Hugonis EterÏAni de bareßbus^
.KecUr:\
m I ter&S
enimainëomniafcmporafimulhatürafuntPa- 1 ^
t À P V T XV» f' r. { te r&^i^èiardenlq; hotVoriSjica'quicqiVainpöteniPa-I
H' .,, , . ÿ ter>p b h ft& filius J &'quic^ûamàPatris&fiiifpocentia j ls atq; fiiriilibüs Byzatius nöuns Phil ófbjfluis hou i rcmtnictur.Npn poteft peccare'Rirerjnohpbteftpe'cèare I
eonfcncitrlnqhitenira; fiSpiritusexPatreTdicfque [ filius,coquod pcccare nonficïes'exiftens,fed râcfim'bo- i
proccdir,fieux quidam autuhiant&diGUtit,'itrccfleaut. nipriuario infirmitaseft V vrÀpô'ftolus qicit,:Chriftus. pcccat-
fimul (ine tempore 3 £èternàtp elfe progreflioncfn Spin- j cum èjfemusinfirmi,pro nobismortuustft : Sc DauidiMuUipli- .quid,
tusex'Patre:& Fiiio,aur(êciirrÖfi prius& pofteriÜ'sîQtiod , c4 fÆjÎÀ'Bfir^miM?Mwr«>«:idcoquen'Ôh'ê% Deopoffi'b'ile, |
i (ccundùin prius & poftcriifs,*m quociimq«, du brum lit, • ficht neque quod fàélum eft,vc non ficEuftu fadere Deus |f^ n 1T1., |
çuidens eftblafphemia , erit enfin Spiriruslëipfopriör |'pö'tcft.VeraxenimDeUseft,fa<ftumautemfaccre n o r if a - |||| “”1
&pofterior,*rernu$&,cernporäIis> fççens8c-antiqutfs, £him,mendàciumèft. Pot msenfin hoc fi t facile,àfeipfo -pöteft.B
fub fcpoteacantc tempora,eöquddubh fimul ädfitSpi- j differre,poenitevc,naturamq;prbpriam clefcrerè ,ïd eft,
ff ttfsprôgrelfio,àceiu.sëxiftentia,quôèft'mpiecatispieu ü J dicere quod pdfficnqeiTe Défis,quoâridîcului'n prorfiïs
ft:Sin autem fimul,pr*ter teiripüs æternalîtër ex ïuhbo-
^»bsiPatrc'ditoôc Filio,,procedit, cui vr proptignaculo,
ih nicuntùriqîii éx ad ue 116'd imican c : qu*rêndunveltab
ipfis, vtrùm fiiifulpr*tertempus&*ternaliteritn quo-
modo'dicantîNaih ii principalicerex ambobusdîcaiit;^-
c r c a c il b 1 a fp h e m i a. T r u lire n i m i n (C p c r fiib lia n 11 àfi, fu-
^ranariirali,' &Zoarchica Trinitatë du* principales, &
firieprincipiô,& Itnecaulapetlbnæridëoqüeduarcaûl*,
dlioqÿî^incipia^diionon habentiariequecàUfâm,nè-
'quepiincipium.Itaquein'duofû pltiralitarenrqùéeXllhi-
' ftiana fiintcebgioms transferencùr, & iniuria non'quæ-
libe c Zoart hiçæ ac lu perîub ftan Hafi i r rogab i turTrin i tari..
Quod fi non prxncipaliter, licetfirnul &*cerhaliter,
fed ptopîusatque remotius, autprinlô & lecundariô,&
fie parturi rur i mplfetas:pri m in quidem,quod magiserit
Filius eau fla S p i ii tu s, m i n u s au t e m Pater. Nam qubeprb-
'pinquacauraeft,nVagis?caüraeft, 'pfbuteommunes'con-
cepriônes&vhritatiSÏermo déclarât. Sedinea, qu*m-
cotnmütàbilis& inalterabiliseftdiuinkare, atq-, in Thë-
archicis hyboftafibus, neque màgfs^neque minus èft itf
■&inxitïic,propterea vr Ariftót.dicit: Kfülla potéfttfs pra?
teritreft,fed prefentisaut futurimullö ehim mddoyofli-
bilëVft,preteritum tem'pus exiftere nunc : fed neque in
^riecéritd \?erum cr?it'dicerc, •quöniam 'fiunc éft illa jfraSe
tuit rémporisparticulajfiprteteritum tempus relabi non
poteft adpil£fens,vel ad futurum, nihileörum qu* füht
■nüc,vel futürafunt in tempore pr*teritoëxiftentiamha-
bere po(fibile,aquocünlq.; autem öitmis aüfertur exi ft 5®
sdi apci tüdo,ei nulla vefe poteft attrib'ui'pötentia : quare
nulla'cftpraeteriti'pbÏÏibi'litas> fedpr2efé'htis, velfuturi.;
Qupcircaprazteritum omrienecefiarium videre hón pof-
fibile nëq;'contingëns,polfimt vtiq; Pate/& Filius jeqirè
'omhiaiVoluhtautemporibra^Quprum’fitluisdicatjNon-
qutecurfiq-, Pater,poteft & Filius,& è Conucrfo: eèquöd
Pater cüm firPater,no poteft ëfle filius, neqj filius Pater:
verum h*c & his fimilia magis negatiohes^bn t,quam có-
fiftentiïereialicuius: riegatiohesauteminfinira:fiint,&
neque haturam,neque fiibfiftehtiam habent, quare ncq;
potentie funt.Ex qiio matiifeftu,qubd ad'hü'fitfmpoten-
tiam pertiriet, Pattern éflefiliunl, 'cumvtrum<jueinter:
uenire,eo quod æ^ualiter;-&in eädem gloria omnia quaê Tnat.Item’fi qfiisdicac alSuàeflegenërarë poflë, & aliud
communiafijnrVdiuinispbrfonishohfiftant.Hçcqùidem jpoflègénVrarij&alterumquidem Patertltùmpotèft, aide
alia>dii5lùsPbilofopbus cobcirihat&exacuit, quæad- terumvero tantùmfilius,vndè difFerëte\a‘dinuicem po-
uerfiuijs^vulnera,‘honitifigerit:prius quidem & pofterius rfénriâsPatër'&Filius haberevidëntür:fefpbhdendum’q>
fecuhdùmtémpus;& principaliter‘& feefindario,Jppriè readem-pbtbhtiaèft inPatfe, fëcüdùm qtiàm poteftgene-
in DeoLanninonenunciant, & bbcmerito : Numero | rare.qdçinFi]iô,fècundùm qüâmpôtcftgenfräriiquan-
quippediuinum fupèriuseft, & teiïiporis cbnièquënria: j quamdiùerfis effûlgeatprbprietatibusrvelutivnapdren-
nam vbivfiiim&ddem‘;commuhitas''ëft, nihildehbbens tiaefthbmihisdifciplinæperceptibile, fcçfindum quam
hfimerüstqlliturj&'cbncördiain vnitarem cbädunättir. ! Oratbrpoteftatq;Philôfophùs:àccamcn fecundùmÔra-
Idedqvpriricipaliterprbcederë'Spiritum ab alterutrb re- j toriam:Rhetôr,&fecundùm Mufica'mMüfictis riucu'pa?
mbueritesïdè Vtrbque pro'ùeftire afHrmahtæqualiter:in- 1 tur.Eiufmodifanè diftihâiohibhs^ritim perfbnarü pofîè
>quiünt enimj-fi rîbnbft in fanâa Tri ni täte prius fecüdùrh ac proprierare?,âd inftarlân'ciselïë olïèudüntur : at Vtero
temp'usjheque'fecundùm natùram,nbnorëmve ,pbten- fi folusPatërSpifitum poflit eii«ttëre,yfGrVciàutumàt,
tiamve,n'öh^ftältquatn'umperfoharurhprincipaiiferab "defeâum'pàriù^tùr diihnétioh'es: & di£taruriîpërfona-
alia , 'magtsautem'^Ubdi nfillbfecündumpo'fteriôrem- rùm polTejparitas, àVàueprbprietârfim interirevidetür,
ratibnëmprbüenit, prihcipaliterabaliquô nonvidetur 'quod hbCmodo monftrafi pbfeft:SblusPaterduo maxi-
^ ocedere.Qjia de re,lëcunâum exée'ptiffimûcaùfiè mb- tnäih Trinitatè pôteft'fin'^lÿritcr,fi:^igign‘ere Filifimjac
idum,incffabilenrq-, ordinem , qtioSpiricus quidem ter- Spiritiim emittere. Qfi^vdiueifaefie, cqmiilaleqüitur
tins , Filius verb lecundus à Pâtre cëhfëtur; Gblligin'bn cotitradîiHô palàm eft : nabi fecond^m qù^d^teft'kf'
pbteftäliquöd eiufmodi, nempë, fi quia Paftf ànüllo ‘•gbéffei.jjrotéft'RlibïnFt'àbëfë: fècundùm verb qùod poteft
•Spiritum, àPatreverb,ipfiiftiFili\isIrabëtprm’cipa1 iter, ëroïtrëre,:nbnpoteftFiliuirihadere.■ (^ r e :i^ndùiTià-
■is'Pdtrisè^iftitipfbptèr eandemcaüßhi.Q^cum^uefi- liud poteftgignere,
jliu? habet,Patrisbimnfprrhcipalitër. iQmcunique verôdub maxima in ’î*n¥imtë^dfâ1arifÂ
‘poteft, plurâfihgulâriaeo-pbteft ^ quivfium fingulati-
fer ibidem confimrlis figütæ poteft,vr fill usqbifemf ai)-
gigni. in TrinTtarè
Paterprincipalicer viuit,prinrcipaliter régnât,pe
paliteriudic^quin etiam principalfter pertonaeft : bari
h conecdantùr,rëummehdacij A p o ftb 1 u m face rëvi de n
tur dicentem : Nonrapind»iarlitrâtusè3 ,eJfefiliutn xqualem Filius poteft, Pacri duo mâxinià in Trinitatë, fingülalï
Dé oTrff/i.'Sed & illüdquomodb Habit : tgofannïa^vètitas pbtenti h on è'xequarur fecundùm'hoc. Nempefi exie-
& vit*. SemévenîtaiPatremnifiperm: âcaliaqùæmulra quaturin TrinimePnrn , toc lingularireV iiiTrinitVrë
hisaggregari pofiunt ? QupdVerbfequitur,fcil.pfbpin- poteft quot tk Paicr.Sedneq'iicFilius'duo poteft, inTti-
c[öäm QuidemCà'Ulam magiselFe càufam , pninus veto M Tr mn ^
quæ rem'otaëft -, abfolucmlûnvfùlfficiens'e'ire àrbitror, : te finguIariä Folü^ät|rpbteft,quim fdrus Filius àücfb-
quodid wfcinnatüi^bbus^ô^d^'miltbu^tfb,in-qui- luslSpirïr’us.Sëdinlftetfb^rea^iquisdicens: Éxpr’æmiflis
busuöneädem caußivbiqüe pfbpihquabemotaqne eft, non prû'uenire huiùfinodi cbhclufiohcm, pro^o, qubd
locuro haber.Iqd^iuinis verô perxbnis ,nequaquam?tum ? .ÿoftèplùfalirerfelaVutn , ad'prpprie'tätesiant&rcte-
prbptëralia'muTta,quæ filefe nurfcpræftjit, tum pro ^ eo,
^ ^ lfin p e r lb n a firfgul^ ÿèr fnceile|iàeft ^fecun^im
quodprbpinqua,medutaqueyrpifus cadem câufaten- ! fubftantianVdicittrr produira in plùràlitatem ,
nöhfub3-
lëanrarPattr&ïilins ,, îat^uili<quc fccifiaùm tpoeprt, (Vanjiüm/«apr<^ricrftrilnvlfcat. Q ü o d ti propôîîtfe-
n c q u e M p f ! » M n . neqocSM^Mialiqirera Ml Tium'cbnlrnuiànc videti poteft. S itïl pcrfônaS S L fubummodô^
Pàterfiliôpribretl, vt He Pâtre tpiidem-Spi-
rirusprmcrpaliter -, de Fi 1 ib aù’téTn Ideu nd ar i o ,a u en uli a
ratibnevc Gràec'inimiulninopinabilittïaffirmant, ptopotett.
bieitpei
ftan tlàifed d uar pièrfbniè,fi an recédant, n ofi in feréntduas
fufeftantîas,vèl aliquid talium. Iuxtahfidc tnddumfin-1
quiunc,poïïe, fingularicërintelleiftùm fubftantiuèdici:
uemt, quorum sequipollentia reperiunturfimiliterapud
Filium cum altera duarum. Prartercafiint & alia communia
Patri& Filio,Filio&Spiritui, Spiritui & Patri, qu*
non habencad fînguiosrelationem: vceftjdiiasperfonas
efle,duas inlîgmtiuas proprictates habere, & aliquafin-
gülariain Trfnitatëpofle arque fi qua horum fîmilia ex-
cogitentur. Quocirca fi Pater & Filius, duo in Trinitatç
fîngularia pplTunt,vnum àutem Spirirus,nulla imparitas
vèlinæqualitascolligiturîhabecenira ididem cum Pâtre
Spiritus. Et'nôtandiim, quod quemadmodum aliud çft
îçn'filibuscomniunejacàliud proprium : communcqui-
dem ferifu percep tibilia e lle , proprium verb, vt colore,
viVu,fonbautauditu,percipi:Ica tribus perlonis commu-
nceft infigniri perfonaliproprietatc : duabus verb commune
eft emittere, duabus autem caulatiuüefle, duabus ^ ----—
quoique immedia tè.Filio iungi. His omnibus ad fingulos
Proprie-
I alias
dçexeo,quod vntim'funt perfonje tres. In qub’quantum;
polTunt du*,tantum quælibët triu mfolapoteft, plurali-
ter autem pblTex, càm in Trinität,é pronùntiâtur,{olüiti->
modo proprietatum îndicatiuum eft: Quare fuperiuTpo-
fitæconclufibnis, hbcfcil.plurain Trinitatë ïingularia,
folus Patcr poteft,qua folus Filius,aut fol us Spiritus: ve-
rushiceft fenlus-, plûtesfingularcs propriëtares Patar
habere poteft folus,quàm Filius folusjaut Spiritus folus,
C A P V T XVI.
SEd vidëre mihi videor, qubdtàlis relpôfio magis im-
peditquàmexpédiât : nam fiuë duas proprietates,feu
duas potentiasPatrem, Filiü vetb vnam taritùm qui« habere
dixerit,imparitàtem, àur proprietatu, aut fiotentiac,
quörumytrumquedeteftabiIéafbitrör,apporiat.'Ptofe-
<5tb vt vna & eadem eft tritim pbcentia, iëcundàm quam relâti^ptoprium eft autem v^huic quidem ginere,iSive-,
aliùd Pater, aliud Filius^ aliudSpiriru? fingulariter po- j ib gighi^alij autem ^pcedere. Quorum quidem fi aliquis
teft,ita proprietatum numerus ctrcaEngulasperiônas,ne J vrgeatilTcaliudex Patfequàm exFilio,non tarnen ob ci- 'lias fi’n-
i quiequam imparitatisäppateat ,idempenitusconferua- ; heât,aliam eftèatq; aliàm exalterutro procelfionem, vt-■ jgulastan-
B ! fur.Cùmenim Deus nihil in vanofaciatvelhaheat p ro f-J potè/ial^dfitifiracumefte Regis, ac aliud hærêdis Re-'l'0?*fin’
fus,non æftimodeberc recipi,Patrem habereflures filio gij:vna tatWn eft fidéssqua iuratus ab vrroq; cbmpledi- Su,*rura-
propriexates, : quippc fi àliqua pro^rietatç gefiitor a filio tür. Itaqudliqueçex prædidis,qubd in Trinitatë neque *
abundat,autaliquidpoteftlècutïdumillam,autminimè: prius,nequëpofterifi^nequeprincipaliter,neque fecun-*'
iipoteftj.. non ëftqmnimoda inter Patrem filiumq; pari- dario^o quoVSpirims ex Filib procedat, dicendum éft,
tas ûngularispbïfe.Nec reprehcqdendaeft illara conclu*- & quodhqô-eft^d-eôuFeqqcml^ml^ iilud'Àü-
I fio:fi non poteft,in vano elUCùnïergonullasdiuinarum guftini:Nôn dÂtüfdequbgenitûeft Vërbum,&dequo
■ perfonanjm proprictates, ab (que vntutistitulo habere proceditprincip\|îter Spiritus fanétus, non Deus Pater,
poflîbile lit,non eft ambiguum, fiearum aliqu^abundet Necillud Hieronjmi : Credimus in Spiritum fandtuui,
proprietäre,ab ahaeandem:& pofte abundare finguiari. qui de Pâtre pfocetht’prbpriè.Ex qup cnim fenfu hscd i-
S cd :u t e n d e n dïi m q uod i n quibufcunup inhrmitatis vel 6ta fi n c, A u.gu fti n u s ftan m a pe n t : Idco,inquit, addidi
i i v> beeil liratis c a u ( æ p i o p u i et a tes. c lie p o II im c, 1 îu e i n qui- I ptincipaliter, quia & de Filio Spiritus famftusptocedere
bus v n a u t o [.v, i c i a s a m p 1 i o r i b il s æ q u m a 1 c t e poteft: ta lis ! rc périt ur, fed hocquo,queilli Patergignendo dédit,vtde
complexiô locum non habet,alioqüin conditorern fnam illo Spiritus fm6Hvsproccderet:eigo abufme didumeft,
in polie c rc a r u ta tra n I c é da c, & Domm u m fuum pl er um- ‘ priiici pâli cet & prop ri è : quod hoc habet Pacer à le,non
queferaus quilièet. Àmplius^liSpiritus fecunduiia fin- j ab-alio^''Filiusmtem i Pa'tréKochabetf ycdeinÏQfit
gu lare procedendi quod poflïdet proprium, tantum po- proccdar, ficur de Pâtre eft & prbeedit Spiritus fandus:
te II,quantum (uo vt.to que Pater û ngulare: Spi ritus pofte
Putris alterutrc>po;lIe.validius eft.Rürfiis,dpoflë fingul^j
ris propri.j Spiritus, nonquepoteftambobùspàteriïis
qu* nullàmprocedendi, prórfusfaciiintdifteretitiam» &
ex per« ia Grammatics arris apercé poteft intelligt ,Tcce,
Verbum à nullo accipere tem jaùs , pafriçipium autem à
r'âi'ajtg-
•';A»9»v.
proprijs.., plurapoteftin TrinicacefipgulariterPater,vt vërbôâceipere:&tameneodemtno4 o,yttufnque habet,. I
fuperiora monftrant,quam Filius, fiut Spiritüs. Talium I & paricerambobusconuenit tempus : nam peromtifin
vtiq;ac fimilium inconu’eniemiumcaulaqrigoq; Patris modüm vtex
habitudo ad Spiritum, qu* à Filio remoiietur exiftit. Et j Cui ex hi^ qu* fupponun‘tù^,icèrum fidès p^xft^runSi e-
quoniamiftiufmodidogmaimpoflîbiIiafequuntur,reli- ! nim Pacer folus,vt Gr*cifatentur, Spiritumfândume-
quum eft,vrlolùm Parer gigne.ic lingulariter, Filins veto j mictic,(bïius Partis Spirirus lândus eft : nam fi Pater non
gignijSâdus qupqvSpiètusjtantùm emirti poffit. Guius eft geniror, ni figenin ex eo Filij, % Filius non eft Filius,
quidem (p i r i t u s c x i ft é t i a m p c r 1 o n a 1 e m, quod exduobus ; nifi generanus ie Patris, muni feil um quod Spiritus nul-
pcOgreditutopjnandum non ëftjidcircogeininâmcôfti-J, liuseft Spiritus,nifiPatrisipfümémitcèntis.Q uaexre,û
tuifiieutin Mathëmaticiseuidéseft : pûdum enim abfq; Filïj cftSpiritusiliquïdo^pparçt, qiipd&abiploemitta-
ititeruaJ'lo lhperpofitfimpûélo, pinarium non pertingir, tur.Item,Patris quidem propriuhi eft generare, Filij verb
îrecaliiid quàm prius fuerit^ëfficitur. Eodem autèm ifio- j gederari,&: Spiritus fanai procedere : ât Pacer folius filij
do linea,fi fuperponatuc linea,non côftituit fuperïrciem, j Pater:& Filiü s folius Partis filius, eo.quod ab ipfo folo
neque erefçitjneqs iü fpeciemperttanfit aliàm, hoc idem gcneretüi? i Quare Spiritus fàndü's,Patris folius fpificus.
fuperficies& eônfiliumlitcracura figurçobtinerepucan- cft,cùmabipfo procédât&lólo : ham finoriprocëdicex
l4 r.Çhm^it.em ex toco efleilba&qqigignit, ëiuique qui ! Filio,heque fiIijSpirituseftLC*teiùm,Paterillifisquetn
gignitur,Spiritus proueniat-,omnis exceflusyvia, impari-l genuit lolius Patereft,quia Filius ex qup gcneratut lolo,
faulqv fingularisperlonis fingulai e proprium obtinenii- j illius folius eft filius, vnde mânifeftum, quod Spiritus
busiotercipuuf.Quàre lè,cundum Latinorum dogma,de faridus fi non proeçdit ex Filio, ne;qfié Filij Jpiricus eft:
nulljiT rium complexio nedi pptcft,quod aliqüa illarum
Qüareim'pqJfibilequod eX hoe
plurcs,alia proprictates habeat, vel pltira quamaliapof-
fitfingiilariter.Quicquidenimficinducitür,*ivöi!t5Ax9oi',
id eft,confequen3 eft,ficuf anteriora öftendurit.Ergo cir-
eumfcripiaeft omnisimparitas, etia qu* pucabatur Spi-
ritusjyci adPartem,velad Filium, excoquodPaterali-
quidfingulariter»^ aliquid poteft cum Filio, Filius qüo-
que aliquidfingialaricer Sc aliquid poteft cum Spiritu,
Spiritus eciam aliquid fingulariter,& aliquid cum Patre,
liee.t iiqmen quöexprimacur-,forfitan inuentüm nonfit.
Sanè quod hisorauonibusfignificatur, immediatè Filio
iungi, caujamvel caulatiuu elfe tantum in Trinitace, foti
, PatriSpirituiq}CÓucnit,flWT«§ etiam de vtroqi caritum
pradicatur. Ittfm differre aFilio,remoiicri a Filiöj aliam
perfoham eflea Filio,&aliam infignitiuam proprietatetrii
habere,ambpbusitaquodcuique duorum tantum conhocautemimppffibilè.
fequitur erit,dico autem, Spiricum hon procedere ex F i-!
liodtem Spiritus Fili j eft,nón vt 'neque per Spiritus
gratiam,fedfecundüm naturam, quemadmodum Patris. Energu-
ex quo mariifeftè progredicur. Quorum fi per naturam wenus eft
alicuius cfle Patrem Sc generate idem eft, fimiliter & per
naturam alicuiuseflëfiliu,^ abaliquogeneiarieftidem: bonts ’•
manifeftum.quod & per naturam alicuius eflc Spiritum, bonus éft
Sc emicti ab aliquo eft idem. Igitur cüm per naturam Spi- p« gi
ritus filij fit,&ab ipfo emittatur,quoniam verb per natu-,
räm habet Filius Spiritam,id eft,non per gräriam, nee v c !
Energumenum,manifeftè confiderari poteft ëx éo,quod
nihiladuenriyum,nihil cotruptibile, nihilque fe-
cabile habet natura Diuina,vel aliqua per-
fonarum diuinarum.
\ ^ - (
mil
M i l I I :
I t i i Ä l i l l I
i n