ncquealkidtraditSymbohim, fi editum a landtis
Patril)nsinterpfctatur:non'pcrf>ttiens fidem labefadta-
ri.apud -quos leiTVper cffulfit: Qü* licet primatum ha-
beat,at!taurcn: hunwlistle ipfiim,relpomllettdo,qubdCal- j
chedotic Cclebtltta'Synodus , quondam fccalümnian-';
tibus rclpondir :3 niaft£,'irfquit, arguor dmft'fton fidem, •
fedmemoriatn rcnocioaionäppofui, non ad'enfi, (alutari;
S y nibolo-fi dicfcionem ocCultarn manifeftaui. Renouaui
eirim vt-patrcs antedhfti'fidem, & appofui Nicen«e,CoA-;'
rtanrinopolitani, ätq; Chalcedorrenfi Synodis, fedtiul-
iomodpil'Ks-fcortt; aria: quia dumillorum Patrum vefti-,
■giapcrfeqticnvfolummodoqus tanc qusfita non fiint,;
’tempore poftperinterpferiftmnci&'äppofitionemverbi,
'quod nqperlpicue ab omriibusintelligebatmvemicleaui.
C A P V'T XVII.
' /TTQiium igitur efijifttumliabcre, quodtahtaEcble-
x JL>hadecernit:quodtannisPontifexeriuntiat, 'fitie,
-quo virofcaiämi omnis Ecclefiaftica: traditionisarfcfcit,;
fvfc memorandus ificer-fiin&osbeacus iunior Stephanus
'after it*. qiri non fnodö ante DeUm tftagffi, verum äpud
pomnfcm Gra:cam multitudinfcm Apoftolicae prsedica-
] turiänftftaris>biC'ma^nüsVtr,'-cüidam Synodo fubfcrK
■•bereiiuiitafüs, huiftimodivocös cüift fiducia extulit:
Quomodo qui (anCtnariaprophan^ftis »{anCtamConfti-
! tu lttis Synodurn ? 6 nephas. Qüömödö vtique vnUerla-
•'lis'vocerurSyRodus , in qua Romaftus ’Pontifex non
j’-oornplacuft ?pr«ter quern impoffibile prorfeis Ecclefia- j
'■ftica’Garfo ftfc£ ftabi 1 iri. p i ergo vertices montiütn ,&©-
i-mmumjurbafidelhifngcnaa ßeftere debet, Siptobelli-
cis-increpationrbiis , iiigam compfcdti fiibiedfcioftis.
'NamquePecri Coryphati, & fUcceflbriseius, gehtram
iprincipatus,& rcgnagubemaculofiibduntur. HuiusEc-
■clefia,de ie (plcndoremfernittit femper, & non terrebrcr
■feit: aquaexit-leA Öcrudkitun, ad qüäm 'hominesvrrdi-
-que rerramm-cotHieniun r, 8c merito : Petrus etiimho-
ftiumfidei genribusptoprerillam -qua: apparuit -ei, vafis
•velut lintei vrfiotiem aperoit, •in'öuo erant ornrtesbefiis
terrajjquadrupediaj-repentiäj-fimtriachranydrcbräeam,
*&aliorüm animalium non paueörum. Guidiftum dft:
Surge Pitre,maäfr& mandma. Redamänte a'ufiemdifcipö-
do,& legalem'ob(eruantiamfomfidanre adhuC, IsPequa-
-quamDombiedicemc : quoniamnunquam comedi othnecotn-
'witne & immündtmi Tvoteiterum ad tum alt': Quodbeiupurip-
-cauit,tu ne commune dixerif j Qajbusex rebtis liquide cla -
-ret, qubd Perram eiufque fiiccefforem prineipem Chri-
•ftus 8fca pu r n on-modo La tinorüift,'G ricor um »-oedide n -
Tis.acSepcentrionrs vniuerh:veiüiii,Armeniormn ,Ära-
■bumjlndommquejMadianitariimquevÄniahrchfrarü'm,
cötius Orienuis, & meridiani^climaris, -in’pCrpetuum
j conftiruk. ■ObquamremöccidüHblis,limites yniuetfi,
| Petri foceeflorem ex tune fibi dominum rc'cognoföunt,
! & fub illo Praefnle diriguntar c quod omnem ab vterö
I matriserrantemfacere oportunumeft. Petrusbnim mä-
l ^ u s Chriftf Apoftotns, in omnibüsferd ci uiratibus Sy-
j t i x , Gappadocix, Pb rygiae,'Macedonia, Ellado's, Epyri,
!'SidlittJtalia:,GalliiEJHifpani*JaecXtremitatum, vt!E-c-
J xleiiafhca hiftoriaperhibet}£pifcopos ordi näuitsEtetii m
liacobus eitls-fauore Hierofolyrnorüm thronum tenuit,.
1‘dein Euodium Antiochire: Tharii Vrbarrtira: Epaphro-
rditum.Lycire: Figellam , Ephefi : Smyrn& , Appellfcm :
spud Olympam,Philippum:TheflalonrdE,Tafofte'm: Si-.
iamCorinthi : Patras j Ertylionä: Taüromenij, Maxi-
inurft,ordinaäit.Amplräsaücem,Ancyr2, NiCeijNicö1-
Tiiedise,in Thracirepartibus,atque eccidentalium regio-
tuim firtiilem operatüseft ordinatiorrem: & eademfadtä
iriÄi'sfuceetlbnbuscommcndauit. Qaicünque ergo na-
UkalämPecriipernit', incauce nauigat, & nih plumbeas
mölesperaicacitaris reijeiat, influent mariä. Indecerts
*quippeacinrcon(entaneömicft, legem matris diflbltfere:
| j*udi,m<±mtSalomon,fihferniotiesPatrütut,& neabtfciaslege
I Wams fa^boceftjillapia&^iandia mater , qnre non qüö-
I niödolibetjfedGhnftoprocedehte, inftrittnteparacle-
co,atquedi(äarKe'PecroS.piricirniexFili6procederc afleuerac
: CônccftificanrelioÊidém ei niultitudine fandto-
rum. 'NampluriniusinThcölogiartilarius, infermoni
quem de beàra Trinitate edidit,ait fic:PaterplenusDeus
(e ipfo,Filiuspltnus Deus ex Patrègenitus : Spiritus verb
{àndtus,plenusDcUs ex Pâtre &Filio'proè^d'ens. Vir quo-
que venerabilisAmbro'fius>qui cum didiciflet apudTnef«
(«lonicàmjperpetratà'mllr^gcm mqltorum millium, ad-
uenientiMediolanilmïmpefatori, proforibus Ecciefiâi
occurrit,acceflum^[iïè‘pronibuit, voçcm exrollefts cum
fiducia : Hefcis p iniperatorpStrati magnirudincm ho-'
iriicidip Heq)enim permiccitimpij forfican potentia ma-
gnitudinc peccaticognOicetCjatqiTci purpura fedudkus,
ignorasvelaii-corponsimbeciilirarem': fedfeitovticor-
ruptibilis, &^luxilis es.ità tuâ fciflUis &labilis potentia,
■cuius poll modicum ration'eni Regi Rcgttin omniü réd-
diturus es ,*& alia'fimilia, Magnus ifte Vir,ïnrperatori ob-,
iecit Theödofio. 'Quiretröpedem cum lächtymis tulir,
odko menfibus pÈrinanens gertiebundus,poft quod tem-
pus multis fupplicarionibus ab folui meruit ab Archiepi-
lcopo. Hie Yir lpi rituDei plenm,dceodc Spiritain libro
quem de T rinitate cörhpoluit tâlia pronuntiàt. Nontan-
quam exlocômïttitùrSpiricus)néque ex loco prodft,eàm
ex Filio prbcedic. Et idem in (ecüdoEibro de Spiritufan-
dto ait: Quodex aliqao'dViâucexïub'ftanria,autex potc-
ftateeius eft.Ex fübftâfttiiKficucFilios qùiexPatre,&Spi-
ritùs fandtus qüiexPatreFfiioque procèdit: ex poreftatè
aucem.fîcut èx Deo omnia.Magnus quoquc AugufiinUS)
lucerfta'iÇiEcclcfiapérpecitb ardens,in qui Ut o dcTrinita-
te SèrmoneficargumënfatimS1 quoddarirt,principiüm
Tiabeitjipftim à quo datais nôii enimalillntfe aôcëpir illud
quod âbip (p procedit rconfitbjidum PatfemiSc Filium v-
nufn principium efl'eSpititus iàndki,&oô duôz'&iterum,
Sieur Filioprçftar eflenriam fin'eïnitfo témp:ôris,fin,ému-
tabHitate naturcr, -dçPatfe gerferaro ,itàSpitrrui fan dto
prçftatelfèfttiàm-fincinitib'rempôrisjfiney'llademûtabi-
litate natftrse,-de vrroque proCcffiO. Hierbny nbis qftoque
, qui tantae fàndtirati^extitit,Vt feriftâimmaftitas ruffisems.
obréperarer.Ênimuerà formidblc^s’cimdtisTeo ingens,
temporernftlto Ecclefiarcui prârfidëbac Bethlehem,äfinu
cum mulrà diligentia & humanitäre inducédoadpaicua,
Sc redubêdo ad præ fèpêcnfiodi uit.Hic verè^Sandhis Vir, ■
hocirfter eretera de Tririftate firripfit-rsSpirituS quiaPatre
Sc Filioprofëed ir, per o m ni aPatri &'Filio coafqualis&co-
jeteriTusè'^rÂitiliorumigitur & aliorum quimblüriain,I
▼tfuperiftsprætaxatum'efr, faeorem ■& âflénfiànvhabens1
didamarèrÊ’cclefiafinetlùbitationeàflirmàr ■> que m ad- •
mbdùm'ât Patrë, SpiritûméxFilioprbcederÔ. Saluator
quide m n öfter i efu s G hri ft u s,h o cift an dar : Vt in uredudrU
veimum tefiiùm , fletomrtèvcrbùm. Hocauteminùlritüdi-
riemàeflfmmhàbet,dicentrîimeâdëm,&firnil'fterdëSpi-;
“rira fimâro fefttiénriam.QaivtEcclcfiæ lumiftaria'digm
■apparùerafttilluftranone.San'ûi Spiritus, qüo metircîl-!
! lüminati font à Deo , vt mtelligibilibus oeûlis Patrem
•cümFiîio,(àn<3 :qqute Spinc'üin fèiftfis perfpicétieh'rinha-
î bitàn.tes.ManttquidèmDeûsPàteriUobferuarttibusEu-
i angclij mandata,fed aliter manferin FiliÔ.'Tîaniin illo fif-
jutisin Pâtrenaturâlitèfeft, in hominibus Verb per grà-
'tiæ habitùdiftem.Qaps autemPatcrdiligit& Filius,Sàti-
ftufqUeSpiritùs. Quo fit.Ÿtfàftbka Trinitas pergratiam
ih his, qui ôp'timæTûnr'conu'çtfationismanfionemfaciât
' & inhabitée, fircundôm qft bd càpi pôte'ft,& fûfcip'i'â crea-
tfüra. Cuttfs habicrttiortis'modum,qûidàmlÜbapërifccU-
'^ifenrësjtalïvtftntùr cornparatioftc: àiunc.eftim, hoc elle
■fe n fi bi le md o mft mcô mmti n i aeri qûod'eft diüinæ gratiaè
| fârionàlisànima,domûmquantb amplrusyacuam firpel-
!4 ëékiléfeceris , tantb abundantiùs m'eàmaè'r communis
intrcfit,Ôéquantbapîplibraimmiferi's,tanrb pleniàs idem
aerfefobtrahit. Similitèranima rationalis inquanmm à
fua expoliatur fupelleétilë.iri tantum ad ëam 'diuina gra*
tia ingredicur. SupelleÉVilë'm domüs,Valà,le£hftcrnia c^-
teraqdc vtenfilium efTcprolpqùuntur : anima: verèglo:
riam inanem, concapircentiamoculorüm, carnis Volti;
ptatem,-& his fimilia. Capaciratem cor dis ad D'eum, jfpfei
amplitudiftem raiTguftiam'Verô.folîicitudinem corporis
planèBeati Viriquorü reftimonio Ecclcfia mater vtituû
con-
£hta$ in Latinos G ra d diuoluunt, L ib .U Ï. * 413
î:oftfclÇnt^ s mundauerùiuiinnatam fupëlleótilérhfQras
'difiecerunt,&trinùmDëuitivënientem apud f e , man-
fionemfabturum totis viribus complexi fiint. Àtqui ab
origine mundi'auditû bon eft,vt in quibus ianbta Scbeâta
Trinitàs pergratiam habicauerit,ijdemipfidëfanblaTri-
nitaté male arque impiè perfenierint. Ërgo de néceffitate
'CQh'fequitur fyllogiftica, verum elfe de SpiricùfaiKStOj'ex
Filiô procederë hoc modo. Nulli Apqftolicæ iànâ:i.tatis'
; viri, de fuperexcellentiiïima Spiritus ianbti prOceflione,
fâlfam in feriptisfuisip nrenriam reliqùeirùnt: Atqui pm-
nés quorum'màter ErCclefia téftimonio vtipur, etqanatio-
nis Spiritus fiinbtiÀpoftolicàe fatYÓhitacis.yiri .fùerunt, &
quoniam ipfiSpirimm èx Fiiio p r ôceder e c 0 nferi p fe r u ne,
exipio proçcdereftoft eftinàncipiti,
C À P Y T X V ÏÏI.
P Ep foffan quis iterùm poft tot àrgùmentdtion'ës obi-
cem negationis affërat, & per id quod in fine fecùndi
Libri expreifùm eft, nec quaiiex ftip illatione fol u cum irï
öpórtec : perhibet conclufionerii èonfigendo Àpoftoli-
câe lânëkitatis viros dationëmSpiritus,& miflloneift ftun-
èiipaiiiiïe proceflionem;, quæ temporalis, prat ad homines
fabta, quam dum Græcus confitetur içmpitcrnàm
proçeflioiïem, fccundümquam-exiftere aceiTe habet de
Patrë S piritus,à Filio prorfus abnegat. Érit ergo hoc vpà;4
folùtio.,vt arbicror,a;dornniacfufficiens : quæinftantiàe
; ËuiûSvidenturintellè6tümconftitùere.Êice;cAp6ftoli&
: Prpphêtæ in céiftpore à Chri'iko Spiritum acceperint, Del
' tamen Filiùs, non in tempöre,Spiritùm haberè coepit,
nèquerdemSpiritùsàfilibeXi're , initiûm fuiùpfit pe'r
teinpus àliquod.^Sahèàdiebusæternirâtis, ficut Filiùs à
Pâtre generatuy, ita Spiritus iànbtusab vrroque exit ': ab
veroque mittitUE.ærernalicer-, & ab vrroque, vtoftenfum
■ëftjXrniùoëè prpcèdit. Nam auùd tres perfonasnihil prae-
terit, nihil futurum eft, apud tres pertónas non eft tranig
mutatipjnecyiciflitudinis obumbràcio. H.oc idem ante
Iacobum,.Timæùs docuit & Àriftôtelès,Parmenidcfque:
àntê hós ft On apùd Platönëm tàntùm, (èain fiiis cpnicrir
ptipnibu^ ëdidit ,n ih ilèfleàpudDeum , nèqùe præteri-
tum,ne,qucfùtùram j fteqüpenimhorümaltemm, hoc
qùidem non èft,hóc verb nondum eft,& hoc quidem de-
niütatüm éft,hoc verb aptufti dcmutarL Sane ijs quæ yè-
're fiint nullo intèlleëlu pètmütiitiöftem compëtere mar
chinabiiè é ft,qui^. nèquè fôcundum locum,nèë[ue iècuft^-
dum àlterarionem, neque fccùndiim ge nils mouéndi ali-
ud.NeceUë^iriqùit,qüpd indemutabilè eft, ante ire prör^
fusid,quodaliquomododemutatùr:vniianeatqâodde-
mu cabile eft-,al i 0 qui n. n on ftàbit, fed in infinitum curret.
Érgp quae circa Filium & Pacrèift eft Sp 1 ritus millîo, eiuf-
deni àbëfTé n 0 n po ce ft.Qûa re fàl fi tatis arguitur talis con-
fequ,ehtia.$i Spiritusift tempore ad hoiftines micti coepit
vel dônârhFiliUs Dèi ïècUndùm fe cùm Pâtre mictereccè-
pitSpiritu^yeldonàçesQftantùmënim àd ipfôs Ipedtat-,
anteomnîaleçulamirtuiir&dpnànt.txifténcibùsaütem
dono miiiioncvc dignis incipete dicUnrùr mittere vel
donate : nequaqùam fecunduift (e, quantum ad fiiieipi-
e.pfès. Igiturfiïftitterèiëternum, &miilio, verlaquèvice:
■ fi mijfiô «cerna,& mittere. Àcqùi mrlîio æterna eft. N on
enimytin 'Ki§otó^v r^tiôtûrriç fabricandîé fabrication^ '
praicèdit.&ab ea diuiditur. Ira in Filio 8c Patfe ratio inif-
lionis Spiritus, rftiluonèm pràuenit, &àb ipfa (eparatur.
Nani firatio miilïonis Spiritus ianôti àb aeterno in Filio
è.ft, & miluo’ ipËûs'Spûitiis CGèpit efle in Filio âb aliquo
tempo re ,pr iüs 8c po fter i u s, adie 6tum 8t ieparabil&. habet
Filius, & apcidentium non effugic^ultipUcitàtëln.
NpnnefôlcùmillUininâtdomuift, aliqùahodie incipit-
irradiate': preciofîfiiftilitetipie.ftdeiitiugiterlapides,fteT‘
lç qü.pque,attameniilârün.1 i|ï tenebriS j harumyero in-;
lftpë .minimè fplendor rutilât. Non-ëX. interceptipne
Iplëndoris, féd exafpicientium imbécillitacë. Amplius,
mi ffio Spiritus iaftdti > &èognitid miflionis fiiftulfuftÇi ift
Pâtre Sc Filio » neutriiift enim horum dùOrilm tempus
pr«iudicat : at verb Cogftitió aJtërfta eft. , Ergo &miflio
Spiritus fäntii ab vtroquë «terna eft » 8C Vterque sèqualiter'&
«ternali\ercaüflamiflionisSpiritus,vt Iiqftët ex an-
terioribu's. "Siytique cauflàeft, & Filîus eft aliqùa'cauflà
Spiritus laft^ti : fi neuter eft caufla , miffip;Spiricus fiméti-,
qëc canflàm hâbet,nec principium : quOd eft folius Patris
priuilegiuminTiinitatc. Qûarë’fqrfitàn nôn fitincon-
fteniènsjfi prócëffio Spiritus ætërnalitër 'de Pa^re ac Filio
man'ans,penes fufeipiënfes creatiira's -, 'iftiflio, vfitatiùs,
donatio &fi quid aliùd huiüfmodi nuncùpetur fiiblimi-
oribus,qüidem,iernpërdiuirio jinferiöribUs verb lemper
creato refërèndis. NamldcrnEuangelium in Chrifto doT
€i;cina , in Apóftolisyèrb, riobifcfue omnibus dffciplinà
ceftfetur. Lux quoquelblisperenrfis eft, qua’m'aiu nobis
Orituti'diem vqpàmus,breue àtt'ribuentes ei temporis fpa-
ciuln. Deniquëyir’memoràndæ iamftitatis Hieronymus
arnicusveritatisdiftam fpuetfolutioiiëm per jd quöd dé
myftërio dóminicjeirtcarnacionisPaulam &Euftqchium
verbis inftruithuiuicemodi. Gonftac tjempus rion.praeiu-
dicaïTe lacramenturp yniti hóminis Dei, itayt iam eflet in
illoper yniratemperipftæ ab initib fecull, qüi nécdum
eràt natüs dèMaria vifgine^qudd inultis'lcripturarumde-
claraturindiçijs : vndeDo.minus adXud«os: AntequamA-
brabamfieret,egofum :fiërèr,humanitatis b'rëuftaVëft : egq,
fuift , «ternitas natura'declaratur. In qua nimirum «ter^
nitate fuifle qui löquebatur pe,r làcramentum fuie incar-
ftatiq/iis 1,1 nunuat : vnde Apoïtólus : lejits ex Aegyptopvpif-
lUm fïlüans: & iterüm : '^equi^eriUmus'CbpJiüm: 'non jqubd
jam Ielus.cfiTer,aut Chnftùs hatus de Maria,fed quia in il-
lq vniçoFilip Dëi iàm vnitas perfonae comtnehdâbâcur,
qiia: öccultèërac in 'miniftçrio ; quia profcâb quiequid
Deus fecit*, ab iftitió Chriftus fecit cocum , per ynitatem.
&,craiftehti, qiuàféiftpèE.tù,mëo,&: ift eiu.sftoftfiliofuit,‘vt
fiicfiëtet...E?t nunc quando tempus vefiit,faiftüs eft quod
un Clirifto fempet fùjt. Theológusquoque Gregorius, ift
primodeFilió(èrmón&taliapróloquitur-: C hr.i s t v .s
Hei fdjiient ia, fykndoi\ figura-, fign,ïculu:)i> ijilieft Jpendorglorify
\&jigura fübfiantUipfius, & imago bonïtatis, 8c, hune DétUjigna-
ü,it, quiejlDominus, Rex,o)ftnip.otens. Pluïtpominus ignerfi a
Domino : 8ctvirga dirèdionüyWgk regni tia ; &1, |qutèjly '& qUi
er at, &,qui venturüs eft. Plane de-Filio diëfcafùnç, 8c qft«-
èunquë his éiùfdém v’éricatis exiftunt. v quóf Um nihil eft
adie61mift,nequçtempôrepèft5FiIioà’duemènsaiit'Spiri-
tufficut nèque Pater. Nonénimexadie.ëli'ón'equodpër-
fciftum,&itêrum': altiora'qjaidém refert Deit^ci 8cnatu-
ræmelïori paffionibus aCOrp 0 r e., h u mi U óra v ér ó ëö mpb -
fito.prôteexinaniçojinçarnatp, nihil aucem dëtèriùs dir .
cere huiftanatö : poftiftodum Sc èxaltaco. ..Et.idejft in fè-
cundo fêriftone i Dicaturaccipere ip fum yicamauc iudi^
ciumaut hæreditatèm ^nrium, aüt póceftatqm carftis-,
autgloriâm^utdiftipulosftutqüæCUnqUëdicufttùr : fed
h * chümanitàtis. Qupd fi.Deo dedexis nihil irrcónue'j
niens y t àdieëta dabis, {edvtiprincipioconfiftenria, Sc
ratione AarUræ,non gratiæ. Magnus qùoque Bàfiliûs ea-
dem confttetur,dumdicit : Garném parti cipàflè Deitàris-,
& nihilonlnino eifuæimpèrtilfe infiriftrraris. Ergocum
dicit, Deùs coepit eftè Greator, Dorftinus, homo, ad rés
crteatâs refèreftdüm cft:fiçut qùandq.dicitfir.charitàs,ôUæ
Déùsëft proficit in h 0 mine ,i d e ft; hó m 0 próficitin ea.tq-i
dèm verb îftodo èùm dicit, peüsboepiteflèCrearoriintel-
ligéndum eft, id eft ,:,créacùfa initiùm exiftentiæ hâberê
càpitj&feruus ôc huiftaftâ car© coepit vniri Ûeo,qu*àndq
tierbumcarofàftum eft. Naiftfi ad creatoreift Dominumyé
rëferanturçrëatura& Dôminus, cumrelàtiùàfimùl fine
ftatutà^contràdicinonpqffitDëum aliqitas fub temporis
articulqaccepiftehabitüdinës., 8c fie àliquid accidensi
ë[uod diuinà pagina 8cGathôlicàfidës n6reçipit,ad hùnç
fertfüm pôtèft accèderë quod dicivJiïognouiffent,nunquàm
■Regemglor'ucrucifixipnt.Ûeita.ti qùçèft in^oftibilis palÊo
.fèpucatUtjVt putàifi veftimetùm alicüius îanguine afpèr-
Tumiit,non pèrtingéntè corpusindùti, aflerentifqj fe in-
quinatüm crUOrè. Rëpütatur ergO Veftimëiiti macula^ ei
qui veftimétùift induit j&lèirtquinacum fore âftruit. Hoc
modo m i palïus eft ift carne Films , hoc modo Creator,
quæ crêâtionis fiint admittitiQuod fi vhitas myfterij Do-
minicîéincarnatkmis in Filioprincipiuift temporis no ha-
buic,multb minus credibile cft,mifiioné Spiricus (anëti,à
Èibüothÿet.Patr.Tom.iLparsi. ^ • Mm ^ / Pâtre