Archileuita foret, & Cancellarius vrbis :
Prxfule Pafchali mentis ad fidera rap to, *0
Prxmeruit tan dem làciarrt cqnfcendere federn,
Dignus poft primum Gelafius elle fecundus.
Sed quiaregè fuit non præcipiente leuatus,
Horrendum fremui t Princeps,& filia dulcis
More fijoprofugilm lufeepit GalliaPatrcm.
Si licuiflet ei(pro certo crede, ) fub ipfo
Virtus,& pietas,& horieftascrcfceret omnis:
Et pax Ecclefix toto flörerétin'orbe.
Nam räpuit mors atra virùm,'cûm PontificatuS
Vix ageret primümpaftor venèrabilisannum.
Bina dies iam reftabat, cum Cluniacenft
attolluntur, tanto ampliüsad probitaccm eniti. Et qui-
dem mihfquod vito reuerentiflimb>cuius laud.es parum-
per atten tare præ fumpfi,riulla défit pcrfe<ftio,luce clarius
cbnftat.Sëd quia orane datum optimum, & omne donü
perfedtuin defurfum eft defccrideris a Paire luminum ;
quotiens'fnaliquoDeigratiampr«dicamus,adipfum fi-
nc'dubiolargirorem rota laris ipfa refertur.S crip turn eft,
Laud ate Dominum infanftiseius, Quod ft bpponatur, fan-
ÛQS poftharic folummodo vitam deberc laudarr: nos e-
'contra referimus ipfum Dominum Chriftum Ioannem
Baptiftamadhuc in carneViuentemlaudepræcipuaçom-
mèn'daïTe:Nathanael quoquead fe venientemverum fi-
Yiedololfraelitam voeaftè.îtem lëgimtiSrPauhim Apo- .^
ftolum difcipulosvel Cöapoftolos luos'multottens fum- Dormi jc in proprio Romani iuris afylo.
mis laudibusextulifle. Ipfeetiamdixit. Honoreinuuem , Hie igitur poiitusdiledosinteralumnos,
prauenientes, &, cui bononin,honorem. Sùlpitius Seucrus ;Cum.Patribus ranftisrè^uiercit,&ôptatvtorbis
beatiflimoadhueviuente M ärtino,multà de virtutibus
eius feripfit. Çcleberrimi patres Ecclefix Auguftinus,
Hieronymus,Àmbrofiüs,Paulinus, multisfefe alterutru
laudibushonorant.Ex quibusetiambea:tiis Paulinusiam
apud Nolam Campariix reli&a feculi dignitate presbyter
&monidiUs, in laude magni imperatoris Thcodolij
librum elegantiftimum legituc con Icripfi flc.Sidonius vir
:eruditiflimus,&ardetiflimi ingenij,exPrxfe£to&Con-
fule àntiquus Aruernbrum Epifcopus: quantis prxeonijs
bmnesp’oenè fuitëmporisilluftresvirosefferar, Epiftolx
ipfius tam in metro quam inprofeelegâfttiflimx, iritelligentibus
teftes exiftutft. Sed 8c inciytus martyr Cyprià-
nus,quibus laûdibùsveiPàpam Cornelium, vel Celori-
nùin leàorem , àliofque fan&os adhuc cumdiabolo &
mùn'dopùgnantes in luisEpiftblisprofeqriatur, darum
eft. Fortunatusetiara nofter Piôtauiënfis fiue Presbyter
fi ueEpifeopus, qui fetîs in Poëtica. Claruit, Gregorium
T uroniçum,plurimofque alios Epifeoporumfiii temporis,
regem quoque Sigibertum, quam plauftbili Panegy-
rieoextulerit,non ignoramus. Tempus mihipriufquam
ferrno deficiét, ft ftngillatim dicere ccepero, qriot yel
qûànti Patres noftri &viri religiofiffimi mutuis lefe lau-
dibusho'riórarë, 'commëndare, exhortari, non adrilatio-
nis caufo(Vc quidam nbftrorum tëmporü imperitiflimii
& àntiqùitatis 'ómriino nëfeij.fbmriian t)fed qüadam hü-
manitatisac pictàtis ftonëftiïîima ëonfrietridine, ftudue-
runt.Iam vero fi ad gentilës Philbfophos vehiarhus : qriis
eo tempore vel hiftóriam vel aliquia adliberàliümartiu
difciplinam pertinens,nifi in laudibus Regum aut Impe-
ratorum feribebatî Dequorum numerofa mukitudine
illtid mihioccurrit, quod virgrauiflimus Tullius in li-
bris deRepublicafcripfit : fcilicet Principem ciujtatis
gloriacflealendum,& tamdiuftarcRempublicam, q uä -,
diu ab omnibus honor Principi exhiberetur. Sufficiant i
ifta inuidiaet iamque nofter iftfelanótiflimus erubelccns,
Dominos & Patres noftros debitis laudum præconijs re-
uerenter à nobis excoli atque honorari pernsittat. Nam
qui bene laudabilis eft, nunquam de virorumlaudabi-
lium laudibus irafcctur. ,
Aduerftu Barbarum.
BArbare crudelis,homo beftia,liuida pedis,-
Carpere qui laudes Petri Venerabilis audés,
Non habeo mirum,te nobis frendere dirum. ■
Nam quod ficfaeuis, proprium folët effe Sueuis.
More tuæ gentis de noftro carmine lentis.
Quid laus,quid Carmen, quid vitae dulce leuamen,
Quid pax,quid pietas, quidvirtus,quid fit honeftas,
Barbare tunefçis; ideo liuore tumefeis.
Ergo taceGyrtibcr,ne temeus obruatimber.
Si non deftftis,non folumverftbus iftis,
Sed multis libris indicanaprtelia Cymbns :
Et genus omne tuum luet impia crimina tecum.
tonditor;& iudex veniat quandoque potenter
'Et cincrcs lapfosin ^riftinarhembra reformet.
Felix inde nimis iemper Clüniace manebis,
'Quod Pater orbis Apoftoliqufquc, fummufque facer-
dos • • . . I
Ecclefi«, matrifque tu« fpecialis,apud te
Tranfijtad fuperos: in te requiefeit humatus.
Nec minushicetiamfelicem credimus illum,
Cui deditipfe piustnagno pro inuncrfe Ghriftus,
Vt monach? Monachum , Patrem quoque pignora
chara
iiigitcrafpicerent,lachrymifque rigando fepuichrum,
Sa'cris in preeibus (pecialem femper haberent.
Epitaphium Adefonfi Epifcopi.
VRbs eft Hifpan? regionis,quam Salamancam
IndigencC dicunt, hqnc ordine Pontificali
RexitAdefonfus, tumulo praefente fepultus.
QuideConcilio Remenfi dum remearet,
Hic finemfecit paritervit«que vi«que.
V
Epitaphium Gelasij Papa fecundi.
Ir grauis & fapiens a£tu, verboque Ioannes,
Cum priusex Monacho pro multa ftrenuitate
EIVSDEM PETRI
PIGTAVIENSIS MON
A C H I E P I S T O L A A D D O M -
N v M P e t r vm A b b a t e m
Cluniacenfem.
RE^ERENTISSIMO D OMI N O AC DVLCJS-
fimo Patri fuo Petro fantta Cluniacenßs Ecdefite Abbati,
PetrusPiäauienfis peccator & infirmw Mona-
clm,qui(qutil optrno Patn deuo-
o tißimus filius.
ID i , Pater chariffime, inlpexique li-
bellum ftudioftus, qui vix aliquo temporis
inQeruallo de manu mea recedes,
quanto frequentiuslegitur,tanto am-
plius legentis animum trahit': quanto
fubtilius difeutitur, tanto dulcius fa-
pit. Et 6 feriptura omnifaria laude di-
gniilima! qu«, vt Flaeeus ille ait,
ludicii argut um nufquamformidat acumen,
fons fapientiae.fons eloquentix, fon^.erudkionis,omn^s
ingeniorum noftrorumlucernulasfubito corulcant^e-
loquij fulgoré reuerberafti. Ego ccrte me hadtem^ ali-
quid feire putabäm.Iam vero,vir difertiflime, non folum
mei ftmiles, verumetiam omnes noftri temporis, qui vel
valent,vel fe aliquid valere putant in litterisjm veftri co-
paratione quidfunius ? Vere egO Cumveftralucidiflima,
fapicntiflima,&aigutiiTrmadiól:arefpicio, ac deinde ad
mea inepta, puerilia de inlulfa recurro: valde quod me-
aliquid vnquamfeireputauerim,erubefco.Et quidc no-
ueramiadiueft, vniuerfis GallixnothxPhilofophis ,his
maxime
Petri lun.Epiftolartim Liber I,
maxime temporibus, quibus ad»qecalum cunóta niunt,
: led &iplàftirdia, veftriacumeft ingèriïj præmineirëi. Ve-
rumexquoprxfatumcqdicemvidi,nón modoiltis/quia
parùmeftjVeftramexcellentiampræférô’: fed'&qtiibuf-
què ànteriorumtempôrum'perfèdiffirb'is'éâmcomparàpeL'fluita'tibusëxtollèrido
: cutft fcribendiftudiujn fpe-
ciali' prærogatiua C 1 uniacenfès Àbbatés a temporibus
|intiquis'óbtiïiéant?- Nec èerte fola aûëto^itâce compel-
luriturVtfcribàntifëd&fi nônfecerint, fieùtdégénérés,
mülcumqùe patriæfôrmæ diiftmiles, nëèélfe. eft erubefre.
nqn-dubitoy .Ita qUippe omniuni^ibëràliumdilcipli- j tarit. De qriôrum Pâtribüsgloriofiffimfs, folus ille pro
• marymfcie^iciaritvbsafleqliutum vidémus,Vt nil^ab riloi | exemplöriobisfufRciat: qui &:primadüitatisnoftræfun-
"per quern dona fcienniævnfeùiquêdiftcibuunKu,co'rvé- j damentàlocàmt,pHmufque'taptxReipublicxprinceps
■ 'ftrum ôccrilta infpiratidneiftgitefilluftfarifeiremus ; Ho-. ! primus tanti Goenobij Pater prim us tâft,tofum in Chriminern
peneadhucprnnæüûmv'&fquqdmirabijiuseft)
noftri feculi ætate,, qtip Fuh'd^tns intermilFa & emortua
cernimusftudialiterartim,ta.ntacomprehenderepotuiI-
fe,vitra quamcredivàleàt?miraremur. Nam,.vt dedlui-
nis li tteris tacéam,'qüas vtru rriqu e Teftàmen çum mein ôftp
filibrum gëtiitor & nutritPrcfle pio nterui t .Q d o ne m
dicöbeätifllmum, viræ lânôtitate præcipuum,‘do6trina
&iqiraculisgloriofurri. Qui qupniam non folum apud
noScfed&peroirihespënfeE^dmt:àtis-ecclefîas,maxi?me
obiftiufnVodi ftildïa celeberrimus efledigriofci
riterretinendojinprömptu feinper habetis : quis vnqüä £tis fri^cei^oribuS fuis hüius officij gratiäm iure hxredi-
Plato fubtiliüs,qüisÄriftotelcs'argumentöfius, quis Gi- 1 tärio trähfmifiife-,fqoque principioquafidedicafte vide-
c.ero pulchrius aut copiöftüs'aliquändd quiequaiqdifte- tur. Quod fi quofdam ebrum nihil penitusfcripfifte ob-
ruit?Q^isGrämmaticüsiriftru^jtior, quisRhetoneus ar- i ijcitisrexcüfäturHeimardus cum vtroqueHugone: qui-
nätiö'r, quisDiäle(9:icus fortiori quis Arithmeticüs nü- ■ bus videlicetlllaeruditiönis perfedtio defuit; ExCulätur
merpfiörvquisGepmetricftsregularibr,quisMu|icuscä- i Maiolus , qiTiä fortalTisadhocvacuum tempus nön ha-
tiIeribfiör,quis,Äftronomicus perfpicariorextitit? Sed&: buir.Vos autem quam excufedonem affertis/j qui fiviftis
fidefari^tis Patribusaliquiddicc.re audeamus, yos ab y- I cömpareminiiiblusinter'eoslinguam habetisJ'Orantem
h 6qüoquequatüörfluminumParadift,quxpoft landlos promebeatitudinem veftramDeusmifericors&ömni-
Euarigei^äs'totum orbemirriganc,aliqy id limile repör-i'' potens hic & in xternum cuftödiat: dominelänileime-
taftis: quiacumHieronymo veloX jCum Auguftino pro- ' ritoque venerabilis&cdile^tillime Pater,
fufus, cum Ambrofio prbfundus, cum G^egorio clarus
inceditiSi Expergifcintini ergo, virelö.quennffime.dc fi-
dclibus conferuis do6h*inx cibariä ,quibus cettecun€lis.
d'ecelförrbus yeftris pleniusabundatis , non Iblüm lö -
quendo,fedetiamfcribendo,erogäreftudttÄItä quippe
non nobis-folummodö^verum quibufque remotiijittiisi
necprxfentibus taritum, fed& .füturi temporis Ghriftiäf
ultum prodefle valebitis% ft more Patrum veftro-
S. A N C T I
PETRI MAYRI- rum,proutvobis Spiritus^diuinusfuggeflerit,inSermo- | ^ ^ j s ^ j ^ ^ j ^ ^
nibus,iri Epiftolis,diuerfifque TraCtâtibüs., tam prxclari
monumentâ'iirigenijjjoftèrörum memorix telinquatis.
"Ad hoç énim fublïriai Eccleftx fux fpqcuia làriciitatem
veftram prouidentiâ fuperijàToaftituit, quatinusper via
■ .Sion ad «ternx fîierulàlenÿgaudiafeftiniantes., ab infe-
ftantium Babyloniorum mcnrfiônibusdefendatisv'om-
nefquéviatores erradeos,ad vix regix femitam , tota die
& nofftê non tacendb,redücerevalèatis. Date igitur ope-
ram,6 magnum noftri feculi decus, ô datum fidus m un-■
do diuinitus ôrtùm : netreditus vobistnèlàürus inutili-
ter làteat j^fed màgis magifque nummularijs ërbgatüs,
perque veftrâm indüftriamcentuplicatus, nobi§&vôbis
fublimemiriimorcalitatisgradum acqüirat.Scio me vàl-
de temeràrium e lie,quia caliter exhqrcari vo;s audeo, fed
ignbfcat mihifereriiflinia pietas^ de quamultumpraefu-
mo. Nâm quia,Pateramandffime,iattanciam bmni ftu-
dip deelînatis ,non mêdipcricer timëb,np forte quafî fub
hacintençj'one himiüm laterëvelitis. Prquidendumeft,
vif difecetilftmé j nedumjaüdari ab homiftibus nimium
fügitis , ea qüibusà bbriô pairèfaftiil^asfidèlisille feruus
ÈüangèliCus plürimùm lâudàri irierebitur , onaittfttis.
Çônfideraté obfecro, quia ft fan«fti Patres noftri huiuf-
modi oCcafibriès 'iriueniendónihil olim lcriplilïent, fed
quamlibet benam vitam irierti, filentio- traofegiffent:
prbciiidubio nec tantös Deo populos acquififlçnt j nee
ap u dn oàm o do tam cëlèbrem, dulcemque merrtqriam
habuiirërit. Scriberido autém, &‘Deo placere meruerunt
per duplicëm fruólum lan<ftx prxcjicationis, St eundlis
poft fe veriientibus exeimplum prxbueruntpi^^nicacibnis.
Inde eft quod tantum fui amoxèm fidelium cordibus
impreflerunt, dumin éis DeuS Ipquens acrenditur,&dq-
dririàïarid:iSJiiritus honbratùr. Fit autem diuinagratia
mirabiliter operarite, y t dum charitatem Deilegentiun^
•yel audiêntiummqntibus attëbdùntî ipfi ëfiirn dpud. fidèles
Deiçaulà atnoris eius amabiles 6c defiderantilftmi
éxiftanc : quodque pia iocunditate adrnirari pöflumusy
iampridem mbrtufciii fuis'rermoniD^yïuaftt : ' & cum.
corporaliter ribd videantu’% Ipiri^ialfmtqüotidie-prxv;
'Tentiam luam_ nobj^jehibeanu Verutn quid facio ego,1
maieftativéftrx.tàip^erluadendo , & quaft rem diftici-
lem v el alienam à per ion« vejlrx ofticlo1, ^rbórumXu-
r . Bibliot^^dPair.Tom-i2.sPars z., -• | | : -
B I L I S , A B B A T I S C L V N I A -
C E N S I S E P I S T O L ARVM1IBRI
SEX.
L I B E & P R ï M V S.
, E P I S f Ó L A L
SVMMO ECCLESIAE DEI .PÄSTÖRE* É T N Ö-
ftro Ipeciali Patri Domino Pap&.ïnnocentio, Prater Petrus
humilis Clunidcenfium Abbaiy deuo-
tißima humilitdtisob-
;v'; ȧequium.
O mi n v s Bürdegälerifts -Archiepi-
fcopüs inter c«tera bona ftia, qüx 8c
ipfenbh ignbratisVmultp erga yösfër-
uerisamoit j pér partès ttbfträs riuper
tranfi turn fecit:;&dé prbipèris fuccpf-
ftbusvettris nos non 'minimum lxrifir
cauic. Et ’qifoniarn pb rèformandam
pacemEcclefixDei.totam vos operam irapendërej omne
ftudiümadhibere, nullum laboris periculu.m, renuere
reculit: m'orüs fumaqimoadvobis fcribendum,quia corpore
nonpoteram ad collaborandum.Doleo q u id em ^
nóftpamm, teftë illoquem fallerenpnpoflum, contri-
ftor, quod fine me labores tantos hpcmaxime tempore
toleracis: fediragilitas cereivafculi.mei tanta.eft, Vt,licut-
&pe cxpertüs fiim, ad Italix foles priqs pene cogatur^li-
quéfcerej quam in cipiatapparere. ^idfftisjpfe^qualiter
‘hacde caufa nu per ap udPafas & vob.is inutilia, .& rriihi
: ipfi itriportabilis eiam, vcmift^irorecedere feftinalfem,
'vitam fimul&negotiatermin^Cefe^Afp^SitoEa caula
eft,qux me'tamdiu vobisatjferitemfaCiniQua; ft aür re-
moueri,aut .tempcraiT-vccunque pollet : nihil me de re-;
ilïquo a patérnKaris vcftrx yeftfgijsauellere , riulli cafus
i filiuni a paterno latere a b r umpéïe;p rxu a Ier e n c.ln t eri m
B ^ h r qttod
H
Harumv
Ëpiftbla-
'n feric
difpo
fitionem,
ordini
feo géftituim*
1
ca SdS
tefti-x
monium
Chronici
Clunia- '■
ccuüs.