Qüot rer urn amoribtfs, quae tibi, vd. quibus tu peritu-
ruseras,te Dominus liberauitatotidem tetriftitiaetimo-
Tibus & doloribiis abfoluit.
magis,quanto magis eundem inde Iretaturum exiftimat.
! ccrtb omnes homines & fe,& quos amSt,gaudere optanr.
Cur ergo id nutrixpueronon foliim non optar,fed inlu-
per tanquam magnum malum, ne habeatcauet? Certe
l vulteumgaudcre. Cur ergo & vnde gauilurum fcitliib-
; tr^hit ? Cur nifi quia futuram triftiriamattendir,cuius efle
} caulam iftam nouiteflelxtiriam ? Scit enimprofcdo.ran-
| topofthreegrauiorem rriftitiamanimupueri fubiturani,
J quanto vehementiusgaudium tale pratcefleriti ex quan-
i tirace pr*lenris vtique lretiti*, fururattriftiti* metiens
| magnirudinem. In quofa<5to quid aliudmulier iftafug-
geriteflefaciendum,nifi omnia ilia gaudia, qu* fuble-
quulitur lamenra, tanquam peftem venenumque viran-
da? Nec actendendum quid fuauitatis habeantin prEe;
fenri dum adfimf.fed quid amaritudinisgenerent in nobis
Durncorp'orum fpecies vel forma?, quibustibi adha?-
rcmibüsfbedaris, percunr f tanquam fyllabajfuis tem'po-
'ribiis, Deo Modul all te_) crucians. Eiaditur eiiim qua: in-
crenerirrtibigo.
Nil rtbi labbriofius qudm no laborare,id eft,cörcranere
omnia vnde laborcsöriunrur,vnuierlafcilicet rhutabilia.
Vide quanta rurba generis rui/pro mundo l^borauir,
& non foliim non lunradepti: fedinfijperfeipfos amife-
runt. Tu autem (i ftudueris, plus acquires fine vllacom-
päratiöne, qudm eft id proprer quod omries laboranr auc
laborauerunc.
Turbatio anithi ftnltä, Ipfa eft mlfera-. haec ferefempei
fit in te cum can las mbetistuie, id eft.ea quibus male ad-
hierebaSiCörrumpit Deus, vrea deferens viuas.
Ancillam diligis cnrpirerj id eft, creaturami idebtan-
tum crucians, cum Dominus eiusv'id'eft, Deus tüus
de ea quod bene vide. • ‘ ® h
Vniex fylläbis ma^riicalrmmis adhx(ifti,ideoturi>aris
turn canendo proccdir cantor fapientiflimus. Subrraihi
tureninitibi lyllaba, quamTolamamaijas, & (ucCedun
äliaiordinefuo.Nön.etiimcanirtibifoli.nedTMevöiuntati,
fedfua:.Quseautefucc'eduntlyllabae, ob hoctibi con
trari£e(unt,quiaimpellunteam quammaleamabas.
Qijodlyllabailii carmine, hoc loci auc temporis obti-
netvnaquajqueresin Mundartodifcurfeideoergo cru-
ciaberisquiadererioribusinhaefifti, & fuoordine trarif-
ennttanquam lyllabae in carmine.
H*c omnia quae dicurituraduetfe,ri6 füllt aduerfa nifi
malis, id eft, amanribuscreaturam pro creatore.
Siillelmtille tantumlaborarerpropter Deum, quafi-
tum laborat propter mundum: na tale eius tan quam mar-
tyrisageret-ur.
Sicur ex glacie frigtis*, ita ex teniporalium amore timdr
inutilisanimam inuadit,& caeterie miferia:.Remoue a te
vniuerlaquae tibi timendi caufafunt ,f ic u t quae frigoris.
Remöue dico noil a loco, fed ab ani mo. Not! eft enim ti-
mcndiim nifi "quod poteftöc qu^lexpedir vitari, id eft,,
peccarum. Quicquid autem vi®iexpedit, vitari & po-
teft, adiuuante Deo : id eft, iniquitas.
Vide quam fisin pöteftate homiriumad turbanduth &
crutiandum. Quam facile eft eis vituperate re verbis, aut
cOgitationis opmidne; ram facile eft pertuebare. Quid
ergo? Si dilplices eis, perturbaris. Ergoirieorum espore-
ftate. Siuequisha:cfaciar, fiue non: tirtamenitaexprae-
parafione mentis expoficus es. Si inbönodilpliees eis,
ipfis hoc nocerinon nbi. Lab ora ergo tunc ffititare cord a
eorum, non bonumtnum. Si in malp-difplices-eis, non
jpfiim difplicere tibi nocet, imoprodeft, fed ipfum malum
tuum.
DicuntmartyresDeo, Propter te mortifiedmur tot a die: tu
quibuslibet vilicatibUs, Proptervos coiiturbo'r tbra die.
Rcfttinge te & collige vrrdique; me forte voltibllitas ’
mutabilium inuehiatte;inipfis, &criicieris.
Quod alfquo modo'eruefajis, finetiraendo, fiueira- i
feendo, fiuc odiendo*, fiue quolibet modo dblendo, tibi
tarttummodo i m p a tä, i d e ftVconcu pi feettria^ 111 a?, ig n o- j
rantia:, vel tqrpori. Quod (1 quis vu 11 te Ia-dere, eiuSiM- |
putaconcuplleentiae.' Laifura tuä &;dölör, indicium eft
peccati tui:amafle cefcilicet l^libile aliqufd, Deo dimifto'; |
Laefis fpedtaculis doles. Tibi & errori tuo hoc imputa ,-r
quialxfibilibusinha?fifti. Nam in tintum confucuit homo
malum omnein aliud retorquere, vt liaucin lapidem '
offendcrit, aut igne aduftusfuerit,ipfes Deicrearuras eul-
pareacmaledicereaudeat; qu*nifihocfaeerenr,tanqua i
inualidzatqueemortuxmeritocülpatenmr, & nonpo-
tiüs fhajdebilitafislugere miferiam.'
Vide quomodo tanquam maretam in'rfunlerabilium
formarum corporearum , & animbnim hirmanorum I
nunquam rn eoderti ftatu permanefttiutn ,• nunquamfi-1
naris quiefeere. . / '
Quamuisfeiat nuttix paruulum accepto' paffere la:ta- {
tdrum .* timet camen lurn-mopere ne accijiia-t, ac ratrto [
ctlm abennt.Talialimt omnia tempOraliagaudia.Ciit
hon, ergo vincampolfidendam^pratum, domum IjiaciO-
lam.agmm jcurnon aurum argentumq; cur non opinio -
neshominumlaudesque,aecarterafinulia, eadem caula
prOuida cautela deuitem | O quis'dabit decrepito puero,
& rameh ftulco ,ideft, human© generi roti orbi diftufo,
qnandam magnam,quandamfapienrimmam nutrieem,
quje tali curaacfblicitudiue fubtrahat ei, vel reuoceteum
agaudijs,qusfuturorum fcmih.ifunrdblorum ? Sed vnde
tan rus in totoorbe gemirusfletiuim, nifi quia h*c nu-
crixpijfllmaacpotentiliima nunquami cellar, fiue per fe-
metipfam, feu aliter,humano generi, califiisdoloruro, id
eft, tfimporalia,tanquampairerempuetbauferreautnon
date. #
Decupiditate, afnote, i^glorUtiotie terrenorurn & teirt-
poraiittm : & quomodo per eavera mtfetia
non tollatur,fed dugeatur.
C A P I T V L V M V.
DVbbus riiodisi cùm duæ tes fünt æquàles, poteft
hæc mai or ilia fieri, aut fiio pro|>rio augmento, au t
fociædetrimertto. Hoc pofteriote iriodo omnes principes
& potèftates feculi autgaiident, aut nituntur cæreris,
omnibusefleniaiores,eorumi Videlicet deiéâiohe 8c de-
trimento, non fua, id eft, corpOrisaùt ariimi lui ereélioîië
aut augjmento.Neque enim aut corpora eorunl,aut merites
vllo modomeliorantur , fed videntùr fibi pröfeciflè
& cfeuifiei qiiiàllli defeceruht 6e decrëuerünt. Quod fi
ita omnia dimiUUta effent, vt in nihiluin redaéla elfent :
;in quo crefeeret ex hocanima vel corpus tuurh ?
Sicut qui vult lateres facere, plateàm præpar^t, vbi éoS
•interim pönatjnonvtiqueibiremanfuröv-fed cûm ejtiiecati
fuerint, alibi transferendos; & ira plarea ilia nullis
fpecialirerlatéribnsparataeft,fedórnnibus*qualiterqul
faciendi luntrita hunc locu Humanse habitatiönis, crean-
dis hofnifiibus & alibi peràcfco fuo temporè transfereri-
dis, fecit Deus. Rtficutfigulus alios àufert,Vt recenterià-
<fti in eorum fuccedàn11 ocum : ita Deüj morce, tanquam
translationepriomm , fiiccefltirisprsparat faCi)ta.$ttrU"
tusérgo&iîtfanuseftqui in piateacordis amôrè inhærec,
ac non potiùs quo fit transferendus h'iric, femper folici-
tusmeditatur. Neciniuftumaut aufternm videri lateri-
bus debet,- earn hîne nansferunrur ; nimirunrcum hac
inrentione pofiti fuerint. NeqUe videbitur nifi his qui fe
hinc necefiario transferendos non cogitant,qui commune
&nulli proprium , fed innümerabiiibu’sflituriscommuniterdepuratum,
infanacupiditatetanquâfuiim yendicarit
proprium. Vide in hac eadem realiam infanïam .1
nihilo minorem. Cùm enim hilaterés fere omnes èïiifdê
fint quàntitatis; vix tamen èorum vllus, vtjius tantum
fpariocôntentüseft: imóeieôtisautconfraétis quôdpo- i
teft multorûm laterum, vnifibi vèndicàt lôôum.
Quid tibi videturdeeo qui éotam interitiOnem fuam, !
& tempus impèndit ad fuîciendam aliquam domum, j
quafulciri eftimpolfibile ex his rebus, ex quibus nil om-
ni.no fui Ci ri pbteftjveVfi polfit.ipfæ fulturæi ndigent tori -
dem fii leur is àlijs quotipfa domùs qtr* ex hïs fulciénda
eft : ÔC ittg fulturje- totidem,& icd in infinitum ? Vita li*c
■ domus:
domus:tultot,m:fultutEe, remporalia, quænunquam in
eodem ftatu permanent, & necfulcire,nccfulciriomni-
nino poflunt.
Longamtentationem petit, quilongam vitampetit.
Ttntatto iijl enim vita bominis fuper terrant.
Quod in fuis amicis vel parentibus non amauit Deus,
ideft,pbtéhtiàm,nobilitaiem,diuitias, honores*, non
anies tu in tuisv
Laqueos çomedis, bibis, veftis,dormis :omnia laqueus.
v Exfuiesamore, voluptate,affedu, nonloco. Éxfules
in regione corrup'tionis,pafiionum, tepebrarum , igno-
ranti^, malprùm amortira, & odiorum.
Quantum diljgisteiid cft, hanc vitam temporalem;
tantum diligasrranficoria, fine quibusellè non potes,pe-
ceffe eift. Et quantum ^eniis hanc vitam,tantum & eius
fomenta.
Graue eft tibi hoc vel illud amififle. Nequçrasergo
amittere. Qufititenimaroittcte, quifquisea diligit& ac-
quirit, qùæ retineri non valent.’.';
Omnismiferiain hoccft. O.mnesamantaliquid prin-
cipaliter, vbi femper intenrionepi habent fixam. Tu verb
quid ? Ecceomnes quafi thélàproinuénto arreptis mun-
di parcibus fingulis,fingiiliinrendunt,aut certè inter plûtes
feinduntur : ac fi canis inter duo frufta carnis pofitus,
ignoret cui potilfimum appropinquet, alterum timens
amittere.
Si hæcin quibus confidis aut deledaris, Facerent hoc
in femetipfis, irrideres tanquam ftulta : imo lugèrestanquam
perdita. Et fi omnes ita infeniunt: nunquîd bonü
efttibiinlanireîSi teipfum.tam immtindû toletlsccurnô
quemliber aliumî Qupt eaquædiligis cafibusfubiacent :
totidem & animus tubs. <|
Qiiihocariiatquodamaridumrioneft.milerelt&ftul-
tiis,etiarhfj nunquam vel ipfe^, vel illud pereat. Nunquid
enim idoJolatra propter hoc tantum milereft, quia peri-
turû-éftquod adorat ? Ergo no eflet miferj fi illudnpn pe-
riret? Certe manenreidolo eius,miferrimus eft adorator;
licet incoliimis corpore, & temporalibus bonis plenus.
Non tefaciuhcaduerfamifemm : fed oftenduntfiiilfe,
8c docent.Profperitares verb excaçcant animum,tegendo
& augendo miferiam, non auferendo*
yide quomodo capiatur anima rebuscorporeis,& capta
crucietur.'Vtpote in pucro.Capitur enim vifo paflere :
que cùm acceperir, fubiacet tot çafibus, quot palier ipfe.
Quomodo autem eft tuta piiufqiiam talibus capiatur ?
Ea enim quæ placent, tenent illam, vc poffit aduerfis
muldarn
Data naue, flatibus ferebamur ad gaudendum feu
dolendum alternatione occurlantium formarum.
Quomodo nonglorieturautfuperbiat defprtitudine
velpulchritudine,quandodeinfirmitateveI turpitudine
gloriatur homo ? Gloriaturenimfi vehaturequo,aut eius
; tui pitudo partnorum dccore veletur : cùm potiùsgloriari
’ pofle viderctur, fi equum fua ipfe yirtute portarer, auc cer-
tèeononindigeret,&fulgprcfuo y elles ipfe dccoraret,
>ut eàrum làlcem décore non indigeret. Hæc enim & his
jfimilia indigentiam eius ac turpitudinein proteftantur.
Quam libenteroftentarec homo fuam pulchritudiné
fi haberer.qui cam libenter oftentat alienam: videlicet in
i vêftibus fiue pellicijs, fiue cuiuslibet modi ! J ^
I ' Non minus dolendum eft pro eoquigauder tempora-
jlium adeptione.qudm qui amiffionedolet.Vterqueenim
jfebre vexatur, id eft, amore mundi.
Dfinutili & vili appetittt laudtnn & glorié, vel
. fauorii humant.
_ C A P I T V L V M VL
Ç lb e n e feiresnaturamacpbtenriahumailaî opinionis,
■ vc*fàuoris:nunquävelexiguèpro eis laborares, auc
, gauderes.â'utcohmftareris.Nileniînprbfuntcuiimpén-
d'untur|ficut colores, & cæteræformæ^, corpora, vel res
»nfunf, deturparir^ & ipfis nil prpfuntaut obfunr.
Quidedim profuit Soli aut Lûnæqubderspagani deos
putaueruot î Aut quid eis, qubd tu cos creaiuras elle co-
gnofeis, obeft ? Quodli ctiamftercora eoselle pu tares:
quid eis noceret? Quare, ficutnatiiram&;potcntiam jB
liusautillius hcihæ liueligni: ita harum rerum ferutare.
Facile, adiuuante Deo , id poteris, ex cuius opinionibus
vel fatîoribus cærera nierienda.
In hoc cognofcis quæ fob Dcodebcmur, quia exhibi-
ta cuicunquereinil prolunt : vt cpgnitio,amprad fiuen-
dumi timor, reuerentia, admiratio,& cæt. Hæcenim eo
ipïoqubdei cuiexhibenturnii profint.éftendunt fe ei fo-
li d ehe ri, qui nullo eget. Si enim laudari vel cognofei auc
admirationi elfe prodelfet : qnisnon quotidie mercede
conduceret tanquam operarios, qui hæc fibi exhibèrent
aflîduè, vt fineintermilîîone proficcrepoflèc? Quæ mater
filijs fuis id non fine ceftàrione impendieret ? Quis non
veftes, prædia, iumentaque, feiplumque die no^uque
bpna diceret, vc fie meliora laudädoredderet ? Nihil ergo
ifta profùntjcui impendun tur.Qu i au té exhiber,exhiben-
do deterioraut meliorefficitur.Si autem amat, aut admi-
ratur,âuttimetid quod debet, melior} fi autc non debet,
deterior veique fit. Similiter in citeris. Quàm ergo pius
eft Dominas; qui nihil à nobis exigit, vt fibi profit : mul-
tumqueànobis fibi feruiri reputat, fi, quod nobis eft vtile
femper agamus.
Sicutradicum,herbarum, yelcæterarüm rerutn natu-
ras; ita ppinioni5,faubris, laudis, vel vituperatioiiis, ex-
pende.
Amot vnius cuiufeunquc hominis eft omnium. Sin-‘
guli enim omnes amare debent. Qui ergo hunc fibifpc-
cialiter exhiber! vult, raptor eft, & ideo reus contra omnes
efficitur»
Ècce huic corporidmmixcus, fatis mifer eras : omnibus
enim eiuscorrupcionibusvfque.ad morfum pulicis, vel
forunculi fubiacebas. Non fuffecit hoc tibi. Immifcuifti
enim te alijs quafi corppribus. opiniôni hpminum.admi-
rationi,amori, honori, timori, & alijs fimilibus; & ficut
ex corporis, ita ex horura læfione, dolore afficeris, Ipfe-
met ligna, quibuscombureris, tibi adhibuifti. Læditur
nempe honor tuus cùm contemneris : fie de cæccris. Ira
etiam de rormis corporum cogita.
Quo te ille autille vitio contemp/îc : eodem tu te con-
temptumtanquamtidiidusdoluiftijfcilicet fuperbia.Et
quo tibi vitio abftulit, eodem tu dolùifti ablata, id eft,
amore pericurorum.
Nificonrempferis quicquid poflunt homines velad-
nerlândo, vel adiuuando: non pocerlscontemnere eorum
affeétus, id eft,odia vel amores : quare nepopiniones
bunas aut n>alas.
Vide quomodo vendis amorem & cæteros affeélus
animi tuiadobölarasautnummatas, ficut in taberna vi-
num. Rurfum attendequahterémasopinioncs&amorce
ac cæteros affe&uSjfiue motus humanoru animoxum,
adobolatas&nùmmatas,ficutin taberqa vinum.
Hichomodeditprolaudibusomnia fua: ille pro vo-
Ipprate ventris&gutruris.quishorumpeiusoperatuseft?
Hoçquidem nefcio : fed fcio alterum porcina, alccrufli,
■ diàbolica voluptatc aétum.
x Quare vis amari ab hominibus ? Vtiqùe vt adfin t mihi,
id eft, huicviræjneæ. Ergoqùiafcntis teinfirmpm,&
eorum vtolentiæ fuccumbere pararura. Quafi dicasrSi
voluerinchomines,moriar:fi voluerinr, yiuam. Quod
fallumeft. Necellàrio ehim mprieris, lüie illi veiinc, fiue
nolint. Qtfid enim ages vt non moriaris? Ergooprasma-
gnaderevel bona opinari homines, vt te ament auc ti-
i meant. Amène autem vel timeant,vtprpfînt, velnc>n ob-
fint. Econtra metuis vel abhorres praüa de te vel mala
opinari homines,neoderintautço'nremnant, aurneno-
ceant, aut certe vt non ptofint. Hoc aucçpi propter iplam
experientjam’ infirmitaris atque dcbilitacis quam, con-
trjtxïfti, à Deo recedendo, & inftabilibus atque infiimis
inhærcndo & innitendo. Si enim non fentires eorum
vilitatem atque infirmitatem, non timèrespro eis, atque
doleres. Sed times pro eis acdoles,cùm videlicet pereunt
aut anferuntur. Ergo cognolcis^corum vilitatem &infar