S S t
Petri i^Abbatis Ceüenfis, ,________________ ______ | ________
4 pri.hdpali debicorepignus .fideiuflpri à dcbitore dbten-
•umi.Miroröc nöuam benignitateniveftram, quit neelc-
'incl-eefponderevoluit lam lecandoyocanti. D units hoe
•fileutw quamdamnopcrmoaeor.' Adda-mnum enim le-
•uiùs fercndum,coopeMttii\pàtiéntky c«m illud nouferis
•fdàfcicndam amiciböna,& noua gracia. Silentium verb
'poftbc:Tc6cm mor tui benetieij repræfencat fepulchrum.
JViaium tanquamabortiuum amiSprimogcnitum facere:
urn .pochts Icmper ob.fequij mcmoriavigcre debèatj
anno* rationahjVoluntario motuoecurrere de febeheopinanti
jöc humeiQS inclinare indubitac* affe<5tioui.Pro-
num quoqtic iibi redhiber animumad obedienduni, qui
pii us aanema- hdem k-ceiit, & de probitate perfiaaferit.
Giedprem vobfSyfi mihi confemsin contrarium nó eifern,
vtinam liait à cantate«eftraprofeituf, fie à Vobis in veri-
tace perficeietur. Sed vt verum fatcar,rara in nobis nomi-
nis vcllriinccipretaca verkas. Vnusenim eft,&feciïndum
haber,cui didmi^Secundum nomen tuum, ita & lans ttt*
dc viiiereapudamico4 %cdamnum , & -damip feaéte- infines terra.Quodh&cnomen?Iefiis.Qitecifta Jausï&ififc*.
nus patiPntiampreftabam, fedamicis,led-domirtis, fed j bitDomtrmpopulumfuumàpeccattsmum. Reuerahielefus
veräcibus monacbisi qui & fi me ipfum vellentinuadiare ! in cuius manu falus nifllraeft.Hic nomen habet,quódfeft
pofient.Sedqmd-dicam ? tfianè minusdi^am.wefortè & • filler omnenomen.Hicdeniq; virtutemnomineiuonon
cuni peçuniaamicdspewUftuDicam procfus,dfeam.<^ui- inferiorem implettquin irarao& tempdre &pon'dereex-
Afott.l.j
q; fort« hoe attdierkis , qubd Gellenlisiimplickaslic
■elila,ue dicam ckiia-,lk ab«m.ickfùiscanlîimis,pro quib.
-& lé,& ommafua.ponebar,noiice annüciarein'Gechioeq;
in compins Aicalohis. Hçcpotiàs & finon verios dicacur:
Abbasveccfa non noukdebita.'Nameùmaudienc ik. ere
cellcntiorem.Pammdixijtemporeimclius enimdicerem,
«eternkare. Virtus hçc ab aeterno,nomen hocab çao. Vir-
tus fine tempere,nomen ex tempore.' In ponderenihilo-
minus omnia virtus diuinitatisoperarat, iplum quoque
nomen Iefu.O pondus nomirns Iefiu/ quis appcdere,quis
Domino & p a tr i fa o carißimo Hügoni v enerabih <Mma~
cenji abbati, P.bttmilis abb.-is C tlkn fu cum
omn i duto tione.
Exo. 4».
C
dicoLïbüsfatisTaciccj 6cfideiuflbreslibcrabit, 6c giaciam dinumerare,quis eftimareyalcachoc nomen in pondéré;
'-amicis arqua lance rependen Valete. Nun quam fine pondéré nomiiiandus eftleius. Pondéré
I Eccè calami nolhi valdefatigati prolaborefuo merce- vtiq; iaiittiiarij.qiiiancniopoceitdicei'e.pömiiius lefus
•dem lepülcunr.bibcie in calice,poftceftum-ßchyemem. ,| niii in Spmrulantfco.£«in lege MoyfificdiciturcNowa ß t■
mes nomen Dei tut tnvanim. Paulus Apoftolus ne in vanum
J -E P I S> T O L A IV v curreiet, vcpotuitinvi'nculis,§cin catenisperpaflioncs
; quocidianas,hoenöine temperappofiut6c appiebendit.
I H oc enim eft quod aie, Nonj'unt condignapaßiones bums 6ce. ;
6c alit^ de eode pondéré, Stigmata>iri(i\.milefuporto in cor- ~Gal.6.\7
I fore wfo. Alibi did tiDedtt et pater nome,quod eflfuper omne no- fhü. ur:
VI in en ,6c C.P r çp on derat h oen o mé quodcunq; creatur« no- $aeademqvhora’deniquedcore vno,faporfsdulce- ; meneft. Hoccompédiosèdixexim,yt Iblum defignarem,
dinemà meduilis epiftolæ-veftf* accepi, 6c recipro- qdis fcilicet nomen habet &viÉtui;em.Rurfus infie&öin-
c© munere manum (cribendumdeflexfSemper naniq; tuicum ad epilfôkm, qu* fienttutrisredificätaeft cüpro-
•nclcio quid plus dulcedims habet-res praefiunpta primo pugnaculis : miflc elypei pendent ex ea^omms atmatura
voluntatis appetitUj quàm poft defidenj tempus» Nolui fbrtium. Ad quid tarus apparatus? Opinor volurftisin me
igituro.pomumatem tanquam recalefadcndaminhoras -Saue terrerelenfushebetes msueftate lenfuü,numerofitarc
differrcivnde fuetam qiuiimonkus ipfa tant* maieftatis exemplorum,perpl,exione racionum fubcilium; aut iner-
dignatione.11primumqu)dem mpra damnofam,fedbe- të prbubcare aemulatione ftudiorumjaut meeftum confo-
nc cöiopcfatam,hac fatisladioncremitto. Deinde negli- lanpuloritudinè lèimonumjautindodum ædiHcare per-
gens inueniriapud vos in huius ofticq munerepræcaueo. fuaiioneadhorcationû; autiatisfacerc oportunicati meæ
Çhauam,&cliart*fcripturamfatiselegacercompofitam abunda'nciorigargiteauôtoritacum. Sedquodcunqjho-
-Hildpieiis.lemc-l non alpicio.lcd diligentiam hominis,et- rum artédms,opcabiie & valde car um habeo,quódoccu-
iaminparuifiimis rebus nópraetereundainmemetipfum pacionibus vekri£^uccenfecis,& ficucRebecca hydEiäde
cum admiiarionc re pli co. bxemplum eft certè compofi- icapulis laflicudiui noltræ melinauerkis. Refluécesquip-
tioiusmuime, refiguratus quandoq; habitus in exteriori peprocellaaimrcuolutiones, quibusinteidumaft édirur
liuim:ie:cc viiii.boauas calicisaccrelcKidoneitàce. Su g- vfqj ad ceelum &defçenditur viq; ad abyfliim,quis vel ad
güiîiiipia fuæfaJcicivenuftatc,quodôs.exlubuit in led io - modicü credat abefltè Abbati nemo Glunïacenli^Q^isidc
ijc,mag ruim quid in abködicisiuis icpohtiunapporcare. abyiîis terrae vel poftcertiü diem non mirctur em ergere?
De pauddojüe Ægypco, 6c dequibuicunq, locisfcriptu- Quisnoncópatiaturgeinétifubaquis?Scribere quómo-
raru Cam prçtiofas mercesdt maigaritas plenrs rftarfupijs do valet,que degranûinat Ibllicitudocótinua,& nuriqui
ex ie ïerudk char ta veftiab qubd ad ïplam coaitata fi t in- , quieta?Sed v bi obftaculum *giius,ibi neceftè eft fcbxpe-
lii^enti*noftrç'arca.$edquidnkruinifidomrnusabbas oiacipgeniamcgregius.ProculdubioaiTimielegantiseft, !
B G lu ni ace nli sde thelaurisluistot & tan ca proférât, quoc
6c quata Gcllenlis vrx efterre valeatfN onne licà quodam
' fe/i. 36.2^ didumlegimu's, Ex te'notipoterispribereafcenfonsequbrum,
qups egodaUoiibii Ambulant v&b'ifcum innuinerabilesforeur*
kecularis onci ib us indignarij&per médias inrerpel-
lanciü acies adiedioqum amoeniflîma prata & folkudinc
liberamvelucfolitarjusonagereuolare.Conrrahancvim
à Prartore nullum proponitur 1 lucrdidü. Hæc vis'ptobacutInoiMcIkvlicdcfèntcnciæ.
GeitéficcftjOegikinon! bilibr^quâdefidialâpatientia. Visinquamhajcnonim-
! poteft. ReSin ekidenti. Q^jsllc ad manum,ficad nutum . probabilis,li rompantur nouifunes côtexti 6c conCatina-
cogérétâtum excrcitum pliilolophicorum exeinplorum j ti ncxibuscaufaruin,ianquama ptolundo mariseinergé-
caincitopockitîO venadiuêsîBeatus quivigilatadpoftes j tium.£ft &aliudconfilium,vtvbinblôntviresadvin'ifa-
oftiÿeui. Manepambus y velperecàvmbusederepptcrit. ! ciédamjadlitingeuiumad furtum cômittendumjde quo
Pullaui,&aperuiftis.Vnamlocutuslum,cjuoddixilfenie ! tamennonnalcauiractio furu. In Euangelio enimeom-
nonpamitcc.Vmaliquide ocmodicapunctione tetigivos, mendatqrmulier,qua: tangensdêfum,virtutcmàiîmbria
• quniimmo tengi aceruum Mcrcurij.nue nouarum Irugü, i vclti menti cius huro lu b r îp 111U e, c 6 m e m o rat u r. Furtum
u.dnon modica cltimacione exccpi thefauruin multaruin I proilus cômendabile.fite îpl'umtibi ipfi&Deotuoab
i lencenciarum. Quid ? m.cnluram bonam & confertam, &
j coagitâtam,&fliperdïluememremilillis inlïnumnoftru.
Proindcexultoaddignationé veltiamjftupeoadeloquc-
i fiàm,curroficùtceruusfiticnsadfpnrcs hiftoriarum,ad
1 pioïunditatem fencenciarum,ad fuauitaté exhortationu/
intcreaduo proponitis, lump ta àuiomine vno, quodëft
Petrus, torcitudinem kiliccc 6c agiiitiohem.De vtraqr ex-
e-mpikicatis non auarè.Honâfto deinde modo qualis elle
debeam inftr<uitis:& talcm elle dicitis,qualcm heri vulcis.
Modus Inc luadibilis ad docendum. Naturale liquidé eft
cuiiu cbcuriantium.lubduxeris: Aqu* enim futciuæ dul-
Iciorèsfunt,&; paiiis abfcoi^itiisfuauior.Vilde làborabi-
hs ie<ftio,quâ i,u t e rp é 1 la ta fq rb et anlmae intentio. Studiü,
iedtiOj&oratio turbamnonamat.lmpediunturplerunq;
peregrinofuperuentu, quia vix patitur lion fepartifi ad-
uenjenti nobiliamm* coniolatio. Forte onera gtauià 6C
impOTtabilia,qu* nec digitis tâgerepofltim, humCris ve-
ltrrs imppno.Qup enim modo Dominus meus Gluniacc-
fispôtcrithçc vnquâvel eXpcririîImmoyiuere quomodo
poterie,ii hæcnon teccric ? Sipoftomnes habuurus eft,
H
Ppiflolareitn fcibér II.
quando ft habebit ? Rurfiim fi eum no habitednt qtiifine
eo viuere non debent,quanta peftis & iniquitas! Expedit
potius vt vn9 moriatur homo,quam tota gens pereat. Sed
rurfum quid prodeft,fi totum mundum lucrecur,fe autem
plum perdat &detrimentum fui faciat?Ecce vt attenditis
res irt arto pofita eft.Neq; addexteram pro fe,aeque adfi-
niftramproalijsexcedendumeft. Quidigitur? Medium
eligat,&fi non poteft omnem diem,faltemdiemintcr die
habeat. Habeant eum alij: fed iple habeat feipfum. fed &
alij. Non diuidat infantem viuum, vtdecreuitSalomon,
habeat eum vel mater,vel n6 mater:imino femper habeat
mater.Non fibi viuat tan turn, non alijs tan turn j fed fibi &
alijs,ne ipfc pcreatjfed alijs ddibi,ne oues finepaftore fuc-
cumbant.Etde his hadtenus. Prstereanonidindignetur
Dominus meus,fi dixero quod fentio. DiCam,fed cum li-
centia dica.Quid?Quia deeft femper aliquid culture Dei.
Hoc forte apu d vos prouerbium eft.fed faciam verburti de
prouerbio.Laqueumdebitiquadamperplexioneratioci*
nando differtis,ita feribendo in epiftola?Si redditum eft,
non debemus.fuperhocinquietari.fi propter reddendum
qfcaeftiOaliqua ventilacur,debet iudiciario ordine diffini-
ri,& partiu allcgatione 6c iudicis fententiaterminari. Bone
Domine, bene docuit vos magifter nofter proponere:
vtinam fic bene foluere-Soluerc aico debitu,non fyllogi-
fmu.Vidcritis no extenfe difputadone, fedcompendiola
relatione,& potius ratiorie,inter quos quseftio h*c verla-
ri dicitur,cui competat a<ftio,& aduerfus que detur.Prin-
cipalis profedlb debitor 6t funs creditor adinuicc habent
aftiones,alius diredtam, alius vtilem.Scd quidadfideiul-
forem? Semper liberaduS fideiufi'or propofita adtione pi-
gnoraticia a principali debitote cotracreditorem, foluto
prius duntaxat debito ad reftituendum pignus.&ad libe-
randu fideiuirorem.HocfecitdominusWintoniefis, fed
noneffecit.nam creditore conuenit, fed nobis pignus n6
reftituit. Idci rco dixi quod curta eft res> donee reftitutum
fit nobis quod tenetur pro vobis. Eft & aliud notatum in
epiftolaveftra: quia fuipenfiue 6c indefinite dixiftis quid
agendum eftct,fed non quando.neq; diem,neq, hora po-
fuiftisiforte quia no eft noftrum feire tempora,qu*in po-
teftate luahabet’W^intonienfis.Scio domine mi,feio,qui&
in multiloquio non deeft peccatu. Ignofcite fi quid egref-
fum eft de labijs noftris, quod minus retftum appareat in
oculis veftris.V t vero hocauderem, vos occafi onem dedi-
ftis. Valete.
E P I S T O L A V.
Domino &patri caripmo Hugoni Clttniaccnji Abbat\,frtiter
Petrus Cellenfes Abbas falutem.
PRoamicisnoftris,immoproamicisiufl:itfe,amicono-
ftro,immo veritatis amico,nuquam refelleremus feri-
bere.Etenim ilia amicitia in diuerfis amicotu caufis debet
mteruenire, qux nonplus iufto vergensfeinfauoremal-
terius,*quitatisre&itudinepenfatnegotium,n6 1 auoris,
aut odij iniqua i nflcxionc. Qganqiiam igitur vobis 6c ex-
cellentem prxrogatiuam dilcCtionis debeam 6c honoris:
huic tamen abbati S .Lauren tij Leodienfis nouo cofcede-
tatus amicitfe pa&o, propter Chriftum quern iniplb fii-
fcepi,meipfum nihilominus concedo.Cum igitur vtrinqj
Chriftiisincaufafit, vtruq; addebitumhonorem repen-
dendum medius ipfe commoneo.V os quidem,vr quanto
magnusdignitate,pr*latione,&nomine eftis,tantoabu-
dantiori humilitate ilium fufeipiatis. Ilium vt fecundum
cxccllentiara maieftatis veftrae cogitet qualiter fummain
lummb viro humilitate excipiat,& oibuijs,vt dicitur,bra-
chijs deuexam bonitatem fuftentet. Vos? vt honeftatem
pcrfbme & iuftitiam quam habet ad vos, xqualibratione
appendatis,& perfbnae honbre, caul* i udicium reddatis.
Vidiperfonam,&amaui:audiuicaulam,&approbaui. In
pcrlonaprudctiam,religionem,litteraturam, fimplicita-
tem notaui tincaufaretentionempacis, malitiseextermi-
natioriem,fimultatis reprelfionem,& iuftitiai tenore ani-
maduerti. Quidetamlongequjeritpaeem, noilneamat
quodquasrk ? Qui tempore tanto & tal i £ fan<5ta fcatrum
luorum congregatione peregrinatur,quibus putas ftimu-
lls aftc(ftionum remordetur1, vt v'acc® ill® rcclulisvitulis
mugientes, Vincentes fendfcitate propofiti vfitatum & co-
fuetiimaffedum carnalitatis.Sedgratias Deo, quia illoru
darnhumquibusabfuit,& fuus dolor recalcitrans qui ab-
fuit, nobis in lucrum verfuin eft quibus affuit. Moueant
itaq; &comoueanc pia vifeera veftra qu 9 auditis,&inten-
dife Viro bono, viro pacifico, viro honefto, iramo veftris
monachis 6c fracribus, quibus valde credimus vtile, fi pa-
cemtenuerinc,inh6neftum & inutile, fi i pace refilierint.
Valete.
E P I S T O L A VI.
Domino fuo Henrico ComitiPalatinofrater Petrus de CeUa
humilis Abbas bene regnare.
ACollateralibtis veftris a nobis qu®fi tu eft, quid vobis
daremus,&dies capiendi fupec hoc confilij pr^-
htlita.Primoitaquemir©rquidegofecerimmali,quodfic
femper a me faciem veftraauertitis, quod venire ad earn,
vel rogare,aut hunquam autrariflime polfim.Secundb y-
trum ab ilia tenacimma veftra ipemoria exciderit, qu6d
nondum cxplettls fit curfus anni,qu6d LX.libras tarn vobis
quam veftrisperfoluerim. Tercio non parum doleo,
quod noftrapaupertas & debita propter prtefentis anni
negoria,rum deinnere Romano , tu pro Ecclefia de villa
Mauri,turn pro in fir maria fratrum qua fecimus, turn pro
multisalijs,adaurespietatisveftr®noiipocuitperuenire.
Videatitaqtie benignitas veftra,& condefeenaens necef-
fitatibus noftris parcat,&hisnonaddatgrauamen,fedle-
uamen. Valete.
E P I S T O L A VII.
Venerabilidomino&patri A.Molifmenfium Abbati
fiater Petrus humilis Abbas Cel-
lenjisfalutem.
T N omnipoftelllone pnEcellitamicorumpofleflio. Po-
1 teft emmparari,fedcompararinon poteft amicus.Nam
quod incomparabile eft comparari quomodo poteft ? An
non verb incomparabile eft, quodnondum habi turn e mi
non poteft,perditum xque redimi non valet?Talem am:
cumfrequenterqu®ro,necinuenio, etiamin gregeam
corum.Egregium, non degcegegregalem defidero ami
cum.Numerogaudeancamicorum,qui vnu nefeiunthabere
amicurn. Vc enitn air Seneca,plura habeant hofpitia,
rarasamicitias. Non aliteramicis vtuntur qui dam, quam
hofpiti js.Si no&urnum bene fe pr^buerithofpitium, mane
laudant,& abeunces comutant; 6c quot dies erunt per-*
egrinationi$,tbt numerabunrur releuaciones icineris. Ad
tempus occurrit holpicium,nec fui caula pecicur, fed tan-
cum vc fefti releuccut. Non ica perfundtorie amicus forte
occurrens recipiendus,fed cum labore quarrendus.cu dc-
liberatione admittendus,cum Audio retinendus, cum o-
mnivigilantial«fiisreconciliandus, cuminftantiaforte
elapfus profequendus Saeuocandus.Non poifideas ami-
cum,tanquampr®dium. Naminfru(ftuofumrefpuis,aut
alienas a te pr®dium,lucrolum ftudiofius colis, 6c ad pofi-
fidendum auidiorcintendisanimum.Itaqui inamicore-
quirit non aninium, fed aurum, non fide, fed faciem,non
mores,fed veftes,non natura,fedfortunam, caula propri;
V tilitatis,no naturalis bonitatis amicu qusrit.Repentina
quoq; nonomnimodo approbanda eft amicitia, led qu®
germmat cognitione, crelcitfamiliatitate, frondelcit co-
metudine.germafcit cordisamplitudine, fru&ificat perr
feifta identitate.Hic arbor ficiplantanda, 6c circufodien-
daeft,vc dulcedinis frustum in agroamicoruafferar. Hie
criplicifiioconcorquenduseft diledionis funiculus, ne
fecil^ rumpatur. Fun iculu hunc corquebo vc potero,cum
ad me per obfequium,per recompenlation em,pcr vicifli-
cudinem forte torquendus occurrerir.V erlo emm pollice
de amicitia feribendo filum cororqueo. Si placet paiftum
coaguland® focietatis,pr®figantur termini arcentes pr®^
fumptionem.odiof® pr«uaricationis.Liceat tamen metas
tranlire fine reprehenfioneproficientcm, fed impune no
liceatdeficientem. Ilia namq; bona eft tranfgreilio, cum.