loon. iß*
miquii&^iden.tÀm^m4ùfireÿam^adam.0 'àç^-âè;^%liis
alijs & cis Lfgerimy & vl tea Lige rijtôpriGtis, paruiflitno ,
hoc | | | ex quar;edijr jtempore recirîSperaÉhocïdem de eo
-yéftrâ Cluriiacusyqu&jplâs cnnélis partirai' .stooftrarutn
mimafterijs,yej Eccicfiisyefoseonfilio $C auxilioeget. 0 -
io'prgb, fk fîêiît ihtim fishy eft er, v t n oft is, a ro ic us co nfppq
vc I quam aduerfus eum | | | reditu fijo;ad‘nqs q,aeielaiq;j
habetis| interimleponariy, & quia fapiensIpdifcrçcùs;fvîr
eft,ipfum fîbiTuoeqi conrcienriæiudicio'relinqUatis.^Gfe-.
do enirn quia-rnagis eum tolerando, q ua rpqneiim'b niis
irritando,apud èùm proficere poreritis'.Nouçenim,vIpu-fi
td,animum eius^ ex ipfius %miliaci eailoquutionead-
uerti,quod Deum timeat : 8c quod cotunr frlu çtari.poflee
rmundum,animæ.foae (àliitipoftppnac.Relin quite eum interim
miiêraè cectXj&earq eius ope ac defenfione,quibus
[vlcraquam dicere poffinj eget, aliquanrofalrem tempore
gaudëre perraittite..Et hoc militarisoftièifveftri propriü
atque ad hqcatma fompfiftis, vt Ecclefiam Deiabinfe-
ftaatibqsdêfèndatis.EtiuxtaProphecanvetiamad'Jiteram
exadueifoafcendentes s mufîivosprpdômo Ifrael 6|ppo<
natis. Sed fôf re?diciris;'Gdntrà Paganbs,non Contra Gnri*
ftianosarmafumpfimus. Sed quis toagis dvobi&v&l^ ve-
|ftrisimpugnanduseft,DeumnefcienyPaganus;autipfora
verbis confiteqs, 6c. Êt&is contra eum dimicans Ghnftia-
nus? Quis rnagis per(êquenduseft;iîgnorans;& blafpher
maiis ;an agifbfcens & impugnans ? An non Deum impu-
gnânt,ànrion perfequuritur: qui Ecclefiam eius,qui po-
Ipulum emptumfanguiné ci us abfqufe vllavbipoflunt vel
laùdent, perfonatùm »graduum, dignitatuin exceptionev
deprædafiturjCædûnt.veiberant, quandoqyeti£m *j quod
l læpe co ri t iogi t jpè r im un c i No'n-eftjnorïçft v.ërcmi nus de-
Féndenqiis^Qnfiliîs,iidimi^èladiisyeftri4Ghriftiànùs'vim,
E P I S T O L A X X V I .
Venerdfido viro, mihifovalde charißimo Domino Ebrardo magt-
. ßro-TeniptiDei,quodinHierofolymisest,FrAtefi.P.etriisbtö??\■
milts efünuicenßum Abbas,faintisf&dileftio-
• ’ nis quicquidpoteft. ,
a Vod perfonam veftram ,"&facraraiäcri Templivö-
bb i-Deo cömmifläm Militiam>inter o.mnjes religio-
niSprpfe^re^.quodSproprioacfingulariadedturecnper'
di)e^|iidrv{en?per!ycneratus fim: nöui egpinquit teftis,&
confcius r^eusin excelfoihouerunt multi veftt9rum,ndftis
ycetedd, nee ’dtibito quod |oftis ßc ipfe. Feci hoca
p;i in b r;d16■ i n!I; tur io; i i s v. i i;■ .e, qua? eum meo tempore
exotta fuenf, velutrütilüin hotu (yderis lubartnundoil-
foxffieS? miratus paritef & laftacüs film. N e t mirum
hQC»'jC^isenrm;ahquamrpemaeternaeiaiutis'haben-
tiumnon ia?retur:?|quisnoji tptis animi prsecordiisexiil-
tet in Deqläjütari fuo ^Iditiam R^isixerniVexercitum
Domini, fabaorny ad debellauduny Principem (mundi |
adexp^gnandösiiniQjicöscraeiiOhridli exd.iueifisbrbisr
partibuscongregamm.adnoua pneliaveluto caftriscce-
1 eftibusbroceflide l Quis non I'aecetut, quis no.tyexlufet:
proCeflifle vos non ad limplicem | led ad S plic em ’cpri^
rie^itiasduxj^ Apo-
ftolum,.animi virriuibus: & contra cer^otales bodes,
|corpoxiV-viribus dimicatis i In quotum vn ö , quicquid l
Fadi^pfum mbni.eborumvel beremitarum ett, äflumpfi^
ftis 1 Tn altered omniamrelrgibibrum propofitum exceTJ
fid'is.^ MiJjcant qiiidem illi Deo | &3ic^teaftigando cor- 1
ipu^l^Hn^&'ihtemi^Qltei^edjgeiido^ldbDOEent^a^eli',
corpore a mundi tempeftacibuf, & maxime a bellorum i inmSepatiefbaChriftranQ,qu'am:eflerdefenderidus
tuinultibus:requiefcun t. A t vos, vf di&iim e f t& f o r - \d em vim pattens iJPägsfpo. Adquiefcite.efgo | fi placet|
tern arnaatunjeifdem eorurn, artib u sltmet^ s^ eon trd ; con|iiiisScprecibus meis; & virum, in quopene iolq tor
illaeiusi qu^aperte aduerfus Chriftum pcodu&ti infer- | ta(pespacisnoftrte confifttt, nobis modo quodixidimit-
naliacaftra vSarracenorum dico a^tniiftVpugriariao afti- ! tite|E|periminivtrum vnleiittam tpfi quam vobiseoriii-
due nouceiTatis. EftiS raoftacniWturibust/nuntesarftl- : lfummeum: quod nullo modo dlcerem, fiefle quolibet
bus: illud fpiritualicer implendo, -MudVorpjöraflter ex.-1 modoinrelligerem contra Deum.; Credo infupec,& hbe
ercendo. ^ExpoftiittiS pro fra t rib ns aniinas virs, corpora valde opto; quod vobilcum anrequam apaEripusCallia-
mttfd' :fudiftis. iam-fangprinetn 'necdu'ndL'e^tiium , quem. rum recedaris 1 öqüäi-•: & tunc melius verbo?j,quam nunc’
quotidie in beliis Deo offerds fundendum. Eftis vere fcripto, quae dehacredicen'dafucridtfupplebo.
partic^pbs illius filmmte, & pracciptiz cltaritatis | de qua
Salnatör , Maioreni hue djle^tionent nemo babtt^qiiZm vt aifi-1
E P I S T O L A XX V I I .
mamfttaftlponat quis pro pmicisfiu*. flHfgc eft caq favqua (em-l
per,vt.fupiaicripfi,iinguraritefVosdilext: quaeolui,_qual
Summo$ontifaïfónoftroJJjecüti Patri Domim Papa iaginïo,
veneracus lum. Fecihoc baiftenusj ö^faciam per Deigra-
Prater Petrus hum ills CluniacenfiumAbbas, emit
tiamVqüamdiu fueriffpiritusin navibusmeis.'Hac fiducia,]
deuota obedtentiafilialmamerem.
quafeinper dilig'eiis- ab eo i qqemdilig!j^diltgifelperat ,l
fpero & egodi vob'is rue dfiigi: & liquid kiggeilero;, ami-
lh e xordi o, vtplacide verba mea aüfis paterna
eabiliter.audixi. Nobilis vir, Doran us Humbertusde-Öel-
BRecor accipiat, & fi quid forte .ex ignorantia fecus dixero
lo-ioconuper dpartibus tr u n fm a ri n isve ni e ns^,' adpartes;||
Boftta»iredjiH/öC9um immenla^exultatione-abiOm;nldlam
terra (meeptuseft. Aberam'egoquidemtuncftraxftusne-l
godts ^ a lia s partes: fed rediens, tan turn ibiqj iubilura
de^^adtieiit:u.rep£rL?:.qttäncam hiff vidillem, vixyn-
quam seftimarevalerCm.Gaudebanr c^tici ,gratulaban-l
curmonachi,plaudebanciuftici:tptulqjadiacentiuinno-
bisEccIeftarum chprus Velut quoddam nouum canricum
refqnabat. Ecpnuerfo, rapt pres dolebant ,_Ecc|efiatum
petua(QreS-iruonachorum,pauperum,viduarum, orpha-
ndrum;atqueigno bilis, nee le fuis viribus defendere pr^-
ualentis vulgi depr«datb|es , iromo oppreflpres gerne-
bant; fureq-, nequiiisobie&um obicem , etfi non aperte
verbis, edrdibus tameninfandiffimis rourmurabahe. Ta?
lis e_ft enirii^vcnoftevospredimus/C luniaco adiacens ter-
ra veftra: vt quia fine Rege, line Due#, fine Principe eft,
valdegaudeac, quandoaliquampacisitiareriam inuenifte
fe?lperat.Haric,quia#i ifto& per iftum ex plurimaparre le
iuueniftecöniidit :gaudec vt djxi>&lpei fuaegaudium dif-
fimii.lare non pptelb, (JftprtdiC iam dt(ftus’HumbeftuS, ex
quo;VCnit;nonfruftraidde lelperari : eum & Yiceeomi-
tem Marilcenlemjterranoftr* matutinnm jivelpertinum,
quarh oportet, benignitas veftra, quaelapientibüs-&infi‘-
pientibusdebirrixvelLanimo’k'qübllvppbrter^obilisvir^
ddmnusHumberrusdebello-ioCbnuperaparcibusrranf
marmistediens ,tanta cumexultationeabvniuerlanobis
adiiceh’te terra fufeeptus-eft: vt vix hoc credere poffèm,
nifi poftaquodam itinere regrelfiis^ (namtuneforteab-
fenserarn^ip'fe vidiftem.. Gaudcbant 'clerici, lzrabantur
ro^nachi,exulrabantburgenfes,ipfiquequipraedarapto-
rumsimmo q u ic jb Usl uporu me fie folebanr, iuftici,agii-
eolat,pauperes',vi,du^,orphani^omneq;vulgigenus,itavt
vixfe capéfedipgr-atulabantur. Econuerfo paupetum de-
pt$d aroreSjEcclefi a fu mde ftr u clores, cleriporumac mo-
naCnorum pppielïpres:érfi nonpalam |qui^hoff aude-i
bant,apud leipfosgeinèbanr,fbrtemq; obicem nequirise
fuaCoppófimm,plufquam dicere poftim,dolebant. Efte-
nimmifera ilia terra noftra,'vf noait fapientia veftra, cun-
«Stispenéterrarumpartibusin hacpartcmilèrior,quód-li-
ne Rsgë,fine DueCyfineEriheipe,vel dcfenforeexifténs,
^xpofiraeft feracum: den tibnsy& vt fcrip turn eft, quod ad
lite.ram nunc aecipio , omnes beffia agn ludunt ibi. Natrifi
quii nea n omen Ducurif,C o mirum, vel Pr in cipum occupant;
ita le habenty%"e' fi nón dcfehfandum, led ad deuoarque
np^uvnum l.upum,ita'liibpgft :.yrlure quaftcum ad j randhmpppulum Dei prinCiparenrur. Qui quanto font
hocpertiner,eum iuftolob.dicerepoffit^ Imaiores,cantopeiores/quanto^fortioCes, tanto férobróres
’’ ;■ ’■ impotenimpotenrum
,& pauperum oppreflbres. Eaproptergens
auidapacis.&.aci earn totisanimfyotis anhelans,aduen-
rumiam didti Humbefti,nonalirerquamfibihacdecaufadDeo
diredli amplexi font. Et- neid fruftràfperaflè v;id
bidiniivnus fantftitati,alter irhpuritati: ynus mundiciæ,
alter nëquitiæ opérani, dabic ? Qualndo dcillud feruabi-
Cuf,quod idem Apoftofosdicit, Hisautem, quimatrimonio
iunäifunt,pucipio non ego, fed Dominus ', vxoreni a viro non rece-
derc,quodfereceJfent ^matière inhtiptam, aut virofiomo/icilia-
ri:&virvxortm nedemittat ? Quid dicis Apoftole ? Quid
dicisi Pracipio nonegol fed Domimu^ Nonnequod tupræ-
cjpE»pr*eipit Domirius îTMonne tu ipfe dixifti, an èxperi-
mentum qumtiseius, qu'tinmeloquitur Chrißus ? Cumergo in,
teloquaturChriftus.-nonne qjpricipis, præcipit & Ghri-
ftus?Verueft,inquitjveru eft. | Q^od Çhriftus dicit ÿdico
&ego.*q> ego dicbjdicit&Chriftus. Sednefotte mei tem-
pbris rudibiis adhuc in fide horainibus j minoris urecij
meaviderfentur verbaquam Chrifti-propofoi ab ipfoye.r-
haeius , quibus rnagis auxffdritäte maioris noroinis ad-
quiefeere cogerentur,boni,(ed noui âuditôrès eius. Eft &
aliudyvnde non ramen ru dibus > fed vtiiueffis hæcdicens
confolete volui : vt intelligerent rëm, de qua agitur | non
à me pro velle dHpenfotidam : fed vc à Domino traditàeft,
conferuandam. Suntenimquaëdifpenfarçpro yelle ,iu-
xtàrationèm pofliimus : fonc.&jalia, quae non vt ftatuta
funtjdifpenfatiuemutarehecpoffumusriecdebemus.De
his quæ mutate poffumus, font qua^ubieci. Caeteris ego
dico,nonDbminus. Si quis fratervxorénthabet infidélem, &
hac confentit habitàrecum eo, nondimittatittam. Etfiquamulier
virum habet tnfideletn,& biceonfentithabitare cum ilia -Mon di-
mitiatvirum. Etpaucisiyetbis irirerpofitis.*Quodß infidelis
difeedit, difeedai. Non eil enm feruitütifubieämßateraütforor
in etufmodi. Quod ß in huiufitibdi hbrieftferuiturifubie-
<5tus fcateraut foror; liberum éftGHriftiànopaganam v-
xorem ? aüt.Cbriftianæ vxoripaganum virum dimittere.
Liberum eft planë his èc cbhabicâre fi voluenht; Sç^bih-
uicem recedere fi voiiierint. îdcirço quia ifta difpenfari
poflunt, haecego dico,non Dominus.Sëd pominnsinon
ego,|)raecipit, vbiy cerque fidelis, fcilicetChriftianuseft:
vxorem à viro non difeedere, neç virum vxorëm dimitfé-
re. Hicplane., hie, inquic Apoftolus, dilpenfatio adrnittendanoneft.
dereniurjcx plurimahociam parte expeiti font. Nam,vt
■qübdvërùm noùi Domino&Patrifatear;itain aduentu
fop alferacus apparuit,&in tantum fnucatusabillo quern
noueram : 'vt quantum ad verba eius veffasfta perfinet,
('namcordiumTcrutatdfnonfumjvereeumantiquoiljo
dicere polïèc ; Nonfum qiti fueram, & n os d e jpfpill ud
diuinum , hoc eftg Mutâtio dextra Excèlji-1ta in breui quic-
quid guerraruni in circuicu noftrp fremebat cpïmpefeuit , '
ita militum caftrenfium ■d.ifeordias folo vetbb {edafot : vt
eiusmaximetinîorei&inter illqs pax refbrmarétur y^c
E c cle fi is vel paup fe rib us, e b ru m tyran h i d e m fo rmidanti-
biis, lecuritas redderetur. Iam nihilmercatoresin gratis
publicis,-nihilagricolæ in agrisdibftile mëtucbantî tofa,
iam pene terra ilia, inter Ararim & Ligerimpbfica,rtôuo
quodam pacis lumirie perfula »gaudebat; His tam bopis
ei principiisillebta, longe maiora & melidraTperabat. Cü
inhisomnes.lætarentur,&præcipuèCluniàcüs veftra,cu-|
ius fe defenfioni totam deuouerat, tam pro his quæ vide-
bar,quam pro his quæ Iperabat, non minimum exulta.-
ret : eccefubito triftisfamagaudia noftra tiirbauit, dicens
eum non cum plenagratia à vpbis recelfilïè, atqué habi-
tum religiolum abfque veftra licentia in fe.xilarem mu-1
tafle. Multonim quippe rfelatfbne perfuafum nobis fue-
rat, hoc tam ^llenfuveftro qua m i u d i cip Sed is Apoftoli-
C£EfaiStura. Qupd poftquam non ficefledi^icimus, no-
luimusimpeditum pacis bonurh , 8c feruauimits erga i-
pfom eiim quern debuimus moaum. Sed attende Pater a
attende & vide : fi quopiodo falua iüftitia,hômo tàm vtilis,
8c quarirumadoperaPrinripedigna,inpartibusno-
ftrispenef6lus,no.bis&paci com muni reftitui poffit. Vt
enini quod multi nofttorum lentiuntdicam ,fidecanQnicali3fideroonaftico,
fideheremitico,fidequolibetantiquitus
inftituto Ordine recelfilïèt ; iure ilium ad illîçite-
dimifla,cenfiira Ecdefiafticaredire cbmpeHe^et. At curn
pon nifi de militia ad militiam tranlîerity çum gladium, 1
quern contraSatracenosâlïumpfërat, contrafalfos.Ch'ri-
ftianof Sarracenis ffererio'res tplhftulcrit ; cu.m a b vxoré
foa, quod foaius efi^yt à plutibus & fide dignis accepi,
nofflëgitime recefierit; yideat fapientia veftra, vtrum
cogendüs fit an tolerandus , quoufque rei veritas lu*I
cidë deciaretur, & tanta de tan to ÿiroquæftio iudici^o A-
poftplicp terminetut-Videat cefte &recbgitet tptiEccle-
fix Deipraelata prudentia, 8c difetetio veftra:; vtruni per-
fonæ,quæiuxca fetipturam, remoto altiore lacramento ,1
etiam ad literam deduabus vna çarofaâ:« fuerant,ita abn
inuicemfecerni poifint vel debeant: vt vna videatur ffer-
uire Dep fob religipfo habitu, alia feruiat mundp fub fe-
culari veftitu:immo(vt clarius loquar^vna viuat cafte,al-
teraimpudice;yna npniungatur, nifi vni 8c foli Deo »altera
per in numera ftupra & adulteria ,y<ni.&Ic>li intégré
& perfeâ:è proftituatur diabolo. Inde eft, quod riec nu-
disfvt audiuijverbis, muliet, qu?e eiiun 6fca fiierat ,'ab alp; I
quo audita eft caftitatem vouiffe : qu^m etfi folis verbis
vouiffetjVOtum tale quid effet ? Si plane huiufmodi vota,
afit ex odio,aut ex leuitate,aut ex intentione liberius g c -
candi fada, viris Chriftianis j 8c eorum vx.pribus paffim
indulca fuerinr, vidcat Pater Ecçlefiæ quam late pàteat
perditionis ciampus : quotque milliayirbrum aç mulieru
auidis faucibus abforptutus fit hac pccafione infetm^s.
Vndedicët vt minus fapiens loquar, darido ei confiliUm,
à quo accipere debeo : videietut mihi iufturo»yideretur
çanonicum, yt aùt fi vota hotum coniuguny, |ei veritàtè
diligenter pcrlpe<fta>rîta efle deberir,rurfom m inuicem
.redire cogerentur : aut fi ftare, vterque Deo fob cerfo reli-.
gionis propofito feruue compelieretuf. Alioquin faluato
ifto,,perdito illo ; ithmo 1 quod veriuseft, alterp alterius
caufa eondernnato; illo in fecuio p.ereunte, aitcro neç in
Nimium^>raefumpfi,^prbrufiuSqiiamdebui
loquendo, & velut patrem ac magiftrum docendo.
Sed hon doçeo patrenji filitis,non doceö magiftrum difci-
pulus. Abficàmè tantapræfomptfo. Non docèo dpiSto-
rèm;noh inlkub magiftrum : fod bro,precbr,fopplico, yt
veftra Apoftolica,quæ1bmnïbusinUigilat,follicicudo,nobilis
virifalutiyqüem valde prærniilïs de câufispericlitari
Tcimebiprpuid.eat : &fi,ytfupradixi jfaluaiufticiafietipo1
teft.terràerîoftrae, cui longe magis quam trafmarinæ ne-
I ceflarms eft,benigné ilium dimittac. ïbi enimpro vno &
fplo ,apudnos autem pfp dëcëmmillibus compurâbitur.
Cor. y.
E P I S T O L A XXI IX.
Summo Pöntifici & noßroßtciali Patri Domino Papa Eugenio,
FraterPetrushumilisCluntacenfium Abbaus ßebitam
cumfilialiamoreobedientiam.
\ i ï Vltafepe audit a multis praelataorbi terrarum.vé-
J.VJLftra Apoftolica follicitudo: quae quandoqueboha
fünf, quandbquè mala,quaridoque optima, qüandoque
pefiima. Se.d nunc in partibui nöftris tale quid contigit,
de quo vère illud fcripturae dicetepp'flümasßNunquamfic
4ppdr«iri»I/r«eI.BriüatenfisEcclefiaiüri Apoftolico, nullo
alio‘Epifcopo mediante,fubie«äa,iuxta proptiae inftitu-
tionis morem , magna & nobilis diu përmanfit; fedab a-
Jiquahtlö tempore, ab antiquo.8c bono propofito dege-
héransjdiiftum etiana fibi a.Ptöpßeta fatetur tuum
verfum eil in fcortapi; v 'tnum iuum mixtum eil aqua. Plu-
rimafunt,quae oftenderent verum eile quöd dico, nifi
plusnimiö vobis lpngus efle rimerem. Hoc tarnen breui-
ter di cp hefarium opus,qübd nüper in illa Ecclefia contigit
j vix hifi merito malprum prscëaeotiuin accidére p.o-
tuiliè : yt iuxta Ipanriis Apoftolf renelationem , qui in
ludi. 19.
H
Efaii I.'
cauiaeouuciniiaiw. .iuum ; ’ , , _ s • . c j - .
telrsibfo pfoppfitb fe faluare v>|ente:quid proderit vniüs fordibus.eft, fordefeat. Sed iam rem ipfam pateraudiat.
O - ‘ , 1. •/Ar' . __ ___ a A ... n ! Aniviim O rrlrsfi-w lü-prîn conuerfib,-vbi vtiiüfq; certafeqiieturperditio ? Quan- m SCßHT nftlßlMir. fllllS. nilDd
do enim honorabiie connubium & tlioins,iuxra Apofto-
lüm im m a cu lat u s fe ru a ri potent; vbi'vùus caftitati,alter
Aureum Ecclefiæphiladfcerjum ,-fur riefçitur quis,nuper
fiicratus^ft.Auditum èftàÇlericis. Cumquephm cfoitas
plena iudiçii,ordine iudicicario &canonico rem inqüire-
M re,ëxami