Petri Btefenfis Uber U.
virtutum fupra hominem tranfeendentes tanto funt in
area Noë fpecie altiores, quanto eos credimus Deo fa-
miliarius inhaerentes. Inter quosilli, quosaiFe«ftio nobis
anathema ejfe a Clmfiopro fratnbus meis fecundum carnem.*
Moyfes'enimquad matcrno affcdtu populum diligebat.
Mater aut paupei'cula finon alias intromictaturaddefi-
derabiles fibi cibos nifi foris.filiuravderelinquat quid di-
ceret, nifiauc mecum admittas filium meum,aucvtriq-,
intcrdicas in troitum. Affedtum quidem Moyfes prodidit
quem habebat adpopulumifed confilium non expreflic.
Sicetiam Apoftoli verba ex affedtu potiusquamexcon-
filij iudicio cenfeantur. Quidam hoc verbum fic
intelligunt, quod fcil.Apoftolus optabat pro fracribus
fuis anathema efle ä Chrifto, id eft, a feerfeto meditatio-
nis,ab örationis inftantia Sc contcmplationis ärcano. Nä
profratcum falutequodammodofeparabatura Chrifto,
qui cuirt orando & contemplandö vacaret, Sc viderct
quam fdauis eft Dominus, ad mundi ftrepitum, & ad la-
bores fieculi rediens quodammodo auellebacura Chri-
fto.Sane nullusaliquopraecepto,velaliquaratione tene-
tur,falucem animae proximi, perdition'e animae fux,aut
corporis eius liberationem citra fpern perpetuae falutis
proprij corporis interim procurare. Quod.n.praecipimur
pro fratribus animäs ponere ad vit? concemp’tum,non a-
nimae ad animae pro qua Chriftus mortuus eft pertinet
detrimentum.Sic enim pro fracribus animam ponere,no
eft animam perdcre, fed faluärev Proinde his qui morte
propriatemporali dominos fiios a morte redimunt,redte
quidem hocfaciunt,fi potiusfalutclnanimäe lüae quam
liberatiofiem alieni Corporis in caufa Conftituunt. Cum
enimconfcientiafuaeisdidtet,quoddominis fuis hdem
debeant'exhibere, videtpr eciam confonum rationi ,q>
fuae vital corporaliyitam dominorum debeant anteferre.
Verum li pro captanda potius .'gloria, quam pro fide fer-
uanda tali fe diferimini obiecerint -, egemnt temerarie:
quia in fola fama populari m’ercedeip fui languinis'po-
fuerunt. Diledtionis itaqj caufa Sc maxime pro falute
multorum poteft quilibet falubriter mortiluumCorpus
exponere. Vcenim prtifalute totiüs mundi fuaepatiatur
anims detrimentum,necpoteftratio necamoris regjjla
tolerare. Animam fuam perdere eftrecedere a diledtione
Oci,carere vifionc illiis , vefententiam perpetuae dam-
nacione incurrere.
Quod dele fiabilis& neceffarius eftfruäus inexercitioißo-
rum affeftuum ordinato.
C A P V T XL I.
Sic ergo proximus diligatiir, vt fecundum exigentiam
meriti,aut dignitatis ipfius vnus alceri praeferatur, Sc
inamorisexhibitioneCertiordinismefura feruetur. Pro-
pccreasfecuttdtimgraduummodos & ordinu ftatus vni- |
cuiq; diledtionis c'dfurädiftribüat-, quod ei debemus. Ad
cuius reieuidentiam exemplar in anima diligpntis quail
in area Noe de imputribilibus lignis, id eft, de fändtis co-
padta virtutibus alfignemiis Sc triftegä»'& manfiunculas,
avt inimicos & amicos excraneos Sc familiäres in find cordis
iuxtafingulorutn dignitatem & ordincm collocem9-.
Bcftias itaqj beftialifcil.crudelitategrafTantes.perfecuto-
rcs fc.noftris receptaculis inferioribus'deputemus.Quia
Verofuntmafifiunculae exterior£shis,dehochominum
genere,q,uiforis flint exterioracohcedimus. Illis vero
quinobifeum eiufdem fidei profeffione cenfentur,ne-
quaquam ab interiori martfione repcllimus. locum iftis.
alhgnamus fuperiorem reptihbus Sc iumentis: his fcilicet
jqui terrena fapiunt, aut qui ventri aut libidini ferui-
entesin ftercoribus Vt iumentapüt^efeunt» Talibus ex-
hortatiönis confilium > flagelliiipcßi:orrcdtiönis impen-
demüs&praeinferioribus. Sed poft fuperiores viuenai
fubfidia indulgemus h is, qui proximitate naturae, vel
humanitate officij * vel |>eneficio nutriturae nos tan-
gunt interiora committimus. interiora csterinon me-
rencur. Scilicet,qui nec beftias feritate, nec pecudes fe-
rocicate.nec reptilia terrertorum defiderio imi tantur, fed
nec ftatum human« firmitatis aliqua virtute tranfeen-j
dunt. Inter iftos autem qui quanto nobis eft aut carne
coniun<5tior,aut gratia mqrcali acceptior, tanto fit vobis
adanimae praecordia & intimaecaritatis interior. Sane lo-
cus praediCtis eminentior volatilibns cedit. Iftl pennis
arCtius in glutine caritatis vhiuit,fecretiusin noftri
peótorisarea Sc fuauius reconditi exaÓIiflima cordis be-
neuolentiafoueantur. His omnibus praeeminet quidam
gloriofior locus cui huius areas fabricator Sc reétor ipeci-
ofus forma prae filiisHiommum y fplendor Sc figura fub-
ftantiae Dei patris praefidet, omnclq; caeteros ordinesin-
effabili claritate lerenans attingit à fine viq; ad finem
fortiter, fuàuiter vniuerfa difponens. Ipfe huius lpiri-
tualis arcae latitudinem ad vnum fuæ dileCtionis cubi-
fum lineari dimenfione traducit, ipfe prae omnibus, ipfi^
in omnibus noftros affeCtus in fe dirigit,ipfe in hab^tacu-
Locordis noftri Sc fuperiorem Sc inieriorem,-fibilocum
exigens in (eipfodiuitias glorias fus nobis indefella Sc in-
declinabili bonitatepToponit.
Oe diuerfitate affectuum, ex quibus & vfus dilettionisafli- F
matur &fruäus.
C A P V T XL II.
IVxtahancordinum varietatem &graduum diuerfi for-
manturaffeâ:us,àquibusmotum Scvfiim dileftio mu-
tuatur.Ad exprefliorem vero notitiam affe6fcuum,ex quf-
bus dile&io nafeitur, proficit, exercetur, videndüquid
fit diledio,qualiter in caritatem tranfeat, vel ab ea dege- '
neret,atitin fus natiuitatisinformitate fubfiftat.Iudicio Dileftic
&sftimatione quorundam, diledio eft qusdam vis am- quid g .
mae rationalis appecitiua rerum quas fibi quis eligirwi
fruendu.Et licet hæc visanims nacuraliter in fe fit quod-
dam bonum, homo tarnen pro fui libertate arbitiij vel
behevtitur l%oc bono pergratiam adiutus, vel hoc bono
abutitur per iuftitiam dereliCtus.Illius itaq;'bonus vfus,
bonum amorem& hominem commendabilemfacit. V-
fusenimverfàturin tribusjineleótione,inmotu&ftatu.
EleÇlio eft,ex deliberatione, motus ex defiderio & a«ftu,
fru6tuspea'faturexvtilitate& fine.Deliberationis equi-
dem eftdi{cernÂein§er amara&dulcia, inter deleCtabi-
lià äßafpera, inter creatorem Sccrcaturam, intertempo-
ralia Sc sterna.Præcedit ergo eleCtio rei, quam quis defi-
derat ad fruendum, ex ilia eleCfcione mouetur animus ad
defiderium,vt cum adeptusfuerit,quodelegerit,fruatur
eo,ideft, cum deledatione vtatur.SicefteleCtio amoris
inchoatio.]S|ûtus defiderij,a<ftus: finis vero fiue vtilitas,
' fruôtus.Si ergo mens id ad fruendum elegerit,^» oportet
I Sc ad appetitura eius moueatur,vt decet, eodéq-, fruatur,
[ vt debet,tam dileifta eleCtio, tam competens motus,tam
falubris ócdefiderabilisfruCtus merito caritatis appella-
I tionecenfetur*Siceleôtione cari tas inchoatur, exercetur
"motUjfruicipne perficitur. Verü fi animus éligat impru-
îdcrfter, moueatur i^decenter,turpiterabutacur,exiftis
cupiditas ôritur, inualefcitatq; pLficitur.Habesitaqj duos
fontes boni Sc mali duas origines feu radices. Ömhium
.n.bofîorum radix eft caritas.Omniumq; malorum radix
eftcupiditas.PorróiSjCui deliberatio circumfpeCtior,in-
1 telligentia purior, oculus rationis acißior,confiderans
quantum homo alij creaturs prscellit,quodquicquid
defiderabile eft in mundo pci plexiushominem inuoluit
miferiis, quam promoueacad beatitudinis ftatû meciens
fuç per oitiniapriûilegiaSighitatis:videc quam falubriter
homini Lex diuina prscipiat ei foli feruire,cui fèruire re-
gnare eft, Sc illud fplumappetcre, in quo folo fumabea-=.
titudo eft.Indignans ergo diuitiis',aut delitiis temporali-
bus,auaritiæ ,idolol«mæ pecunis,eiduntaxatdeuotam
exhiber obfequelam , de quoScripturaiàcra præcipitdi-
cens. Dominum Deum tuum adorabis & tilt foli feruies. Quia peut. 6.
igitur iiitelligit homo,quod tanta,tarn iänifta, tarn fubli- Matthä
mis &prseminens fit diuina natura vtfola ppflithominc
beatumfacere,eum fibi fpecialiter eligitad fruendu, cui
deberi merito videtobfequiü fingularelSicDeideletftio
inchoatur,fie promouetur exercitio defiderij, vt tandem
vfum defiderij conuertatur. Ponit itaqj Lex diuina & in
cordé hominis feribit primum de dilcôtione prsceptum:
Di liges, iiîquit, Dominum Deum tuum.
De motu
De motu ad defiderium.
C A V T X L HL
Ö
Phil.i.
TpOrro qualiter in elciftione rerum, qus prstendunt'
4 vmbratilern-felicicatis imaginem, quofdam exagitat
Spiricus.vertiginis Sc errorisiamdeiiba.uimus: Reftatq;
diligentius apeqre, qualit^r & quibus adminiculis ad e-
ledtionem appefendoru animus moups,tur. Fit enim mo- !
tus.vel intus.ad defidgrium,vel forisad adfum.addefide-
rium,cum fciliquodam inte|noappetitu mouemur&al-
licimur ad fruendura.adadtum vero mouemur, quando
ad exteriusagendum quadam amorisaffedh'pne copelli-
miirJBc notandum,quod amor.a quibufdam,vel intefius.
exG,itacupad^defiderium,vcl ad adkum,qus curium amo-
risdiiigunt,eiq;-fprmarutn vniuerfitatem^pro^ariafiii
qualitate prsferibunt. Sunt autem dupprscipue, qyae
mouent & excitant animumad defiderium, Sc ad a£b*,
eifqvfpecies diuerfas irriprimunt affedus & ratio ^irai-.
rum,aliquando enim amorpm affeiftus ta'ntum,aliquado
ratio, vel ad a<5tum exteriorem yel ad inreriorem ftimu-
latappetitum. Affebtus eft. erga aliquid qusdam aninti
fpontaneadulcilq; acfuauis,inflexioiAffe<ftuum vnus eft
fpiritualis^alius racionalis^aliusirratipntlis, alius officia-
lis,alius naturalis,
pejpirituali motti> qui duplex ejh
De Char it ate Proximi.
quafianimam fiiam.Hunc ipfe Tcfus mifericorditcr in ie
..transformans affeftum intuitus adolefcentem , qui ei
virtutes luas annunciauerat, vt ait Euangelifta^dilexit
eum . Huic affedlui contrarius eft irrationaiis,qui coper-*
tefalicuius vitio aüc artifiçio turpi auc philofophia inani
aut ftultitiaiure militari audacia aliosad indebjtumilliuS
amoreminelinat,&qupdmirabiliuseftmultis,quiapfo'r
.digifuncaut linguofi,Ieu detradoresDcoodibiles,auc
feurrilitatis aut lecularis ineptiæ fcdfatorcs ,hoc affetftu
1 urimum fauoris & applaufus accommodât.
Deofficiaiiàjfèttu.
C A P V t X L V I,
OFficialem cenlemus affcdîum,qui oblequio
liatur,autdotiis.Moy fes equidem, cum Pha
•Äe^.17.
18'.
^ C À P V T X L 1 V.
SPjrituali.s eft,c|uahdoDeusoccultaimmi.flïonegratiç
&in (piratione,vel a 1 ieuiiis verbo, leu excplo aut cor-
•reâtionis paterne flagelle aliquem ad diligendum, qüod
honeftum & falubreeft iriuitat',acdefiderium vitae corre-
. étionsinlpifat.Eft eçiam^iritualisè contrario, quando
in eum quem Deus reprobatfieri permittit immifliones
per Angelos malos. Sic mjferadiHicica defiüir, Sicucde
quibuldam propher:a cornmcmorai9 Spi*itusfornicationif !
decepit eof.aili fallor Amnpn^lius Dauid maligni fpi^iis |
immiflionerefolutusäfFettu n o x ii voluptatis inpropriç
fororfs exarfit amplexusjdornumq; tanti Parris contami-
nansinceftu, fracris in le gladiumproüocauir,fututiq}
deniqipaiiicidijäquoparremfuuminfelix Abfalon regni
eupidus infeftatums erat,occalionem &-ma^riam femi-
nauit,' v „ , * V
Derationalimotu.
% C A P V T XLV.
RAcionalis afFèétuse/l,qui ex aliençvirtutis confidc-
ratiohe procedit. Hic affe dtps aiidita quandoq; 9ri-
umphali martyrumpâflione,àudien^iiim corda quad#m
fûauiflîma deuotione perfundit. Qui enim audiens in B.
Pauli m,emoriapericulafluminum,pericula latronffm,&
cæteraqüælongumeft enarrare: Infuper vocem fortis.a-
; thlecqe, vocem, yiftutisfhöminem in ömnib.inftitutum
per omnia in eo qqj ipfum confortât, paracum fatiari Sc
çfurire,& abui^date & penuriam pati, paratum alligarfin
Ierufalem& animam-ponere profiatribüs fuis,defidera-
tem diffolui Sc eflecum Chüjft<?,quis inquam h ic in a-
niinalbllicita commèinoratiohè dcfçiibat, Sç non mo-
ùeat çftjm quaedam grataA: fuauis affeétio^ Qgisrecôgi-
tans verba con'ftantiæ in B. Laurenfib, beatoq-, Vincèn-
itio ,cæterifq$ tnâftyribus quam fci^illantiade corde i*
:.gnitQ, & non accendatur in c o | Suauiflîiqus amor &
prompta deuotio hjc afreétus inter Dauid& Jonathan
fuauilnmi amoris primina's confecrauicyac focialis yin-
culum graciae,nunquampaterna commuiationc fqluçn-
dum grauiffimo fosefere mütuzé caritatis innexuit. viïâ',
namcp immutabilisprobiratis in adolefcente conftan tia,
qua loçicatum gïgantem puer inermis pro ftrau era t,qu od
aliisraïffet inüidiæ feminariumi|iiit inlOnatha virtutis,
augmentum. Anima ergo Iqnatîiæ feftimqnio feriptu-
fté colligata éft anima; Dauid, Sc cfilexit eum I^nathas
0 rntiaicm cenicmusaircctum, qur oplequioconci- .
autdottis.Moyfesequidem,cumPharaonis E*od.
neqiiitiam declinaret memorabili officio fibi faccidoris
Madian conciliauit affedtum, cuius filias viigines «licet
alienigena,yiriliter a paftorum imptobitate protexerat:
admirarufq; beneuolentiam adolefcentis eundem noii
folum fibi amicum, fed Sc generum fieri poftulauit. Qte-
terum j.ciim R.ex Dauid fugcret d facie Abfalon, Berzelai
Galaadites eum officiofifiima deuocionc fufeipiens ipfius
Sc mUneiribus excitauit affedtum, qui eiufdem animo
adeo perfeueranter in h ifit, vt R.cx inter pcxceptatefta-
mentaria filio fuo Salomoni tantfe munificenrix recom^
penfa donem ftatim de hac vita migraeürüs indi?pretf
benatitraliaffettu.
C A P V T ’ XLVI t .
ESt ètiam naturalis aftedtus viri ad coniugem, matris
ad filium; hominis ad domefticum fanguinis fui. Nemo
enim earnemfitam odio habuit, &»9onpoteft mater obli-
uifci infantiSjVtnon mifereatur filio vterifui: &quifuö-
rum,&maxime dqmefticorum curam non habetfidem
negauit,&eft infidelideterior. HocafFedtu dudti Patres
aritiqui narrantur aftrinxiffe fiios poftérós facramencis,
Vt-non alicnisjfcdin patrum fepulchris eoruni corpora
fepelirént,vc quorum anima^fuerunt glutine caritatis v-
nitae, corpora etiaravniréntUrBeneficiofepukura:. Matris
affédtum cenfuic fapiens Salomon in d’uarum merp-
tric.um difeeptatione gfadio explorandum. Cumqjelaco
enfe amifionem primum Regis prudenda ^ecreififlet,
matrem prodidit naturalis aftedtus* Sic ceffic affedtfii,
quae improbirati non cefletacj&quaelaboraueratn^pro;
priq,pignore fruftraretur, fiippl'icauicvt potius inimiC®"
tradatur.. Obfecro, in qui t , date buic infantem viuutn: & non
occidatur. Ediuerfo,quaes matern*pietatisexpersfeipfam
obfirmauerac iniadturam aiterius. Nec mihi, inquit, nec tibi
fit,feddiuidatur. Porro naturalis aifedtus in pedtore fandti
Iofeph .frafdcidali praeponderauit iniuri«, qui cum fratribus
difpenfatqria feueritace crimen exploracionisim-
pingeret, vidpns eos fera fatis pcenitentia de fratrispro- .
ditione torqueri , fequutus affedtum, auertit fe parum-
per ab eis ,& p?orupitin fletum. Hunc affedtum a pits
vifceribusDauid, neefilij perfequutoris abrafitimmtfni-
tas: dquó'cum ipfe quaereretur aa mortem iniurii obli-
tus Sc memör naturae mific , qui eius obuiarent infaniae
fe patrem in omnibus-exhibens , perfeqimdóném fifit
homicidsdiflimulans. Seruatc,inqmt3mthipuerumAbfalon.
Hunc ipfe faluator in- fe mifèrabili co'mpaflione
transfudit affedtum , dum videos ciuiratem qua: ipfius
ïpctropofl^ratjdè.quiibi patres fuerant fccundumcar-
nem natural] pierate commocus futurum ejus deplora-
üic éxcidium. eor.etiam, quod Paulus naturally
- ; compundtus affedtu optabät quando^f
anathema elfe £ Cfifi'ftop.co£ta-
'v tribus fuis fpeundum
F
R^.17.
Eph- f •
!fif- 49'
uTim-i.
Sen. 4j.
G
..keg,tt.
H
-De car-___