$
G
D
224 Huopnis Eteri ant de barefibus^
compccat Sterai flpri : fecundùm aliam quippe rationem
Pater geniepr diçitur,Sc fecundùm aliam emiflor > licut
iam demo nllracu are ft. Taliaveroproponentcsdicunt,
quod hoc noinen caufla fit, quafi ab vnoad ynttm. Dé-
niquecuius veritarisconleqüçncia efl'e poteft , quædi-
cit : Si Filius in.cauflaPatri communicat,Sc in qualifier:
auciterum : li-in aliqua Sc in quajibet ( tàlem enimfcil- j
fum&ccreyideturfiiperius pofita propofitio | ad neu-
trujp aijtecedens fcquicur co'nfeqitoiis. Indefinita enim j
; pai'ticularem, non vniuerfelem infcrre confueuit. Vc-
rumtamen inficiaoda non eft propofitio qua? dicit : fii-
j Imra æqualiter Patri epmmu.nicare in quo cpmmfmicat : ;
qui cumin emittei)doSpirituinPa,tri communicet, nc-1
quaquamingeneraodo eidem participât. Sol-us autem
j Pater générât ? fqlasaqtemSpiritum non emittit. Pro-
I .pterea ex fimili poteft dignofei fallacia huiufce , & FiJij
; a c làndi Spiritps .fingularis quædam communitas hoc
modo:In quocumqueSpiritusFilio communicat, æqua-
liter & non fecundum magis & fninus communicat : fi
i'«rgpcommunicat eiinconlblatione paterna, æqualiter
j ;bmnino communicate debet.Quodh ita eft,erit vtique,
j vtparacletus,ita Sc Verbum, amfip enimad confolandi
•rationem referumur •: finairtemitanoneft, quaratione
dimidiam Spnon tótam habebit caufamconfolationis
j paterna? ? Quod enim dimidiatum eft,imperfedum eft,
I habentautem&aliacommuniaSpintus & Filius, pro-
Ifedo.ficutXrinitacemtrium, fie Scduorumtantum,Fi-
I fijfcilicet , Sc Spiritus eommunitatem fcriptura expriw
; init. Vn itatem qtiidem Moy fesparabolicc, ac Trinità-
teminfinuandqproducit Audi, iftquit, ifraelDominus
Dm tuns,Deus vnusefiiin quo 8c vhitatem docct, & Trini-
: tatem quodammodo m^nifieftat. Semei enim diçendo
Dominus5birqueDeus,;Trinitatisnumerum edifleruit;
-fubj ungendo autem vnuseft, commodamfidelibusdo-
•btrinam attribute vriius Dei : vna-enim eft GuxÙx Trinitatis
lubftantia,virtûs & voluntas : hoc idem & coelica-
;rum virtutum agmen Dbo hy mhum decantantium, cum
rçrSandus,femelque Dominus dicant,confitentur: 8 c
: in aitero quid'em numerum monftrantpropriétatum, in
altcro aiitcrh vhitatem naturæ commémorant. Ex quo
-herum euideatiflimè tres eile Diuinas peribnas vnius
I fiibftantke apparet. Sed enimSaluatorin Éuangelip in-
! diuifi bile acinfeparabile fendæ Trinitatis conficctur,di-
! cens diabolo , Dominum Deum tuumador-abis, & illifolifer-
! mes. Et alibi: DiligesDomintim Deum tuum ex toto cörde tue: J
butafne quia nonüixir Dominum Deum tuum & Filium
eips,npn.opórteat nos:diligere? magis autem condilige-
-rePatri Filiurn', fandumque amborum Spiritum ? hic
«uidem eft Spiritus, qui foluspiuinuseft. Nûllacertè
= ;crcaturarum,Diuintis, velfandtificationisipiritüs dict-
tur : verum hoc nomen Diùinumper fê tribusperfonis
j tan tum conuenire,mànifeftum Paulus facit, eùm Athe-'i
[ nienies propter fimulachra,füperftitioibi vocet, vt in A- ;
['dlibus Lucas bis verbis refert ; :Genus cîimfimus Dei.non de-
[ bemusextimarej/iuro velargento,aut lapidi fculpturpartis & co-
' giidtïonis homintim Dtuihum ejfefintile : fie d de Fïlio ôc Spi -
: titudicitPrbpheta , vt quidam antumant, ex peribnâ
i:Chriftipfte'ndentisfc, öcSpiritumPatremmififle : Do-
[»îi«w,inquit,w//îit me, & Spiritunt dus. De mifîione quo-
! que Spiritus Salomon teftâturinlibro Sapientiae his ver-
j bis : Difficile äßimamus qua in terrisfunt, ’& qiumprojpectu
; [funt inuehtmus cum Ubore % qud ûütein mccélisfunt,quis tnuefti-
gauit ? ferifüm àutem tuum quisfciuit 2 n\fi tu dedèritfàpieh-
tiam,&miferisSpiritumfànttum tuum dealtißimis. Ideb Sal-
uâtor perhibet in Euangelib 'ijSidiligitis we,iflquit, mandata
meajeruate ,& ego rogalio Pdtrem, & alium parue let um ■
mittet vobis. Aliüm dieft paraclécüra, vt me. Et herum i
boclocutusfumvobis, paracletusauàm Spiritus fanclus , quem
mittet Pater imttmûnemeoiià eft,invirtute mea,& per me j;
ïpfe vos docèbit omnia. Palam eft igitur ex his quæ didta
funt,quodFiliûs Sc Spiritusaliquid præter Patrem commune
habent •: hoceft parade t urn cifc : ex Patrc exi-
ftens , quod nullum crcatOriun habere poteft : manfi
feftarcpaternum nomen hpmihibusac voluhtatem ,v t-
poteilli,qui earn bene nouerUiit öcp'erfectè, quod n u lli
contigit1 creatufarurti', quarenonfitincönueniehs, fi
Filius vua caufla , ynumque cum Patre principium
Spiritusfandti.
C A P V T XIX. '
SEd magnppere obièruandum, quod principiumfiue
caufla, vt ex fuperioribus liquet , cum referunturad
I Spirit urn, n e c Pat rira n t urn, necFilio taptum epnueni-
rc finguiariter piè intélliguntur. Àmb,oj?us enim fine
metu flilapfiis fidei ftabilibus veftjgijs , proprie attri-
büuntur. Veràm çùm Deus.de D e o , lumen de lurnine,
I prindpium de prmxdpiodi,dcur,} Filiusin fingulisclau-
iulisintelligitur, quemadmodum cum dicituringenitus,
1 prindpium eft Filijyfiue caufla : vtfobiquePater.con.dpi-
tur.NihiIenim,vrputo,refeftdicere, ingenituseftprin-
cipiüm,fiue caufagenici, ■ & ingenitus eflepræftac geiri-
to , ScPacer eft principium Filij , Sc Pater eft exiftenci«
caufla Yerbo. In talibus quippe lócutionibüs princi-
piumfitie caufla circumfcripta, qualibet alia proprietäre^
dePatrefolointelligentiamfaciunt. Propterca fe--
cundum Dialedlicorum regulam, eorum quae hmuliunt
natlira,neutrum alteri caulaeft ytfit.. Non enim Pater,
fed res quæ Pater eft Filioy t fit, caufla eft. Similiter autem
ncque FiliuSjfcd reç quæ Filius eft,Patxi caufla eft vt
fit.Patcrnamque tunçfitcùm Filiusfuerit. Àiùntergo,
çùm Pater Filio tçmporeprior non fit^ caulFa vero cuiüf-
libetrei^>riotcftadtu vel poteftateillo, cuius caufla exi-
: ftit, manifeftum làtis eft, quód neutrum neuen cauflam
j exiftentiæpræftet. Quæ fententia de primp P#tre ac fur
pernô nön eft pàrticeps véricaris, eft cnim Pacer çaufla
Filij-: fed non quod Pater eft fimplicicer, vidétur cauflà
efle Filij exiftentiæ : nempè cùm Dominus ingénitum
! principiumgenîti,8 c genicorem eflecaulfamverbi, non
fubftantia quæ Pacer eftfimpliciter , fed Pater videtur
infingulisincflligi. Epdem quoque modo cùm dicitur
Deus de D e o , lumen de lumine, principiu m de princi*»
pio,non.fabftamiaquæ Filius eft, fed Filius fimplicicer
concipicur, exfingulprum.prolatiûne nominaciuorum,
tauquam in qualibet ciaiifuîahoc exprimatur: Filius de
de Pâtre exiftit.Sc Deus quidem de Deo, lumen de lumine
à fan dis Patribus conlcribicur : principiùm autem de
principio. Secundum quam rationem cailla rediflimè
pronuntiatur, ip eiufdem Filij natiuitatis Sermone, vi-
dçUcet:Chriftus nafcitur,gloriamihi : Magnusin Theo-
logia Gregorius, dp.gmatr Latihqruni perhibens tefth
moniurn, his verbis depromit diçehs;:; Erac Dei verbunt
antefçculainuifibile,incomprehenfibile,incbrporeum,
ex principio principium,éx lumine lumen, fons vitæ ac
immortalitatis. Quodcerrè verbum, ficaftflaparadeti
principiumque minime fit, vanè ipfiu^folum de prin- '
cipio puncupatùrpn'ncipjum. Nimirum Spiritus , Sc de
Deo Deus eft,8c de lumine lufinen, Sc deprincipio cum
I Pâtre àc codem Vérbo creaturæ ômnis principium at-
I «que cauflàéxiftit. VèrumDeusDei, çauflacauflæ> lur
men luminis,fiue principium principij, Diuinæ confue-
tudo fçriptüræ hapd multiim ytitur. Êrgo Pater folbs
caufla fiue principmm eft Filij, quoriiam fbljis générât,
Sc vnigenicum Dei verbum ob id folius Patris dicitjir :
quod lolum ab illo generctur.Saniftus veroSpiritus neu-
trius tantum, dicitür, fed amborum pariter. Ex quo ruf-
fus.apparet DcùmPatre'm, Sc Filium exiftentiæ cauf-
• iâmprfeftarefânddSpifitdi,necpaternum
impediri proprium, fi Filius cum
genftore füo Spiritüm
vtmittitjcmit- ' ,
I ", ” tat» ■ y,.
J L CAP.
C A P V T X X.
nis experse f l , impetus,dicendicajfus , inutilis vtilitas, trror-
que pernimfus. Bröfeäb non eft humarii confilij, tantarum re-
rum inueßigatio, indefeffit vita opera redundans, érlaudabilis I
Giturmillus ftrideatefroribus diuulfus , '
gio calmo patient« lapfumfidei veaetnt ittemfabi- W M » ,
lis ad tattatiun, nullus totius aipedfiun vetiSolis exclu- W ë W M S È \ f ^ i m - b u , g p U U
d a t if e , nullus dillotto libtamento vetitati obiedus,
didatumotationumperLiertatinterpretationem: fedal- ter form,dolaCi dilfair t umt<uT v£ß lbu^pAr‘\
■ ntenti balteat inLntt, , q.u6 d ptefps fintp.içitatis
Deustum fit, ab emiflione Spiritus, vnigenitum Filium
fuiirh,quainuis nullius egeat, Sc nulla vn.quam re infe-
riorefle p6 flit,excludit. Et quoniam foluendis adhuc o-
mnibus multa fiiperfunt, Sc Le o n is diledi frarris,
•qui eftingenij mei acumen, huiufque fufeepti laboris
incehtiuum, Calamus, turn quod Imperialiumvacet E-
piftolarum ihterpretationibiis,cum quod nuper per Hel-
lefpontumin Afiaricarn ffansfretauit plagam, cum Au-
guftiffimo Principe E m a n v e l E , folitum feribendi
obfequium conrinuare nequeat , hicrelpirando,cogor
modicum inftringcre.
I N L I B\R V M
DE H Æ R E W B V S ,
QVAS IN LAT I NOS
G R Æ C I D E V O L V V NT,
S E C V N D VM, H V G O N I S
E T H E ,R I A N I,
P R Æ F A T I O.
S EDIT VS tmtSfgermanemi LEO TVSCE,
I illidentium corafiuum, anhelosexhaußtfo-
'/i mites: & aternarumperjonarumtndagan-
: daßudiümpropaginis, a dm o dum conforta*
I uit. Nam curn animi tut honeßate a iàCmrc oóli I] Violant. Quocircaquanto maiusd> t£ c mprobat, &qua iUquo- . | . 7 . . . J , 1 . . . ~ _ dum dcrius.tn narnup.m tiaattM lerthni yprudentiaadita comp)
re perfufa coelefli,fecuritatem habefejpeftan*
di aliéna certamina vaticinatur, plunmumgermana opmlatur
follicitudini. Cùm verb aftruit nihil verehdum ejfevltenusgra*
utftmorum iudicum examen,Ji qüod'de magnis,excellentil/us\mâ*
icjfatepraclaris, & optimisper naturam rebus concept, ‘idtjfe-
ram. Lcueredditonusinexplicabile vifum, fummiprincipal e-
minentiaqfj dignitatis. ^jQud dire mentis actes noétu intirdiufj
pofltuum difcejfum,tanquamveperculispungerer, coarftata la-
titudinem aeriam de inanimate cogitatione peruàgaH fuÿnca*
tur, & ahquid dttingere Lyr'tca dulcedinis. ggodfuturum effie
haudambigo.fi commoditateintelligendi,^pmprmtfiis diuite vena
e le quij,amp ullis èloquentu, muLtipücibufifefigurîï, quaslu-
culenta exigerc oratio folet, conceptum fetmonem -, quoad licet,
explicate coner abfolutisratiombus. Nempe difficilesfunt adi*
tus i ‘& multa funt ofiia, qua recipiendum turn excludunt, turn
difficultér feaperiunt, vixpulfanti facientia intentioni locum,
ldcirco cùm in talibus fuam exerccat inuidiam fortuna > milita
veftium ante quantlibetfit introïtus,probabilium necejftriorum-
que argumentorum numero locuplete perffingeiida Junt. Quit
baud medio enter Animus irritants -, ad muUtram venireperqui-
rit, acpcrpenfius indagarc, quifanguinem * qUilaclis dulcedi-
nem infimnt. Cuiuspropofiti executionifquet vt neque nos, ne-
que alios pceniteat -, vnttione non lu ft annum in palafira opus eft,
fedUtitiaoleo > injpiratione, fcilicet Dei, acJpiratione, qui ma-,
thinam banc omnem > & feptorum flam mant mm corufcantes !
globosregit, luminis q3 immenfi vniuerfam continet at her earn
ebaritatem. Huncigitur fupremum rerum conditoreniinuoco,
vt occurrat efurtenti cum panibus , & operis incepti cumula-
tamcompletionem largiatur. Namquefineillo jfpes obtinendafi-
Biblioth.Vet.Pat.Tom.n.Pars z.
cumferibere tentabo : & inter Cetrina feu Cyprefiina laquea-
ria, dirigam cttrfum incepta orationis. Quo in propofito mul-
tumpraflatfiduciaillud Euangelij : Vbifu it corpus, illic con-
gregabuntur & aquila, Miorumque alitumgrex, talis corporis
carne vefeentium. Etenim vbi veritas eft Chriftiana fidei,
Sanctorum exuberant tefiimonia : & vnguentum fcilicet, Spiritusfanäus,
diluendo tenebras mendacij , defeendit in barbant
Aaron, hoceft, ineosquieiufmodiveritatemcolunt, vofnefé-
que reäitudinis in fuie ant. Caterùm tales nunquam conthdi-
ttto , ceu necprocéda ÖcèanumJerelinquit, eb quid natalisfoii
confuetudopertinaxexiftat, neeexui valeat defacilipatritus a-
miäüi. Tu quidem fat is ad vnguem nofti, qualiter aduerfario-
rum agmen , inftituto fermons obuiaturüm fit : qui certèfifuerit
incaftigatus,vt vit is imputatâ, tociindïtàtefruäuum ac fua-
uitatepriuabitur : aftuta enim hominum natto , quaabfque
amaritudiriefeUisèffenequit, minimequatïenddfiabilitateantiquit
atisJpreta, intempefiiuos pier unique fermones magis vani-
taie, qu'am veritateampleäitur. N mir um abeadem fiamma
quadam aduruntuf , alia vix calefiunt, ,& quadam dealbantur,
velutargentum, àliadenigrefcunti,vtas. Àdhoccircunffieftïf-
fm a djutnifermoniscautela, nihilfui holatumiripàtitur, 'qua
neceßitatemincommodi extraf0fi t A , infeYreprohibet cumcele-
ritatepedem in rem dïfficillimam. Ea narnquefiue'comïhusfiue e-
minus eer natur, ïnopïnatis recefiibus arcèi cnodare cuptcntem.
tanquam moleftum interpellât orem, Aucupàntemlnteiligen-
tiarn candoris Jplendidifiimi, Tofttemb non videturdebilis fèfelendacalumniadomefiica
eXèrcitatio, follicitudo Gracorum,
quotidiana,velamïneforfitan obtefta, adebfirm ar urn 'argumen-
tationum, vt arahofifi communis perfugij, ab infer entibus liquéfiai
putentur. Proputea tbntentionibus flagrant acerrimis,
animo nocendï, v t accipiter, magis ar mat i quant vnguibtis.
Dïnc vt afiimo vfque ïnprafensfaftum efl, quod eorum infimu-
latio,nullis depugnationibus lenitd, ïmb latïusfitdiffufum opinio-
ne malum, adeb, v t Cathbitcafidei, germain^ ïufiitia regülam
’ rcrimen eft, tant o muïgitdndum
acr ius,in boe quemflagitasfermone, eodem priori genere at-
'gumentandi futuro^defiderante hoc materia. Ét quomam calamus
nififcriba manu nioueatur, ipfe natüfaliter nihil gerit, age
mi Frater,dimidia mei pars ,ficut iam data chart is indidifti law
daftïque,duce Deù aggrederedicenda : Confequentia enim
mutuo antecedent ia compleäentur&publtca vti-
lïtatis explorando,pramium finfuumfir-
mitatï,quant nitoriverbo-
rum accommoda-
buntur.
Gracia
aftuta.
i I