j 6o Bugonis Et er uni de Hterèjibtü^
A L E X A N D RO
PRIMA. S ED IS, VERE
D IGNO P O N 'T IH C I PAT R I AMANTIS-
linio liio ,• arque finium tèmæ’jOomino , H v go .
E té ii'i'À'N v s Famulatum, ç.um omni- Wm
moda fubiedlone. | ; -
X A Ç T F M a me opus de immbrtati&eo,
Gram iudiciumdeldtura, in ipfümçrtminaïperegrinamqueinhumanitatem,
vtfemel
tmoreliberetUryfugitat. Çumifaiamlatere
jiolït, pugnatorum extipiefçens mucronibus
fauciari.iuolat'ad emtnenttßimqmqpprobd-
tißmamfcauäoritdtem Romani culminit :
fophia. fermonenj coactusfacere, Artlci quædarn modu-
Iaminîsargi]menta,læfibile,imhlandum3alienaraque cq.-
cagmmLelecans,ad præfentis federn difputacionis a ftiinV--
pfi, vç pg'irnultum neceflaria. N empè furpicor, quod liiiW
îuuri pd i extera valde referent^« plan à faejan tquædiçen -
dafunt ifi facilia ,fi vulgan'a ,fipauca quædâmèxtiteiinr.
Pcrhibent enim Phyfici ,,_quod fi pi peris mu Ira fumarur
quantitas, obuertitur ad cyftim, bilemqué conçirat : fed
cùmquantitâremmenfuretparuicas,foluit ventrem, fa1u-
tiferaqiieinedicina fit. Atqui d a mfu pre mæP h i l o foph iç
principium dclibare.aggrèdiór , aqiiatili fidepr niihi fi-
miiis efle teftudini, quae fréta tranare eupiar/ftüpore co-
gitatus obfiderurj tabeCcitmens, linguatanquainjEgy^
priam palmarrt , quæ apud Graecos Adiperos vocatur,
guftauerir^ retardatur. Simplicirer autem& omnisfen-
fus, quafi vehementiifitna fenfibilium pereeperit, titubât.
funnuitui Pontificate clementiam precatura: vt in lege atque ïure,
I a b a d u e r fa r iis f e e u ß o d ia t: F r e n d e n t fa n e v e b em e n te r o ffe n ß
tro p b a is in u id e n d oM ß r u jr o p b & o r u m n o ftr o r u m ß fp uM c r u in , n e -
q u a q u d m e x c o lu n t. S e d e a .c e r tè p u b lie ? d é c r é ta & e la b o r a te ||||
t ïo n i b m , d e le r e fiia g tn it : a tq u e o m tn c o n a tu d e c e n a n t, v t m o d ïc is
m ü n d i v ta n tu r f i n ib u s . A tq ü ib& r e t i n a n im a m e d fo ll} c i tu d o ,n e in -
a q u a lita s o ra tio n is ,in v e n tr e n t ta n t u m v id e a tu r c r e fc e r e ,n ih iifo lid i
p e n e h a b e a sa lm e n t i , v t c u c u m e r . F la r r d t io fo r fi ta e x i la p u t a b i tu r ,
& p ra c eps.conclufiones q u o q u e v a g a b u d a à c e ffu fitd p p a r e b u n t in c o -
f l e â t i t u o .q u o m in i v u lg a r è -d ig n um v id e r ip o te jU P r o fe â b te in d ic e ,
b o n e fia tis & p u lc h r itu d in is q u a ç dife er e o p e r a p m iu m e ß d ifc ip lin a ,
d c lm q n e r e 'illiq u id fù jb 'tc a n tu r , & inö'pia v e r b o r um fu a fo r io f f l e n -
d o r e p r iu a r ï. Q u em e n im fa p i e n t ia t u à m a g n itu â o im o r u m dè fe c a ta ,
g r a ti fia s - , & v e r t iu d ïc v j à c u m e n n o n te r r e a n të H o c [ t i n t v tiq u e
q u a fu m m a v t i q u e & f o l a b o n a d ix e r e P h ilo fo p b i. V e r U m Jpe n o n
d e r e lin q u p r ,q u i c redo i l i u m , i n c u n â ü Hejperi& fin tb u s debere re cipe
, q u i ia m a liq u a p e p e r it a n te f a â is : q u i p ro L a t in a r t t u Ecc leßa
J e o p p o fu itc o h tr a v ir o s b e lla to r e s , q u i m b ilp e n è m in u s q u a n t a d u e r -
fa r tq s c o n fu ta t : e lo q u a r , q u i a d Ap o ß o lic o s pedes > n o n a u r u m n o n
a r g e m q n , n o n la p id e sp re c io fo s, v tp f i r i q u e .f t d q u o d o m n e m e ta llu ,
om n e r n q ß a p id em e x fu p e r a t, & q u a d m o r ttf e r a m G u c o r u t n c o n -
m u f f f i a t n p o t e ß f e d a r e , g r a ti s offert.* P (a te r e a fin g u la r is p r a fia n -
tiß im a c fc tu a v i r tu e , m i n u i t n u t u m : q u i f a m i l i a r t ta t e m c o n fu e -
tu d in e n o n a ffe r e n te ,g fa . t i d m t n i b i f t a m . ceu in c ly to P a tto liflu o r é
a f f e r f o j o n c i l ia u i t .Q u a p r o p t e r ß i c e n f i u r d P o n t i f i c a t e , a m p u ta to
M ed u fie c a p ï t e ,f u b d u â i s j i q u i f u n t la p fib ù s > v e tu f i à u e r i p i e n d o ,& ;
o b liu t o n b u b iic is d iä u m opus m o m m e n t ü f f e r o c o n f i g n a b i u v t f r u -
chis nepotes e x eo c a r p a n t ,. t a n t i P o n ttfiç is fa u o r e ip fu m tu e n te , a c
f i r l ia n t e fe c u lo r u tn p ö ß e r is v fib u s d ..
IN LIBRVM DE HJL*
RKSIBVS, QJ 'AS IN LATINOS
C R .f .C I D E V O I . V V N T ,
H V G O N I S E T E R I A N I
P RAF FAT 10*
O y s e s qubndam ex collocutipne Dei,
eu ditcipli nam omne habere puta^tur,
& virgamDei habens in manu,cum de-
feenderet in. dEgyptumalienigenam
coniageni cum dtiobus natoru pigqo-
ribusabdacererecum voluir.IcaqueTub
huiustypo liter* curn in-Th^logia co-
trouerfiam ^Uaqua riecefficate itur, complexionura acu- |
rnen Gentilinrn' PhUofophorum, velatiad dimieandum
cerram gladiurnque amplexandum eft. Iiidu^iones iyl-
logifn1 i que difponehdi tunc ei,qui dediificilliipa & prima
PhiloibpBiC-fid^ignamvul|fa<^redemqnJlrarionem.
Vern ntamen (puna vitulamina huiuice acuminis ?(prajd-
dehd-a (unt ptoprietatis circumfcriptione , qua cogno-
f(^ntiirVKehal Quod q uid em c on u ep ien te cS e^ h o -
ia^id eft,peripieacitas pukhtitudiniSjGetram quidem ad-
I uenara mundum often dat ;.&EUezer, ideft,Deum adiu-
I torem,habere fe de m on ft re t.; Haq quide ego femita pro-w
gre<|igeftiens, deillaquailfu|ffa omne credtturefle Ph ilo -»
Porto igpis quidem , ferrumve Indici Adamantis
alterutrum reTpeâurh languidum êft : éùmTenum rcul
ptUL'is peruicacitetcontradicens, Ayamasjd^iis ëxupé-
ret: &ideô ignidomabilis4iondum re pert us fit. Egoau-
'•.terp arbitror Ad amante in com para biliretdunus & difti
cilfùs cftè fèribere de dioino, quôd non modo fenfum
verum om nein tranicendat in telligént-iam. Idêöqtie vp
lebamcirca has latebias foüere, ceu imbellis milès dim|;
care trepidans : & ne ieiuno eibqqio perfpicuus appai e-
rem, difficultatem, geftippèm, & odörem taóti negotijV
vt Libyciferpentespiganum fubtetfugiuntideuitare. Sed
Gonftantinopóli cum efkm ^accerfitus fiim confidendi.s
f^Magnöa^ue Auguftifflmp.Emmanuele, vtiumneLa-
ï|ihi aliqua^ ianéioTum habetent autStorirares ? qüae Ipii'i-.
turn fanâum èx filiô éfle afteuerarent. yrveni epkm.
multiuadishincindenodis quæftionum diffoltuis poftre
mplmpeiätori magnoillidum reddotefponliim, Impe-
ratoriæ celfitudini conueniens::au<äoritate firmam,, re
uerendum !grauifate , optimis propinquum ratipnibus
"'Baulitim, Athànafium, & Cyrillum ,' magnaln iingulum
peorum fidéi lucernarn , procefiiónem exiilip aflererïres.
in medium próduxi.Etquoniam'intuitusfum tun.clmpe-
rijïêrenitatêm intepdere ad diuinæ difputatioriis religió-
nem^ inüplucruin verborum rimati fiibtiliter , graurfli-
mosque difceptatiqnura Labyti n th o&fol uendö th flEcerç,
voluntatis multü ifrepfit de al tiffim^boëntgotib pertra-
«ftaré diligentius. Hue quoque acceffit HugbaidïHoftiæ.
acBérnatdiPprtusmagnprumponnfi'aim., loannis quo
que Sanétoruni loannis de Pau 1 ire u e re nd iG ard i n a lii^
terata eadem prorepetitio mulfotiens; Nihilominusau-
tem me de his ad fcribendun^illexit plurima, quæ inter
Graecós Latinos^ue contrànetas exçftuat : G ræcu«' iàhè
quod ex Pâtre folo Spiritus procedat, y.ehemëns apparct
aflèrtpr: Latinus autem æqualiter ex Patre &Filioprô-
gfeflum eiufdem Spiritus profitetur; Igitur quanquam
non fim'fiifEciehs, bmnino decoremveritatis tantinego-
tij ènódaré^ neque enim' omne qu od fuccén ditu r, in flam-
mam pfbrümpit ^tarnen impritnis opitulanteDeo ,Latiiîæ
aflèrtionis expromam confilium. Demum Gfæcorum iii-
tènfioiics, cum infimulatione aduerfus Latinos iûxta vr-
resmèas}tatipnibiis, exemplis, audoritatibus depeliere,
acdilüere tenfabov
Sed%nïm ex?conièquentibus negotium, ex commun!
bus fi qiiæ reperiri quéant conceptionibus,& ex icriptiira
qüâe à Deo i n 1 pirata eft» eidem caûfîe fides præftabitur. Ad
vltimum verb fandorum Ecclefiæ paftorum teftimonia,
Conftantinopoli multo tempore quæfita, mihi aflenfuro
& faiiorem Làtinorüm dogmati maxime pfæftantiâ,& re-
norem fideieorumdehreonfirmantia, vtdemonftratiuos
adijçiàm (ÿllpgifmo^. Namque horum indudione,
vt arbitrorfàciijus & expeditius, eui vêtiras ’ -
partifaucât,confiderarL . ,
poretit.
Paining
Muitiu;
ffin..
D E HÆ -
DE HiERESIBVS
qVAS GRÄCI IN LA»
TINOS DEVOLVVNT, SIVE,
QV O D S P IR IT VS S. EX V T R O Q V E ,
c P y A T R E-"'S. CILI c E T ET H t l O PR O-
cedat, contraGraêcos H v c o rns
EterIäni,
L I B E R P R I M V S.
guimuis Hugo Orthodox tu & trutütus extiter i t , |
clriumljiccle,'é- cum iudicio legendi eim tres ißt li-
Irifiquentes,in qutbufdam enim hproprio, & e x *
{tiloquendi normo Xhcologorum decltnire-vide-
tur profertim tneo quod Putrem,Filij,dr Spiritus S
cottßmfapißme appellat.
tirigunrfemper& àrdiuseitfàdhærëht : quia de.próximó
filiim cQnfpiçantur principiüm. Et Kicquidëm prófluen-
tiixth modus eft>qui'minus a’lienus videçür efleà Filió lan-
doqueSpiritu, Pâtre ob foecundàm quàhvhabet virtuté,
quia m ultiplicante feipfum ex fua fubftantia,^ilij quidem
përfonamper geherationem,Spiritùs veiôperfonam per
proceflîonem, iûdemutabiliter &inàïteràbiliter proau-
cente. Nam neque Pater demutaturitilillas‘tieque raino-
ratur:& meritbiïùm neque filius, neqùe Spiritu.sf^ndus
exipfp për aliqùam deriuetùr decifîonem': qui omnium
vifibilium atqueinuifibilium aequalitèr, &mdiuisè vna
caufa,Acut ynûs Deus^exi^unt.Vnum funtrres hçperfo-
næ,non patticipatiçne vnitâtis, namcùmaute omnia fiscula
vnum fintj,nori fiuntvnum:quia exiftésnon fit quod
iam çxiftit.Siàpinumfadumfuiirec, autcumtempotéil
auc per temporis inidum in cepifle tfieri fdc ali quid p'ræ fe
kabuiftet .-E neque iheepit, neque præ 1e aliquidkabuir,
manifeftum qùodfejmperfuit, eritqifemper> Vnde non
eft aliquid ßfcö priusrqui vete vnüm eft,v t dicïfùr,nonv-
nitum,non fihitum-, nec ab vno diuerfüm. Infinitus au-
tembùmfit&æternus&fimplex.nihilpotefteiaccedere,
, , . , — . . • _nec aliquid deperireqüöd eiuseÏÏÊntiæfit j,nèqbe quod
iE at am &immortà em rmitatem,» nonc.fl.geri> AtqiEaterq^uidcmfili|àbfquemedio§enf-
IquçperrefumChriftum po o sp coreft,æqualiagehitoripôtèhtis^^^ acæqualemha:benfis
fpicue,vt polfibiic: erat, mnotiiit, gen v|rtutertî> Similiter eniffiSpiritum ex fe vtPaterbmittït,
tium .Phllôfephi tab ænigmatib. valde 'tariniaaifurtt.N am([ae aiunt qüojUicet Pater,Ficalignofis
abfeondendo pubbcabantv fiu ^ ^pilitusfina à s vnum fmt, vna vnitas, VnàlUbftâ- :
deTimitatcItnplit : ideft,feçundLimqaodelTeprxftat&^ignit,Filijcauraieu
^ pntycipiumdicitur,fandiverbSpi.afùSi'fecundumquod
eflëptæftàt,&i'pfum.emittit,"caüfavel^rincipiumnof&i-
■yfàÿ&vdMmneumvrùt* t Ktà&v , à<xmçov y minime Patrem afbitràntùrdifFèrre:
QuodLatmælic Atqubica feCUndum îllos ex Pâtre Filius -, ex Patreautem
fonat redditùmotationi. Dicenqùmtibi.perænigmata, ^ PilÏQ-prouèîaii; 'Spi^icûsfânÂJS* Inquiuntenim É Si ab,
vbi ne liber feii ponti,leu terraëin tabulisp«ial:ùr, qui e- vrIQ. ^ 0 ^uôruip prbecillbnem Spiritus heberet, dub^
git non iutelligat.Hocenim modo habef: Circa omnium Æqualiter commûne&'indifierenter ^. feâ
fe'gë'tn: oiiinia eft,omhià‘que proprer illuiB) & ip e vtique iHiUSjex quo proüeùirët : at vèro Spmtùseft àl^
caiifaôminum bonorùm:fecundum,cireafecunda:& ter- jemtrius^qUJ , tev.3& indiffèrënfer ; non enim minuîFitiuni,
circa fimtüafcdidit. Tria lunr g ^ i s P u n s e ^ q u a t t non ab vno folo duorum ffo r
M e n s ^ Iteminquiunt : Oranequod
Anima'vniuetfttans.Hoceftàpudnos:Pater, u' ) pi'oucmtexaliqao,pcrquqteunqueprogredi[ur,tötto;
Spinturfandus , quem Phüûlophi ammàutniùn i n- ^a|atur t0 tqUeàccipitcOmmtinitàtes i vtinLogicisap
eupàtiérunt. Verura Timeus Locrenns Triniratetnigno - 1 ^ ^ ,X ï d , a ,m u i n S n u ^ e f e m « ï® | f e #
ta flç v i^ ^ ^ ^ p a lô t ftitt tn i-ÿ u n confirendo : Vnum ,cjtut c j,e caufa , ÿ omnium quæ füb ed funtcaiifti licet
fiôqttitjpriueipiuinbinniumeftmgehitum : Nam ig e - o n ^ umeitj(j^„AUeprittópiiinL Qùippefubàltètnæ'
niVuineffet,ab^ueinitión;öftfotetptmcipmm,lcdillad ,„ tf(Lppecierumetjal^ exj(lunt,cùmproximitâmenfôla
( i 01$ prodiret. Eilij verbôtSuintusMUhrômeminir. püb^anrtia ^fifitpnncjtuumqùe.animativeiocorporis
Hocqùidémpnncipiüipnpn-Ioli^CxcètlusDeus, inu*- nJ|ll ulul]™^MiaftiiBmo,éd&IijBIli)ftlïtjn , princi-:
fibilis1, i&ineorpôteus:,Vetuma.Chnftiants Patercenle- j luA çaÉ,f ;cxiftit.QiÿimCôbdffiouimqùæCuhqu'eïî-
tur.lolus bnecaülàexiltens, 8c âbfqueinitio. Exhocao- ^ exjftanloB(i4 i ,>hoS tefirfinnt. Similiterâiitem&
temptôâmèatqtieiipmediatc,Finu|mpaiçcundarDge. ^„jjujjdibiisniïtèriafineptincipio.&fine'caûûelTéin-
nitôtisvittutemgenètaturïliùo'medloejiilereexedâem ; ^ p û£tn- ^ üoq;Cïimaitcruttàcaafafit', Scptinda
PàtreSpiritHspEqdit,vteRruaradûidèRhaufta,'&infiui- i p.UI^ rerpInraatepiatarum.
bili.Ergó cxéaüiaêftFilms,ôtexcadfaeftSplïltüsfanctus., F Atverà rKlium Spiritusfanausde Patteprocedit,
Q m d e r a d dieendùtumdeclatatipncm , fubobfcuta,
nebdlofiquè ♦olûmiAisamànsex caufisptouementium | proüenit.Hocidemprodifferentiadub
cempêndm KicdiftmguedicR. Nam hæe J F uæ iAter Vtra - upfimUjtüdo cflconipel.ljtfatcri,
quidemintaant&ptbaiiunt,vtex%leiaams&lux:«o-: FilioS jrii:tls, fitu üidel^ e)tclufaj ftflJÓ
dötexmufco&baltamo: hiilcyeroptoBuuntomnlnodi ; örincipio : cuivtimmedi4 tècommùnieat,fic
hob nïanentjVt fcintillaèx,lapide eudebdo.-adèx nübïbus ; j medib prô’u'eriity,& beripfüiti Pâtiriconiügi^
cbrufcàtio.' Aliaverocômmancnt & non feÇrancürab | tuj Q ^ c<,ujd,fené.mb'rogtcîTùmtihumfortitùràfîqttüi
eoib qup funt,vt aiiditus,ad^oratûs,güftüS, tadus : vilus, Co p ^ alrt & commuhitafem fiiâç* Vc ica diéamv priïtapa
aquam.
qitod pLonUcndo nequaquam lusecaui* commanet, ui-
copulabile illi.eft, vt fcintillieac corufeationis exempluhl
demonfträt. Omnimodas quidem progEefliones, prörfüs
reeernpnnta’caufiscaufaciua.&longius faciunt eaab ipfiSj
ptofluentia veto fimul & commancntiayfuascaufes eon“
f oAdDionyfinm ipifiaßctgo /flg»*cffj.-Prbferenduin itaq> tibi pef
qniqm.ita quRrdam nunc Hnunc ( fi per mare vcl terrahi miflas has
cabetlas ihccrcipiconcnigerccJ^&Aorid incelligac, huiufmodiau-
tetri eft r 'Circa Regem omniüm onrinia ^ft.aepröptef ipfum bm-
nia:& ipfccaula bonoium vniueilbrum : ciFcuin fecunda, fecun-
dum:& tertium,circatettia.
bum Dei Parris externum nt aD nuunceraoqi tumuiuu
Manet qüidemSpintusin^ärreimanec & iö filio,prögr6
! ditufex Patrejprogrfcditur& öxfilio. Quod ehimrUrlüs
progrfed,ituräbillöqiii mähets infepärab^lenon omninö
feXiftitjfemel näduni diuifioncin •, fedab ipfoeftomnihö
difcretUhii Atqüi exptefläln petfonäliter epthmuhitaftm
cümfilioSpiritlis habet ^ penfefqjillutn ex ipfc ptofluens
Commanet. Nitoirum fi folum maneat non progredient,
füo-perföhäliter ^ priöei^io nfcquaqüam diftfeif, necalia
, intellisatür perfona : igitür manet firnul & progreditur