amittens.nun-
1 quam fe extra funderts. Habeat duos cubit'os in longiturnelia
humilitas. Fort.è ideo coronaalta digitâs quatuor
dicitur,quia (ecundum alticudinem meritorum ,furgit re-
i^uneratio pr«miorum ,v t quafi tot digitis crefcat corona,
quo t çruciatibus con tor ta eft caro in poena: Sicut et-
iam labio aureoin confeffi'one peccatorum coronam in-
terrafilemaltam quatuor digitis imponit, cum primo di-
gito malam voluntatem emendat, fecundo peccata fua
accufat,tertio lauat,quarto vfitutibus commutât. Primo
digito Iefus eiecit Dæmonia, fecundo feribit in terra, ter-
, tio in lapide,quarto in dorde. De primo ; Si in digito Dei
eijcio.Dæmonia. De fecundo; Inclinauitfè Iefus &feri-
bebat in terra.De tertio; Scripfic in tabulislapideis decem
mandatalegis. De quarto ;Scribam leges meas in cordi-
bus eorum. In primo gratia præueniens & opetans, in (è-
cundo gratia adiuuans & cooperàns, in tertlo^mandatum
iubens, in quarto liberumarbitrium gratiam fequens. In
primo Deus fineadiutorio,in fecundo liberum ariütrium
cum Deo,in tertio Deiadmonitip,in quartomandatiim-
pletio. In primo libérât compeditos,in fecundo adiuuat
folutoSjin tertio illuminât cæcos ,in quarto confolidat
paralyticos. Hi funt quatuor digiti ad quorum menfuram
corona interrafibilis extenditur ,quæ labio aureo ftiper-
ponitur, quiaquicqùid^Scriptura promittit, Scmemoria
deScripturis retinere pbteft, nec minus habet nec ara-
plius, velinfpe, vel inre«ternibrauij. Parumnamque
eft habere gratiam operantem& cooperantem,fiue mandatum
iubens vbi liberum arbitrium feu voluntas noftra
non confêntit,& fatis eft vbiobediendo confentit, & no-
lendo efficaciter legem facit. Interralîbilem vero coronam
facit, quia nullum finegratia méritum, Sc quia nun-
quam fine libero arbirrio poteft meritum. Nam meritum
principaliter àgcat^a., fecundariô eft à libero atbitrio. In-
terrafibilis eft corona, quæ fi attendis liberum arkitriurn,
rafa eft & rara, fed plena fed îota. Gratia qiridem fola coronam
pofletdare, fed,maluit cum libero arbitrio roeri-
tum præparare&meritis coronam reddere.Quod corona
eft,;Deieft^ quod interrafilis noftrum, Si homo non
peccaffèt, corona interrafilis non effet. Non enim corona
angelica interrafilis e ft, quæ de capiteillotum nulla
offcnlione cqrruit, fed humana interrafilis eft; quæper
peccacumcecidit&petgratiamre.dijt. Sequitur; &fuper
illam alteram coronamaureolam. Euangelico ftabulario
cui fern iuiuns traditus.fuerac ad curandum didum eft ; Si
quid fupererogauerjs ,ego cùm redierorèddâ tibi. Com-
munem meritorutn legem tranfiliens impetus fpiritus,
femper deinfcrutabilipromiffiontfmprofundttaterimu-
las iu corde nouas offodiens nunquam dicit fufficit.No-
uumenim faporem in Deo qui nouatodefiderioinpro-
pofito.religionis non fertefeit nec tepefcic. Cùm ergoglp-
riam virium fuarum excedens, non in fuis viribus, fed in
Defvirtutib.us , iam non pedem, fed pennas vrgetad CQ-
ronamaureolamfeftinat,vt qui præoccupauit noniuflà
facereaudeat, non fperatacapete; plus enim quam petk
mus aut intelligimusdat nobis Deus. De corona aureoja
cato nafeitur, j- in tertio refufeitatur Sc iudicatur,in qi
to glorificatur. In primo natiuitatis ïefurecOrdätur,ihfecundo
baptifmatis, in tertio ttansfiguratiohis, in qüartö
afeenfionis. In primo rèatqmoriginalisculp«, in fecundo
abfolutionem,in tertio iuftificationemiih quarto gló-
rificationem tecolir. Vel yno pede circuitcotpusinani-
matum, tertiafpiritum creatum , quarto fpiritùmiiicir-
cunferiptum. Vndpedëinceditprudenter,aliófortitcr;
tertio iuftè,quartotemperanter^fobriè. Vnöpedehi-
ftoriam,alio allegoriam,tertio mortalitateni,quaftö aria-
gogen requitit. Hæc de quatuor bedibus hiehf«: QUa-'
tuorquoquecirculos habet auréos,vt hutiiiliterapdidt
Podorcs f fidcliter Scfirmiterretineat;fèhfutn Sc ingehi-
um vehementer e^erceac, noua de veteribiis cütii luerd
excutiat. De primo Salomon; Audi fili mi pfaécèpta pa-
tris tui , & ne dimittas legerii matris tuaé. DefecunadJ
Liga eam in córric tuo iugiter. De tertio Pfalrriiftd; Medi-
tatus fum n ode cum cdrdë meo ; Sc cxercitabar Sc fcope-
b^m fpiritum meuni, De quarto, Domihüs ih Euange-
lio reprehendit fêruurii ^igturii ; QUare, inquit.rion dedi-
ftipeCÜniam meam ad menfam ,&ego vcnienscüm vfu-
ris vtique exegiflèm illam ? Circuli ifti àurei funt,ne f«cu-
larisdodrina te occuper, quaétanquariiliitiim^ftim abi-
turiri comparatiorie veræ fapieritiæ. Quæcünqiifeeriim
dodrina aut mores non componit, aut fidem riotl irifti-
cuit,aiitcharitatemnonaccendit, vanaefi:neevr aurniri
ditat,fed vtlutum fordidat. MoraleSderiique Circuli furif
olpedientia vfque ad mortem .^haritas vfque àd farigül-
nem, caftitas vfqué ad carndium defidériörüm rnörufi-
carionem, humiliras vfque ad extrëmam deiedionemi
Incirculo obedientiæreuocamur, in circulo fcàftitatis tè-
formamur,in circtilo humilitatisexalramur.Non fcindat
circulum obedientiæ inobedienria , non diuidat cifcü-
lum charitatis inuidia, non Cohtaminet circulum caftird-
risimmurtditia, non rumpat circulum hütniliratis fuper-
bia. Aurei ergo fint circuliifti, vt pro verànonjpro Varia
gloi-.a obedias,diligas, caftiges&humiliesänimarii triam.
Hocdecirculis. Deangulis vero memoriæ'fatis ar-
bitror fuifledidum, vbi de angulis are« tradauimus.-
PETRI ABBATIS
CELLENSIS, DE CONSCL
ENTIA: AD ALCHERVM
MON ACH VM,
L I B E R I t
CHariffimo fuo fratri A Ichero m onacho Clareuallis,
fraterPetrusCelïenfis.falutem&confcientiambo-
diduméft; Quipotèftçaperecapiat, vtquiamahdatum Înam. Religiofameri^religiofacririöfiratequsëritde teli-
de yirginibus non habet Apoftolus, de impleto confilio ", giorie çorifcieritiæ vt fciât.irrimù vt habeât confcientiam
finemandato fubinnuatreftare coronam aureolam fupra j bonam. Anlpledor quæftionem iriagis quidem v^dif-
gerieralëpromiflum, &*vinCatpr«mio qjii vindt merito. cam qudm vtdoceâmj Reuocatus liquide m tu a quæftio-
Qui fide fæculum vicerunt, quot paffibus alios præceffè- rie ab euagatione mundani citcuitüs ^ quæftionem mihi
runt «tare,fèxu^rofeflione, paffione,cafticate, charitate, de quæftione facio. Aggrediot pröinde fodéré ctècris &
&curfu cæterarum virtutum,altiùs ad coronam aureo- tnendicusinaltu fîcüttalpà quæxens venire ad lu ce coh-
lam euoiauerrint. Sequitur; Quatuor quoqué cirèulos fcienriaei, quamùis caréam liiminë fciëiiti«* Miro eiiim
aureos præparabis, &ponesinquatuptanguloseiufdem j modo beftiolâillàitiâftibüs&pëdibus.immÔmariibuS Sc
mcnfæper quatuor pedes. Mentoria quâtuor habet dr- I pedibuMeijcicoppreffionemponderis Si caliginis àppe-
culosaureos,quatuorangulo$,&quatuorpedes.Vriope- ' tensaeris libertateni S t f orte lüceiH étiam finelriceoçu-
de vtitur memoria àd ilia quæ quidem tranfferunt fed ad- lorum. Eaténus etjuidém' & ipfë latibulo vmbrofæ riegli-
huç in ianùis fiant, & non loçigè eXceflerunt ; alio, ad r e -1 gerittócaptus < parrirrit périfabam quârif iocuhdûfitéfümj
myxaquæ longius à præfènti cognitione fecefferun.t ; terJ peré iri Iucém & lifeértatèrri corifeientiæ. Scalpello aütem
tio,ad remotioca,quæ non nifi cum magno Audio rècogi-
qu«re ncis quid fit corifcientia, vena cordis inef-
tari poflutlt; quarto , ad temqtiffima, quæ non nifi librp-
fa, vndecum‘c[ue vocaui viuum fariguiriem veiratnm to-
rrim les<Sfcionç ÿç antiquorum relatione reperiri poff'uöt.
tius medirationis, vt defarigitirie d e fe c ts contcmpllirio'-
Yçl vno pede Écrit tetram.alioartïbulat friper aqùas ,aliç
nis,&ftyloeomrtieridaret feu eomiriodatct cot quod fuf-
volatinaece, quarto afcèndit fuper pennasVentorumiri.
ficerei feriberiti, Sc fibi fefinerec vnde viueferiT unc eriiirf
coelo. Humibatqr in primojÇompungitur in fècündo » aC-
vrifitef fcribicrit,cririi de traclatu fao&vita ptopriaeineft-
cenditur in tertio,exaltarur in quarto. In primo cum peçinftaritix
datur,Scaliena confcientia niliilominusinftruitur. Nec
Bib hot h. Vet.Patri Î om. \ z.Pars 2.