yen. 2$.
RV
Exod 40.
.RegA.
G
Pfal 118.
Contra id quoddicunt, Baßlicds relAltaridfieri non
dcbere.
ECclefiaraDeivnitate fidelium cöhgregatorum con-
ftarc, & vos, vt audio, dicids, 8c omnibus darum eft.
Locorum autem faciorum a:diftciafieri non debere, & fa-
<fta iuferu'i oportcre ,,vos quidem aftirmati?.f-red nps tpto,
mundo nbbis adiun&o,,comradicimus.Et neputedster-,
rore magninbminis ventad, qua apud yos.eft, roe vim
inferr^co,nari; audite, cuimaxirae Chriftiana fubdi colla
oportetjamftoritacem. Vt igituteaquaftacrafcriptura e-
dua eft, ferie, teftirobnia,proferantur:Npepoft diluuium
»difieafleaitareDomino, ac fuperillud obtuliflefacrifi-
cium, Deumqj odotatuipipdorem fiiauitatis: Abraham
quando pr^^ipience Deo Ifaac filtum fiiuro immolare vo-
lu’^ ab aie pdus cohftcuxifle, ac defuper lignacpmpofuifr
fe.-Iacoberexiflelapidem in tituium, & fudifle oleum de-
fupei-.ac d ixi fie, Fere Domum efi in loco ifto, &nonefi Inc aliud
tiifi domiis D'ei&porta cceli, Genefis in diu ina 1 u mliteral urn
pnmordio narrat. Exodusquoqueneexetckui Dei iacer
locus aäorändümvelfacriftcand.umdeeflet, quod/olum
in pro.dn>ftU Cdriftitutiseogruerd poterar, tafc>ernabuliim
pk<^itile.jex':tnultis:ipeciebus. diumo ,pr*cepco & Moyle
c.omppfitum,&:,dDedetiamviftbilitercdnfecracum,roemorat.
Ebftquam vero terra Gbänaan or aliarum gentium
hoftibus ckcih£ti$,j> ab Hebräers ppilefla eft.-, cum inpume-
ris abiindarent ciuitatibus & caftellis,, nqn nifi primdm "in
SilbJad ykiirium in Hxerufaiem | ad orandum.vel facrifi-
candum Dei br?c;epto conuenire poteräni.In^ulbus tan^
tüiÄ%ds,teftancelcriptura,tabernaculnmpellium^:cdt^
iinafum than fit | fyubufque templum lapideum ei fuccel-
fit.Quod cum a:d ificäre Däuid rex cog^tapfe\,ppn tr a h unc
veftrum noftris di&I%s exorpum erforem ante tot fecula
diTpütaus Deus:^f«///oc,inquit,'Cö^n^iil>e»e/e«^t,jJoci/>/K»»
ttientt pertraclans. Scd non tiiadificabis mibi domum,quia vtrfan-
guinum es: fedfilms quiegredieturde vtero tuo, illeadi-ficabit mihi
domum. Bene, ait, fecifti, hoerpfum rnentje perTradan^
Quid ipfum ? Ded fcilicet aedificare templum. Quod If
bene fecitDauidctiatp tantum eogicandoaedificare tero-
piumDeö: male feciftis vos etiam tancum cogitando de-
ftruer'e templum Dei»i. Si^ih.quaitn,beneftf.cit ille,optando
cempliDei cpnftru<ftionem,male facitis^osjn eprdp yett
iando facrorum templorumeue*rfionenn Qqod fi malum
eft, (altem hoc cogitate ; quanto magisprjedicare? Si malum
6ft cogkare. quanto magiscogic^ Sima-,
lum eft mente dejruina Eccleliarum traäare, quanto ma-
gis diruere | ' Si malacftdeftrmäionis cogitacio, quanto
peioiipfa deftrudtio ? Quod Chrifto ludad pro crimine
obiecerunt^hoc Ghriftiani ludteispeiores nou^faeriiegio
coinroiferunt. Accufabant illi falfo dixilTe Ddminum, Ege
deftruam templum hoc manufaftum, accufamusnos veraciter
voS non fplumdixifle,led& feeleftis manibns templa Domini
deftruxifle. Non fuic leue,etiam apud iniquds/qjiclibettemploDei
ruinamminaEi}quam.ndftritenippris&:
nominis homines Ecclefijs, eius non timuerunt inferre.
Videte,Videte templi Domini defttu&ores, quid deftru-
endo cpmmißftis : cum ab eiusconftru^ioneinhibitum
jmagnum regem & Prophetärn Dauid yrdeatis ? Ille , ille‘
certeihhibitus eft, de qupdiuina ypcpdi(ftum eft. Inueni,
Dautdvtrufnfauiidum cormeum:8c quidicere potuiM& omni
viatnalaprobibui pedes tneos,& ornnem vutm iniqUam ddiohabui,
& dilexi mandata tuqfuperaurunt &topai:ion., Qgpd ifi- tanti
viri manusad cofttuendum templu Deiadmitti non meâvRig.
tneo. Erne putetis.folius cohftrudtionis Deurn fuiflè att-
iftorem , videtelanäificatdrem. -Perfe(ftdenim tpmplö
curn multiformi ornatu aSälomohe, & indu«fta area Dei
a facerdotibus in löcumluuravaiteadem verax leriptura.
itattumefi cmnexigentfacetdotes defdnäuartö , nebula impleuit
S.
domum DommuEtnonpoterantfacerdotesflare,&m'mißrdhpro~
pternebulam. Impleuerat enirn gloria, pomtnt domum Domini.
T unc^it Salomon. bomtnus-dtxïi,vt habitaretin nebuld.Etvfe
faniftificatiaDeo templiipro tefteytamini , auditeeu ap-
parencem Salomoni,dc dicentem. Exaudiui oraqdnem 6c
deprecationem tuam,.quadeprècatuses cdram fhe. San-'
äificatltdomüm banc quam adißcaßt. v.tpöyieremnomen meum ibi
ïfempiternum: & erunt oculi mei, & cor mam ibicunttisdiebus.
Iudicatetfgdjf cui róagis.credendum fit ,-Ded templi fui
conftrinftionempra;pipienti,anvöbisdeftrudiionßmrua-
dentibus: Deo cpnfecranti, anyobisprophanantib. Dep
congruum locum ad préces Öciacrificia défignanti,atïyo-
bis abfq; templis & lacrifici js Chriftianos eile iubentibus.
VeteantiquieiTocis nP.ui reparatdres, quiJDedm non in
templöluo^redBaal in oninicolle exceHo,& fub pmni li-
gnbïfóndolq èdli pfastipxci&,cu magrqsêc nemörarän<fti-
qpatisabeolocispraepbnitisi, Qui quantunx.hdcei con-
trarium e(let oftendensynp.nhifi in^loco, qüem (e ad hoe
I elegïftedixit , facrificia offerri voluit. In quo ter in annd
totius gencis eonuéntus fieri rhandäuit, vbi &c Deumad-
prarent, &r o ra fol neren t , & qüae de legedicëndaèrant
auditenr. Etquamüisièeund'umSaloraonjs.orationemi
Sjj|eus domo non egëat,quem effiluro& emli ccëlprum
I per,ërrnhpblFunr,&iuxtaPlalmum Dauid dièentiis,Ino- fjklioi.
mrftloco do&maiïónisfius betiedic anima mea Donnno>$bi q; ad-’
orandus lititn tantum tarnen fingulare Volüit habere pri-
uilegiuih domum fibiEngulariterdedicatarn, ytibipreV
l eantibuspopulisgratiäm maiorem infunderef » & preces
efficaMUs exaudireV.' V n dq ad co mm ën d a n da m gr ati ä m,
&dighrtateranouiGhriftianorum(acrificij)qubddu'manimales
&J|iperbi fueritis non capietis : npn njft m loco
ilload boCjVtdixi,eleéto,racrificia fieri permifir: intantü,
vt pro^magno deli&jb^ imputet:fcriptnra;e n i bbnis & läu^'
datis regtbus Iudse ,-qdüdcam idola &eornm cultum o-
mnino in regno p^rbpim anpullaftcntjin excelfis tameniin
^alijsfeilieet Jbcisqiiam templo,rabie^ümpopuIum,nbh
quidemidölis, fedDeo ipfiiaeri fipare perrnififlèn r. Inde
culpansynumquemqj eorumTcriptura, dioh.Veruntamfn
eXcelfanonabßulit. Adhuc populusiacrificabat,&aclolebat
incenfuro inexcelfis. Sicnoncuitum, fedlocumfeuljur«
culpando oftendi c (criptura, noluifie Deum pafltth vbiq^‘
raeraiiliustempoiiscelebrari,quibus&cerrQ.smiDifttbs
deputare,& certum locum voluit dedicate. Ad hunc lu-
daei omnes.muhiq; Gentihü,adhunoinagniregés&Pro-
phetaryel iuilas ftoffiias,-vel vota Deo propria^^oblatdrj ve-
niebant. Adquëm vtrumrex Ezechiaspbft«gritudinèro
enecafcenfUrUS j inuiram feculisomnibus Solis retro
fibnem', aDeo per Prophetam Eiaiaiti in figntim accépii.
Hunc a rege Ghäldqorum deftru^üm Principes Zoroba-
bél & Salathiel, lacerdotés Eldras & lelus, Pjdp'Hetae Ag*
gxusöc Zachari^repararunt: rurfiimqj ab-A^tibcho prophanatum,
Machabaei lariiftificarunt. In höcfin,isiëgis&
j ibitium Euangeirj Ghriftus, puer adhuc ä parentibus ob -
latüs.ritüm oninem impleuit:& quid reuerenti*läqris lo-
Cisdcbeaturvpriustacensexempïo, quamdocensvqrbo;
clamauit. Et neihaliam pattem pertinacia qua ccepiftis,
etiamiftudinterpiétariveiitis:legiteEuangclinrn,öC vide-
te quobesin PafchajinSccenophegia, inEncaniorum fo-
lemnitate, Hierofolymam veniens
rit:quaUteribiverb.nmvitq,q ruerûnVnunquidyeftræroahusaddeftruendiim impune uodipreërat,pbpulisj)ali
parate fe potuerunt i Subleuare voluit inclinatam arcam j prædicauerit, fedensiuxta gazophylacium ofFerctcs Di
Dei Ôza,ôëpenjt:ÔCyos;totb conatu Ecçlefiam Dei Ifrael j .munera , & maxime vidiiam laudaueric : offerri munus
fubuerterequæritis;& fölui eritisïSioccifuseft quiluften- 1 quod præceperac-Moylès curatoàfeleproib præceperit,
tabat.nunquidviuetqui pra:eipitat ? Aduertire ftudiofi accedentesadfein templocæcosÔcclaudos^iocûdiinnis
templorumftibufrrôres, quam contratiiis vos Deo fpin- | miraculis honorando, curauerit. ‘ Reeblire 8c illud, qüo
tusagatyijiiiopu|eiuseuérterojquifabricamiuflueiuse- I .folovelut ariete totainfamdogmatis veftri machinaTub-
1 eótam conamini deftrüere.luÏÏuautem eius èieiftapribris uertitur. Illud,inquam.recolite,quidlam proxtraus paf-
templi fabricam, 8c fiipra audiftis, & adhuc recb|ite. Non fioni feèerit, quando ïaiftó flagellodefunicuiis, vendcces
tUj aït Deus ad Dauid r adiJUdbismibidomüm yfedfilm 'tuus Óc ementes de remplo eiecic,cathedras vendëntium col üqueln
ddbopro ie fuperföüum tuum, ipfeadifiedbit domum nomint bas euertit, 6c D ëü ter onom ij aflbmpto teftimo
; pai
roereis
dii
y p -38
1. Ejdra.
. H
2iMac.it
httC.Z.
Mar c.\i
‘foLuc.i
Mdtt. 8-
A
IUtt.ily
Marc.ii-
ffrLUC.19- dem pudeat vos ftultiffimi erroris, quem necludaeus, nec
pans dixit. Scriptm eß,Domus mea jomusorationis efl. Vos du- ; çrapurabant, ritu antiquo adorant, quia non àccipirur à
Paganus, nec Chriftianus alter, pra»cer:vos,inuenire po-
tuit. Vult enim bmhisreligio locum, vbi lacra fuavenera-
ri,6cvbi familiarius inftitutis luis valeac deferuire t« Hinc
Iudaei intemplo De i, hipcPagani in fanis, licet profanis
m Æ
Ephèpfa
■ G
U
loan. 4.
Deo facri fi cium v m brat) le,fii ccedente veritate,nec neceï~
(anus eft;agn'us,aries,autvitulus, cumproomnibus vnüs
rüfficiatimmolâtus Chriftus.Hoccerteeft têmpus,4uafi2
dbveriadoracores adorant Patrem in fpirim 6c vetitatéi
quando non in vno tantutp,led in omni loco oifertür nb-
roinieiusoblatio munda. Quaequiamundaeft, oportqt
tantum hoftias immolabant. -Hinc Ghriftiani vfqyad ve- j & loca, ih quibus offertur,mundari, Quod tufic fit',.......
ftratempora. à Deo inftitutas, qüàs (ubuértere quæritis ,'fi>iritu ràndtifiGationis per h uman u m mlnifteriu m fan di-
Ecclefias habebanr. Quocirca dura in hispermanréritis, fîcanturloca, ac de comruunibus fiant diuina: 6cinüotà-
meritpextranumerumomnium hbmiriüeritis:qurinhis, tonomineDomini ,ëiusrolumibivhabitatiopræparàturj
legibusomnium repugnatis, Ôcexpulfi àfidelibus, nec a- cuius fingularis elïentia conrortem habëre non parieur;
pud infideleslatibuluminuet\ietis. Redite ergo præuari- : Mundantur èrgo prius loca,& fic in mundatis Ibcisqfter-
catoresad cor, 6cqui diu defipiiiftis, iam tandem fapere turnominieiusoblatiomunda.Sicin hoctemporc Cbri-
incipite. Videte Deum rempli fuifabricam .erigétttcmje- ftianae gratis, lecundum haficprophericam vocem, 6c in
re(ftàm laniftificantem;Prophetasdir.utareftaur^intes, re- otrihi loco offertur nomini eius oblâtio rnundatôcnon ni-
ftaurata cbnfecrântës: Chriftum ipfiim templi Dominü, j fiin certislànèlificatiTquelocisofferturillaoblatid. Cum
templum coelefti vetbo ôç fublimibus mitaculis hono- 1 énim de vtriurque teftamenti facrificio agens Apoftolus
rantem,negociatoresdeillo verbis i8c verbetib.eliminan-A àxcdt^mceffeé^exetl^Uriâ quidem verorütn bit mtindandpfa vè-
tem, domum Dei,domumPatrisfui,domumorationis rocoélefiiameliôribusbofiqs quanttßis.[ Quislanicapitis velfu-
eflè,dicencem. Nolite vitradeftruete, quodDëdm asdifi- ' fpicaripcdfitiihfefioreshoftias, quibusèxemplaria vero-
care cernitis : nolite prophanare, quod ëum dediçare vi- rum tuundaritur,nbü4ïfi in ïacrisjbcisjmeliores vëro hoA
detis;noiite.couçénere ‘, quod eum honorare confpicitis. ! ftias quibus ipfii coeleftiamüridântur, paffîm in non (àctis
Intelligîte Deum Çhtiftianorü,Deun|^iffeIhdæo|um; - licere offerti î Ibi b os non nifiiiiraërô temp) d mdtftatiin
pib p i
6c hic AgnusDeiin nemore velagrb,domo,vel foro : fta^
bulpvçl caberüa,immolabitiir? Ibi âdpecUdum cruore m
effundendum tanta cura tabernachlum vel tëmpliim iuf-
fu Dei conftruitur, ornatur, conlècratur: 8c rahguislefii
Chrifti, qui, vt ait Ioannes Apöftolus, dilexicnbs,6e lauft
nos a pecçàtis ri oftiris ih. (a ngu i n e luo i nec àpudredeim
piös locum mërebitur ? Præparat îngenti enta 1eruilibiiS
râcrifieijs templum Iudæus: 6c non parabit Uberatrici Hb-
ftiaé Ëtclefîam Çhriftiarius? Dathnatur ibi, qui extra defi-
griatum lbçum: vel Deo bbtuleHtTàcrificium ; ôç impuni-
tusellèpoterit, qüiinlpçoalichqfiriefiî btiihidmfact;ifi-
ciotUm immolaueritGhriftum î Sediciô., vtïupradixii
quia 6c hoc noftriim làctificiümcöfitemnitur, 6C prorfiis
nuncin EcclëfiâelIè riegatis; Gontrâ quam bærèfim Infe
fiiperius agérëpirbmifi’i&fu b .1 oco, Deo adiuuânte, |>ro=
mifta exeqiiar.IntérirH etfi ndrt ad facrificaridürri,àd ôran-
dum tameri te‘mpla vel Ëcclefiâsfiërideberè, negarenon
pbteftis ; cum' 6c in Pehtàtheucoôc irtËuangelio,hoccft,
in veterîteftàroentb 6clibub i audiàtis Dbroinüm dicéti-
te m. Domus mea^domus oraiionis eß.ln qua domo cdhftitutus
macrifequærenti, 8c conqueretiti i tefpöhdir; tJèftiebaiis,
quiain bisquapatrismeifunt, oportet meejfe ? Qui 8cdübshb-
mines afçendiflè in templum vc qratenc, & vnuht éxaüdi-
tum,alterüm teprobâtum> narrât; Et Lucas Èuàngelifta
Annam vfqjad ando‘SQ(ftbgintaqüatuor viduam,in tem-
plo ieiunijsôc otarionibus nbâe ac die fèruiffè Ço.mthe-
morat. Agnb(citeergoi(àlremdomumdraribnu,vtpoft-
ea cognofcatis 6c laerificionlm. Quod fi de his etiam Ä-
poflolicum teftimonium quæritis i audite ïoarinëm Icn-
bentem feptem Ecclefijs quæ-funt in Afià.vôc Lucarii in Ä-
«ftibus Apoftolorum,ficutincremencaEcc]efii} fie &hoY
menEcclefi^celebrantem. Quietiarii inEuangeliotéfta-
tur Apoftolos poft Afcenfioftemi Domini in remplo fèm-
, per fuiflè.laudantes 8c benedicentés Deum.Petrum qup-
que 8c Ioannem irï Ajftibus Apoftolorum ad höräm örä-
tionis nonun, non fdMm pétentes, fèdin tem|)Iuro aCcé-
dentes.- Recolite etiam ßpiftolas Apoftolorum, & ipfius
Pauli,diuerfîsEcelefijs miftas. Si verp äppellatione^ccle-
fiacum fpirituale m magis fidelium Congre gai io hem qui
corporalem ftruâuratn fignificari dixeritis Y. Videtè quid
PauIusCo'rinthioicorripiens,dicàt,eo««e«iewfitfé,inquit,
vobis in Ecclefia,audio faffurxs effet & ex parte credo/ Et poft pau*
ca. Nunquiddomof non habeiüainianducandum & bibenduni,
autUccleßdm Deicontemnitisl Quidam enim Gorinthiorum
éfeas filas, quibusdoroi vefti^otuiliént, adEcclefiaini de-
ferebant: &ybi Dpminicam tantücöe.Äm Comedcie^dé-
berent, doméfticos ciboSedebânt: ôc pitipreS qui fibi. pa-
.......iifM m .. ............... . .
qui ficuc tune fine téplo eflè noluit; itanuefinç Ëcclèfijs I
elfe non vult.Quod fi quæritis, quare tune nïjnifi vnum d
Iudæisjuunc verb mültafibià Chriftianis fieri remplàve4
lietpatetratio,quia vni Ôc circumpofitægenti templum v-'J
nara de proximo fiifficiebaç^ÔC ne d^monum facrificiîs,
quæ vbiq; fiebaht,pauladm illedtusiuhgerecuA prono ad
idplblatriampopuloprolpiciebac.EftôcilludfiiblimiiiSj
fitamen Iudaizando figuras nonabiicitisjquodilloVno l
téplo,vhaËçclefia,illiusynius templi ^crificiis,vnicum
Ecclefiæ (kcrificium defignabatur, Quod eu fit,remota
veteri multiplicitate, vnü non nifi in vna Chrifti Ëcclefia
fieri potéft: quoniam locus veri i^cnficijcxtra Catholiça
Ecclefiam noneft, quia vnus Dominus, vnafideS.vhum
baptifina,vna Ëcclefia, vna hoftia. Hæfunt eaufæ,quæ ad
præièns occutrere potuerunt, cur vno tantum tèmplo i
iudæiscolebâtur,quiàChriftianisnuncinnumens,quari-
tum ad aedificia pertinet:, Eççlëfiis honoratur. Quæ fi fuf-
ficiunt.bene.Si nô, aperiat vobis lepfum intellîgendi feri-
ptura^,vcagnpfeacislëcundumApo:ftolumiuomhiâillisin
figura contigiflè, 6c (criptà elle âd cotreâipnem noftram:
quæ fieu t m ultos à fais errorib.çorreXerunt,vtinam 6c Vos
à vefttis corr-igerë poflmt i Çur vero poft illam ludaici repli
ynitatem, hæe Chriftidnarum ECclèfiarum multipli-
citas orta fît, ex fupradifftis lucidè demoriftratur; V-
n ilm enfin templu m,quod vni populofiifficiebat,vniuerJ
fo iam mundo fufEcere non poteft. Impletiimnamq; éft,.
quod Ecçlefiæ per Elàiam didum eft; NepàrcaS, longos
faç funiculos t uos,6c clauostuos çonfolida. Dilata locum
tentorij tui. Dilataberis ad orientent ÔC occidentem,ada-
quilonem ôc ad auftrum. Inde ôc Malachias. No» efimihi,
ait Dominus, voluntas in vobis, neqjaccipiam facrtficium de md-
nibusveftris. Ab ortu enim Solisvfque aioccafum, magnum eft no-
men meum ingentibus, &in omni loco offertur nomini meoobldtio
munda. Quam Prophëtæièntentiam ad vnguem exeques
Dominus, ait Samaritanæ in Ëuatigelio. Mulier, Venit bord
quando neque in monte hoc , neque inMierofotymû adorabitis Patrem.
Et poft quædam. Venit bora quando veri adoratores ado*
rabuntPdtremin,JpiritU&veritatè. Quidclariiis, quid ma,ni-
feftius , quidaperdusrequiritis i Ecce in Iudæortim re-
probatione ôc Gentilium eleiftione, facrorum, de quibus
agitur, locorum quæftio fol uitur ; 6c quod vni facrincib-
rum templomulta oblationum loca fuccedere debeanf,
euidenter monftratur. Et.ô i|i diuerfîs temporibus miraj
biliter confonansProphétie Chriftiq; præïàgium ! Qhod
enim illé ait. No»accipiamfacrtficium demanibus veftrisi hoc i-
fte, vénit bora quando neque in monte hoc, neque inwièrofolymis
adorabitis Patrem.E: quod ille,iw omni loco offertur nomint nieo
oblatio munda: hocifte, veri adoratores adoraiunt Patrem inJpi-
__________ rarepoterant,pauperibusquinonpoterant, pudorenjinritu
&veritat0. Ecce hara, de qua Dominns dixerar, Venit ferebanc. Et rurfium Apoftolus,Co««c»ienfiij«,inqqit,voi»
/>ûrrf,quando,ficucoculis cernimus, neq; lüdæiHierofo- ! in vnumjam non efl bominiedmeptnam mdndil£dr,e. Vnufquify e-
lymis,nequeSamaritæm monte luo: quæ tantum loea fa- I nimfuaniccendtnprafumitddmanducandum.Etaliissquidemefu-
Biblioth. Vetéti Patr. TomTii. Pars 2. T | rii,aiius
Ef*.sé.
Matt xi.
&Lkc. 15
Lite. 2
H
Luc. vit.