MS. hübet
Libifthic
Demoßh.
Plutarch.
Demofl.
c Deut.x j.
B. Augu-
ftinus bo-
B. Aug.
canonico
nrcguli’olis
in-
ftituta.
________ ___
Leo Zabuluslatet in fpeluncatinfidiatur, vt rapiat bene
gradientes, & diuidat prædam catulis fuis, de quo Petrus.
Leo tugiens circuit, quærens quem deuoret, cuire-
fiftite fortes in fide. Leo mortuus fiemitinplatea, ter-;
ret &atterit eos, quilatam teruntviam, quaeducit ad
mortem, de quo Salomon, dicit piger, leofertis eft, in
medio platearum occideridus fum. Hie inrelligi poteft,
Princïpsimpius,fecundumillud. LeofremensPrinceps
impius fuper pauperem pdpulum. Sed verius intelligftur
Philofophus,qui comparaturregianimaiium, quiapræ-
ibaterudiendo animalem populum, docenseum non
folum inucilia& nôcua, fedetiam quid effet fummum
bonum in vita, fed vario, 8c non vero modo. Summum
enim bonum in vita dixit Epicurus voluptatem corporis.
Stoicus timorem mortis. Peripateticus virtutem
I mentis; quod fecus eft à veritate. Summum enim bo-
I numin vita, eftgratii Dei per Iefum Çhriftum. Vnde
Apoftolus. Quis meliberabit de corpore mortis huius?
gratia Dei per Iefum Ghriftum. Talisleofuit P.Augufti-
nusj fed fapientia mundi inflacus, fapientia carnis-diftra-
<5tus, quarum vtraque eft iniraica Deo. Eratenimlco
mortuus. petfapientiam mutidifapere, defipereeft; per
fapientiam carnis fapere, infanire eft. Vnde Dominus.
Perdam fapientiam fapientium, 8c prudentiam pruden-
tium reprobabo. Poftmodum, vtdiximus, fàdfcuséftde
leone mortuo canis viuus. Qjiam fit vtilis vigil cuftodia
canum in philippica Demofthenis legitur. PKilippus
Macedo obfederat Athenas : dumque colloquerentur
de pace, dixit Legatis At^enienfium. Datçmihi ex vo-
bis dece'm oratores, quos elcgero, & recedam, croque
vobis feederatus in perpetuum. Ettefpondit Dcmofthc-
nes.no damus. Lupi enim & paftores iurgium habebanr,
& colloquentibus dixerunt lupi. folà caufa &femina-
rium odij inter nos funt canes veftri. Date nobis canes.
Et circumuenta fimpliciras paftot.um dédit eis canes.
Tunclupiaudader gregesfineciiftodeinuaferunt, & fçuierunt
in eos ad libitum fuum. Porro in facra Script ura,
canis, & tetris, & aureis litteris feribirur, id eft, & in bo-
no, & in maloac'cipitur. Adeoenimv&inieg'e canisdc-
telUbilis eft, quod qui primogenitutn canis redimit, oc-
cidi mandatur. Quatuor verô in cane commendantur.
latratus vtilis,ligna medicinalis.fagacitas mirabilis; (quia
folacra&uaeris longe polkas fèntit venationes ) &fide-
litas commendabilis, quiaDominum fuutn per peruia&
inuia mortis fequitur, & obfèqüitur vfque ad mortem.
Hæc omnia in Pâtre Auguftino, qui libros eius diligenter
infpexerir, indubitanter cognofcet. Quafi latrans
contra hæreticos&c falfos fratres difputauir. Quafi me-
dicans verba vitæ æternæ habuit, quod eft falubréanti-
dotpm contra moleftias fecqli, & animi languores : cuius
experimentumnoneft fallax. Nam &, quid eflèt Deus,
quantu humanafragilitas capere poteft,feripto nobis infi
nuauit,doces,quideftDeusinfèipfo,quidin müdo,quid
in angelo, quid in ele<fto,quid in reprobo.In feipfo eft alpha
Sc omega, in müdo creator & redtor,in angelo decor
&fapo,r, in eledfco liberator & adiutor,in reprobo terror
& horror. Quafi fag^x, quid, cui, quando, & quomodo
diceret, diligenterconfiderauit. Quafi fidelisln eloquio
fuo nihil opinionis adulterinæ interférait | totumpi-
fticumfuit& fidele, probatum terræ, purgatum fe-
ptuplum : itavtde eo non folum verè, fed admiratiuè
poflkdici. Quisputas eft fidclisfcruus&prudens, quem
conftituit Dominus fiiper familiam fuam, vtdetillisci-
burri in tempore) Ecce quanta fit vtilitas canis fufeitati de
leone mortuo. Sed hæc quidem eft generalis omnium :
fuitautera & altera.ipfius vtilitas fpecialisin eruditione
Canonicorum regularium. Ipfe enimvitam canonicam
reftaurauit, non inftaurauit. ipfa enim eft vita Apoftolo-
tum Sc panperum poft mortem Saluatoris in Ierufalem
communiter viuentium. multitudinis quorum erat cor
vnum 8c anima vna, qui pretia rerum fuarum ponebant
ad pedes Apoftolorum, nihil fibj proprium refermantes.
Cuius vitæ canonicæ caput inftituerunt Apoftoli in tribus,
in çômmunifiibftantia, incommuni obedientia.
I E
i Quid ci
j addidetit
Àuguft.
latemporum fiifcitauit P. Auguftinus non folum verbo »
fedetiamexarauitferipto j quædam fuperaddens ad ve-
nuftatemordinis, velporiusad ftercorationem ficulne*
ftetilis, ne fuccidatur &inignemmittatur. videlicet, de
fobrierateciborum, de modicitate veftium, de cuftodia
labiorum,de temporibus ieiuniorum , de diftinâioni-
busorationum, & alia in hunc mod um. Porrà hæc par-
ticularis vtilitas inuenta eft in leone mortuo, fed aliter -,
mortuo, quàm prius, id eft, occifo vt viueret. Iuxta quem
modumdicit Dominus. Ego oceidam, & fic viuerefa-
ciam. Iuxta quod didtum eft Petro, madia & manduca.
Hic enimleoûccifùsàSamfbne, in cuius oreinuentuseft
fauus mellis. Samfon enim nofter gener Thamnathæi
confregit eum ficut hoedum caprarum, id eft, ficut pecca-
torem,&c filium peccatorum. Sane peccaror affimilatUr
hædo in tribus. Hædus enim animal eft olidum, petul-
cum, hifpidum.Fcetorpeccantiseft inconfuetudine,pe-
tulantia&inftabilitàte, afperitas in vermis corrofione.
Defoetorelcgituribi. Afcenduntvfque ad coelos, & del-
cendunt vfque ad abyflos. Moti funt velut ebrij.De afpe-
ritateibi. Terra tua fpinas & tribulos germinabit tiki. In
ore huius leonisoccifi inuétus eft fauus mellis, id eft, dul-
cifCnaordinatio difeiplinæ regular is. Sicut enim in vno
Corpore faui plures comprehenduritur cellulæ mellis flù-
entes, itain eodemloco plures viri canonicc Deo mili-
rantes, in vno, videlicet, loco orationis, in vno loco re-
fedlioniSjin vno loco dormitionis,in vno Idcocorredtio-
nis. Huius vitæ dulcedinem admiratur prophets dicens.
Eccequam borium, &quam iuctindum eft j^bitare fratres
in vnum.Verun tarnen de fauo mellis minutius perfe-
quilibet,Triacômendantùrinrnelle.Eftenimdulce; nec
eftdulcedo, ficut dulcedo mellis. eft mundificatiuum, eft
defeendens. Contra enim naturâaliorumliquorû,quod
grofium eft in eo, & foeculenrû, f uperenatat; quod liquidais,
Veut. 3
J 9'
AS. io. ij,
lui. 14.8
Peccator
c.ompara
tur hædo
Pfal 106.
26.
defeendit ad ima. Secundum huncmodutria funt,#
quæcanonicisregularibusPaterAuguftinusprçftitit.me-
diocritas,caftitas,humilitas. Mediôcritas côfertiirdulcc-
dini, caftitas mundificationi.humilitas defeenfui. Dulce*
dinem mediocritatis attendens Philofophus, Auream
mcdiocritateio apprllauit. Ecenim ftseft &abhofledoceri.
Mkrtialis quoq; de dulcedine yitç mediocris ad filiuMar-
tialem feribensait.Htcfunt, qunvitarnfaciunt beatiorem,iu-
cundißime Martialis. Toga rara> vifttufacilü, &fineärte tuen fa.
Qttodßsejfe velis. Verum dulcedinem mediocritatis altius
exprimerepoflumus. Tria funr,quæ comitanturmedio-
critatem, fyfficientia, tranquillitas, fecuritas. ' Sufficiens
eft, quia non inhiatquærendis, nec incubât quæfitis,
nonfecruciatproamiffis. Tranquillaeft.quiano ëxfan-
guinatur curis, non diftrahitur negotijs, non laceratur
opprobrijs. Securaeft, quia non timet calumnias proxi-
morum, non infidiaslatronum, non impetus hoftium.
Sequitur de munditia corporis,de qua feriptum eft.Laua-
roini,mundi eftbte,quam Dominus fànâificationem vo-
catdicens Moyfi. Defcende,& (anâifica populû hodie,
& eras. Sed & Dauid vafa puerorü muqda efTe dixit, quo-
niam continuerantab heri & nudiuftertius. Porrè tria
funt, quæ munditiam caftitatis roborant, & feruanr. Si
quisiugiterrccolardifTolutione corporis, examc iudicis,
cruciatüpoenægehénalis. De primo legitur. Fili memora-
re nouiffima tua, ÖC non peccabis in æ ternum. Pro fecu^i- '
do orat propheta. Confige timoré tuo carnes meas, a iu-
dieijsenimtuistimui. Tertium infihuat ibi. Dcdiftime-
tuentibus te fignificationé,vtfugiançdfacie arcus.Tertio
loco fuperefthumilitas, quæ plurimü ncceflària eft viro
Regulari, qui pauper Çhriftum pauperé fequi præelegir.
Quid fuperbis terrace cinis l Satan fuperbiuit in ccelo.
clauftralis in fterquilinio. T olerabilior in diuite fuperbia,
quàm in paupere. Vera humilitas eft iniuriam non pofle
facere, & faftam poftc tolerate. Et cum omnia fecerimus,
dicamus.Seruiinutiles fum us. quod debuimus facere,fe-
cimus.Decömendatiönehumilitatis legitur inhunemo-
dum. Hæceftprimogenirafiliafummi regis, fal&condi-
men tû reliquat û virtutü, dulce vehiculû compeditis,qui
iniecerut pedes fiios in côpedes fapien tiæ. Porro tria funt,
G
Gen. 3. il.
Pfal. iji.
communi dfteâione fupema.Hanc fopitam per internal- 1 quæradicatâ nutriunt humilitatc.affiduitas fubie<ftionis:
Beatus
Hor at. et
io. lib 2.
Aurea
medio-
cricasin
coenobii
Mart.Lu
tpigr. 47.
lfa.i. là.
I.Reg.zl.;
H
Eccli.j. 4
Pfal.iii.
Pfal. S9‘1
Eccli.10. ;
Humili-
Bafil. in
haxemer.
Thron, j.
S i s
Beätus.-cnim, qui portayeritiugum ab adplefcentia,fiic. 1
Confidc^cio!propriaefragilitatis, comparatio viri melio--
ris, vt/cilicetjfemperconfidetet homo, quid fibi abeft,
&qpidalijsadeft. Ecccquamdiuespaterfamilias eft Pater
Auguftinus, quiconuiuis admenfam fuam copipfiffi-
masappofuitduasmiffiones,alreram dodlrina: falutaris,
alteram difciplinse Regularis : alteram Theologis,alte-
ram canonicjs.-alreräquafi parte pilcis afli, id eft, fequelä
Chrifti paffi, alteram quafi fauuyi mellis, quochara£lerir
zauit Canonicosa planra pedis vfque ad verticem. Ve-
runtamen,quihicedunt,adhucefurient. quihiebibunt,
adhuc fitienc: & beati, qlii e furi u nt, q lipn iam fatUrab u n-
tur,cum torreritp voluptatis fua*. (atiabit eos Dominus^
Quocirca preii^usfinguli , oremus vniuerfi, vt de nlenfa
Patrisnoftri Auguftini trahat nos admenfam patris fui
Icfus Chriftus Dominus nofter, iudex npfter,cumvene-
ntiudicareviuos& mortuos,& feculumper ignem.
tu fai Ao. . Sed attende fili.quod fequitur. Comedequvd
fufficitubt, bcceft,' comede tantum, & non bibe. Sunt
enim qui finceritatem mellis alijs liquoribus admixtis
adulterant, nec.melcomedunt, fed liquorem mellitum
bibunt. Quidamenim aquam mifeent melli in po>um \rtrtull.Jt!
hydromellis.alij acctum in potum oximellis. Ebionjt* \^rs.jcrift. j
dogmatizantes fidem non fufficeread falutem .iegales fid*-----
Exod.14.1j
1U.2JÄ,6
Proù.j.' 16 c
IN EODEM FESTO
S. A V G V S T I N I.
m . . • ■ ■
S B R M O XXXI .
Fi t . I mel inueniflt, comede quod fufßcit, ne forte fatiatus euo-
mastUud. Salomon in Prouerbijs moralemnobistra-
diditeruditionem fàtis diligenter & fuffiçiçnter. ,Qupd
dijigenter, elucet, cum auditorem fuum tanquam filium
pr.opx>fiiit eruc|iendum : diligenterautempater erudit fi-
li|}m,q,uia patris eftgloria filius.eruditus. Vnde interro^-
pa*mrem tuum, & dicet tibi j maiores tuos, & annun-
ciabunt^iDi. Quod aptem fufficienter, patet, quia mul-
tipiiciçer erudiuit filium, aliquando ne|gientc, aliquan-
<lo iam alios erudire fufficieotem. Nefcientem, vtibi.
Vade pigeradformicam,&confidera viaseius, & difee
fapientiam. Et alibi. Beatus homo, qui inuenit fapientia.,
8c aftluit prudentia. Iam feientem. ibi. Fili me! inuenifti,
CQroe.de quod fufficit,&c. Alios erudire fcientem,ibi.De-
auentur fontes tui foras,& aquas tuas inplateis diuide.
EtinvifioneSamuelis.Fili, aperies ruum rauto, &cau^
iis o^T?uju.m '..cranle^ptiam. In prætaxata vero parabola,
de moderato edulio . mellis inuenti moraliter nosin-
ftriiitad modeçatasinquifitiones fàcræ Scripturæ, yt ali-
quidrefiduum fitinea, quod igne comburaturi nc.fupra
vires co.nantesardua,'deficiamus fautantes in fcriitinio.
Veruntamenpræter moralem, ftibeadem. parilbolalatet
fenfus myfticus tanquam duo nuclei fubeodem cortice
comroanentes/Fecitenim nobis rex Salomon grande fercuiumin
vale breui pretiofum, in fiélili apponens tiop
folum moralem fenfum, tanquam cibum paruum, & ci-
bum paruulorum, fed & myfticum tanquam cibum gran-
dem,&cilium grandiun>. Sanemoralis fimplextft, my-
fticuffyero multipiex.'Trifyrticaenimin eo eftadmoni-
tio. Primaeft generalis, fè.cundàfingularis, tertia fpedalis.
Prima enim fit ad generalem iuftu m, fecunda ad Patrem
Auguftihum , tertia ad regulärem Canonicum. Ptimo
eriiiri pater mifèiicordiarum, & DeUstotiuscôfolationis
admonct generalem Eççlefiam, tanquam filium vnicum,'
quem diligir anima fua,in hunc modum.melinueritßi.wn-
quatn per antithefin ad eum loquehs. Fili, dum perea,
quæfa(ftafunt,àcreatura mundi Deumcogoouifti,nec’ficut
Deum glorificafti, itiio potins feruijfti creatpræ.quam
creatori, &gloriam incorruptibilis Deiconuertiftiin fi-
militudinem hominum, voluirum, quadrupedum, atq;
ferpentum, fcl inuenifti, fel draconum infanabile,come-
diftivuamfellis, Scfiotrumanuriflii^um. Sedappofito
forti&falubriantidoto per manum mediatoris feleuo-
mm - * mifilelum
obferuantias fidei mifeuerunt tanquam melli. Noli cr- *
rare fili. ficcataeftaqua Mara,quam filij Ifiael bibere non ■
potçrant præ amaritudine. Murataeftin vinumaqua fex
hydriarum, quæ pofiræ cran t fecundum purificationem
Iudæorum. Illi veto acetutn melli mifeent, qui cum
fide ritus gentilium & fuperftitiones obferuant. Sunt
enim, qui fèquuntur auguria 8c conieâuras fomniorum,
& fortiü diuinationes. Sunt,qui obferuant dies, menfes,
ÔC annos, ominarerum gerendaru ex eis aucupantes. Lu-
nam quintam ’operibus inchoandis tanquam infauftam
fugiunt; feptimam vel decimam tanquam fàuftam fê-
quuntur.Suntalij quimagisfuperftitiosè, quàm religiosè
fpem incolumitatis fuæponuntip ablutjonibusquprun-
dam fontium, in incifionibusarborum, iri alligationibus
pittaciorum. Dettftare fili potus mellis noxios, & comede
melfincerum,quod fùflicir tibi ad falutem, ne forte
euomasillud, id eft, ne forte ,quod fufbpfiftiad mundifica-
tionem,cédât tibi ad poliutionerrf.vomitus enim voracn-
tem inquinat. Q^odfi tu euomueris ;llud, incipiam &
egoteeuomerede ore meo. Sequitur fecunda admoni-
tiojinqua mater Ecclefialoquitur.ad vnum de filijs, qui
cum pridemin/apientia mundi gloriaretur, faftus eft in
eainfipienSjVt fapienseflètapudtDeum. putà ad beatum
Auguftinum. Prætereo admomtionem matris cius fecundum
carnem, quæ propter in.comparabilém, tanquam
vnicamdileôtionem in filium Monica noninde-
ceiiterappellataeft: quæ diu noâuque fatagebat, vt filium
de Philofopho redderet Catholicum. Quae mulie-
S .M o .u
plium A
g u f t i n u i
%
briter non expauit longos trapus aëris,terræ & maris.fed
vbique filium eft fecuta, & viuis exhortationibus prpfe-
cuta, donecid quod in tende bat eft confe'cuta, Prætereo,
inquam,vexhortatipnématris.de quanaruseft pernaturâ
filius iræ.venio ad exhortationë matris.de qua renatus eft
per gratiamfilius vitæ, quæ fie eiorfaeft. Fili mel inuetiijli.
Sed quoniam Auguftinus inter auguftos Doctores circà
nquifitipnçs fuit.auguftior, etiam patienter audiamus a*J,un^.-
R ffnnniifrpron marw in nnnrmn- • “
AS.if, ç
eiùs inquifitionem. Refpondet ergo mater huoemo-
dum. Quid eft mater, quodmecum agis de mellis com-1 macrc
mendatione î LegiÔcrelegi in facra Scriptura magisinfa- icléfia,
roiam mellis, quàm commendationem. Per Moyfèn ^
Dominus prohibaitofferri fibi mil, 8c fermentum. Sa- j
cerdoti quidem hæc quandoque offetebantur, fêdDomino
nunquam. Ionathas propter edulium mellis ferè 1. Btg.
fubijr damnationem morris. Salomon quoque air. Mel Prol*->
diftillant labia meretricis. Iudæi quoque circundanres
Iefum ficut apes, fauum mellis dicuntur haburftè in ore,
&aculeum in dorfo. Ad quem mater. Fili argutè dixifti.
eft enim mel dèteftabile, & eft mel ctf mmendariofie di-
gnum. Nomen enim milljs retris 8c àtifeis lirterts feribi- •
tur in fàcro eloquio^ Porro ynicmn eft méfiquod tibipro-
pofui commendare, mel, fcilicec, de petra, quod infum-
mobeneficio datum populo Deilegirur. ibi. vtfugerenr .
meldepetra,oleumquedefàxo dunfiimo. Vtautem.di- .
ftinguerefcias mel à nielle, coniidera diuerfagênera mellis
iu rerum natura, quia prætermel fylueftre, quod ex
arundinibus.colligitur,quoforcévfuseftprceurfôêSalua- Matth.i S
toris, quatuor funt gênera mellis. Inuenitur enim mel fu- h ’
per faeiem agri in folijs vel herbis', inuenitur.rnel in.trun-
cis afbôrum, de quo pnmitiùi homines, qui glandibtis &
fagina véfcèbantur, fenUem fibi vidtum quæncabanr.
Coiligiturmelde cafulisfabrefadfis.quasalueariadicu'nc,
quas paftor Ariftæusexcogicaùitad coiligendïim examen
apum, cum èxpurrefà«5to îuuenci cadauere apes répara £
fer.Reperirur quoque mel in foram'inepetraè. Secuhdum
tiarum genera
H
pfal.io.17
Georg.
muiftivcum autem cognouiftime, & qui-.
Chtiftum, 8c confub'ftantialem nobis fpiritum, elie
vnum, & folüm, & verum Deum; ntü innenißi, id eft, fi- , . .
dem I f cultum vnius & tririi Dei. Nec indecenterfili fi- | ßacc.quactior genera mellis, quatfi
demCatholicam,melvoco, rationefimilitudinis. Mel | collige. PrimH enimeft philologia, quam Philofophus ]««
enim mundificatiuum eft. i d e fide fegitur: Fide mun- ’ vocattheoricim. fecunda,’quam dicit pradticani.u-i tia, 4
dans edrdaeorptn. Ec alibi, mundaci pet fidem in. lpiri- quainappell c fophiftic am. quartam ignorauic Pfiilofo-
' • ’ _ ' ' ” , . . >. . . v. .. pjhus,