m :
E P I S % XX XIII. - ,
Stttnmo PôHtificï, & noßro Jpectali Patri,Domino Papa
ïnnocemtv, Frater Petrus humilis cluniacenfium
| Abbàs, Sdtukmérobedientïam.
Àgtia materiès muha me loqui cogérer, fed aurib
a: T j* maieûatisveftræimportunusjaucnimiùscflètor'
mido.Ea proprer, dileftæ 8c dihgendx pàtërriitati veftr®
humilité r ffiggètô,lirëras tiüper à^bbis mibi dire&as,mc
’filium veftrura, 8l totüfemp vobi? fubditUrri & deiiotu
Conuenrüm, quoniam infolità&damhofe præfeuebâc,
grauiter vulrièràfte. Irifplità,inqüam j 8c dâriôftpræfei: e-
bàt, quia decinias,quas vfq; ad hæc çempora,per dücews
&eo amplias arinös v^ r a ClüniaçerifisEcclefia indifferenter
ab omnib. {iifcëpic,&indifferenter omnibus red-
didit,auferebantJn{olira,inqua,&dâmnola pradeiebac.
: quia q> vere nùnquam de quolibet paruo Cliiniacen. Ec-
elefiæ membro fadd audiuirrius', in magno Monafterio
Gigniaco poft quadraginîa dies diuina officia propter
fepetitasparôchiæ fuæ décima? iriterdicebànt. Eteum a
fendis prædecelforib.veftris multis priuilegiisxôfit,ma-
tum fit,vt fratres Cluniac.noû fbluraomniü parochiarü
fiiarùm décimas ablqj alicuiUs çorradidione fufeiperet,
fed ëtiarn quas propriisexcolébantfumptib9 rpcinerent:
noluerurit tarnenvtihâc poteftate, feientesferiptumelfe,
Vailliper quemfcandalum ve«i^Vhdehumiliterac modelte
décimas tam rufticorura qûâmancipiorum fuotü,
norifoIümMonachis, Canonicis,fed etiam quibuslibet
ClericisiPresbyteris,milinbus,raptoribulqjperfoluunt.
Cumq-, ipfi vniüerfîs débitas,at q-, indebitas decimas,vel
quolibet aliâ pàcificè reddantr eurnon &abaliisquiete
fufeipiânt ? Dediipfe Ciftercienfibusfracribiis, telle Domino
Clareualienfi Abbate* quibufdain locis decimas:
fed tantaiam elt,per Dei gratiam,ipforum &aliorumre-
ligioforura vbiq; terrarum incircuitu qoftro numerofi-.
tas, vt li omnibus décimas indulferimus, iam decimam
ferenumerinoftripàrtemperdamus.Nam fibreuitaspa-
teretur, oftenderemus quamplura monafteria noftra-ita
à diuërfis religionibus circumfepta, vt ad düas vel vriam
leugam, vnum vêtus quiriq; vel feptemnouis monaite-
riis fepiâtür. Qu®iri parochiisrioftris, & cumaffenlu,Si-
fine alfërifij ribftro contra ius canonicum conftruda,
maiorem partëm iam parcîchiarüm riofträrürtt obfincnt*
Qujbus omnibus;fi decimæ concedantür,oportebit,vt
hoftriyaut,ficut dixi,numerum fuorum minuant: aut
forte iri quîbufdam locis loco pâriter, 8c domibus cedant.
Rogat igitur,v'enerabilis Pater, fidelis Sffemper
fubieda maieftati Apoftoliçæ Congregatio veftra, vt ab
àmore pàternonôüifîlij veteres non expellantrquoniam
&finoui diligendi ,non tarnen propter nonos, nifi pro-
meruerint ,funt veteres abiieiendi. Recordamini, 'quantum
abantiquis in populo Dei primogenitis deferretur:
vt nifi Efeii primogénita vendidiflet,nunquairi ei licet
fendior Iacob in.primogenitorum dignitate, non dico'
præferretür , fed neC etiam cqnferretur. Siergo prîuno-
geniti fumus: dignumèft, vtquod non verididimus,prO
iuniotibus non perdarnus:. Si aliter res procefferit,quôd
feluaPatrrs gratia dico:aüt fiia mêcflm Ecclëfiaretinébiti
faut fine me hue vfq; îufte polfeflis cdrebit.Noftisipfe cor
. meumxuius vtinam,velhao, vel qualibetoccafioriefiori
fubitum, fed antiquum cömpleatur deliderium. Vnde i-
teratispreCibüs precatur vniüerfiraafiliofüm veftrdrum,
rogoSç ipfe quäiifcunq; tarnen vefter ; vtfi aliud ad præ-
fens non placer, fententiam (altem intérdidi vfqj ad Pa-
fchaD'qmini différât is : quatitiiK infra hoc fpatium fepierites
fratres ad vos mittere j & p er eos tam de his,
quam de éï.is vobifeum age-:
re pofiira.
ft E P I S T. XXXIV.
Venérabili fratn & dilefttfsimo ainico ,domno Aimerico
Apojiolica fublimitatisCardinali &Çaticella~
rid iirdter Petrus humilis Clttnid-
cenfis Abbàs,Sàlutem.
CVm hàijfragiü irrimiijet, nufqua tutiusfjua ad por-
tumicum pericalà fbrmidantur,nüfqüam falubrius
quam ad amicüin recürtitür. Éa^ropterqüoniam vernis
è régidric propellentib9 naüisnqftra naurragium pèrpéti
reformidat : Vds pôtiffimUm elegit, cui 8c pericula nota
facêre, &p qüem çôtrariajvniuerfe valeat euitare. Qupd
fimulta materies mültiplièare mè verba coegerit,rogo
vospatienterferte : quiaherhd poteft brèüiter dicere,q»
Verborum multitudo vix vâlèt explicare. Poflurit qui-
dem quandbq; mülta breüiterdici,fedvbibreuitasien-
tentiarum pondéra non extenuat : noft vbi intelledui
multànecefTariointelligendadefraudat. Inualuii; 8c le-
griieia modernc|rum,qüç mox fiipfluura.yocat,quiCqüid
cum eiüs defidia non concordat.Non ficapud antiquosj
quorü fi fepientiâ veftra recordari voluerit>etiâ logiflima
nofira nouiflîma reputabit. Accepi litteras à maieftate
Patris,humilitatimeæ trafinifias : quré fî,vtmihifoli mif-
f x funtjtne folfem læderent,facïiis vnius hominis læfioni
confolatio fubueniret. Atnuncin cômunem-Monaftefij
noftri'ïnterituliteræ militât, qüæ tanto amariores vidé
tur,quâtôi prater folitüm apparuifïè probantùr.Nâquae
j olimmel &lacdpaterriis vberib.filiis profundebâc: meo
j nunc tempore , q> humili corde,fed non fine intimo do-
! lore dico,myrrhâabfintiuq-, propinant. Quodfi prop ter
peccatamea,q> noridiferedo, tépeftâshçc contra Chrifti
nauiculâ, quam ipfo committente péri ta manus illius re-
! git,infurrexit : vt voce Prophetæ vrar,Tollatme,&mttat
in mare,tantum cejfermareànaufragantib.Quid enimîNônë
! illâëfl,de quanücàgimr,CluniacenfisEcclefia,illius,cui
! Deo auétore præfidet, diéta & crédita, pra; totius muhdi
fubditis Écclefiis fingularis filia î Nonne ilia eft, qua etfi
! quælibetaliagradu EcClefiàftico celfior jnullatamen in-
1 uenta eftin Parris gratia prior? Nônâillacft,quâfummi
I Ecclefiæ Dei Paftores,fen6tieiuSprædëcefTores,àprimo,
J vtdiciturjfadâtionis lapide velüt iri gtemio fiiofouerut,
! dilexerunt,àuxerünt,prouexerüntîNôneilla eft,quâfo-
| uendarif,diligendâ,aügendâm,prouéhêndâ, ab illis officio
fufcepit,vërbis promifif, in gënerali Capitulo çonfir-
j maùiflSed nünc rioüo ordine dé luce tenebræ ortæ filn t*
dies in noélé mutatus, ferena cceli fecies iri horrendâté-
peftâté côuer fe.Et ne fortefufpiëeminfime hçcvelle ver-
bis eiaggerarernoueritis me amieoin yeritateloquenté,
nô folunlâd exaggërandû nihil dicere,fedipfum aggeré
perturbatarum cogitationum vix poflè explicare.Noui
ipfe ebr meum, noui & fecri conuent us plufquam^icere
poffim moeftificaftim ariimü : quoniam ea ifio tëmpore
audierun 11 q a£ nu n quâ aritè audita nullo paéto ( fperare
potUërunt. Quando.h.foloarbitrio, fine iudicio,quaçlir
betnon dico Clun. non dico Ecclefia, fed faite vilismu-
jiercula fuo iure ab Apoftolàca iu.ftitia fpoliata éftîQuado
res alierta aliis abfq; illoiü, cuius efi, ailenfu, vel volûtate
conceffaeftîQiundo de’aliorû bonis violenter extortiS,
grdtaDëo oblatio feélà eft 2 Hoc præcipiunt npbfe li tetæ
ApoftoliCæ,vtà moreachis vel carroriicisregularib9 deci
mas non accipiâmusîcü nos mofiâéhis,eléricis,câHonic
régulâribus,& fi dicipofFet,feculâribus,riîoriialibus,m
litibus,raptoribus,etfempfelüamûs.Neçdeillisdecimi
loquor, quas de agricult-ùfàfua fafiici feu agricolæ red-
dunt : fed de illis quas fratres nôftri prôpriis manib9, vel
fürilptib9 excolünt.Iride habét Glüniacenfes plura 8c ve-
tëtâ:vride Ciflérciénfës fingulariâ'& noua fè aicüchabe-
répriuilegia. Sed feientes.fententiam Domini, Vatlliper
quemfcandalum vfr/ir.fiolurit vti'potéftate conccfTame exi-
ftefttesbfigo 8c caüfa fcanflalorum , digniiüdicentur,vt
fufpcndàtur molaafi riâriâ in colloeorum,& demergatdr
inprofuridü maris. Sedaiünt quidam de alieno munifici.
Hi pau peres flint,illi diuites. Deben t ergodiuites paupei
rioribusjftib uenire.Ec r e 6te .SM at te nd a n tq>
Vbimtdtadiuiti^mulH^^i comidunt r/w.Etquia quandof
ditiorefipaup intttgurto,quamjex.inföli^mii\\b fi fatufeft,
iam nullius eget-;ifte.mujtis^milib. dum proüidere non
fufficit,mendicat.N6uitmundns,in quosVfusClünia'c9
redditusagrorum ,in quos'peeunias, i nqu o sde ci m as :i n
quos quiebabet,expeudat.Requrratprius&c6fetatdili-
ge n terfeurio fiusi nd agatp r Cl'uriiac6 fes^& Gi fter cie'rifes.
reddituscurii experifis^dei^m de diupisivePpaupta-'
te fen ten tiam fera^Sed efto.PaUperes illi|diuitesifl:i. A-
ga tur i ud i cio. Noffaccipies, i n q ui t-Lex JEterna^er/oii^tei«-
non mifereberis in iiuluio. Si inifericordia impendendapft
.pauperi ,nunquid inoganda ell iniuriafa paupere?Sidada
eftei elceino^'na,nunquid exei'cenda eli aDeprapina?
Monflruofem piard^^genus f fidaborcntdiuitib„feriiti;
pau{^reSextorquere,qjpeffimidiuitcspaupenb9folebat
auferrefN ee bland ia ntur fibj i|liife^tf e?'n oflri, fi hiaefe jp-
priis manib; non faciunt: quia non aicendit in montem
Domirji.hecflatinlocb'fencloeius tantuni inripcesrh^
nibusyfed mundo Corde», Vnde qui verBi| 3e cqfde prp-
deuntibus^aliotum mänusexagitat yalienuntfe ab eotüpa
opere nulla diilimuktipne excufet-Gontuli cgofdurriex
cha ti taterogau erün t, qu afdam eisdeeimastfed al i qdlpftiv
qiiponteDep dffercpr,aliud;q^yiolenter4ufertur.Fuiffct
vtcunq; tolerabile, certis'hoc 8c paucislt^dsconcedere:
fedta nca effcp gra ci am De i m ul tip licatio n ouae fegeti s, v t
fi , velut illi cxigu n t, n ouis veteres cogun t ur cedere„än^-
ticjuos. laBores oporreat 4epefire.:Direxi^go, & femper
djligere volo fi-atrcsiHpi, ficut mini no|bra & ipforuCö-
gregario arteftatur : fed attendendum eis eft|i fetui'D.ef
fii n t j ne eotu m occafi one, vel, cp pei us efl,flgdia, chari tas
yirtutum omni um p feC fc ifin is laedatu r.Nam,vt quod
vefum fentio dicam | taleindefcan dal urn pr^paratur ,q>
ivoftroquidemtemporejncipfere,fednoftranunqua£e täte
valeaftermlnari. Non.vndebbedientia fubtrahatur;
fed ynde, quod maius.eft,^lfefitas perimatur.Perimatur
dico, non la'datui'j.quiavere^on tantum apud noftros,
fedapudvniuerlp«inquosdecretumhocprolatueft,n6
fphini lardi tur, fed,etiam extinguitur. Nouit prudetia ve-
fira Ecclefiain Dei ynguento ,non cauterio indigere, ba-
culp fuftentandam,rioninfpulfupr$cipitandaefle: ma^
xi me hOctc mpore? quando virib.exhauftis rpägna pars if
pfijismgmbris trementjb’ nutat, &lateiam patetefcart-
daloruui campo,dies inftare viden tur, de quib. Dominus
in Euangelio ,yt iq,erroreinducqntur,fifieri poteß, etianiUeäi. |
Iam de fententiafimGigniacenfes abfq^ vocatione,abfqd
audientiaprölata, quid dicam,non inuenio.Naexcepta
tempeflate, quxp domnumPbntiumexcitataeft, nunc
pririiutn in nionachosClu n iac.e x co m u.n i cation is, velln -
terdiCii fentencia abApbftolica fede promulgata eft. Sed I
&illud,q> in eadem Domini rioftfiEpiftpla cotiiiebatur,
quafdamfibiliteras fraUdulenterexfortasinonparuum
mihi & his, qui a udieru n t, flu p ore ,inge flif. Q^iis.ri.frau-
d e ib b c f e c e r ic , quis extorferit,quis tanti enminisau*
<5lorfuerit,cumdiuintern0squjereremus,inuenire'non
potuimus.Hoc tantum recolq,me äS.Ambrofio curforp
DominöPapie,&yöbismifiiJe:atq; p eumfcriptö huiufe;
tnodi eapitulum ,ficutexeadem, quam mifi,membrana
poftea collegian htec verba tranfmififle. Vt mbna®his de
Mii'atorio,quidecimasaufei^ncfratrib9nöftnsGignia-.
cenfibus,& äpotentibus faeiüt eos deprecati^,feribacüfy
vt deejmas reddant.Cuius hic,rögo, frauseflfepqtuitPSj
cürforis, mirum eft, q? taritillushomullulus, tatbsbrbis
tidiccs fajlere potuit.Si capitUli^neqvhocminuy
Nani cum feaus dicatqr, quando ftudiofellendi fal fi tas
pr^tendi|ur,vCfitasöecülratur:_quomodqixaüdülenter
litter« extort« lunt j qu« nihibycritatis ,feudiofallendi
öcCultau6füht,nihilfälfitatis praetulerunt ?Quod fi
libctiliac:Patri|n q^ri ;■^ä^rib9 .infufurrauit,tücefdj,gn^üifi'
Pfaltn- 14
Epiß&larum Lib.
Salpiriô, tid’d i cûtur^, {uaq; peifepmhiaexp^iilp.'Si^l fie iaClare
•pb J^ria yidqaf,ï.fta iuterimcörifef|^ti^ipfirisdimitfoiipVo
ymuerfis qu«.num^rare pdfeemdeprecarisyyt Ecclefia fi -
b id p eo ëQmiffia,&fifiodaugmerita,faltempulIa qu? no
meruit,lentiat decrimenta. Merapr fit pVpptïis fe nianib9
Ü la m Ecc|efiaincfiiifecra ffe,q5 eiüsp i*?dece fldres nd n u 1-
lós valde certum eft praspptaffê. Quam fi diminuericiyi-
'pèbitttr dëftruxiftë.^y|f^sih'erat éfiftrrixiffe. rnfiiltabfit,
q>iarneJc parte emperunt nobis iriimiciëïus, quorö mulr
titud6 vbiqj,&finonaptccontradicir,tam'en aptcodit;,
Clpniacenfes habete Paparh veftrum,quem vobis fpretö
monachp yeftro elègiftis. Talëm. fpé talis digne fequiturï
méreesv Sëd quia ,chariiTime,magni, dfempcrlnvbbis
Habiii,amorisfiduciame difFufias forte qua debüiiöqüi
compulifrrogonemireminijquöniam&'magiiüÉcclefi^
irpftrae. fuper liapt? murhiur , & lingua,qü« deërac, me-
.^iarorisnuncij,metaritaimprimerechartisverbacpëgit.
Nüricigifur ea fpe,qua ❖ öbis ppft Dominum Papam yni-
uerfeEcclèfia Dei?;& IpccialitötGluriiaceiifisinuitituri
rlaborafe obl^cro,vt iri meliusfenccntia cpmutc:tUr;quia
rnirumfepientib.videri noii d?bet,Ti hoiriini tantfe^tif
inundi cüriè jn diucrla diftraélo , quilibet fiia quicrcns
fubnpere potui|lfedvalde mirum vidëbicurj fipoftquaiii
perniciofürii cognouënt, tantuS paftorpuib9 npn protilderit.
CfupdfipfxfensaIiudnonplacet,fi(fiiteumlitrens
propnis rpgaui,illiüs noüiiritefdiéli afperitatem vfq; ad
proximumpafehadifFeWtiquiavfq; ad tèmpus illudmit-
tere ad eum, etiam anteqüamiftaaudirem,nunciosido-
neosp'rppofueram.Sed tempus praefixum tarn breueeft,
yrnifi cito cumindulgeptianuncius remittatürVGignia-
cënfe riionafterium in ipfa Domini Natiuit^te, qiiod vix
fine lach rymis dico, diuirii? officiiscarëaf i‘ & cOrd^te-
trum nqftrorüm nunquam delendus faux amarituSSs
doIörinUrat.Has/amiliateslitterasillitantum poft ybsV
rpgo^videarit, qui negociiimnoftrumrion impedirp,led
pro yiribus ftudëant-adiuuarc.' !
-•v ;ë ë i s t . x x x v i.
Cbjitifsmu & venerabïlibiis frdiribus noftris ; Domna Abbat’t
- Xjftereienjt , ClamaUenfi, Pontinïenfi, & aUis in chrifti
• nomine congregatis ( Frater Petras bumilit
Clunïicéiftyth ^bbas, Salutem &_ 5
yèram in Dominb di-
.Uctionem, ' : -
^ V Vo affeiftujdileéliflimi, inter bés refigi^i§ profeft
V^forp^vni uerfitatem veftrafemp dilêxeiim,quo hb-
noré yeneratüsmri,quibqs3q> non imprpperans dfco,fé-'
neficiis qupfdam yeftrum pro pofte,&tëpbreprpfecUtuS
■firhmouitteftft & cö ftiu sme us, inCxcel fo ,rioqïc& inre-
graYbiq; tefrariim p^fifa nöftf^Eccïèfi« Codgtégatiöj
npuerunr,& finon oeSjlamen muiti veftroftim,quos au i
P mcipfunfagnqfcerè i arit quorum notitiaaliis mediae^
bu? quolibét mbdo aëcipere praualui. GaufeHuïlis
ergavosdilcébionis ,no retriDutiopercepti,yeffpes per-
cipiendia.jicumstempöra|is commodi fiiftfediile tbtius
ncgocijorigo&niaterfesyxtitiryqucmqaiaiufënbnpo-
tcramdn v ^ is talib9officiisexeoleba:'Venèrabarinvö-
bis nou® inftitntionis fëruorc,Jabörisjnftaritia, viélüs
barfiipörii.a, vefticüs vi li race'; 8c alia in rium era mbnaftici
prqpqftfiio'natfellumilftafëfAmplédrebarcoti
brachiisfaö^qrumexëreibaoperü^&bonqmriomïnis
veftri ocïoréinhfens haurieba: qec aliqué fifiiftra de yb‘^
bfeinterpretantepacatu^
tusifta for-de vobis fentirèhed vefter pmdijatörêfte<ft9;
ba:&.priöatim,dcpübiftcmuLtislaudiB9qu®veftm
effereris, étiam aqferfos ad veftrö amoré-niiifeoi-nm ahi-
mris conüerteba. Et qtiia p gratiën Deiciiriiihfiidia cabefeenteitet
non hab.uijded.erat^febfficaeil'fermöriib9
errit credere :qnädocopn2fente, qiy fcrripfir, laUï eü ali-1 meis, &: fratrum riöftroriVncörda iilcqui facie vtraq; vfl
(^iidconfcriplifle! pqtuemccópEobare.Anteaüt de indif- nö,icavnitacelpiritusfUivbbisvnierat:ytfiäutfide,fic&
lïfiisftentenciam ferr|, quid.eft aliud, quafo.roarlfiti'io charftate,iânô duæ, fed vria CÖgregatió ccedipoffet. In
nnrnhSf • nftftrfK-vtoamirtîîi.fi (Valia' ecrn ailcrénrfn ^ róftr,m»rf/4o »ïnriró.abfentëtn damnare ? Npn le putabSt, nóftri tafe appdfup ftabäegoaugendb & epfirmaripp ampriivV rtf Atdl?9.^' qu®'‘,t tü .
Dominü meritftrepófuiflë vprpcu[us pbèdiétia ócferpi- charitate feruari ndii,poteftsill®fa marieret,.&: figndn
fine
rifaf-
Sapient. 9
feipii