A
B
‘C
300
magiseamprouocent, peregrinislaporibus gulam irri-
tanttbus?
XII.
S t a t V TTM eft, vt exceptis infirmis& omninode-
bilibus, carnibùs nullus vefcatur.
Caufkinftituti huius fuit ipla Regulas authoritas , in
qua hoc idem pr®cipitur ': & nelanus & integris viribus
Monachuscarnfemcotnedat, probib etur. Inlupcretiam
quia nullaratiönabilis càulamutandi huius capituli iuü.e-
niri poterat, ficut in quibùfdâalijs eilifdem Regul® olim
mutatiscapirulisàPatribüsinuentaeft. .
XIII.
S T a t v T V Meft,vt fi vigili*feftiuitatum,qu® publica
ieiimiahabent, die Dpminicoprôuenèrint Sabbato
praecedenci ifeiunium bbferüetur.
CaulàinlHtùti huius fuit imprimis quidem reuerentia'
& amorSandôrïim ,lccundo tamènloçoincongruanec
hônëfianoftræ confuetudinisab aliarüm Ecclefiarumy-
fu dilTonantia': qtiia& Romana Ecclefia, & aliariim Ec-
clefiarumvniuerfitâs,noftris tantum exceptis, ieiunia vi-
giliarum modo fuprafcripto feruabant. :
X IV .
S t a t v t v m eft , vt ieiunia iegulariaàbldibusSe^
ptembris vlqùe ad caput Quadrageîîmæ à noftris, femel
in die comedendo,feruentur, excepto feftoS.Michaelis,
& dedications Ecclefi®, & Apoftolorum, extra Adùen-
tum,&Septuagefimam,prouenîetibùsfeftiùîtadbüsAb-
batum Cluniaeenfium,oófcó aiebus NatàlisDômini,Epi-
phania prima tantum ydiefeltolanéti Marcelli Paps ,&
Sanéfci Vincèntij Martyris -, atqiiè Purifications landt®,
Matiæ. Goriùerfione veto fanâiPauliieiunium non fol-
uetur,'qüoniamdecodem Apóftöloalias alijsanni tem- .
poribùs feftiuitates Ecclefia celebrat.Cathedra iàn dii Petri
eademieiunium relaxabitur , '6c etiam quiàinfraSe-
ptuagefimamfeftiùitas ilia femper occürrir. Tuncvero
PoltMiflammaiorem ftatim Sexta cantabitur, & facto
interüallôNonalequetùf.
Caufa inftituti huiuc fuitmultiplia"tas nouitet adin-
uentarum feftiuitatum,quç magis fortafie caufa quorun-
dam commodorum.quç proferre holo,quàmamore San*
dtorum, acclamâtione quoquevèlut indodti yulgi adâu-
6tæ,maiusiam'ai<Sti'temporis fpatium occupabant, & ex
Regula iniùndta ieiunia, frèquentàtis bonis commeftio-
hibus,iam pene.vniuerlâ exehilèrant. V nde eodem modo
feruata vtrinq; fobrietate resdiffinitaeft, vt in duodecim
ledtionum fefiiuitatibus fandtis iam inftitutis honor non
minueretur,&ex Régula præceptum ieiunium, ex quanta
ràtionabilitfer parte neripoteft,feruaretur.
XV.
S t a t v t v m eft, vt©riinidieÀduentusPominfex-
ceptaprimaDominica,ab adipe,qiii in duodeeim ledtio-
numfeftisinvfiiefleIblebat,omnesabftineant:& neein
eifdemfeftis, quod fimiliter antiquo exmore fiebar, nec
in ipfo fefto làndti Thomas Apoftoli bis comedànt.
Caulà inftituti huius fuit iplotum dierum ab omni pene
Ecclefiafolfto maior, ob pr-æparationem Domini Natalis
lèruata abftinentia; vt ia cros dies illos , qups multi
àlij maioribus ieiunijsdedicant, noftriialtem mediocri-
bus dedicate nt.
x v i.
S t a t v t v m eft y vt nullùs fratram nôftrorum pannis,
qui dicunturgaläbrüni, vel iièmbruni, veftiatur, nec
ijs qui vocàntur fdilfitrijivel frifijjcxceptis Anglis vél An-
glisaffinibus Monachis, heq;illis quiappellanturagne-
lini.exceptiS'TheUtoniCis & ijs adiacentibus Monachis:
hac tarnen cönditioné, fi magis religiöni congrueiites ni-
gri colórisyéftesinrègiönib.iuisinüenirénón potüërint.
Gaufa inftituti huiiis fuit fuprà quam dtcere velim,fic-
Ut 6c ipiê vidijtaliüm veftiü notabiliter inhonefta, Sc tur-
pis curiolicas,qua olim multi noftjrorum, nó aliter quam
ieculares homines ièricisyarijs velgrifijsveftiumgeneri-
busfe comebant :&eledtaad ihtimam cordis humilita-
tem defignandamKumiliore cundtiscoloribusnigroco-
lore,ipfii répugnante natura ornare ie,velutfponif proce-
dentes dethalamo, fiimmp ftudiocontendebànt. Veria
[ resiam erat in habitüm,necin ijs delinquere fe,cscati vfu
longiifimo,iéntiebanti
X V I I .
S t a t v t v m e it, vt nullus fratrumCjuniaceniium,
■c^t.ïinis,fiuealijs,quibusvtifolebat,peregrinispellibus,
induatur, necprorfus quibüilibet, exceptisarietinis, fiue
agninisjàtque caprinis pellibus,& ad coopertoria facien-
da folummodojiicut hocmagis placuerit,putofiorum,&
!iuxtàaliorumlinguam,veibnumpellibus.
Cauik inftituti huius fuit,multa, vt iupra de panhis di-
dtumeft, cattinarum f fiuealiarumpelliumnotabilis&
damnabilisisùriofitas, qusein tantum, vtipiènoufpro-
ceflerar,vtGallicanorùm cattorumpellibus contemptis,
ad Ibérorum'vel Italorum cattos,religioforum hominum
curiofitas tranfmigraret.Nil fe habere non paruapiorum,
eiique adhærentium mul titudo pütabat,nifi ex pilofis fl-
lis&condenfis,Numantinorum,ho.ceftiuxtamodernos,
Amoréfium cattorum pellibus contexto multi pretij co*
opertorió,ledlus ^munireturparitër&brnaretur.Quod
'malümpaulatim fuccréfcens, adhociamperuenerat, vt
fere centum iolidisempta 'coopertoria -, addito quoque
veftium non médiöcri pretio , ditiores domos congcfto
multo alietii çris debito,non parum grauarent,pauperio-
res pene omnino pefiundaren t.
X V I I I .
S t a t v t v m eft,vt nullus fcarlatas,aut barracanos,
vel preciofos burellos,quiRatifponi,hoc eft apudRaines^
bprsfiunt, fiue piéta quolibet modóftraminahabeat,;fed
folummodo ciliciu,fuper{e£Hstantumduobus mediocris
'pretij pannis,quialbi,&nigri,& ex vtroquemixti coloris
fint : & qui non duplices,aut quadruplices, ièu multipliées,'
vt àquibufdamficri folet,fedfimplices fiatribus fup-
ponantUr.
C^uia inftituti huius fuit,vt in alijs veftium generibus
damnata curiofitas etiam à ledtis Monachorum remoue-
retur,maxime cùm ante tempora S.Hugonis, non nifi ci-
licioj fuperpofito tantumyno & fimplicipannoaliquiS
vteretur.
X IX .
S t a t v t v m eft, vtinlnfirmariaCluniacenfi, qu«è
quinq-, habitacülisfub vno teóto diuifis diftinguitur, tali
difcrctione filén tium teneatu r : vt in ea parte, in qua fra*
tres defunguntur, quaemediaeft, Sc in illaquæ lupcrior à
partemeridianaeft,filétium &colloquutio antiquo more
ferueturan tribus vero alij sclauftri regularis filentium
teneatur.SicincellaNóuitiorum&adiacehti clauftro fiue
ofticinis,exceptis Nouitijs,&eoriim magiftro, qui vbi
dcquando loqui lolentdoquenturjexceptis etiamEpifco-
pis &Abbatibüs fupèruenieiitibüSmaioréPriorë,&Sub-
prioribusordinis cuftodibus : quiinpartibusilliuscellæ
Noultiorum,& ipfi loqui pótërunt,, & in præftntià tàn-
tùmmodo eoriim alij.ln opèratorijs veiró vniüferfis continuum
teneatùr filentium, excepto vno tantum Magiftro
vniufcuiufque óperatori® domus , & exceptis operarijs
nou® Eccleli*,&opèratorijs ipiorum. Teneaturinfuper
clauftri filentium in cimiteriö, & clauftro cimiterij, in fk-
triftânijs omnibüSjBcviaqu® ad domos fuperiores ducit,
qu® iuxta maiörem Ecclefiam limt,& in adiacentibus lo-
cis,exceptis lupradidis Abbatibus&Priofibus , quibus
in pàrtibus illis löqui fiipradi&o modo licebir.
• Caufa inftituti huius fuit fummè necefl'aria in omni
Religione filentij vtïlitas,finé quo modis congruis obfer-*
uato,nec dici Religie», nec elle poteft. Cuius laus i n Scri-
pturis landistâta eft, vt inter innumera éilis præconia, de
illo etiâ magiius Propheta Ifaias dicat, Cultus iuflitiâfilentium.
Quod quia Cluniaci propter frequentiam négotio-
rum,& miiltitudiné fuperuenientium valde ex aliquanto
E
F
G
H
tempo-
______ _________S ta tu t a Cotigregatioms Clumaceîifis. vl. ■ •. . J
modqs filentij., ficut fupracdiftindus eft , in/Htuere- ! ordinis,aucd|laplinasregulaces, quasvtpore in régula-
Cur* ' ' ! r i^ s oftSdnis alpcluè commanèntes, vel vidébant vel ab
aiijSjaudiebant, more fecularium fecularibus.diuïilékn-
tes decégebaht.' > .
S t a t Vt v M eftjVtqUadragefimali temporë addi-
tis ad filentiumtribus diebus^hoeëft; tertia fcria,&miitó
ta,& (abbato,qui bus inclauftjris’iuxtà'morèra priftinum
loquutio efi'e fplebat, continuum per totam quadragê^
fimamlilentiüm'teneatùr. 1
Cailla inftituti lidius fuit, tam landorum dierum re-
uerentia, -quia nqh pl'ènè teligiolum; videbaciir , r vt illis
furnm® abftinentiæ$&omniiim virtututn diebus, virtÄ
.filentij cóllo_quijs non valde neçéflarijis etikrn -publ^cj^
lip térpolaretùr. -
S t a t v t vm eftCvt'deyficatisinclanftrö binislói
quutionibuSjfecundaomhi.totitts anni tempore fubtra-
ha tut.
f Çaufaiuftirutihuiusfuit, nullaprörfuseiussvtilitas,
n * a quibus, aliquandö?horain diei apu>d
R^l^r0 ^ 5vAcare»nqnfQlum otiofum, led etiam perni-
tiofum. Oecupabateriiniillius tempötisïpatiuminutilis,
imonoxialoquacitas,quodmodofibiaftumicledionibus
Sc cantibusdiuinis falubrisiaciturnitas.
^ 'S TAT vfYM eft , •yt fiJcntiurn ad menlam fiélititi
E’ëgularfrcfedoriavbique & abomnib.us teneatur.Sed fi
excra refedprium reguläre comedenti quilibet fuperl
uenerft.furget^iinquëinuitabk, loque’turv' &ftafido
^q®r^jlcd poftquam.refederit, yt priiis
tacebit. " • r
Cau^inftituti hpiusfuit Apoftolus etiam laicis pjtæ-
c\^ien%VnUfyuif^pàflemfuutn cuwßlentiomanducet^Euätn
^® en^Ç,-â*^|doq^cbis imperans Sc dicens, Summum
fi^t dlcntmm i^mqrijÊpn :■ etiàm antiqui ieu mqderni
^çfiÿoiijquiybicumquë çomedant, rigarem
rekx.mt. Neehoneltfumeft
fibusviderimi^rej%iolbs,përqnôknGalii|s,Germa-
nia,Anglia,Hifpa.nia,Italia,actptaférë'Êui'ppa, àmûltis
a n nisarcfa|dâ Religio rëfloruir,mhltoruinqvinuetera-
tus tepor^cfiuinapræeunte&comitantpgratiaireçalûit.
S t a t v t v m elHyt inclauftrum, ve(inreliqùas re-
gularcs dqjpps nulfus clcricoruaut'laîcorum ingredia-
autcaulàoperfs^àjiciqüs , autcaula videndido-
^ps,vthopeftiholpitesracerefolent,autcaulàmedendi
infirç^ç itijnfirm^iaTa^eatiViisl'' & ■ .
clçtkptùm,au t laieorum, Sç
maximeTâmuloram.adeofrequinspër clauftrum , qui-
buflibétde çaulis, tranfitusacregrelfiis : iiavtpene in
ftratatn püblicaipcra dftrum yer ti|fe , & in eündoac re-
deundq,fereiam a Monaçh^nilTildiftare vidérentur.'
S t a T v f y k eftà vt in fîrmis ip'fis,vel quibuflîbet in in-
nrmariacomedentib.ùs,nqllùs yffiérifôlebat J.famulo-
^^^iR^uiarjiècl^onachi tan^ummo^.à , aut
cônùembàfb^ti.v /V * s . v
Gaufa haiusinftitüti fuit , H on eftîorconfi'^fer u m,
quam lè.cularium famu loru m eum M o naéh is^oh a b i tà-
tip,& ne matefiamfurahdiea qiiâé de menlàin
uerfi haberenlficut B;riorès.famu^qùWcun;q; 'p a l^ yef
ftittim fràttibüsfubriperepbiTerantjVxoti^fiijjis^acqüali-'
SPdq? fa'mfiiolæfuæin buirgb bôhftitütæ déferrefolèbati
I StATVTVMeft^ytlqco;^amulorum,qui manevoefte-
rando,fratres in infiEmaciafacentesinhonefte adMilTam
; Vo car é fo Iebanf, fcilla ad h pc i n fublimi infirmariæ loçô
'iulpenlapulfetùr.v 'v
jf e g au^M^i:uci;httiass:fii1t,qHiaaptks,&-lmneftiua vi-
'fiim eft vt fratres in infirmaria^orPiiences figpi ybi^i v-
fitati fonq excitarèntur , quam-ïncoijgruo in lpmmi fi->
ientij tempore verbo,ycl®peCqntingit,terrcrentilr.
s ‘ XXVI* f
St a t v^vîv^é ft, vt ni eyidiartæ ieiunorurh,qu® in ælla-
tcpqftfxtamfieri^ôlent, momentané® & fimulaHti®,
dimittaritur,& prolpacip illiustemppris quodinutilitér
expchdebatur,fraEresinclkQftro'ledeanti &ie^antvauc
Millas captent,autaiiquidnecëflarij, operis agant.
.Caula inftituti hniusfüitipla,vt dîdum eft., inutilis
occüpâtio temppris,quia pro more andquo diebus ieiu-
nq^aæip-æffeteprtmeniunt, nécelTe crat franibus^n te
Millam &menlam,nonaddormienduni', vel quielcen-
dum,fcd àd dormitionëm^ quietemfi mulaiidlm, feex-
poliàre,difcalciare,& velutlongo fomnofèipfosihledis
eomponéndo.j&beneopèrienaopræparare.Etquidem-
àntiquusmonachprummoseratjiçiüniorum diebusde*-
trimentavfitati fo m nfco ugr u e tîd o r miti on e aritemen-,
lâm compenlare. VndeHieronymus; o^pé.vacuo ventte
dormiendumeft.Sed quià lequentes-*Monachi atitiquis
cutîofîôreSjPhyfic^ lèdatoi es ,; ventre vaeuo dormire
inutile corporiiudicâùerunt.: ad.ëam breuitatem meri-
dianosie^uniorum fomnds redegerunty vt meridianæ
quietisruillam y^ritatem.led folum>veritatis fimulachrü
re tin e r en t. ' ^^deban t , qu od là lua p ace eoru m loqu or,
iam didkfirriùlatio riïm agisti de n clant fiiperftidonem,
vtveuegrauitérdormientës^lixiorelbnitü fîgniexci-
taren tur^& quafilp nga l^dorumflre u o 1 u tidn e hi Ip idi Sc
incompti man us ablueren t,çapita^omefen t, & omnem
prorfpÿiqlemuitatemlongi^næmeridian* expièrent.’
ÿndëiùdicâtum eftyvt corporis, tami n.utiii labotiinfer-
hùiehs.,lediônibfis^ cantibus &lârificijsdiuinis feuqui-".
bullibet vtilibus exercitijsimpenderetuf.
x x 'v i i ."'
SfATVTV¥ y ft,vt nqn.vafisiilis yina.rijs,qui itiftiti®
vocantuc,fi çu t o 1 im fa eer ecogejb in t u r,fe dp rop rfj^sicy -
P hi s yn ufqui fq; bib a r eotempore quo ppftNonamad
p o t u m fra t r es,p ergere fo lent.
. Caufain^itudhuiusfuit iple i nep tu s, & om ni b u sdi -
fplicens bib en d im od us, quo yrgeb an tu r fratres fcÿphis
dep o fît i s i ti.îi i t i J s. bî t> erc >; ra e c in iplo mulcarum tempore,'
quid intus lateretdilcérnëfë. .
Btbltotk. VeUr,?atY.Ÿ6m.i ùP a r s iïf
S t a t v t V M ç f t , n e C | l ç i a r i o S c u m c o r r î g i j s , q u i a i r i u t i l i -
terlaborioÇîini erat^bbatho abluànr.
- , Caufaih ftfi u tifi u i us fuît,qüia olimvbi;éunq; necelfi-
tayocdiirebat,fiib diuo opeiantes, & pîpuijs &lutolîs
diebus^onach'i calciarios lüos » ipla operis neceifitaté !
Cogentëdüro plerumqfinfedos, ad cl a paruin reuertén-
tes,lauab|,nr. Ip de lqpei'ft i tiàjdeleçn den s , cùm iïli hoc
bienhiü d e c l a û f t r o n ( i f q u a t r i p r o e e d e n t e s i f u a i$c m ù n d i f i i m a Ôc
n o u a c a l ^ i a m e n E a . l ^ u a r e q u i .d é m , q ü i a n ç ç e l f a r i ü m n o n
e r a t , n o n i ç ô m p é i j ç p ^ t , l e d d u o r ó m t a n t u m d i g i t o r u m
e x t r e m i s f u m m i t a t i b u s d u a b u s a u t t r i b u s a q u ® g u t r u l i s
i h f ù n d c r e . i m d e r a b à t f