H J V .
confueuiftis. Hicfiasquefe h^bberit,yobis meritum: fi
(ecus, £ vobisexigam tormencum. Iam quod deaduen-
tu veftro fignificaftis, ffelix'tlla dies, nullifq; a:quanda die-
bus,qu^ vosveftfamque Cluhiacum (imul videre merue-
tit. Sed'abfitvrftnemevideac,8^veftrammihi vifioncm
inuideat. Adero, thepoftpofiris omjnibus, nift forte ineui-
tabilibus,, amico feftiuo, quod rarum nomen eft, fo_le-
rhnis amicus occurram._ Et hoequidem omni tempore,
fed fii lip,quod rnandaftis.aduentusveftermaturatusfue-
rit; prsfentia mea,vtconfido,perDeigratiam non deerit.
In vltimo, quoniam, iuxca (ermonem veftrum, nolo yos
ocioium torpere,fratrem domni Garner ij Subprioris no-
ftri,charilfimi mei, ita vobis comraendo: vt cum labore
veftifb probus, (apiens, literatus fa «ftusfuerit, nobis euro,
ficutde alterb feciftis, reconfignetis: yrTemper quod Vos
fpargitis,noscolligamus: quodvos feritis, nos metamus:
quod vos molitis,nos comedamus.
E P I S T O L A X L IV .
Honorandisatqtte in Chrifti charitate venerdbiliter fufei-
piendisfiatribus, apud montent T habor Deofernen-
, tfbus, Frater PetrushumïUs Cluniacenfeiim
Abbas,faluteni £ternam.
D
Matt* 17.
AlarCffi.
* !Zenit. 19«
&20.
Rater quidam veftræ, vtdicebat, Congregacionis,nu-
per ad partes Gallicas &Hifpanas, habitupetegtini.
oratipnis,yt aflèrebat; caufa veniens,per_nos tranfitum fecit
: 6c dé ftatu veftro .quieoufque nobis ignoras fucrat,
deordine ,d e Audio religiofæconuerfationisveftræ,nàs.
ytdignum érât,non minimum lætificauit. Adauxitmul-
to magis, iirtmo prorius vhiüit fanâitati veftræ affeâus
cordium noftrorum : quod retulit, non fblurà communi
fide, non folum monaftica profeffione, fedinfuper Çlu-
niacenfis Ordinisfollicita obferUatione , vos corpori no-
ftro moderno tempore elle ynitos. Gaüîfi ergo fumus in
Domino, quodtèr.tæillifan<5tæ,aquafalutem fidei, & fi-
dem (alucis accepimus, aliquid bonorum ftudiorum,licet
non per nos > per noftros tamen refudimus. Gaudere verb
debetis 6c vos, fi de fèmine, quod (èuiftis., fruges ali-
quas, fi de virgulto dvobisplantacofru<ftus,quamUis mo-
dieps recipere potuiftis. Debet enirn, vt air magnus Apo-
ftol us, in fie qui drat ax are, & qui triturât, m Jpefruftw per ci-
piendi. Fuit & hæc gratia fuperni largitorisynoftræveftræ-
que Galliæ, noftris yeftrifque diebus collata : vtprae caste*-
ris mundi partibus, ante omnes mundi populos6cnatio-
nes eligeretur : per quam facra humanas redem ptionis lo-
ca,a iugo impiorum eruerentur, libertati reftituerentur,
& qua: priusquihgent’isfereannis, perfidis obftantibus, 1
in u ia fa<5ta fucran t, iam peruia fatfta, orb is vniuerfi popu-
lisfidelibus aperirentur.. Vos igitur incolas regioriis um-
& x, fanéti m on tis illius iuhabi tatores, cuius inhabitatio-
neuijtransfigurato in eo Domino,Princeps Apoftolorum
Petrus, licet nefeiens, quid diceret, concupiuit, cum ait,
Domine bonum eft nos hicejfe, çüius-fanâitatem iam mente fa-
{niilimus cxtollcnsdicit : tianevoeem nos audiuimus cum ejfe-
j mus cumilloinmontefanttotyos,in<iuam,chiLn({imi,m mon-
j te famSto, fancti elTe lab orate: quoniam 6c hoc Sanftus
faiiâorum admbnet, & frequenter iterandoreplicat, 6c
inculcat dicens, Sanftieftote, quoniam ego fdn£lus_fum. Ideo,
licet Chriftianis om nib us generaliter,monachis omnibus
fpe cialiter dicatur ; vobis tamen quodammodo fpecialius
dicitur,qups noh tantum Chtiftiana profeflio, non tantum
mdnaftica deuotio, fed & ipfius,vt dixi,(àn £ti 1 oci in-
habitatio, adomne opus bonum promptiores exhibé e,
deuo tiores reddere, &C in his conftan ter perdu ran tes bea-
tiores facere debet. Ideocaftitati, ideo humilitati, ideo
charitati^omnemyosoperamimpendereeonuehit.'Vt
ne qua quam (àluti veftræ opera veftra obuient.&Saluato-
rem veftrum faluaré vos volentemimoediant^.quoniam,;
vtipu pptimenbftis, non fandla 1 oca, fed (anâa opera fal-
uant. Et quia aut omnes, aut multi veftrorum, de cifma-
rinis partibus ad tranfmarinas migrauetunt: conftderent
animus, videan t in ten tione m, quam hinc iliac tranfeun-
E P I S T O L A XLV.
Cum hpnore nominando, cum more recolendo , Dei Sacer-
doti, domno Atoni Ttâenfium Epifcopo , ¥rat?r
Petrus humilisfratrum Cluniacenjium :). ■
Abbas/falutem & vitam
beatam.
SCripfiftis, nil referipfi. Mififtis,nilremifi. Locutus e-
ftis,nil refpodi. Qua.re hoc ? Vt verbis Apoftplicis yiro
Apoftolico loquens vrar, quia non diligo vos î Deus feit.
Sedmihi quid prodeft, ft Deus hoe feit amicus hoe ne-
fcit ? Et , 0 quid dixi / amicus hoc nefcit? Quo enim
patfto manet amicus. qui dilig» fe nefcit? Autquomodo
ftabit ilia an tiqua amicitiae^iffinitio,qua diitnm eft-quod
amicitia nihil fit aliud, quam diuinarUm hu manar uinqüe
rerum'euro beneuolentia & charitate coniènfto? Quæ
con fen fio,vel, ftqut ait quidam Doctoru m,c h ari tas ? A d
Cor. 6.
Tfojfi
S ,P etri Vefterabilis Abb. d u n . i J t . ' | " | . 1 1 | :- . .■ ■ ..ytes
habuerunt. Attendant 6c quatii Uunchabeant, quia ’
iuxtapaganij ied (apiehtis verbum ; ^ ;
Cceluin tiott animurn mutant, qui trans marecurrunt. Horatiw.
Iftud ad hoçinfero, vt ft mutandosagnofcitis priftinos af-
fe£fus»in melius commutetis: quiaiuxtaDominum, Sit>- n .
culusfimplexfuerit, totum corpus lucidum erit :ft autem nequam
fuerit, totum corpus tenebrofumerit. Puriftcateergo camfetSa
intentionc quam facris virtutibus oculum cordis , quo _
Chriftum in monte fiio non iam corporali, vt olim, fed
ipiricuali gloria transformatum, ipfi fpirituali immutatio- j
ne transformati , nunc quidem per fpem& amoremi in |
futur o autem faci.e ad faciem contemplari mereamini.
Nos, ait Apoftoïu s , transformamur à gloria ingloriam, tan- à. Cor. 3.
qumÀDomimjjtiritu : d-glóriafcUicet fidei ad gloriam fpe-
ciei, à gloria vircutum ad gloriam gaudioruro^àgloria me-
ritorum ad gloriam retributionum, tanquam à Domini
fpiritu: quia fpiritualiafpiritualibuscomparans.docet per
Spiritum Dei,& hiedari multiplicitates gratiarö,& ibicó-
ferri immenutatem gloriarum. Præclaro igitur monti,6c
ipfo nomine luminofo(fonat ènim innoftramlinguara
verfuinThabor, lumen adueniens) huic certe tam (plen- .*-
dido montiopera tenebrarum nullo patfto concordant-,
quia nulla focietas lucis ad tenebras. Omnesenim filijlu-
ciseftis, Öcfilij dief, non eftis noótis, neque tenebrarum.
Non debet ex^dere à corde veftro , facri loei veftri tam
coeleftis dc Celebris illuftratio : quem omnipotens Pater
voce, Filiusglorificato corpore, Spiritus fanâus lucida
nube dedicate voluit. Tota plane diuinitatis plcnitudo
locum ilium confecrans , præter vniuer&lem falutem y
quam omnibus inde prouidit, veftros quoq; dies & tempora
ifta nouifii ma præuidit.. Admonuit tan tis miraculis,
tam facrisreuelationibus,tantiloci inhabitacores,erga facra
vigilantiftimos femper elle debere : nec ad præccpta
CGèleftis Magiftri, quibus ab olim fübditus eft orbis terra-
rum, furdas aurês afferre : de quo in hoc monte veftro, o?
mni humanp.generi imperatum eft, Ipfum audite. Gum-
que in omnem terram fonus ifte exierit ,6c ipfos remotiffi-
mos mundi fines atque extimosangulos pei\etr.auërit:.y-
bi primo fpnùitiçlariusrefbnare,vbi primo audittis eft,debet
velocius 6c diutius exaudiri. -Sed nqui quia hocfaci-
tis, & , iuuante gratia Saluatoris omnium,'.multo magis
facietis. Ea de eau fa mox vt de vobis audiui, yqs mihi ra-
piens in cor meum charitate pleni(fima,introduxi : ro-
gans .v tq u o d vobis prior & à nullo inuitatusimpendo ,
hoevos mihi &fratribus eidem noftro veftro^üe Domino
famulantibus, rep en da t is. Oretisvidelicet pro nobis:
orantibus pro vobis ; vt fidefe& ch ari ras, quæ nos hic vobis
etiam non vifîs& remotiflimis iungunt, gratia Chnfti
j Domini 6c donp Spiritus eius ,in ærernum conuiduros
& collætaturos coniungat. A modo enim licet iero co-
gnitis,&afFe6ium quemplenepoffumusomnibusyobis,
& effe<9tum quem poterimus omnibus veftris, vt fratribus
iam chariflimis impendemus. Gratia (piritusSandU cum
omnibus vobis, Amen.
Matth. 1
G
Epißolarum 'Lib. I I .
minus quam inrer duos haberi nob poteli. Sed neque
iuxtaT ullium,neque iuxra Gregorium,cbnUenireinvna
beneuolentia vel charitate, duo velplures poterunddum
al tern os animoru m fuorum affeâUs nefciunt,düm àdin-
nicem fen fa fa a lî bi non communicant, dum vtrum fete
diliganr aut pdiant ignorant. QUorfum iftud ? Quia-,
audiui, audiui, ihquatn , 6c quod maius eft, in veftris
li teris vidi ,rta m certius e ft vid iftè quam àudiiïè, (ügge ftum:
eflè beatitudini veftræ, à nefcio quo,vt ficd'icayexmona-
cho :feraorem erga vos non nouiciæ,(êd iam vetuftæàmi-
citiæ meæ, vel ex toto frigu ifle, vel admodu tn i n tepuifle.
Quodfi auditum tan turn, non creditum : ago gratias. Si
auditum &creditum,fufcito querelas. Sed quia neiimirh
mihi certum eft,necgratias ego,nec querelas ftifcito. Ho§
dicopriinum,non eflè me adeoin amicitia inconftantem,
non adeoleuem,non adeo inftabilem : vt quod in hac vita,
quam tenemus, &in ilia quam fperamus, dulcius, ho-
neftius, vtil i us eflè cognofço,abijciam : vcràn tam yfiæ ftia-
uitatem,(blamihirefèruataamaritùdine,rehnquam.Quç
enim, Vt Ennius ait,potefteflè vita vitalis,quæqpn in amici
mutua beneuolentia confiftit} Quid dulciusquam habere
cum quo omnia audeas fieloqui, yr tecum ? N on i-
gitur abie<fta eft, non refriguit : non intepuif mutua inrer
nos, quantum ad m,e,amicitia. Sed, vt falua mutua chari-
tate liceät conqueri, etfi non ih te p u i t, rain eni nte puifl è a-
ptid vos eadém amicitia vifa eft : quand^etfi faliidici rl-
lius verbis et e di thm n one ft,q yi at a m e n taUtihäbuiflis il-
lä vetbà, y fin de mihi feriberetis, du bitatum eft. Sed de
bisfatis. Qupdvero/emel,& itcrum, &^ertio feribenti
mhilrefcripfi, hæc fuiçcaufa. Primo noxiavalirudo corporis,
(eçuridô feftinantra curforis, tertio imporrunitas
ncgociofi temporis,quod me totum fibi tuncvacarecoge-
bat, filere vïolentoimpèrio coegerunt. Neqj .n. nofûma
neceffitate vrgenrè , poflèt eflè ei mutus tandiu lermo
-meus, cui (emper adhætet &loquituranimus meus. Pro-
& cospoténti dextra tanquam vas figulf cqhfringatis/Äd
n,rn,sRr0feciuimur: quiagladiohon valèmus, precibus t
vt pöflumns, belli cos fndores veftros iuuare (aragi m us.
Dateergöilii, qm vosglónficauir,gloiiam.- vt (icutGhri-
ftusmfacerdotibu,s.fiiis quotidièdc diabolo eiufque An-:
gelis triumphar, ficin regibus Chriftianis frèbuehria de
gentibus tröphajareportet.Sicenimyqbisdccertantibus,
6c pericula öulla prö (uö populo rerufantibusi vii^óriam
affidue fubminiftrabir 1 gloriam gloria adaugebit: | pöft
regnum tranfiens j a:ternum Vobis cum fancis; Regibus
mnumDrogonem Niuernenfis EcclefisPrièêntqrëhi,li-
beralitativeftrx commendamusi Vt fiförte necefiefücrit,
ifa vos munificurn fentiät, quo & Deö & vobis grätiäs
agan v ö
E P I S T O L A XL V IL
Venerabilt& charißimo nobis Dmino Patriarchs. Hierofo-
lymitano, Prater, Petrus humilü cluniacenjium
Abbas,falutem & oratioriesi
n Vialefu Chrifti DominigratiailiiusvosEcclefis (k-
cerd otem conftituit, aqua. veterislegis & n oua: grati*
(acerdotium cffipit, & Saluator ip(e'ftngulari (acrificio
Deo mundumrecoueiliahs, facerdbsfiïnul&hoftia eflè
voluit: ficut Eccléfiam, ita 6c eius Ptafulem fpeciali affe-
(ftu excolere, (peciali Teueren tia honorare.Vfpeciali deuo-
rione«,ft facultas daretur, ei obfequiopto, ambio, defi-
dero. Necfblusegó,lèdquantacu.nque vbiqüeferfärum
diftufä eft, humilis CluniaccnfisOongtegatioyhocidem,
vt dignum eft, óptat,ambit, &défiderat. Quia énim e -
tei'nüs fol, longe clarius matutitidjfole, a veftro Qricnte
noftriOccidentis tenebras illuikamty&aHierufalemin
pofuerammulta dé multis fcribere, fed quia illa non pa- ömneS genres regni ælerhi EuVn|èlîüib; prædicâri voluit
rumneceflariafunt,&magis vobifcum fecretpconferen- | canti beneficiidebitp obligamur,vtnohfplumfüblimita-
da,qu,am literis publicanda : contineo exundare in verba | ti veftra;, tantai fanâitàtjs locjs præfidcéti,vérumetiam
volcntem lpiritum, &referuop;æ(ènti,quænonfuntin- j ctiilibet minïmö obièqueriti , ybi poflumus fefuiamus:
confultèingerendaabfenti. Rogo igitur, immö&obfe- 1 eos
cro,& fi necdumfatis.eft, etiam fupplico, né quælibet ter- lari, vtiuftum eftf affé^u exCokmUs. Nam quia non da-
rarum diftanMafneEpifcopaliumnégotiorumonera,mi- tiK.Ördkémönaftiebprohibente^vtilla^Ilairtquamfu-^
hi vel veftræ Cluniacenfi Domui præfentiam veftram yl- ^pcrcoelcihayedemptiônis noflr^ loeaihuifëre ofculari,
teriusinüideant; fed faltem vfque ad Apoftolorum feftiri la.ehiyrais
iiitatenjiÇluniacenfes veftriEpifcópumfuum,quem iam in lpco,vbifteteruntpedes D ó S h ^ póïTumus: quod v-
diütiusefuriunt videre,videanc: videant,inquam,&gau- ‘ humreftat, eftudditnus cörarn illo coirda noftra/èps eius
dëarir,quia nil eos magis lætificare poterie,quam fi faltem ; Vicajrium eXorahtes, vt pro' nobis PmnibuS ïèfi afliftatis,
âd modicum tam intimo amico,tam defiderabili P^tre eis j & vices nüftras, quod comdSis iubet cHarkasv ftippleatis.
frui contigerit. Cætçra, quæ litcris commitcerenoiui, fi- J ,Cumque deuotipne Vel officiP 'proerdhente vél1 prbud-
deipoftitoris commifi : vt quoniam tam mihi, quam v o f capte, falutifera Natiùitaris i Sepuhuræ, R^furrtdionis,
biscognitus,&,vtcredo,dile(ftuseft»mcavobisperferatj|Afcenfionis,locavifitatisfÇifitualiaifedünoSvobifeum
veftra mihi référât.
E P I S T O L A X i VI.
Gloriofo & magnified fanttaciüitatis Hiertifalem Regt, Prater
Petrus humtlisCluniacenfium Abbas,faluari
ab eo qui dat falutem Regibus.
MnipptentiRegiregum, qui regali folio, regiæçitti-
tatis fuç Hierufalem ceflitudinemveftram fubhmavbiquë
ducite, & pfo veftrii Cluniacenfibus S^luatóri
pijflimo fupplicate.Hoc ego, hóe ftnguli.hoc ömrtes pa-
ricer (upplicamus; 6c vt inconiiuKam noftri rhemöfiamI
perpetuo habeatis, corpore abièptesyfiteris præîèntésfp-
gatnus. Addimus hoe precibiis noftiis, & quo póflumus
nifu deprecamur } quatinus veftram Qluniaceh (e m E ccle -
fiam reliquijsfèpulchri Dommici, 6c bëatæ Mariæ, alijs-
q ue, quibus vobis vifutfifuerif, vificetis, ditëtis, honöre-
tfs. Liberet diutius (altem hóe módo Vóbi^um loqüi;
left quiapræfentium lator 0 „ .... ■ ! ■ ■ àd iter fe■ftiriabat, öpórcuit lo nuir,
&glöriofo diademace corööäuit,grätiasagimus: qui | gainiltcrcidi.- C^emchacitatiyeftr« ab mfbfdgdti,atteh-
vös populofuo Principem, Ecclefi® (ua: defenforem, ho- riUs cömmendapius. Eft eniin rriulta dignus cömimen-
ftibus fuis hoftem,in tanta, tänl facra, ram nobili,ttam fa-? datione, 8c, v t credimus, aüc vobis aut mulcis veftroru
mo(a vrbe conftituit, 6c, quod his omnibus maiüs eft,prç
cejfoillofuo nomine infigniuit. Cum enim ipfe à Patri-
bus, à Prophetis, ab Angelis,ab iplîs Iudæis, à Gen til ib us,
diitus rexlfrael, rex Hierulàlem fuerit : vos éiùfdem Hie-
rufalem, vos ipfius veri ïftael poft fe , ,8c pro fe regem eflp
voluit : vt fecundum perfonam veftram, & regnum vobis
ab i pjfo cpmtniflum , virga»æ qu i ta tis^ c ylrga fégni yeftri,
vcdiligatisiuftitiam,&odiati^ihiqnitatem : inimieosautem
crucis Chrifti 6c nominis Chriftiani, Turcos dico &
Sarracenos, Perlas 6c Arabes, (èu quoslibét Batbarps hu-
manæ,immo fiuæfaluti aduerfantes,regaris in virga ferrea,-
Biblioth. Veter. Pair. Tom. 2.
bene cognitùsë Dominüs fcilicetDrogo NiuérnenfisEc-
défiæ Præcentôr, qui tam tertio Hierofolÿmitanum
itef aggreflus.mÜlus laboribus,fpe felicx mul-
• tain fibi vit crediniüs, reqpicm ;
éómpafau:f;