S. Petri Véneràhilü IX,
s t 4 _______
didicerat, profetebat. ConficebatuïfiGomnibus,äbfolui j
poltulabat ab omnibus, commêndàbà't le omnibus,Cîc-
que licet fandaattimaiuxtaqûod fCriptumeft,vt fan dus
fandificeturadhuc,confcflïone,ôratiônê-,frâcïutoabfo-
lutione magis fandificari côccndebat. ProfraXit ifta vfqV
ad vltimü vitæfpiritùm, nec optimusdiuqüeprotradùs
deuoti animi vfus,eôVcl parumfpïrant'e,deficerepotuic.
i)e reuelationibus -ante mortem illi oflenfîsÇ& de gloria quant
fibi praparatafo vidit.
C À P V T X X I.
ÔStcndit behighus Saluatof ànteqùam ille ex totô
dehceret, hÆceiusopera,hæc eiusftudiafibi pla-
cuifte, & quô prô his póft mortem demigratùrus effet, ex
parte monftrauft.lacebtitilléin lëd o ,n od e iàm fecunda
fefiàïh præçedentc,&in odurnas laudes parùm ante tcm^
pus,quiafieipfeiuflèrat,focij decantabant. Et ecce dr-
cumlonante vndiquepfalmodia„fiibitoillerapitur,& à
fehfibus humanis^lienatus,ipfaviiltus immtitatlone co-
gnofcmir. Inftartt fratrfs açrius diuihis officijs,& velut
tuncdefungideberêtjcxpeétant. Arripit frater Pontius;
multaeidiu prôpcer honeftos mores familiaritâte coniü-
dus, arripit, inquanv, Euangelium,6c ci dfidens,Paflionc
Dominifecundum Matthäum , fecuridum Marcum, fecund
um Lucamdeuoterécitât. Gumq^hisperlèdis,fine
•legendi feciffet,& vbi eft,inquit ille beatus vir,PaffioDo-
minifecuhdumloannemïSi placet fili,lege& illam. V ere
beatus vir, totufque vt fupradixfifpiritu&'mente diüinis
inten ftis,qui nccrapcus adinuifibilia, & corporeis fenfi-
buspene emoituis iacraium reruni obliuifci poterat.Per-
lecca igitur Sc illa qüacta fecundum Ioanrtem Paffiönis
Doïnii>ilè6tionc,Retribuâc,inquit>tibi omnipotës DeUs
hli,cunda quidcm àtemihilemper impéfa beneficia,led
ipecialiter hoc in æcerha retnbuuoneleruitium.Noueris
autem pro ccrto,me mOrtüUm fuifl’e,a tq; ad inuifibilia.de
ccclefiiaraptum. Eftö ergo fecurus,‘me amodo hac node
minimèm’óritürum.Vadeigiturinterim, &quiefee. Re-
'dibis autem 'manefà'do ad me,& tunc miranda quæ vidi
narrabo.Indido tempore,rcdijt.ad cumiarn didus frater
cum focijs. Gumq; Pfalmis pnma? diei hörsédecantatis,
remplis iäm löquendi adeflet,akadfocios. Verba autem
eiuS äb eo Latine prolata t nihil addens, mutans, vel mitt
uerts diduruslum. Ire, inquit,adDofifinumCancella-
Üium, & dicite e i, vt dicatDomino Papæ quatenüs hut
veniat, & eijciatmedefepulchroifto, in quo iaceo. Et
’certe ipfe libentcr hoefaeeret, fi fciretfcduium c^üi mihi
prxparatüseït. Non-fuitemmledulüstant-æpulchritu-
sdittisj tarn mirae fuauicatis, ficutillequi mihi prie para tus
•eft; Ego autem moutuus in iftà node fui, & fui ahteDo-
minum nïeum Iefum Chriftum,vidiqüe beatarn Mariain
matrèm eius,&ipfùm,qui conceflîtmihi locum ad pedes
fùoSjibiq-, fedebo.Cumq-, ftàtres,t}üihus ifta narfàbat,eû
fogarentivt rerufn quas videraf ,ftatum,modu'm,vel bea-
titudinemindicàret.Etquis,ait,ô fracrèshOcpoffet? quis
certè poflet bonum illud, fclicitatcïn illam, illa ineffabi
lia,& mortalibus incognita bonà narrare? Non eft,nô eft
plané àliqüismorïalium,qui hotpoflet.Ser'uaturdnquä;
inter innumera , qtiièibiconlpexi, di&iplinae reuerentia
:fingülaris,curidaq; ibiad vnguem ordinata filbfiftunt.Et
cûmp'oftifta paululum contrcuiflëtiPoenitet,inquit,hîe.
hVfi quæfiffe à Domino,quid de illa fila Glunracenfi do-
hnyfàcerêdecreueritj vel quid de ftatu illius penes ipfuitl
fit. Rèfpondente vero fratre fupradid'o ad hæc non eflë
curandum, fi hoc tune à mente eiusexciderit j quia ipfe
Deo aftans'i prô éademdöttiöeum précaturus effet, ille
adiecit. Et vere,inquit4äc iibéntethoc fadurUs fiuitt, ip-
fumque prô ilrajtotisànirniaffedibusdèprecabor. Ecce
veremes hominis,feinperqüidérn, fednünc maxime de-
dita Deô,à quà pôftfummüm illû,& prçcipuum di uini ta-
tisaîfedüm, âmôr frâtrùmfiiôrum & dura née in vltimiS
exèrderep0teràt. Eadem diead Vefperum Vel vefp'eram.
adîjtëüm vifitatiôttis gpatia,magnæ & probatæ religiohis
vif, Guilitlmus PrcßneftirtusEpifcopus, îk morebonotü
infirmitati eiüs eompatiens, ëum confokbatur. Cui vè-
'nèrabiliS Matthaéus inter caetera retülit. V enit, inquit,
haChodc ad me vir reuerendiVultüs, multa,ae venufta,
‘tani capitis qua veftium albëdine decörus. Vidëbatur au-1
temmihi.cfledëincóliséfemi.Qui me de hac domo edu-
censdn pratü ihfi'gnë traduxit,indeq; anteDominumad-
duxit.V ernabät autem pratumilludper quod tradudus
fUm,amcenitatefingulari,necaliquid ei iocunditätis de-
eflè vidébatur.Ibiarbores pmnigenisfrudibüs grauidae,
ibirutagraminibus viridiflimisjacfloribüsfupetómnem
decorem pulcherrimis depidaiibi quiequid vifh dêTéda-
bile,quicquid olfadui odoriferum,quicquidle'nfiblis v-
niuerlis iocundum. De quo fi quis Vel florem vnum obti-
nere mererctur, omnibus vitae fuie diebus fanlor, omni-
bus alacrior,omnibusfelicior exifterèt. Recedente ergo
abipfOjiamdidoEpifcopö, venitcädemvifitandi caulä,
&c Ioannes Cluniacenfis monachus tune Domini Papaè
Gapellanus,poft vero Perufinus Epifcopus, Sc cum eo fi-
militer colloqui ccepit. Guicum diceret,viderifibi quod
in proximo moriturus eftet,refponditillc.Non hac certe,
non hacnodemoriar. Datum enim mihieftdDomino,
vt èadiequaipfedcVirginenatusad homines v en it, eadem
ego ab hominibus recedefis •, éd ipfum eius praeuia
mifericördia pergam. Vere mifèricórsDóminus,vercfèr-
uorumbénigniftimusconfoktor y vère iuxta canticum
•Moyfi feruprUm fuóriim miferetür. N on obliuifcitur co-
folari^orumdiuturnos labores, nec eorum obfèquia fibi
deuoteimpenfacontemnit. Vère fecundum quodipfe
ait,quenfkdmodum mater confölaturfilios fuos, fic Sc i-
pfènonfolüm infuturäVita,fcdetiam quandoqueinifta
confolaturidélinitjltEtificat feruos füos,vt hicgaildiafe-
quentiä prasguftantes, ineffabili dulcedine trahantur, &
adhuc in corpore p ofiti, toto illue animi defidério ra1
piantur. N oluit enim magnam illam multi tudinëmdul-
cedinis fitó quam abfeondere folet timentibus fe, a Mat-
theeohondum a corpore mortis libëratóëxtbto abfcön-
dere,ne'cea'quxdaturus erat, omnino poft mortem dif-
ferre.Praemihtinde fignaaliquaetiäm ante mortem,vt i-
pfèadeafpcrandavelamandaimulto magis animarëtür,
& quale illius apud ipfum mcritum efïëc, ignorantibus
pröderetur. Manfit ergo beatus vir,tam prieciaris reuela-
tionibusrecreatus, alacriorvfquead extrema, &inDo-
mino confortatns, fuam illam horam vltimam expeda-
bat.
Qupmodo* fanftè & gloriose, tiatalis Domini die>prima
lucefcente aurora, de hoc mundo .
. tranfierit. V
C A P V T X X I I . ,
JAm vero ipfaNatalisDomini vigilia, tranfeurfis moré
fuodeuote tamnodürnis, quam diürnisröflieijs,iam-
que vefpertina hora inftante , Dominicum corpus fibi
togat afterri. Qupalläto.audite,inquit fratribus, confef-
fionem meam, &fideimeaf hic& in sternum telles ad-
eftote. Confiteor, ait,hoclacrum Saluatoris-meicorpus,
illud vère ös efTentialiterfelTe, quod dé fandaVifgine ab
ipfofiimptum eft,quodpro iriundifalutein cruce pCpen-
dit,quod in fepukhrö pofitum eftsquod tertia die amor-
tuis refurrexit, qüod in coslos afcendit, quodventürum
eft iudicare viuos & mor tpos, & fêculum perignemi Per
ipfum credo incorporariei,&fieri vnum cum ipfo,& habere
vitam aeternami Hoe dicens, refedüs coräm fratri-
bus.eodem falutari Chrifti corpore, per carnemilla,qu2
dat vitam instèrmim, ad zeernitatemfuturam idoneus
fadus eft .Cum que prima facrz nodis vigilia adüenifletj
&figna tötius vrbis ad nodurnaS läüdes pülfäri audiiïet,
ftatira tbtamëtè ac Voce,in vocem exultationis prorum-
pens, qiia poterat voce, quo poterat gëftu la*titisby Chri-
ftus Uatus eft riobis, Gloria in èxcelfis De o , foei iS &onVr
nibusittclamäbat, Angelico vferohymiiOificutadMifïas
canitur j ex integro de can tat o j reliqua circumftanti*
bus ad quae non lufficiébat dimifit. Animo tarnen ad il-
las facrasDominici Natalis laudes füfpeufus > quoties iil-
■X Ci
Dip Mïrdèutts. Liber 7 /.
* F figdia -
*digau.
cantibus, quoties in ledionibus, beatæ'Virgihismatris
Domini nomeh legi vel can tari aduertebat, tôties oculis
■fmfum leuaris, tories manrbus in coeium extenlis, vbi
mens eius conuet-faTctut, quo fânda illa anima rapere-
ciuimonftrabat.îamque noduruis laudlbus confumma-
cis^dum faccrdosaftans facto al tari, MiCam quædicitùr
de noéle cantaret,erexit fe nifu quopotuit, Sc muante fe
quodam^fratre,quia vires ad ftandum deerant, in ledore-
feditjConuerfulqueadDominicam Crucem quæ co
crat,velut fi in ipla Saluatorem, vt olim crudfixum, c
fpiceret-,ait. Iam ô mifericors Saluator repus eft,vt quod
p ro m ifi ft iadi m p leas, & t u o inftante Natalia vita morta-
•ii migrandi, & ad te,qui vita'es æternaitranfmigrandi',li-
eentiam concédas. Hocvltimo verbopoftquam ciindis
ferinonibusfuis finem dédit, in ledumfeclinatus y inde-
.quepoftmodicumadcilicium çinere confperfum , drfxa-
tribus tranflatus eft.Sæpe autemeofdem fratres ante ro-
gauerat ,n e fe cafualiquo, nifiineinere&cilicio Chri-
fliano more moripermitterent. Timebatenim,ne quali-
betinfirmitatis eius compaflionedudi,hocptætermitte-
rent,velnegligerent. In quo ficut&inalijs, Martini fui
exempla Sc verba fcquînirebatur, qui ficut omnibus nd-
tum eftjdifcipulis moriens prædicabat,non debere Ghri-
ftianum nifi in cinere mori. Vbi & Matthæus à fuis vel fra-
-tribusveldifcipuliscollocatus,horam vocationis fuæ vl-
timam fuftineDat..Quaiam inftante, dum nodistenebræ
an lucem vertercntuiy Sc à monachorum in eadem Eccle-
iia conftitutorum conuentu,ad fecundainMiflamcanta-
retur,Luxfulgebithodiefupernos , Matthæüïvere monachus
&\PortcifexDei, dénias Ægyptiorum, hoc eft
mundihuius tenebras deferuit, Sc per mortem camis,ad
fempiternam 1 ucem&vitam peruenit.
De exequtjhius celeberrimùi & tumulatione honorabili in
x , Bajilica S. Bragdiani. *
C A P V T X X I I I .
FErtur ftatim iufti corpus àdeuotis viris in clauftrum
monachorum,& Cluniacenfi more pfalmodia vndi-
que decantatur.Abluiturvt fehabet communis mbs , &
fecundum quod ipfe iufTeratyfuo, quo nunquam à Mo-
nacho caruerat ciîicio prius, dehinc monachali cuculla
veftitur.Addunturàfratribus Sacerdotalià Sc Poncifica-
liaindumenta,&htsSacerdos &Pontifex Dei,vcdignus*
ernarur. Accurrit accepto nuncio, & ipfe fummus Pon-
tifexlnnocentius, atque cumipfoEpifcoporum& Car-
dinalium totaque Romanæ Ecclefiæ vel curiæ plènitudo.
Congregatur pene tota vrbs Pikna, & illud oernere illi
obfequi,omnibus fuis negotiationibusanteponût.Ofcu-
lantur plurimi manusvelpedesiacentis, Sclè fandificari
tali contadu velofeulis,non irrita fide confidunt. Çon-
fueuerat vrbs illa multo quæfita labore marinanegotia
aucupariyôc àremotis Africæ vel orientis partibus, pre-
0 olà qureque conuehcre. -Impleuerat finum fuum con-
geftis vndique multarum gentium mercibus,& inde cun-
étis peme Italiæ vrbibusditioreffedagaudebac.. Sufcipit
tandem viiiuerfis Ægyptiorum opibus præfercudam,
Miflam fibi ab vltimis Galiiæ fini bus Margaritam, eamqj
fe longe quam prius ditioremelfe lçtatur.Oftendit inifto
mortuo , quantum præponderent terreftribus thelàuris1
ccbleftcsgazæ,quantumq-, opes Chrifti,etiam poll mortem,
opes viuentiumancecedant. Iacebat ille extindus,
neqj aliquid in mundo vel pollidebac, vel fentiebat. Ve-
nerabanturtameneum viuences,reuerebancurpo(entes,
efterebant laudlbus lpeupletcs.Dilcernunc etiam amaco-
res mundi,Sc ipfisobfèquijs quæ fandis impeudunc di-
iudieant , quantum fubiaceanc terrena coeleftibus., hu-,
manadiuinis,fugitiuafempiceruis. SeruatUm eft corpus
veheraiidi hominisjtotoillo die Natalis pomini,6cP â |^ ,
mis ac Deo fufis prccibus frequentacum. Sequenti die,
hogeft, in teftomagni illiusMactyrisStephani, obtulit
pro eius æterna requie iam didus Papalunocentiùs-fb*
lemneDeo lacrificium ,Sc deuotc fupernam pietatem.pro
Pontificis lab or um fuor uin comparticipis requie, impio- 1
I räuit. Fecerunt idem & EpilCopi qui tofcefuncaderant,
I & fimul omnes fufis Deo precibus,eun tem ad péregrina
I Coepifcopum deduxerurir. Tandem circa hófam diei
fextaui, pnemiffis omnibus Chriftiana: fepulturz czre-
monijs,aftahteinlüper clero & populo ciuitatis pene v-
niuerfbiin Ecclefiafandi Frigdiani olim Lucenfis Epifco-
pi,qu» Pifis habetur,vir vita,morte,famaq} vencrabiliter
adfepulchrumdelatus,actumularuseft. Septem deinde
j anniSexaótis.cUm ad vrbem profidfcerèr,caufareforma-
dia: pacis in ter Pifanos & Lucen fes, fpcciali ter tarnen eius
traduspia recordatione, Pifas adij. Secunda debinc Ad-
uenfus mei ad illam vrbem d ie, cum focijsadchariffimi
4iïeifepulchrumaccefli,cïufque facroscinéresvt dignum
efaf -vifitans & honórahs, faiutarem pro eo höftiam ob-
tüli. Et licet eius mentis multo magis me iuüäri pofte
•confiderem,omnipotehti tarnen Creatori, ac benigrtifli-
moRcdcmptori , vnanimem mihi dum viueret hominem,
quantis tune datum fuitprecibus & fletibus com-
fnendaui. Reqüiefcat ergo perimmënfemibfius omni-
porèntismifèficordiam in perpetuapace,fidelis, deuota
&acccpcaDeoanima, fruaturque perenniter frudu bonorum
operum fuorum, nec obliuifCatitrapudDeumfe
diligentium,fratfum ScfiliorUmfuorum. ^
Dequodam malo Monacho peßhne mortuo;
C A P V T XXIV*
POftilla miranda opera vel figna,quz ad legenriu v'èl
audientium fpiritualemzdificationem fupraprzmif-
fa funt,fequatur& iftud.quod póft vhiuerfailla me cöm-
periftè contigit. Nec fblum me poft ilia hoe eomperiflè
contigit, fed infuper poft illa otnnia proueniffe accidit.
Fuitin monafterioLehunenfi .Ecclefi« Cluniacenfi fub-
iedöyfiater quida nomine Sc habitu Monachus, fed vita
&moribusmonafticx conuérfationi & fanditati n'ópa-
fum aduerfus.Hic ftrènuus &perfpicax in humanis i liebes
& obcxcatus erat in omnib.ferè diuinis, Sc ad mona-
fticum propofitum pertinentib.rebus.Gorripiebatur fa:-
pe aPnore fuo,& arcligiofisfratrib. in iam dido mona-
fterio cumeofimul inorantibuSj&multa propter excef-
fus fuos fiequentcr tam verbörum quam verberü fjionte
vel inuitUs probra ac iniurias tolerabat. Vidëbatur ali-
quando in eo proficere fpiritualiumcura medicorum, $£
fpecie tenus cóuerfiis a prauis ftudijSputabarUr; Sed paf-» |
Uö ifiteriedo tempore,nó fblum in nullo raelior, led infuper
omnifpreto ccéleftisraedicin® labore, feipfo dete-
riörapparebac.Produdaeft h^eeiuspeftinaciamulto te-
pore,nccalicuiusftudiofiriiripotifit,quoufqi eöindura-
to,ille qui attingit ä fineyfqiadfincmfortiter,congruam
tam diuturnis malis finéimpofiuit. Depoli tus erat ab ex-
teriorü adminiftratione,merico cülparum fuarum ,■ & in-
uitus ac murmurans,regularib. clauftri feptis retinebaturi
Non potuit tandc pati tam odibiiem fibi claufura, Sc dia-
bolico doloreftimulatus, carceris lui iniurias in Priorem
vel fracres fuos cafu aliquo refunderc geftiebat. Erant
prope ipfam Ecclefiam horrea, ad recondendas frugeS
monafterij przparata.Concluferanr intra eadem Priorae
fratresfuü pene totius anni vidum , Sc ca ad efutn quani
ad pocum libi ex ipfis frugib. necelTaria prarparauerant.
Nam quiacerrailla parum vinifercilis eft, non fólum pa-
nem ad edendum,fed& ceruifiam ad bibendum, ex ipfa-
rum frugum fucco eonficere foliti erant. In hxcfrarrum
vidualianequamille exarfit.Etarbitratus mala quz pro
fèelerib.fuisafratribus perpeftusfUerat.damnisèörum fe
eis optime reepmpenfaturum, ignéhorfeaprzdida fuc-
cendere parata Vnde claues clauftrifurnodurnusfura-
tuSjde-elauftro egreditur,& vniuerförüm abfentia explo-
fata,occulteignemhorreis inijcit,fic quad ad clauftrum
nullöfciére regrcditur.Iamqy fracres matücirtis pro more
finicislaudibus,adftraca propria reuerfi fueranc, Sc ecóe
immilfus a monacho ignis pauladm fucerefcens , in ma-
nifeftasfubitoftammas erupit. Exclamat ille facfilegus
primus,& velut innocens&infciusfadi, quafi ad extin-'
;uendfi cum alijs accurfit.Laborantib. tarnen cfidis,&ad
fiammas , 1