Virg. t
I Çie. lib.
de diuin.
1 E'
Potyd.li.x
hijl.Mntl
folicitec, atque vcali-l ptis.damin Afticimproficifccrctiir, inegtefltrnauispro-
quid paulatim de fidei finceritateincruftet. Suggeftiont lapfils eft : led ad meliora omiiie commntaro; Teneo te,
ftquidcm diaboli quxdara mulietes cereasfiue luteas for- inquit, Africa, eamque obtinùit. Reietiam Guilielmns
mant imagines,vtlic hoftesvelamafiostotqueant&in- Angli* acqnifitor primo terra: ingreflu eqnutn quern
’ 1 afeenderatexcirauiradcurfnm, quicumcquo lapfus&
Cendant,raxta illud Virgilianum, Limusvthicdurefcit , &
b a cv tcer a b qu efcit >8c c .Q u x d a .m habent oculos fascinantes,
Mem tu 34
Ith 11. IQ.
■ R tg .i 18.
iuxta lliud Virgilij, Nefiio quit tenonspculus mibifiafict*
natagnos. Quidam in volatu îauium futura conijciunt,
vndeillud. Quod nifi m e quacunquenouas incideri liteis Ante
fin iß ra cauamonuijfet ab slice cdrmx, Nec turn hic Moeris, nec v i-
uerct ipfe Menalcas. Legitureciarnquodinclypeo Hiero
proficifcencisad bellum aquik teledir, fignihcans cum
elTe vi&orem futurum & Regem. Quidam genethlia-
cos, quidam raathematicos, quidam ariolos, quidam
pythonicos,cöfulunt. Et qniadminatione eorum quan-
doque relpondet euentus,cis-fidesaremerarrjs exhibe-
tur. Nam mendacij pater veritatcmexhibet frequenter
vmbratilem, donee infidelitâtis filios fecum præcipicer
t'R e g .iZ 8 ingehennam. Sic Saul, dum pythoniflamconfulit cum
P I fihjs fujs in monribus Gelboe meretur intetfici.- Sic
+;*«■'•** Ochozias, qui ceciderat pet cancellas, dum de viræ diu-
a . ... I turnitate ferutatur, vita eius tanquam tela texendafuc-
' * * ciditnr. Oraculo Apollinis-circumuentus eft Alexander.
Croefus Halym tranfgreftus in æquiüocatione, perdctfdi,
euentu détérioré percuflus eft. Sjtigitur fententiaChri-
ftiani, nihil de futuris inquirere, fed illius difpofitioni
humiliter obedire, qui difponit omnia fuauiter, cuius
confiliarius nemo fuit. Nonpollumus.ei dicere, curita
facis? Dominuseft* quÆl bonum eftin oculis fuis,fa-
ciat. Nonlaborcmusnofte tempora vel momenta, qua:
pater pofuitin fua poteftate. Futurorumenimcxplorare
notitiam augurijs, vel alijsillicitis modisdiabolica ten-
tadoeft, & æternæ damnationis occafio'. Osenim Do-
rflirti'locutum eft populum Iftaci inftruencis. Cum in-
greflusfueris, inqipt, terram, quam Dominus De v s
cuds daturus eft tibi,caue ne imiteris abominationes gentium,
non inueniatut in te,quiluftret filium fuum, aut
filiam fuam, ducendo per ignem : non fît, qui ariolos
feifeitetor, & obferuet fomnia 8c àuguria ; non fit malefi-
cus velincantatorrppmoper pythonesaut diuinos quæ-
ratàmortuis veritatem, omnia hæc abominatur Dominus.
Si filtre xerit, in quit, in medio tuipropheta, aut qui
dicit fe fomnium vidifte, & prædix#rit fignum atque por-
tentum, &eüeneric,quodlocutuseft,verbàfomniatp-
ris.aut prophets non audias. Frequenter euenit, amice
cariffimejrerumprödigiacettos exitus obtinere: eis tarnen
nullafidesadhibeatur. Licet enim fiepe vera prö-
proftratus in terram : T erra, inquit, mea eft, quod euen-
tusimpleuit. Devifionibus & fomnijsprophetateftatur,
&dicit:Senesveftri fomniafomniabunt, &iuuenes ve-
ftri vifioncs videbunt. Si recenleam vifiones 8c fomnia
antiquorum, epiftolam ônerabo exemplis. Ioleph enim
fponfus beats Virginis fspius in fomnis ab angelQ erudi-
tur. Magisinterdicitur,‘neredeantad Herodem. Docè-,1
tur Petrus in limeamine reptilium plenitudinem gentium
nuncient, fæpius tarnen &periculolius mentiuntur: nec
te möueat, quod quandoqueex difpenfatione diuina ta- I Ha perfonæ commendabilesaccéptaffeleguntur. Nam &
Dan. 4.24 fan£tus Danielregem Nabuchodonolor vifioiie imagi-
nisconfternatum,peccatafuafeciteleemofynis redime-
re,&adtempusdiuins animaduerfionis fententiamde-
Ge».41.251 dinare. Iofeph in Ægypto magnificauic inrerpretatio'
fomniorum. Ezecbielem »atque Ioannero Eüangeliftam
in facro eloquio admirabiles reddidit elegamia vifio-
num. Vndc quidam ad négocia profeéhiri, fi quo pro-
grediuntur interrogés, rcuertuntur, verbum Iudith for-
Utan aduertentes, quæ cum egredefetur d e S u fis ciuirate,
quam obfederat Holofernes, fpérans in manu Domini
Hberationem patriæ^ & vidoriam de tyranno, ne quis
earn, quo proficifcereturinterrogaret, inhibuit. Conq-
ciuntjigitur interrogationem aliquid ominis habùiflè,_
quod itineris fiicceflum poterat impedire. Beatus ètiam
Marcus Euangelifta euangelizandi caufa nauigio Ale-
xandriaro petens, cum nauem egrederetur, calceum ru-*
pit,atque Deo gratias ageftsiter iuum expeditum efle per-
hibuit. Quicquidtamenalij credànt, ego indlibitanter
credo faiyStum Eüangeliftam hoc non ex fuperftitiofc cu-
riofitatedixifle: cui,etfinunquam càlceusruptus efler,
ei tarnen fuiexpeditionem itineris pet Spititum fahäum
Dominus reuelaffèt. Sanè huiufraodi prsftigiofa pro-
gnoftica, feplerumque in varies , aut Forte coutrarios
euentus'effigianr. Vnde 5c luliusCsfar, qui nunquam
vllafuperfticione , autaugurio deterreri potuit ab incequictetneordiumvanacudofitatt
'Matt. 1.1
uiSo.io 1
I n a S i s S , ,w .
Cic. in
fomnio
Scip.
Genef. 4
colligendam. Conflantinus ab Apoftolis vifitatus
eft; orbifquè maieftas publicèprofeflàeft regnum & imperium
Chrifti cfle. Vifio Africani, Apocàlypfis Apo-
ftoli, Danielis S c Ezechielis oracula, fomnia Pharaonis
& Iofeph legentibus frequenter occurrunt. His 8c alijs
modi? aperit fuis, prout vult fuam Dominus reuelare vo-
luntatem. Veruntamen, vt fidem habeyn fomnijs, nulla
(omnia meinducent. Non ihficior, q'uin animafre-
quenterexreliqviijs cogitationis, autexinnatafibiperfpi-
caciaqualdamfuturorum prsfiguret imagines ,'(ed cre-
brôdecipitur. Nam, ficut per' experientiam didici, ex
ea vifionc, qustpihi gaudium quandoque nundlauerat,
poftea contrarium reportaui.' Somnià igitur ne cures
amice cariffime, necteillorum erroreiniioluas , qui oc-
curlünv leporis riment, qui mulierem (parfis Crinibus,
qui hominem orbatum oculis, aut mutilatum pede, aut
cucullatum habere obiiiam deteftantur,,qui de iucurido
gloriantur hofpitio, fi eis liipus occürlauèrit, 3ut colum-
ba ; fi àfiniftra in dexteram auis fan&i Martini volaue-
vit, fi in egreftu (uoremotum audîerint tonitruum, fi ho-
miné gibbofum obuiâ hâbùerint',aut leprofum. Opjniô
autem mea eft Magiftrum G. Tubtneffionis illius incu-
riflèpericulum, etfinullus eimonachusoccutriflet.
lib. Ï. & ;
D
'Legt de
\Bethulia.
lud.Z. 33.
idu-
bicabilifSueton.
i I Cafare.
E P I S T O L A LXVI .
Ad Gualteriuna Archicpifi:. Panormitanum.
A r g v m e n'j v M.
Gratulatur Panortnitan. Arcbiepifcopo, quod exbumil't loco ad
tantam dignitateßt eueätts. Henrictfecundi Regis Angloru
ftaturatn, tnorefque breuiter defiribit, & cadis S. Tboma
Cantuanenfis Acrbiepifcopi & m a n y is minime auctorem
futfie demonfir at.
Q V O N D AM SOCIO, N V N C D OMI N O,
8camicoin Chtifto chanfiimo GualterioDeigra-
tiaPanormitano Archiepifcopo P. Blefen.
falutem, 8c continuos ad vo-
talucccftus.
BEnedidus Dominus DcusIfrael, qu( vifitauit & fecit
milericordiam fuarn vobifeum, depuluere ege-
num voserigens, yt fed^atjs bum principibus \ 8c folium
gloris teneatis. T erribilis eft Dominus in iudieijs fuis, &
in fuis miferationib.magnus eft,& laqdabilis nimismam
miferationesfupetomniaoperaeius. Miferationum im-,
que,quas magnificauit in Vobis’, iugeni häbeatis, firmarh-
quememoriam, necilludludaicum opprobrium note-
turin vobis* Noflfuerunt'i inquit, mem ores beneficio-
rum eius,.&: mirabifium , qua: oftöndireis. Nihil eft,
quod ade6 prouocetiftdignatfonem altiflimi, ficutingra-
titudo: ipfa eft, malorum prouocafip, beneficiorum exi-
nanitio, exterm.inatio meritorum. Ob reuerentiam il-,
lius qüi de contemptibili paupertate vosexttiIit,plehio-
tis exhibeatis humanitatis officium,hominibus tranlalpi-
nis:illosenimquieunc, aut redeuHt a terrain quaftete-
runtpedes Domini, poteftis affligere mulciblicirert po-
teftis, ficut & deceftbres veftri, neceffitates eorum hum3-
tfal. 14*
m n
.moris
I. Reg-16.
IjDsfiti-
I ptioHen*
rici IÏ. -
ji Regis An.
I RexAn-'-
gliæ quo-
-„iomgratisTæ^r clcu aS rtlIMÄ f i t i j , qui.parer tàautem cgrelHisfun, regnü, ipfc lib7j^ b^5îifd oM ?
rtrnhfl nom m tv nun npni tvi i n 11* t* ( r ôrphanorumÔf pauperum ipfè eft, qmuui e^xvaillrta.r^ 1h..ù. mm iiIlae.s,
8c potentes humiliât, ipfe pro fuis1 pauperibus peregri-
natitibusvos erexit,vcapud vosauxilium confuet* beni-
gnitatisinueniant. Ideoquetimendumeft vobis, ne clamor,
& querela eorum ad aures illius afeendat, qui eft
terribilisapud reges terra:,qui iudicat cauiàm pauperum,
&arguitpfo manfuetis terræ. De zona aurea 8c lumbari
ferico,& famito,&alijsxeni}s, quæper latorem praelèn-
tiumdeveftralafgicionefufcepi, non quantas v o lo , (èd
quantàs valeo refero vobis grates. Ex hoc enim parée an-
tiqualiberalitatis veftræ integritas, quam necinterualla
tèmpofum, nec locorum (pacia, riec honoris afiumpcio,
nec caetera àmicitiæ deftrudiua fubuertere potuerunt.
Q^pdautem dmecum omniinftantiapoftulatis, vtfor-
mam& mores Domini Regis' Angliæ vobis fub certa de-
fcriptionetranfmittam, meas quidemfacultatesexcedit ;
ad hoc enim fatis infiifficiensvideretur Manruani vena'
ingenij. Egp tarnen, quod (cio, vobis fine inuidia 8c de-
I tredationecommunico. DeDàuidlegitur,adcommen-
dationem decoris eius, quoniam rufuserat: vos autem
Dominum Regeinfubmfum hadenusexciriftènoueri-
I ris, nrfî quia colörem huntrvenerabilis(ènedus, &fu-
perueniens canities aliquantulümalrerauir. Scatura eius
mediocris eft, vt &: in ter paruos magnus apparear, necincontulit
paiatinum. Veruntamen apud Dominum Regem
Anglorum, quotidiahaeiusfcholaeft.iiterafiffimo-
rum conuer(ktipiugis,Sc difeuffio quæftipnum. Nullus
Rege noftro eft honeftior in loquendo, in comedendo
ytbaniör, moderatiorin bibendo. nullus maguificentior,
m donis, nullus munificentior in eleemolyms ; ideoque
quafi vnguentum effufiim eft noméeius, & eleemofy nas
illius enarracomnis Ecclcfia Sandorum. Rex nofter pa-
cificus, vidoriofus in bellis, gloriofus in pace : fuper omnia
deliderabilia huius mundizelatur & procurât pacem
populifui. Ad pacempopulilpedat immenfitas illâpe-
cuniarum, quamdonar, quam rccipir, quam congregac,
quamdilpeimic. Inmuris,inpropugnaculis, in munitio-
nibus,in foftatis, in claufuris ferarum & pilcium,& in pa-
latiorumædificijs nuliusfubtilior, nullulq; magnificen-
tior inuenitur. Pater eius potentiiîimus 8c nobiliffimus
comes fines (hos ampliffimè dilatauit:.(ed ifte Patrisfa-
cultatibusfupèraddens inforritudine manus fuie Duca-
tum Normanniæ, Ducatum Aquitaniæ, Ducatum Bri-
tanniae, regnum Angliæ, regnumScotiæ,rçgnum Hyber-
niae, regnum V Valliæ,paternæmàgnificentiæ titulosih-
æftimabilirer ampliauit. Nullusj manfuetior eftafflidis ,
nullus affabiliorpauperibus, nallusjmportabilior eft fu-
. . " 1 r , . _ *p erbis : qA uad--a-m-- -e-n-i-m- - d.-iu..i.n..i»ta..tyis liumiaaggiiunve I (SeImIIUpCeIr U ftUuUdUtIiIit
ter maiores minimus videatur.Caput eius fphæncum eft, opprimere faftuofos, op p r e ss erigere, & ad uerfus fii-
ranquara fapientiæmagnæfedes, & aldconfilij fpedale | perbia?tumorem cótimias perfecutiones& exirialesmöfâcranum.
Ea verb eft capitis quandtas, vtcollo& toti
corpori proportionali moderadone relpondeat. Oculi
eiusoibiculatifuntjdumpacati eft animi , columbini&
fimplices.-fedinira&turbatione cordis qilafi fciiidllail-
ces ignem&în imperu fulminantes; Cælàrieseius damna
ealuidj non veretur, fupéruénientp tarnen ardficij capil-
lorum tonfura. Leonina facies quafi in qüàdrangulUm
fe diktat. Eminentiânans ad rotius corporis venuftatem
natUralieft moderatione propenfa. arcuati pedes, eque-
ftres ribiæ, thorax extenfipr,lacerti ptigiles virurn fortem,
agilem, 8i aiidacem denunciant : in quodam tarnen ard-
culo pedis eius pars vnguis innafeitur cariii, atque in con-
tumeliam totius pedis vehementer incijsfcit. Mahiiseius
quadam groffitie fua hominis incudam proteftantur.
earumenimculcumprorlusnegligir nec viiquam, nifi
aiies deferat, vtitur chyrothecis. Singulis diebüs in rhiffis,
inconfilijs, 8c alijs publicis adionibus reghi. (èmper à
mane vfijj ad vefperä ftacin pedes. Et licet tibias habeat
frequéd perçuffione ealcitrantiu equoru enormifefvul-
neratas&liuidas,nifi tameequitet,velcomedat,nunqua
fcdet. Vnadie,fi opus fiieritquatuor aut quinij; diætas
excurric,& fie inimicorümachinamentapræueuiens,arecs
eorü frequéeerinopinata fubitatione deludit. Ocreis
fine plica, piieis fine fàftu, & veftibus vtiturexpdditis. ve-
hemensamatot nemorum. dum ceflat à prælijs,inaui-
bus 8c canibus fe exercet. Caro liquidem eius (è mole
pinguedinis en or mirer oneraftèt, nifi quia ventris4in foie
Ht iàni ieiünijs 8c exercicio domac : atque in afcendèn-
db equum, &in excurrendo leuitatem adolefcendæ fer-
uans potentiffirrtos adlaborem fingulis fete diebiis itine-
rando fatigat. Mon enim * ficut alij Reges in palatio fuo
iacet, fed perprpUinciâs cütréns explorât fada omnium,
ilioipotiffimèiudicans, quos confticuitiudicesaliOruni.
Nèmoeftargutiorinconfilijs, ineloquiotbrrentior,, (è-
curior in periGulis, in profpetls timidior, conftantiorin
aduerfis. Quemlcmel dilexit, vix dediligic: quem vero
femel exofum habuij:, vix in gradain familiantatisvàdtnic-'
tit. Semper in manibus eius (un t, arcus, enlès, venabulà
&(agittaé: nifi fit inconfilijs, a,lit inlibris. Quodésenim
pote ft à cuds & fôlièitudinibus relpitarè , (ëcreta fè pccu-
pauedione , aut in cuneo cléricorum aliqdenV riodum
quæftionis labotac euoluere. Nam ciim rex vefter bene
! kftks (ufeitare. Cum autem iuxca regni confiietudinem
Iineledioüibusfaciendis potiffiÄas& potendffimas ha-
bèatpattes, habuit tarnen (empet manus ab omni vena-
litätc inhexias 8c ihimunes. Has & alias tarn animi quam1
cörporis dotes, quibusipfum natura egregiè pra: exreris
infighiuit tahgö(ummötenus,nóh deferibo; meam enim
profiteor infufficiendam, crederémque fub tanta lud are
materia Tullium, aut Maronem. Illud (ane täntillqm,
quoft de fprma & moribus eius ad inftandam veftram
brediter delibaiii, mihi cemeritati a pluribus adferibetur;
videbdt enim, aut onus importable pr*fumpfi(ïè, aut
plurimum demagnificenria tand viriler inuidentiamre-
cidifie. Ego tarnen vèftra:(cruiens caricati, quod poftum,
kcio; & quod (cio Veftra: ppftuladpni promptiffima vo”
luntatecommünicojätque inter catterbs magniheos vip
s , qui delähdibus Domini mei feribunr, ego cum pau-
pere vidua minutum deuodonis in gazophylacium mit-
to.Quod autem de mpree bead Martyris qusrids,in yer-
bö Domini & in ordine Diaconi vobisdico, me nulio
modo habere in cpn(cièhda, ipfum huiui rei culpabilem
exftidftè;huiufque fidetnfilèniffimam vobis facient Dö-
minusTheodinus Portuenfis Epifcbpus,& Dominus Albertus
Cancellariüs, qui propter Hoc in pdrtibus noftris
Lcgationefungentes explorauerunf ,- & innocendamviri
cognpuerunc; atque (ubvmbra illius hoc a quibufdam
attentatum fuifte, totamquehanciniquitatefridfamftuä-
rio proceffifie. Accépta liquidem ab eis can on jeäpurga-
tione illius, illidemandato Summi Pontiftcis publicè
fentehdauerunt,eumab^hoccdmine coram Deo&ho-
minibus éflè innoxiü, & in qüofdam magnates, quorum
maliciamin hac parté manifèftècdnüicerant, nocam in-
famis retorlèrunr. Illud qüoquè noueritis, Dominum
Regem, gloriofum marry re hi in omnibus ahguftijs fuis
pacröritim habere prxcipuum. Eadem fiquidem die, qua
primo tumulum Martyfis vifirauit, Regem S có n é p ttfè -
cutorem, & impugnarorem fortiffimüm caprum viiiculis
cärceralibusmancipiuic. Cöndnuatöqi deiflccpsfauore
fucceftuu opelVÏartyris de vniuerfis hpftiBusgloriofiffime
triuffiphauit.'Sciäcjs'igitur certiffime, quod earitatem il*.
läm, quä fe olim Rex & Martyr mucuo dilcxerunt,neq(
mors, nequegladiusäböleuit: Fordsènim eftdiieftio.vc
mors: &cumpmniatranfeant, caritasnuhq'uam excidit.
a l. fud.
farci na.
Henricu
Rtgem
i t f f c
autorem
S. Tho-
|r egt G.
lUeubrig.
iütuhrig.
ib. cap. iilitcer,
asnouedc,rexnofter longe literatidreft. Ëgo enim Hæc eft porta (péciola, quæin fiibuerfione Hierufalu...
in literali feienria facilitates ytriufque cpgnoüi; Scitis, lintegra 8c incaxStàpermàhfit ; cum que omnia euacuentùr
quodDdminusRexSiciliæper annum difcupulus meus ! in morte, diletStibin morte non moritur, cuiusfprti-
raie, & qui à Vobis verfîficatoriæ atque liefetatoriæ artis tudinimorsfuccumbir. Regnum quidem Angliæ, qnod
primitias habuerat, per induftriàm 8c' folicicudmem ad uerfus Regem Stephanum armis ftrenuiffimum fiido-
meam beneficium fcie.ndæ plenioris obeinuit. Quam ci- ! ribusobtinucratbellicis,licecadolelcentulus& contem-
Tolyd.lt. ia
hifi. Angl•
11