S. Pf tri Venir abïlü <^Abb.Clun.l X.
ante in idemi/>/êej.SicrgoDcösperm'aner,ïi non mütatufi
vtitjj nectfierttia,neeaffe<fiu mdtatur. Poflctis ettim for-
fan obifcere,n5 mutarlDeüm eflentia,fed mutari affettu.
NonmutarinaturaIircr,fed. mutariaccidentaliter. Quod
vt.ru rnqne remouct.vtranaque exdiiditfetfi millies id ner
getis,fcriptura,cumdicit,Ttf 4Mt«wprm4HttJ&cumdicit;
tu Atitem idem ip fees. Non igirur more no'ftro Deus nunc
irafeimCjounc pacatur. Additis flipr a il 1 a ,qua: iam dida
funr, eum prima dieihofa irafei: caufamque irx redditis
talem.qxiodinilia hora, hoc eftprima, règesiniquitatis
exurgen tei.diade ttiata fibi impomin t, & S olfcm adorant,
Adiungitis,qubd ipfius hötee,quairafeitur, punéhim ne-
mo nouerit Vnquam,nifi Balaam filius Bcior. Additis,&
cdngruum'eiinnacfdentiaïöciuin'datisygadumfeili'cer,
quern affitmatisfol umeu fn Balaam iamdiëhe hor«pun-
£ium agnofeere.Qnidloquar? Vtfiipra.fa'flus fiim,,nefcio
yjuid fatittS fit, refpondere tam in ep tiflimis ntenijs, an ta-
cérc.Namréfpöhdercfuperfiuum, tacerevidcrur incon-
gruum. 'Supcrfluum,quiaréspropofitaftultam feabique
t'egmineprodit. Incongrtfiim, qu iata cere cum ad refpon-
dendum eapropofita fit,non expedit. Et vt primo poficis
fermo primus ocejurrat,quie audtoritas docui t , quse ratio
petfiJaHt,Vt crederétis Deilm^cirafii, & quotidieirafei,
Scprirna d iei ho ra irafei ? Qttjs cnim authenticus legifla-
rorhocdixic?quis Prophetafcripfit?quis eoru,quiin toto
ditfincrCanoneveftro leguntur,hocdocuit KProponitc
alique de yniüerïailla mulriiüdineveterum fan dór um,
qui hOcvélferipferit,veldocüerit,vel faltem fenferit, Sc
‘COn feedo. Quo d fi au doritas vosde fti tui t , n ec ei us rob o-
YC/qua: di^afuntd vdbis munire poteftisiycl rattone ali-q
qua tam pródigidiam fabula défëhdite. Quod fihcciftud
habetii,quidrcftat?Qmdrcftat,inqqam,tiifi vt ftuitiflimi
homines cumderiforijsfabulisfifis, ccelrtac terrte, Ange- •
lis&hominibusoftentuifiantpQiiisenimnonvideatjie^
tnota caüfa effe dum go nftar e non bólïcïSedincumbir V,t
dieam quidnominerneaufam,quid voce effèëtum» Nam
ficauiam-rembuerepdtueroj&effedrumpariterremouc-
bo.Caufam dico,o Iudari.eam, qua ipfi proponitis, quod
feilicet prima diei hora reges iniquicatisexurgentesydia-
demata fibi impohut,& Solem adorant. Efte&um,quod
ifta videos Deus prima diei hora fieri, eadem prima diei
horairafcitur,&quia quotidie iftud hora eadem videcfieri'^
quo tidie irafeitur. Qui font réges ifti iniquitatis, qui
nunquam tertia hora diei, nunquam qua tea, nunquam
quin ta^ntm quam (exca,nunquam alia aliqua ,Ted femper
prima diei hora drademati fibi imponunt,&Sólem ador
rat?Vere ftudiofiffimiac pr^cipui dultorcs iniquitatis,qui,
nullis régn orum fiiorühlnégocijs, nullis im pedimetis
pöma,vel lëxta,fedvel qualibet diei aut nodis hora,Soient
adorer,non cft quicreaturæcreatoris cultü exhibeat.
Namdefegîbus'ChriftiâponimjderegibusSarràceuPrÔ,
qui vel Chriftiani, vel Sarraceni, tori pene mundoimpe-
r a n t : d eh i s,in qu ain, qu od Sole m n ó adorent certum cft,
de quibufdamal ijslicet pàucilfimis, quiadhucquibufda
Paganis'genubusprincipantur,nunqua audjtqm cft. Vn-
deiara ïatis probatum confiât, qu od nul 1 us regum nqjftri
temporis Solcm adorat.Hoe quiavérumeft,mentitur Iu-
daica fabula, qü* dixerat Solem quotidie primadieiho-
ra,à quibufdâ iniquitatis regib us adorari.Sienimiam nullus
regum ialiquo tcmppreSolem adorat, certum eft quia
nee quotidie , necprima dici hora adorat. Qüpdfi nulla
die,nulla hora>aliquis rpgum Solem adorat: falfum eft dc
illudjquodludaeus fubiunxerat;pundüprimeËbræ,qua
Deusirafiriconfueuerat, Balaam fiue gallumagnofccrc.
Nequcenitti Balaam fiue gallus,ïeire poftunt punélü ho-
illius quç non fiibfiftitmeq; hora dici illius dici poteft,
qüæin hullo'çuriu teporiseft. Exclufa igi tur caufa,cxclu-
ditur & effeiftus,quia non habet iam Deus vndeirafcatur,
cum nullus regum in orbe terramm culror Solis inuenia-
tur.Palk funr ergo omniaquæab adueriaparte propofita
fueranr, vel quodDeüs quotidieiraiceretur jvel-qi reges
iniquitatis fibidiademataimponcreiîtj&Soleàdorarçnt.
lam cur tanta de vobia Balaam &gallusmei uerinc,Iudæi,
prac cæteris4 iominibus& auibusDei, miror& incérrogo.
IhterrogQ,inqua,çur tanta de vobis meruerintjVt his tan-
|tum duobus,nuliifq; alijs prærer hos duos,ir ç diuinæ co-
gnitionerq,ipfiufq; hoïæ,quaDeum'irafeidicitis, notitiâ
ïribuere ypluiftis. Magna planeprærogatiua, maximum
pnuilegiumBalaam & gâlli, quo &illeornnes homines,
Sc iftè fuperat omnes aues; Mirum certe nobis,mirum eft
& vniuerfisprætervos,qui quoniam cundVa mirandadi-
çicis,nihiliam miraripoteftisfi Balaam Moyïî,fi Dàuidi,
fi Salomonijfi Efaise,fi ciinftisProphetis, fi tandem cun-
(ftis fapientibus & diuinis hominibus in fiepediâ<e horæ ,
cognitione praejfertur.Nonne mirum fi Balaam ei praefer-
tur,dc quo Deusad Aaron & Mariam, 5 / quisfuerit inter vos Num.n
Propheta Domini,in vifioneapparebo ei,velper [omnium loquarad
ilium : at non talisfcruus meus Mojffes,ore enim aiosloquarei, &
palam,non peranigmata &figurasDominum videti Nônnemiv
rum fi & illi præfertur,qm Deo loquitur, Incerta & occulta pM to
fapientiâ,tiumanifejlajli m'thi ? Nonne mirumfi & illipræ- j
ïertur, ad quem Dcu^s, Dedi tibi,in^uk3corfapiens & intelli-'s-Re^, j.
gens intan fu,vtnullus ante ufmjlis tuïfuerit, nec ppfi te fur reélu - ■
rus fi t i s o n n e mirum fi,& illiin cognofcendisiecreti.sDei^A* <•
Balaam prjefèrtur,qui & Dôminum fèdeintem fuper foliu
excel fum &eleuatum,&Seraphin ftantiafuper templum,
trabipofhïnt:quin & quotidie,&eadé hora, &diadcma^ ! &alisfuis Dei'faciéacpèdes velantia cernere: & Sanétus,
tafîbiinâponahr,&Solem adorêc-Pacifiaomnino reges, I fanâus,fan<ftui damantia audire potuit? Sédförtcidcir'
rcgpaqüe pacatiffimà, quar nihil aduerfi timentia, nullis co omnibus his Vobis præferendus videtur:quia& aliqi
dpmeftieisautciuilibusyelextran'eistumultibuïpulfata.
qui'etiïfimd odopÊrfrdfitütfj&cüliui prophanoirrequie-
tiitififtimt. Plangiyt olim ditftum eft, aureaficula, qua:
tam co^Cupifcibile ac^roïixum ucium regibus luis nrie-
ftänt,yr ppfitis armis.fepofi tis cuns,religioni prppria in-
tan tüm deuoti defcruiant,vt intcr ram diutürna tem por ü
{paria,ntc vnam diem,nec eandem dici hora prsceteanr.
Et quidehi quoldam Orientis reges olim S olem adoraïïe
audiui :fèd quod quotidie, quod iêmpcr prima diei hora,
ignoro. 5 ed redius poflèmdicere, quiafcio, quod nec
quotidie,nec iemj>er prima hora diei. Bellicofi enim fuc-
runtj&ipenëièmperin armis: vhde necïacris execrandis
quotidie in{èruire,nec eandem dieft horam (èmpef ferua-
rCjipfa ratione’dbcehte valercht. Sedquld dcantiquis regum
èrroribusSc cultibus lbquqr>cum hoe non depraète-
ricotancum rempore, fedmagisdeprjefend & èoncinuo
Iudaica fibula dieat ? Noft enim detraniadrisièculis, fed
deinftanti temporefabuläloquitur, dicetïs quotidie prima
dici hofateges iniquitatis èxurgere , diadematafibi
impoherë,& Sojëadorare.HQc de his nbftrisdiebuaiën-
tire quamindtcun|pe(ftum, dicëre quam mendofiim fit,
leuitetattèndëns aduertet.Nó eft enimiaRexinOricnte,
iión eftimOcëiden te,non in Meridie, non in Aquilorie,
quibus quacuorplagis torus orbis defcribitur:qui nó dico
veraprsdixit, .& cum'aièlla fua confabulatuscft. Sed
nunquid celfiora, nunquiddiüiniora , nunquid plura
prsedixir quam Propheta: ? Nunquid quia femel cum ho-
mine verbis humanis afina loquutaeft, prsfertur tariris
tamquémirandisfignis, qu« Moyfes operatus cft ? Sed
I Vt in aliquo vobisïatisfaciani.ne forte me fempêr hoftem
■eflccaufemini: concedo qüodetiam inferiorismeritivel
Propheta,vel Diuinus, vel Ariolus Balaam aliquidfingu-
laris gratig pr^ c^fetis,Jicer maioris merid viris,merueritT:
Habufeergo harte gratiam, vrhbrani vel punëlumirsdi-
uinaecognofcerct. Hancgratis habuir,fed quamdiu Deo
placuir. Sed nunquid poftquam diTplicuic fNunquidha-
buithacgratiam^oftquam Deo diipliquicPpoftquam di-
dum eftciab Angclo ]5 ci,Peruerfa ejl via tua, mihicLcontra-
rwïpoftquam rediens ad pppulüm fuum deditcontrapo-
pulumDeiperuerfum cófilmm?poftquam apatribus ve-
ftriSjO Iuda:i,noh vtPrqphctaDeihonoiatuscft,fed vtin
Deuirt impius,&vc hoftis publicusin tcrfeiftus eft?€iodo
quod non hicadepdefipitis,nö adeo rauonc humana ca-
recis , Vt impios homxnes maxime poft morce Dei fccrecis
vel cófilijs ihcerciTe crcdacis.Hoefi verü eft,quod Balaam
ir* dining horam vel pundum quotidie polfit agnofcerc,
falfumeft.laquodgalluconfilijsdiuinis admifcetis.quod
fecrétQrüDeiconfeiü dicidstyidear mudus,iudieet orbis
Contra lüdaos, Traflatu*.
Ezeeh.g.
D
traru mi Vriest & iüdicet, fi ad fecreta vel aelà diuiua I inuice m cóllidat pedes, & more dolcntis manibus plafi-
nofeeuda gallus admfitfendtisçft, ad vix ahquis j dat ; Öbquia quotidie orat, vr mitèdcordia' ems fit iiip
hoibinuir) vnqijam adniiftusieft. Sédquia|mos Iudai
efti ahifti'feaipëi; fcriptur|||: ‘ficut ad quotjdianam iram
'•De t often dendam dlófti pradidoPfalrni veffu abufiëftis,
peds iudex iufiiis , fortis & f attens, nunquid irafeïturptt fingu.-
gulosdiesj förta (Tis 6c ad gaf 1 i veftri fihgularem Tapien tiam
demotiftrandam,'verfii'iHo libri lob abutimïhi,'•qiip_
.cizü^.Omfofuainv)[ceribüslwmmk[apïeii£idm,a!itiquif(ledii
gallóinteütgentiam ? Hic förteroburveftrum cbnftiéuicisË
hanc vcliic fortifiimam 'Iudaicifenlus turrim, expugnari
npii poflfe pE«funliris fhinc galli pracelleiitém iriteliii
gén tiam, intellédibiis eüridtohim hominum antefettis;
Sédfiihdê pr*ferehdus eft gallus cunólisam'um | peCó-
rum, & hominu m intellêélibiis, quia de éb légitur,
deattgallo ihtelligètitiam ? quid iencïérür dé febfu' bouis,
‘qiiidde rnjcfieétu afitti, de' ,qul|^as.-j^r'ophetafer-ft^t,'Go*-
gnouït bospójfejforettifttuin, &äßhtisfrafepe Domini [ui ? Quid
dice tiltdc rhjrdnda quarundämauiurnfonertia,-dequi“
■bus al ter Propheta ait, TurtUr & birundo, & cïcqmn.cufio -
dterunt templisadtfentusfut ? Quid, vt de maiotum anima-
liuni diueriis ac mitis intelléólibus|ac'earn, quid, ufj
quam, dè apicula, *ta’m fagaci lkboré“&indd(&ia rnella
cbrihcienEe ? quit|;dé ipfe rtullius pené cptponsirormica
fentietiSj dicécis, quam Salomon véfter adgo prtedicat,
vt adeiüs difceridam iapieótiam etiaib homihes mittat ?
Quid qerte deillafccibit? Vade ad for mie um ,6 ptgèr, &cón-
fideravias eius, &$fcefapientiam, Sc réliqua. ‘Séd qua^èft
fixe gal li veftri incelligéritia f- Vcpixtérmict|'m;ïpiritua^!
lem irttelleiftum,Aqui ad ybs hpn perciner, qüibus non eft=
datum node myfteriuni regni Deii M«c p lar ië^li, de
quofcripturaJ(»quitur,intelligentiacft,qiïöd omtiéscer*
öimuS, quod aflidue vidèiiiits,yc cantibus fuis veldiuiri-
rermilfisj vel freqüëndus iteraris j in noclurnarum pro-
fundis tenebrarü'm, pfoxtipdm lueis aduenciim fe quidam
natutali &i infita iriteife<^us viüaieitate fentire dè-f
nunciet. Nunquid quia hbc poteft i quiahocirirelligit,
ftatim ad confilia Dei,agnofcèrida, ftatini,ad igriocam
cunétis mortalibus ir^ diuin^ hdrara éum admittëtis ?
ftatim galli inteliigëntiam cunctorum, non (blum ho-
minurh, (ed&ipfömm Angëlorttm fepienti^prteferetisfj
Prtéferan t.urbrgö firni 1 i ter iftis-bmnibus volucres, ’quaV
fupia cxempli:caufe'bömmemoraui1turturfhirurido, &
ciconia tptaeferanciu-bos 8c afinüs, pwferantur apes &
formicx;5 cquscurique aiiimaÜaaliquid pr*', cfflceris ad
quamliber intelligentiam peitiriérts fpirirualè, naqirae
pippriae inditum habere v^ldeftcur.' AdmirÉancur ftatien
Sc vfque ad tertiüm ccelum i qiio Apoftolus npfter eefi
nqn creditis, raptuseft, rapiaatur, nee vpfiicrëmi aut
quadtupedem; vltra aliqüid in diuinrs myfterijs laceat,
poftquam atiquid cuiusUbet inteiligenuaepropriumiure
natur^fibipteecstexis veudicarepötuerit.Sed credo■nullumj
ede rationale a nimal,hó (dlum in ccclisf non fdlu in
tertis, fed ncC apudinferos; qui^hunc ludajcum fenfiim
nouexpuatjnonderideat.non execrètur. Sufficisntcrg |
ifta.de llti^&VtProphctavcfter aitiadyerborumabomi-
hatiónesöc blafphemias longe maiores his - videndas,
vqaia roc nefaiidis dirt immotati taJdetséelef tfarifitiilfiar.
Picitis, & in eixlefti; ilia & veracnlima fciiptuia yeftxa
Tahnuth legitis, Deum quotidie femel in dieplorire, &
abeius oculis duas pi ode.un tes lach ty mas in magnum
maredeeidere,&hasillum affirmatis elfefulgoreraiv'qui
tpmpoEenoélurno caderé viderur de ftellis. Flerusquo-
que j pfins, qiiem Deo a Ic ti bi tis cau (a m,Iud sotum capri-
uitatem elfe dicitisv Quin etiam propter dolprenf , eurri
ter in diei v.cleprtem rugire, & ea dé ciu fa coil u m. puf Ére'
pedibus more calcantium in torculari aficritis. ^torein-
fupet columbx, quendam fufurrij fömtuin darc,&; qua-v'
que vice caput moue.re, & dole ntis dicere voce. Hcu mi-
hi,! ^eu nuhihVt quid domum irteam in defertum rede-
gi, &jtémpluni.fn,cumcrcmaui , &filiqs meo,s in gsfifës
Sc yI cat in populo fudin mifericordia; Qnid
expeiftasleéldt ?quidpra:ftplaris ? Put as mede.iftisaéfcu-
rurn conrra liidatbs ? Abfit,ytdeiftis'Cohtrarllös aJam :
ibfit, vccanibus impudentiifimis & porcis fpiircimmiSi
velutratipniséapacib.usrefpondeam, &cöisfuperhisalH
qua cüiuslibec relpöofionc dignos oftehdam’.Anrefpon-
fioné nm*vel cuiusliber digtif funtiqui veluc tantummo-
dp aq bl afphe m a nd u mD e urn nati, inipabülbigni aetefï
tiodati funt? Quietfi eos'danesyel porCö'syoéaui,irinul-
lo exccffi. Namlieet pef htecanimalia in iacds fcfipturis
carnalis immundiciafbleat aefignari".*' quadtamefi mala
carnaha non fuperatj ta n t a- ta m qu et o ti e n ste f e u ta blaft
phem ia ?: Nolo.ergo conrempto r efle veibotum Do mini
rtiofvemargaritasdiuinas calibusibeftys conculcimdas
exponam. Qupdheetmfuperioribu's fectlfe videaV. fuic
tarnen cäu/ä, quam St ipfe prtefatus ium :-yt erfi nou omnibus,
crfi.non multiSjIalcenXpauci^quosfeliquanribad
Deum conuerti videmus,Iud£Eis,qifrh‘acpetleaUtin>bti-
ti fuerunt,aut imbuipotuerunr, mö^haiéicHpcufjÉ prp-
defiet. At quOniam inauditisjiKoleranda fi:ccedmit,non
efidignum vt fic agatur cum ifta diccntibus , quafi.cum
hominibus ratione vtejatibus.Suntecjuidem eotum ihfi-
fabulae, & traditiones a lege- Dei prorfus alienar, dc
quibus in Euangelio Dominus \?hanfxi$.Reltquiftu,iiiqim}
mundata Deiproptertraduionesveßfas.hQnge taiqentdteiä-
bi liores fu nti 11 ap, qua; etfi multa abfiirda dicuncde.homi-
nibus, aut dehumanis rebus: res tamen diuinas illibatas
feruantes hon tangunti Sed prorfus ills execrandiy illc
nilliomodo fiirit tolerändaei quaein tantam pröruinpünt
inianiam.ycea de^Deo audaiftetprèdiccnr, quje aures
hurhanasvix tpleränf. De quarumtraditionunvhumero:
& iftud eft,quod reci tätum eft< Quis èrgo hxcdfeèntibus
vel relpondcfe debeat j y el digdetut ? Quis reipondece
digpetur blafphem*, ftulex, Sc impjte vociq qux Deum
dicir quötidièfêmel in diepilofare | duas eins lachxymas
in magrtum mare decidere: ter in die, vt lcohem tiigire,
vtiraturn, imniopene futentern, pedibiis ccelura crebtis
uftibuspullarei:. vt cólumbamgemcrei vc indignancém
cäput mouèréi vt acricérartxium.inuieem manusi pedel-
que collidëte: vt miferè dolencem dicère, Heu mihi! heu
mihi 1 Refponderem tameni vcfiiperius feci, fi inömöi-
bus his vpl parum quid fani intelléótus haberéne: fi vel
xtaliterxfönumhorrenda Deo blaipliemia aferibunt: ft,
inquam, aliquid horum iuxta fcriptuite-facrsfehfiiméx-
porierent. Namjicet fletum diuinum i iicet,cblumbi-
n u m quantum ad Deum? gémicamhnfijuam m vetcri
feriptura melegiuë recorder: legptä'men.rugientem, le-
gqdpfeniemivleg;d yociferancem: &q[ubd magis: inifüm.
eftècjfiianusintèriedlusdeefretilego fibilantem.lego ftrft
dentem. Rügientem'; vt in Am oi|. Dominus de Sion rügtet i
&de Hkrufalemdabitvoctm fuam. Ddlentèm, vtin hbroiui
die um. Clamduerunt filij Ifaaeldd Dominant, qui dpluitfitper
miferijs èprum. Voëiferantéïn, vc in Efeïa; Voitferabttuf, &
ddhiabit ,&fuper inhmcosfubscoiifortabitur. Slbilä'hfeifi;vt ih
eodeiri. Sibilabtt
M g jp ti, & Ä fiq i u e j l in t e n * Ajjiir. Stridentem, vc m Amps.
Ecce egojbidebofidner vos, f a n j l r u k t p lanßrum o n iß u m p n o . Si
malxqüo horum vel Ji m il i u m f n am mul ca limihainfa-
cris literis de Dep di^a inueniuntur j: fi jfiarie m äliquo
HorumTudaicusfenfu^hrfftian^i.velfihocabhorrentï'
ratio n abili i h tclledlu con ftfnaret f f éfpöndére m adhti c ,*
vt ^ïiusfeci Iudasrs, nêè ciim tfefis loqui de ralibus !dedi-
gnarer. Sed ciim nec metaphoram, nee allegqriam j nec
aliquem dc vßtäcis Scmuleis loquendi modis, per quos
oniniaiftaAigi^Dèoad^ptauturflu'd^ifufcipëtev
fed folamin hislicera’m occidentem ifiÈJliigant, quid lo-
querer ? ^ i d J^eum aftulrofietu, quid abinfaho'rugitU,’
quid a mifero'gemitu,vquidd rehquismoftruöfis & furio-
Watth- H -
transtuhîHeupatri,qui transtuiii^hpsfuos! & heù'filijs, I fis illi obieótis moribus inaniter eXcuferem.?' Quisó..,,,,
quidam do&omm veftrorUm haue audierinr vocem in fletuxir,iugitiinx,g'emitufii,& reliquàquæiam d id a fuut'
quodamcaumfo!oco,proptereaquodtanquaprurienrcs porrenmofiifimas,inDenïiiCaderénonpo(fe,dmiftimq;
Biblioth. Vet. Patr. Tom, ta. Pars z. 1 1 7.V.. I R nacuram