Apec. ii.
Zach. 14.
uatis,*mare iamnon erit: quia vicifliicudömutationum
gencrationis & Corruptiönis protfiis in extermihiüm da--:
bi cur. Non eft ergo ambiguum quin veniatdies,& Do-
miiiusiudicij. EcceZachariasPropheta eiufdem fetmo-
nisaucorcft. Veniet, in quit, Dominus Deus meustomneffefan-
fticumeo. Et eritindie t Ha, noneritlux,fedfrigus&gelu. Et érit'
dies vnaqtu notaefl Domino,nott diesnequenox: & in tempore ve-
Jperi ent lux, & exibunt aqu<t de lerufalem ad vtrumque marei
Prjèferitis fieculi finem reuelaturus .Propheta Chrifti de
coeloaduentumvtiudicet,orbi prasnuntiaty y en iet, in-
qtiic, Dominus in gloria Dei Sc patriscüm fancis angelis
fuis cumqüe Prophetis & Apóftolis fiiis. Dauiä quoque
idem concinit: Quoniam non repeüet Dominus plebemfuam,
quoadulque indicia conuertatur in iudiciurn. Iuftitiam
census : Dominas tegnauit, exultet tena, & did te in gentibus
quia Donnnus regnauit : & correxii orbe?» terra, qui non cortimo-
uebitur: quando amouebir omnem errore m', V t n u 11 a md e-
inde aiterationem fentiat. In iuftitia quidem iudicabit.vt
orbiiudicium fubeunti, reddatur mcrcespromerito fan-
ófcitatis.vln veritâteaufem, v t populis penes quos locum
habuerunc Dei miracula, perfèótionem largiatwr feientiæ;
ea cefïânce quæ ex parce eft: orbem iüdicabir,rion partem,
fed totum, quia non partem émit. ;Nam prö toto dédit
pretium* £ric ergo æquichs & veritas in illo iudicio.
Quid enim æquius, quàm eleétos ftatuere ad dextram ,&
reprobos ad finiftram? In præfênti quidem vita omnes co-
mixti (tint,née boni à malis difcrnuntur.T une verb fegre-
gabit à peccatoribus iuftos, femouens eos d certain imbus,
riominat Saluatorem, qui vtiquepoft refurreâionem in vcfaciatcertosfêcüritatis. Quare dehos quidem hoedos,
ceelumafcendic,ad indicium innouiffiplbreùerfurus'i& J illosaucem ouésnominat. Hoedi,vtnoftisfterilesfunt,&
cum.eo vniuerfi,quire&rofuntcorde. Nunc quidem dies ; natura infoecundi; fed rationale animalexliberofterile-
Scnoxadinuicemdifcernunturpercempomm diuernta- j feitarbitrio , propter quod nulla excufâtiofuppetit. Ato-
tem, fed poftqüam omnes peccatoresrrigùs fuumgelu- ; uiutnplurimusprouentuseft,lafàis,foetuum,lanæ,carniü.
que contraxerint, vna dies eric atque perpétua, neqüa- Item.ouescùmpabuluminuehiunt.abundanterpafcunt:
quam fibiluce & tenebris, dieac no&e fuçcedencibus ; atquéidinfemetipfisrecondunr.yçtempbrefamisdeven
ipié Dominus lux eric jomnium, dequoEfaias: N oner i t , treadpalatumrererences,proalimentisiterumruminan-
inqwtjtbifôlinlucemdieitnéqueortuslunaittuminabitteper no* : do habéant. Has imitare,quarum nomine appellatur,qui
ftem,federitluxaterna, & Deus tuusgloria tua. Sedillierunt, Déum diligit. Nunc rapiendum eft regnum Dei, nunc
in rénëbris., quosftigusenecaueric, Séilliambulabunt in j prælibanduseft coeleftis cibus, & in ventre cordis feruan-
lumine qui fecuti fuerunt Apoftolos & Prophetas: tune dus, Vt in tempore refurreërionis, membra omnia protein
tempore noftis eritper Chriftum dies. Sub ccelo enim garitur,& foueanturin illius reuelàtione.Nuncfpiritu vi-
tunciplefuigebit,aboiitistenebrisprorfus, venequaqua uendumeft, nunc finiftrisabrenuncianduma&ibus.vta
vitra coelosfanâorumofFendant. Ilia dies foli Deoaltif- dextrislcftus reperiatur, vbifiliusDei, quiPatri confub-
funo nota eft. Deilladie Chriftus acSaluatornofter di- ftantialiseft, federe decreuit. Porrbqui a dextriserunt,
cit: DiemMamnutlusfcit,nequeAngelusinc<elo,nequefilius,fed ! communem li'cetcum omnibus habicuriftnt refurreftio-
foluqpater: Verum in eoquodhomo.eft filiusignoraiedi-1 ncm,infigne tamenquiddam praealijsobtinebunc.Vehe-
citur. Nam in eo quod Deus, nihil èum latete poterie. Ab | menti quippe irradiabuncur fplendore à De o , vt lucifero
illadie Chriftus erit famftis lumen perpetuum: vtloannes orbi videanturæquè corufcare : fumentqs pennas vtaqui-
dicit, Et ciuitasnon babebit neceffariam lucemfolis>quoniam Deus j he. Nimirum fi aquilarum corpora earunaem animæ, dü
omnipotent lumeneius erit* Ab ilia qupquedieiuxtaZacha-1 vigentfiiftollunt in sethera, multo procliuius credere eft,
riæ vaticinium, egredienturaquæ viuentés de lerufalem ÿ j human os fpirituS fua poft refurredionem corpora inferre
quarum media pars ibit ad mare orientale quod vulgoap-|ryderibus.Aquil^quidem (ànéti nominantur,eôquodin
pellatur morruum : eà quod nihil in aqüis eiüs poffit vi- j excelftinrobuiam Chrifto ituri auolabunt. Et qua ficut
uerei & média pars ad mare nouiflîmum, quod adÆgy-1 aquilæ folem ipftim întuentur abfque reuerberacione : ira
ptumducit. In«eftareSaluatornôfterinquit,&inhyeme iuftiàieruitutecorruptionisexuti,verælucisradios,Chri- G |
itaerit,vtnecgeluconftringanturhyemis,hecæftatis ni- ftum fcilicéc intuebuntur venienteminnnbibus,ftcutin utt oc^ i
mio ficcentur caloré. Nam pone diem iudicij eftundet Apocalypfîlegititr; Ecce veniet cum nubtb us4 &videbiteumo-
Saluator de coelefti lerufalem aquarn viuam, fpiritum fu- nisocùlw: & qui eumpupugenint. Et plangent fefuper omnes tri-
perlanétosfüosjfédnon vtpignus.Qijippeintemplô pe- busterra. Sicut enim in nube afccndic, ita iri nube veniet ,
nitus pacatoj.nonerir vitra in nôbisadmenfuram fpiri- quæquidemfaniftiséritrefrigerio,impijs vëro térrori, vt
tuSjimoplenitudineipfius irrigabimur afFatim: qui qui- in delèrto nubes Hèbr*os refrigerabat,&cruciabat Ægy-
dem fcongruè de coelefti lerufalem venire përhibetur:quia ptiosVSimiliterautemignisquiiudicemprcecedet.bohps
in cè lis habirareDeum omnium, facrafcriptura manife- ' illdminabit, & inimicoséiusinflammabit in ciccnitu.Qui
ftèdenunciac, &in ddelisquidemexiftcnSyrepletorbéril j plangent fefupéreum cum viderint ignem æcernum fibi
tèrrarum. Quphiam verb.facrisliterisconfiietudoeft,fpi- paratiimJ&conremplantesgloriam,aquatollenfur,into-
ritum fim&iim cbmparare aquiSiidem Ipirijtusdatortefta- lerabili anguftia & dolorecruciabuntur. De illo aduen-
tur dicens : Qui credit in me, ficut dicit feriptuta : Elumina dé tu fimiliter Daniel Propheta vaticinatur : Ajpiciebam, ib-
ventreeius fluent aquaviua : quodÉuangeliftainterpretâtus quit, invifunottis, & ecce cum nubibus cceli,quafifilius bominis
eft dicens :Hoc autemdicebat defliiritu,quern accepturierant ere-1 veniebat, & vfque ad antiquum dierum peruenitj & in conjpeftu
dentes in eum. Et àtteridendum, quod eadem menlura, his eius obtulerunt eum, &dtdit ei poteftatem qua non auferetur ,&
qui ex Iftael, & his qui ex Gentibus erediderunt,gratiam regnuniquod non corrumpetur. Deléto enim Rbmanoimpe-
Ipiritus diftribueret.Hoc enim per aquam viuificam figni- rio, & morcuo Antichriftoiam vitra non erit cerrenum
ncatur,cuius pars media effluet ad-mare orientale,réliqua imperium, fed lanâorüm conuerlàtio, & aduentus filij H
vero medietas ad mate nouiflîmum. Etprimum quidem Dei triumphanris. Regnum autem Chrifti fempiternum
tnarejfraclnominauit, nouiflimüverb Géntes : quæpoft er it, & poceftas. Nam diabolifpoteftas , imperfeiaa
ipfum crediderunt. Nec Propheta dixicjpiritum (anâum eft : & terminum habe bit. Plerumque enim yu.lt nocere
diuidi,&abfqueperfe«aionepopulo inytroqueinueniri: & non poteft, quantum acçèpit, tantum fecit. Cuius
eb quod medieràtém huc.reliquam partem verbilluc ex- ! virtus & poteftas in die iudicij euacuaBitur, &cum fuis fê-
'flèpronunciauit. Imrqb’verb màgisconfitendü eft,quod , quacibus æternis deftinabitur cruciatibus* Hanc diem expauefeens
Propheta inclàraât : Vt quid timebo in die
mala; iniqtiitas calcanei meicicumdabitme. Diem ma-
lam vocat diem clàdium, diem peftium, diem fuppli-
ciorum. Talis eft futura peccatoribus in iudicio illo terri-
bili. Diesillacalamitatis, ideoabfolutèdiesnominatur,
quia omnia nudabuntur,'quæ occulta eranr, & manifefta- ;
buntur in ea. Ilia quidem dies iræ mala quôque nuncupa-
tur, quia malis plena caùia condemnatiqnis erit. India
mifertimebit, culus ealcaheijmipfetruculentùstyxannùs 1
vuliierauit obleruando,& blâda fuggeftionc præcipitauit
« in(en- '
vtrifquegratiâexæqùodiftribuitur. Nam medium &'médium
eft æquilibratitis gratiæ defignatiuum. Erit igitur
llarum aquarum perfufio in hyeme & in æftate, id eft,per
om ne tempus : de oriente & occidence venianr,qui recümbant
cum Abraham & Ilaac, quarido vbx turtûrisaudietut
in terra.hyëme tranfeùnté.quando ver neceflàrium
erit.quando flores apparebun tin terra:vt;celebremus Pa-
fcha, & Pentecoften.in quibus de terrçnis tranfmeamus
ad coeleftia: & omnes frù61us noftros ofFeramus De6 .
Tunçerit Dpminusrefupér omnem terram: quandodi-
I De '^Avîmarurn regrèjfuab infer is, Liber.
in fentêtitiam libidinl^ Diabolus quidem hominum cah 1 Sc conditor? Sic itaque crëdë mortudr
i caneo infidfari certifllmo perhibettir: quia finem vit* fùturamefle. Itaque Apoftoi
Imortalium nimiumalioquiærumnof^maxime/'"^^'- > -ft
1 . V 7
refiirreâione
, , , : Si enim creaimus,qubd
ftodit, j lefus motcuus eft, & refurrexit; ita. & Deus eos qui dor‘
vtfufFoçetfpiritum,decipiarqueeutp antedifeefFum,qua- miçrunc.per Iefum, adducet çumeo. Chriftus quidem
tenus poftexitüm j inextricabiHrétinaculo peftilétis tbali- furrexità mottuis, primitiæ dotrnientiüm : vt credamus,
Matth.1
\\Marc. 12.
riæ fuæ protrahat ad fupplicium interminabile. Calcaneus
intetdum deceptionem fignificat, vt leuauic fuper
me calcanéum fuums Huiufmpdiréspeccatum eft. Alli-
citenim.illaqueat&decipit. Vnü igiturfolumeft,quod
in die homo debeat timece. Non paupertas,non ægritu-
do,non ignobilitas, fed tantùm certè timenda eft macula
fceleris,& vitæiniquitas, ne in die mala comprehendat
te. Dies ilia finis eft humanædiei&principiumdiei D omini.
Ideoque permultum formidabilis. Nam in die fiïo,
quod vojebatoperabatui homo. In die verb Domini tol-
; licura£bus,cedit efïe£his,&omnis extinguitur poteftas ar-
! bîtrij. Siftetur in iudicio puriflimis Angelbrum confpe-
! btibus : vty protfus fecretacôfcrentiæ referabuntur. Quif-
: quefeipfumdemonftrabic,&quæcunquefecetitconfite-
bitur abfque peregrinbrum allegatione teftium : operibus
quæfccerat, palam aftantibus, & teftimonium pethiben-
tibûsjCui câtradici non poffic. Manifeftum ergo eft,quod
erit iudiciqm, atque remrreëtio corporum.
C A P V T XXV I . :
P E ré a t igitur feftaSaducæorum, quidioebant non
fore corporum refurreâionem, quibus oalpator &
magifter nofter taie refponfum dédit : Erraiis nefetentes feri-
pturas, nequevirtutem Dei. De Refurreétione mortuortm non le*■
giftis quoddi ftum efl aDeodtcentevobis: Ego fum Deus Abraham.
& Deus lfaac,&Deus lacob, • Tüonefl Deus mortuorum,fed viuenqpod
eadem pôteftate, quaipferefùrrexir.acvirtutein die
nouifllmo debeat nos excicare. Etenim Chtifti refiirrë-
iftio ,- çhirogrâphum eft vniuetfàlis omnium refurreâio-
nis. Si mortuorû refutreâio futura non eflèt,neque Ghri-
ftustefurrexiflèt. Ideô vtiqueipfe refurrexit, vt innenire-
tur primitiæ dormientium. Si Chriftus non refurrexifter,
inanisefTet Apoftqlica prædicatio; inaniseilèt & ptocul-
dubio fides noftra. Si Chriftus non refurrexerit, quomo-
do Apoftoli figna in nomine ipfiusibeerunt î Et fi ligna
nonfecçrünt, quomodogentilispopulus,pifcatoribus&
idiotis credidit ? Quod (i Chriftus feipfum morcuum non
potuit fufeitare ,neque peccatamundi tulit,nequeinfer-
num expoliauit, neque mortem deftruiit, néque paradi-
fum ap'eruit : &fîc omnes qui dormierunt in Chriftope-
rierunt, Sicut in Adam omnes moriuntuti ita & in Chrifto,
omnes viuificabuntur. Chrifti refurre&ione oit
refurgent,eb quod ipfefolus liînepeccato inuentus fin___
Sed vnufquifque in fuo ordine refurget : primitiæ Ghri-
ftus, deinde ijqui funt Chrifti* qui in aduentu eius credi-
derunt; Fidèles quidem in ilia die refurgehtprimi , Chrifto
de coelisadiudi.çium defçendëtejin voce Archahgtji
& in tuba Dei* Etij quidem, qui iuftjtiæ mçritoj polluebuntjbonomifërioerdiæfublimatiràpiehtUrinnubesob
; uiam Chrifto ihaëtai Itnpij. verb & pëccarores, iudicem
in terra expeâ:abunt , vtrei , vt condemnati.yr fulpbureis
ignibus addidlii In tuba & voce Àrchângeli defeendet
quia per'vniuerium orbédilperfos in terrçpuluerer^qua
_____ __________ H H H H H ...... ... ffiad beHum tuba militesconuoeabit, &ad fpleuiiittacem
tium. Dqcet proculdubio in hoc loCo Refiirrcétionem ætefnægloriæinuitabit. Sëd & illosqui'tune viuietunti
I corporum verèfuturam,fed non qualem Saduceiatbicca- çelerrimo raptu in mortem', & rurfus morrùos in uitam
bantur. Ipfi enim putabant qubd poft Refurredionem permutabit. Græatamen illos,qui tuneviui repertierunf,
nuptiæ, partus, &coitusreformarentur: & quod iterum j non morituros , fe4 de moitalifàje in immortalitatem!
homineS-vitam morte finirent., Vnde dicitur eis: Erratis, j mutandos tantum putant i qliod ÉpiftoiæPauli adCo^
! <jr firtpturas nommelligitis. .Sifcriptutascogriofcereris,,fci- J tinthios, teftimonip firmant : Omnes quidem, înqujt,
I retisJ?tiq.ue qubd Deus noneftmorcuorura, led Deus vi- j refurgerous, fèd non omnes docpiemus,.id eft, morie-
uentiumî Ec fi virtus Dei vobis ita nota fuiftet, profeâb mur : in Latino autem habetur, non omnes immucabif
crederetis,quia omnia Deopbffibilia funt,& quod horni- mur: quod Ambrôfiuse^ponitinglofîam, feilicet.bearir
I nés Refurre&ione , Angelptum fimillimos radurus fie. tudinis. Qyate animarum refurre&io expedtanda non
i Ego fum fiaqû\i,Deus Abraham,lfaac,&Iâcoby^ on e&Deas eft, fed corporum jqùæipfæincoluerunt. Quippé fi nihil
i momiorum.&eprum qui non funt, (èdeorum qui per- aliud morseft,nifi fepafatioanimæàcorppre, refurredlio
l'manentdf éxiftunt. Si Abraham atque cæteri aA nihiïum ; erit protfus vtriufque copulatio, & diffoluti & omnifa-
deuenifténtiDeus nequaquam dixiflèc : Egofum Deus Abra- j riam dilaeerati reftauratio. Ipfum igitur corpus quod di
ham, fed fui. Licet enim mottuus fit Abraham, de csteri
fpe tarnen viuunt Refurredionis. Paulus quoque magi-
'• Cor‘ i3- ftcumfecucusait: Oportet, inquit, corruptibtleboc induerein-
corruptionem ,• & mortale hoc induere immortalitatem: Ec r.urifum:
Seminaturjncorruptione,furgetinincorruptione. Semifpeilum&
diflipatum fueratjin momentp reformabir. Si
raortui non refurrexerint,animaliabrutamuhbnobis effent
prsftant.iora, quippe,quje fine triftitia caBterifq-, segris
afFedtibus vitamducunt. Siimmortalitasfiüftrafpcratur
nonprouidentia diuina, fedcafu, hpmana exteraque renam
corpus animale, pingac (cilice: & palïibilft: furget corpus ; guntiir .Nonnsquàm-platimos cerni(iiusmaosegentcs
ftmwfc,inalterabile,impa(nbile&tenue: quale fiiitcor- | anguftiafeptos,nihilhabenteseonfolatlonis:peccatores
pus Domini SaluatotispoftRefutreâipnetu : Quo4 t3u— | aucetu &iniquos|ocupletes,potentes,afifluentes delicijsï
1 dem ianuisclaufis addifcipulosintroijü.nonefcammin- Quisnon corapofitæmentis hociuftiiudicij .«efipientis
! digens, non fomni, nec alicuius taliura. Sed dicit ali- prodidentitc opus fiifpicetur i Etit ergo roomiorum re-
i.qiS»: Quotnodorelurgent ptortui E O infipientiam ! b -Uttieftio, quiaiuftuseftpeusfingubsptout tnètpetunt,
: iticreduiitatein ! Quipuluerem in corpus voluntate Ida J præmiaredditurus. Quid in hoc lécuio boni,loatinesBa-
i petmutauit, nonne difpertita coadunabit ofla Î Quod fi j ptifta,& Iacobus frater Domini, vt alios taceam, q.uofom
ad luted itb itas,opus ribi dram fidem faciati Tu quod ft- virtus maxima fuit, habuerunt î Quand, Nero nçqu.am V
minas non viuificatur nid moriamt priùs, Et cum tu fe- & peffimus Herodes inundauetunt delicijs î Hæc qualis
minas,non corpus futurum (eminas,fednudumgranum: Dei iuftitia putaretur, fl eongrua hts «cillisnon reddeie-
vt pucatritici,, aut alicuius.cætetorum, Nonenim ferai-. tuemetees ! At verb reddi neqùlt, tuiauiuu) «ui iuauiua .Motvcu.ot“ 1 - '--- :---■ Olfl corpus aninnt teherbam
vel ftipulatm,vcl qu® in palea funt multiplicia
tegumentagranorum, cü quibus tarnen femina exurgunt.
Deus aütem dat gtanp corpus cum palea, 8c atifta, neut
vult-. Sicut ergo fernen veftitiim tefurgit cum multo in-
cremento & decore,ita mortuus Dei virtute' poteft viuere
& corpore refurgere glorificato. ,Vnjcuique femini dat
Deus propriptn corpus, quod naturalicef debet habere.
Non omnibusgranisidc corpusdat: fedvnicuiquefuum:
tritico tritici,&ordeo ordei.Confidera igieuf in lulcis tan-
quam iil fepulchris femina humati: quis radices inferit*
ftipulas prgftat, folia 8c ariftas ? Nonne oninium factor
ftituatur. Profeâoæquu.meft,ytammæ,quæm corpori
bus de yirtute feu vitio cotitendetuntineildem corpori
bus, accipiant coronas, vel cruciatus. Præterea talisfuC^-
ceflionis acpcrmutationis terminus,n<ÿti modo fide , ve-
rùm necefïitate quadam præftolandus eft.Non enim fem-
pet ho minis naturainfluet,Sf effluet,vt per fibifucceden-
tia, re<fta deoffum.linéa propagerur, noninueniente fî-i
nem fuecéffione filiorun?•'Omnis quippe natura fuperio-
rum æternifati foriita numerum, in propria plenitudine
côrififtit. At nàtpra, hortiihu.m , fimilis eft uiperiorfim.*
Quate conuenienscft, yt déferra propagàciône finem ali:
quando