I A
1 Matt.i6.
t ^ i r n o t y i C a rh o lcn fis A b b a tis R o n t-V tllis ,
fidcntiafperat,t)ratione impctrat- Ne ira.fcaris,princeps
Apoftbloruni | tibi dico Pctre, cùi clàués regni coeloçiim
commiAie finît. Et ce amarè flentem Chriftus refpexc-
rac, &donaucrat negationis rcatum : qui non èx fen-
cchtia,fe'dek infirmitate defciûeïâs. Té tamen iuxta çru-
Ccni non video : tërritus lates.ncc faitem rpatrem Chri-
fti foe m i n a fqu e fà n tlaspro fc qü erisI, quæ fpc&aculolur
gubriaftabant immobiles. Nccibi Apoftolica auâorita-
Tc vtëris, vbi àd inuieem fixis iuxta crucibuspriuaça mifî
cent colloquia,Taïuator Ôcpeccator. Abfetis eras,6c mi-
fiifterij tui claues fquod pacc tua dixerimj modo non
pVofers. S'upplet.vipem cuarrîïuttmus facerdos ; apertif-
queferisantidure, Latioprimitiæ deieliâomm intrpdu-
citur,apcrientéChrifto,inrégnum coeI6rum. Amouetur
ab introitu 'pàradifi euftodia ab initio peruigil, ôc verfa-
tilisgladius ille minax, que in Chérubin ab anciq.uo non
vibrauerat.'lbi Lâtro locatur, vnde Lucifer corruit : de
eu i t u format) vitra feptics ign o fcc re nolles,vitra feptuar
gics fepties réus,fed ablolutus a bon o lef u;modo cum an-
gclîstonûerfànif. Reiui'ge,&di(ce ignpfçere,ncquç an-
numeres peccata,velmultiplicésïcmpora. Non ar&atur
numéro, non clauditurfine, nullasontninohabët mçtàs
diuina cleinentia: fit qui inuoçet ,efi't'qùi exaudiet : fît
qui pccnitéàt,non dëerit qui indulgeat. Nqn huicpqïni-
tenti mùltôrum anriorum iciuniaimpopuntur, non nu-;
dipedalibus vel üacç'6 amcitur: fimül Sc confitetur, dé
iùftificatur,&glorifiçâtur. Vide fi o ra m, n o ta perdbnam.
S C H O L I A .
Qui ér eximpiornm oreperfteis Uudctn.) Canif Domino Pfalmi-
ft a ,quodex ore infantium at que la Pentiumfibi perfecerithudem. A u-
gfctrcm noftcrauthor, diccns , etiamcxîmpiôruinorcDèunvfibi
përféciflc.latidcm.; id quod inlatrobemifcricordiamconkquuto
dilue de monfhar.Dicit autem, in hocopciemifcrationis Diuin*
confufos dit, inimicum h.trettcum, pèrüerfum pro dit or cm difeipu-
lum, & detraéiorcin ludtum, lie pulchrar finguîis fingulanibuens.
Et deduobus quidem nouiffimisbeneid dcinonftrar, inuetfo or-
dine: prius deIudæov'détraétorc , pbfterius de Vlcôrs'fîuc dèfemore
hxrcticô. De proditôreautemdifeipiilo émictit ptbfequi,qaoniarn
id ex alijs manlfcftvmt relinquitur. Confufus cnini tft jlle qui dc-
fperauic poflëvenSam confequi dèpcccat© fuo, dum hùicJatrbni
tanV facile, tammulta, tam magna donauturfcelcra. ’
Subfcribebantq, lud&i damnation/bus proprijs, nullum locum mife-
ricordiareferuantes.)Ni m i ru m qüia fiixta bca;i la'cobi fententiam,
judicium fine miferscordiafiet ilhe,qt/inçnfitçermt mifericordiam: St
/ Vf Paulus z\t)in quo quit stlterum ludicat,feipjum condemnat.
. Ita quidam hintici{in quibusfunt Nouatiant)qui 'uohmt videri
deftnforttBee(fßa.)Videtu'r author iilud Pfalmi : vt deßrum inimi-
eum ér'vltoremjîut defenforem.vcllcpatticulatim applicare alccrum
ad Iudxos,altcrum adhxreticos. Iudæùm vocaiinimïcwm, quafî'
inuidum dctraélorein & perfequucôreni. Hxréticum autem appellat
vltoremfiuedefinforem , quoniam ita-fc folent iaftarc hxrccici,
unquämpröpugnatörcs ûnf veritatis & defenferes Ecclefix. De
his autem Nouatianis, dcqueiplorumprincipcNquatO)& èonnn
errore, ex libns Oithodoxorum Patrum qui aduitfusillos lcriptis
depuguarunt, licet cognofcerc.
'*fal. I.
Vltitna hofa, peccatrixperlbna, multa antiquaquepcc- !. Miliceadfiluemcomminuto.) Alluditatl hiftoriamlibri^rodi.Vbi
“ ÇPfoélfli
indulged tia lim;t corroditque culpæ rubigmem : led vbi que in partes commifatfiflë : vtiterum neccflc fuerif, nouas tabulas
repente faéto coelitus' ibno fpiritùs {anûus illabicur, | excidi, ot iterpm feribi : quod fignumeratcommutatlonis vel po-
quicquidimmadueratpeccati tabe,ficcatur: necfupereft !“us reu°uabo n i s petfe»lioniS vetcrjs)legis , per legcm noüam
vllum foeditatis veftigium vulncri, quod r» • « r l x . *., mifericoEdi* I étantlapidex.Kadmontem,quieraclapideus.comm5 mVu»Cx*f?u'n>t 'i*l-*
abluitlauacrum. Foetebatèmm quatnduanusinmonur 11* tabulx. _ , f % -
ménto Lazarus : fuibitatus non tabclcit Ianguore, Eri- » cum iam anima in primit labris effet, j Proaerbialiter diçitüt
gitur,fî>iuitür, &ftatim conuefcitur. Nulla leprae cre- j ^nima illiejfe mprimislabrû, qui eft mord proximus'i quandaçlt
pido, nullushnusin facieSimonisfîipereft. Hofpesin- I pt^imoyttmigrecdfubholpitio anima.
lùin lignum horrons comitantibus mqgiftrum, idem candum quanto ctndeliorcs & peculantiores in Chriftum fuerint
cpnuiua & miniCter prétendit. Maria Magdalenæad T‘J“‘ ...... ........
pedcsChrifîiplorat & orat, tergit&yngift nec impro-
perat Cbrifîus vitàm tnfamem & inuerçcundiamnec
‘opponit quod diluit,'necexprobrat qupdignofîii: quiçr
quid agit,in huiufmodi,celeri nutu fpiritus fanéluscon-
fummat: nec émendicat âliunde’fuffragii, qui quod
aiçit facit, & quod illuminât format ? qui ftatim pifeato-
Iu d x i, quorum tamen non erat.iuftiti* fententiam exequi, quam
gentiles Przlid ismin iilri, ad quos fpedabat lententi* Prxlidis,
Domini fui, exequutio. N onenim vejifimile eft,Romanis & in-
genuis militibus banc placuilfe petulantiam : quoniam non erai
confuctudinis, ita pr.ocaciterinfuIfarc fic in extrema nnifcria'reis
pendentibus. Ncquc d u b ium q u in mifabanturgentilcs Prxfidi#
miniftri improbam lu d x 6 fum «b icm & infaciabilem male^cen-
tiam,quam in homincm itamiferc damnaturn cxercere non define-
bant.
Xjtn 4.
loan. 8.
Iona 5.
ffäeg.itl
z.Par. 32.
«sfacùdoaorès; & idiôtaspr^dicatorii. Inhacgratia, , Çhriftl „affio
non amigitur expeaatio dilatatione, necmteruallum eft fimpbeiter toluntariafqit.& nonfimpl.cimnccellana; videri ni;
intçr optatum &datum. Dauid diçit: Peccaui :&Pro- mcnpoflet,fui(lé nqn omninovoluntaria, eó quod ita definitum
pLètà : translatum ejl peccatum tuum. Ad Cain dicitur
Pecc#Jlitqiïufcé. Ad muîierëm in àdulterio deprehenlam
Now te condemn xbo^ noli vitra pec care. "Quid co m me m ore m
Niniuitas,quorumpoemtenria fubito iudiceria araouet à
fentehtia? QuidAchab & Manaften,fcges impios, quorum
conrritionem in anguftijs non eft a/pernata diuina
clementia} Inter cietera pietatis exqmpla, latro nofter
nobis occurfit, poenitentiæ régula, confejlîîonis forma,
iridulgentiae præco ,lpei exemplum : qui dura ingémit,
fubitb quodquaerit ïhuenit, quod petit accipit, Sc ilîco
confilio Diuinitatis, vtChriftus patélètur. Qupd confil:
quia non poteft non impleri, videri pollet, non fuifl£omnino vô-
luntanani,fed partim neccflariamÇhri.ftipaffionçm.. Sed hanc du-
bitationcm author euacuat, dmne,ucliigio adiungit : Quia vt fie
fieretyvoluntariefueratdéfinitum. Siip|iic|tcr fnim^voiantaria'Kit
Chnftipaflio, quia voluotéieRat^àt-FÎÛu'sdéfiolëcùnt, vtfilius
ur aüumpta datura humana paieircfiÉ. Vnde lic.et fuppolrra defi-
□îttone illa.ncceffarium fucrit çonfequi eius adimpletioncra(quia
q**.ôd volun tarie defini turn fuit, irrii;um
ncrifvôl u n tarie tamen implcta cli ilia definitio,fieu t roluntatlc ita
tu era t definitum.Qujdamautcm codices hune locum velue con-
__ _____ twriofenfuli^untjcum jlfertione,hoc modo: Quodfiebat,volunaudit
: -Hodie mecum eris in paradifio. ^Noii ad îo-ca Uurga- I **râ“merat Et vt declarctur, quomodo erand netùr,
nonadlocatencbrola & tormenta dcduçitür,nullam detur, vt fuppofitailladcfinitione, fiècelfarium fuerit Chriftum
pars adüerlâ gratias Dci praelûmît Mçfrc calutnniain : pati-Qu^m oecelfitàtein,nôa fimpUeiteriieeeffitatem . fednecélfi-
vnâ cruëiSpOena omniaabolet crimina ; imo non poena i SS*“*, ^ “dirionaleiii, vel necelÉtatem confeqùcntix appellant
led g&r a• tia. ,Prr æ-» mi. ttwit.u .rt i»g-i tû. r i.n. rpa"r“â“d1iflluuml 1 hU1icC nnooifrtrrææ | f7it atem° Sab'yfo>jlu‘otraemm. aV?Pnd^ea n-netuctsrna« lee<fla> otafateîfmitfaitmempl ihcaitbere,ta, ufét dnocrcieofr-
nu n ci us abfolutionis,&pnmitiaslibértatisrioftræ te* ____ S lcaPtl0t
ftis liber täte donacus, paradifî ciuibùs id ex-
pedantibus & dèfidëriatitibus,
primus inuëxit. ' m i !,
Ividctur loco m agis cqngr.ua,quam nos q uoque fcqu u ti fu ■■■ «»»
Ipfimalignijpiritut! iamiarn impofitlfibijrèni/aliuafta maflicantet,
&c.) Apufiimam ab equis ferocibus ad fpiritùsmàliguos trahit
comparationem. Videmus cnim cquos féroces, cumipfis fuerint
iîniedaperauresfrena, faliuaria quoquèinosimrtKlîaVcl iDttufa fq u * funt ferram en ta ilia pçr os tranfeuntia , in quibus & noduli
fuqt vël globuli ferrei Volubiîcs )' màgnam oftcntatc 'impaticntiam,
doin <}uafi fréoageftientes rumperc.rnorfu cont.duq df lin -
g u x affidua volutatione faliuaria iUamordçne, volUunt,.&.qaafi
mafticant, ita vt èffluat ab illoxum orc laliua copiolà. Et ita qui-
dem féroces equi impacicntiam m onlh ant, prius etiam ouam fc
in dorfum fefl'or gràuis ini)ciat. aut'priufquam calcaribus yrgeat.
m m
I Fcminca
liogua- i
Ve y U. Verbis Demitri, Treif et tu.
Hanc rem accil'mmqdans majignis .fpiriribu's i i'nnuit, etiai^antc
Chrifh pcf niórtem cönftimmarionem , in pafljone.ipfo adhuc
coaftituto , cdipilTe ftnfirc dsmon es virtutem quod , obluftantes'ccepérunf'initiftum fibi'frenum mordere, ^ maliicare faliuaria , id eft , impedire paffionem' Chrifti conab
:ur.Jddqücperliqguammulieris,, yxorem fcilicet Pilatt: quam
'd fóidnis ad höc vexaucraïit dxmones , vt mortem Chtifti per
:ain impedirent,: iqxta qüodlanétorum quidam lócum ilium fuut
interpre'tati. linj$im«attm-foemheettm vocatantiquum organum
diabbli, quoniamfla eamapriocipio Adam fedüxéiat ferpéos>co-
tumquegcnushumanumpcrdidit, Vndeper idem noftram tune
repararionem voluit impedite, per quod prius nos ad perditionem
deduxerar. *
Nulla lepra crepido, nullus finue in facie Simonie fuper efi. Crepido
'acrepo venit, fecOndumeam fign.ficationem , quafrangi figni-
ficat- Vndecrepido dicitur praerupti aiieuius faxi prominens. fra-
aurafiucv&aëlurxafiitudo. Sinuevetodicitur curuatura fiucin-
flexiöi^tjXtcmadmodum finuola dicunturlittora, quxmultas>ha-
bent iriflexiones fiüe ïncuruaturas ï'aquasiplas.in mbdum finus
comple^entia; Ita iu lcproforam caiïiibus, per fimilicudinem,
vélut crepïdines q'uafdam & quofdam finus videmus , ex caröis
corrofione, qux facit velut'crepidinüm & finuum qüorlindantiip-
parentfam. Hinc.adperfeftam l^nationem defignandam^author
a\t: Nülla lepra crepido , nullus fidueinfacie Simonie fupereft , hójpes
incolumu curaion juo hilarem exhibetfamulatum, Sc C.
: I
A R N O L D I
ABBAXIS TRACTA
T A S .d e V EjR.B O, IE X O .
D o m i n i : y
Mulier y Ecce film tuus.
iimucûeo fuit,auc eftèpotuitcômunisauâoptas.
1 perabatur tamen pkirimum fecundüm moduro fuum,àd
an Chsilti : ptdpter
propjcjandum Dèum,illematrîsafîeiftus : cfîram propria
'fre.n um mordere, &.
'1 q* uamattis votacamasC_.hnltiperrre rre.t adj patrem;csumçUj;’
materpeteretjfiliusapprobatet, pater donareti Dilige-
bàt pater filium,&filiuspatrem: mater vero poft tftrü nique
ardebat^vnum que erat quod diuerfa exhibeant officia
, quod parer bonus, quod filius pius,quod mater fan-
âaintendebat, quod incommünè elabotabat dilèâio:
fimulquefe cômpleâébantur , pietas & chantas & bo~
nitas : matte fupplicante , filio interpellanté^, pâtre prpr
piciânte. Filius ad peiftus marris & vbera , pater ad njijj
crucëm & vulnerarefpiciebat: 6c quid inter hæc,tanta pi-
gnorà non mouerent ? quid ilia fan&itatis fchola nifi
pietatemdoceret ?! quid nifi mifericordiam informaret i
Diledio&fanélitas & bonitas nihil fibfcontrarium fi-
pere poterant * necreludari fibi née aduërfari çoncor-
diàe , cohgruebat : & omnino decebat,vt fupplicatio&
(àndificatio& exauditfd in riegoejo reditudinis conue-
nirenr. lefus ergo v t pèr bmtiià pictatis foedera comruen-
daret, antiquum deCtètum.quodde honôr'andisparen-
tibusdidaiierat j obfertiauit : & marrera adhuc volens
fic elfe, ad cotifolationem Apdftolorum rereruaùitfuper-
ftitèm : vt éx his q u i ip&ab initio audierat 6c viderat, ôc
con till erat in corde fuo, fenatus AppftplicusdqcëretOr |
6c Euangelica firmaretùr dodrinâ. Honbratür ëtiâm-af
fatu familialiffimo : 6clicetbreuisfuëntferino, intima- [
tus tamen eft d.ebitusaffedus ÿ ôc expreflafingulans dile- •
dio.M«/ier(inquit )ec ce filius tuus. Prifèns erat Ioannçs, ioan<\$
cuiÔcdicitur: Ecce mater tua. Noneftpaflbs Chriftus, y t ,
Iudaica rabies in fanduarium fuum pcophanam mitte-j
retmanum, velaliqua infeftatione violareturilludtem-
plumfpifkusf^ridi . Pofituseft fidelis aedituus ad tanti 1
thefauri euftodiam. • Difcipulus qui in coena dominica
ceruical fibi in pedoremagiftn aptauerac, ecceiteiurh à- J
Bi(untmiremmdktu*mtiqu* Domine! lioprmikgio Ilqnor.atur: &poftillud ledinatorium ml
Quid differs ! Iam venit h.ora : mater qooviderat : ln pnnuptoem verbum , & verbumtrat epui .
niTcbramteeft , 8i loannes quem di- Dtum, oIEcinaillain qua Verbumurefeftum e u , diligen-
ltsis. tasroni loouenr, & « um non ter à filio ei commendatut, probato d i|eôoque R U
loqueris ! Inttietur te ilia in mulieribus lo pndot virgineds, mattis thalamus, & fan&itnoniem-
benedidl'a, & eonfixisin te oculis, vu l-. regritas affigmitur, vt tefiis effetidoneus , virgo virgini,
netatna materna pietate confiderat.Èt ; fideliscohiculatiusmatti D o m i n i minlllct deuotus
licetnonignotet quid bbni'cbnfètatmundo paffiotua, ^ proreuerentiamagiffri.'Vicesfiiij natutalisy films acet.,
tamen paténtisaffe«u commorîtar.&peausmaternum pttadoptiuus , & .tiamfund.tur in romriftnm ffl(ahs af-
'immanLtedolotisfeaaturi Safpitat intrinfecnS', &.e- !*ôd»fotmaçntqne,& fitmatntm atnbobus.pletatts.y-
rumpentes reuocatlachrymasi& eo ampiins anxietas m-1 ntcæ grants concmsque compleMS ,.non ex ttadoçe
tumffcit,an op tohib etiegted i, & perluausktamta-1 natntï„tede* munece,grants. Vnum tg.tut contuber-
m diffolui. Emetgebant |oidem aliquand,o geroîius, -ninm Ioanms & Marne v.rgtnitas acclptt : & yntus mp-
kdinctebati teptimbbantiit, teuertebanturque m finum tisind om o , vnum mtegritans ptopebtam , vnam ha-
métitiSyde qndprodibant , & collidebantfe ad inuieem bitattonem meretur communemqne conu.aum. Epce
infcotfiis • eratçnie in animailla tempettas valida, occur- à loannes, pis: hæreditans fitTcipis teftamentum ! eligetis,
cèntïbdsiîbiptncellis.&quafiin fartagibe ftixis meddl- r&inho'cptieponer.s ornn,bus. Iolephqui catenas mini-
l'eb dllieb ant amatitùdinesv, quas^cbquebat & coâ- ftratmtat te fi.brog.to ced.t : nec mantal.amtaoppon
-gulabatexacerbatioperiènerans. Impetabatqitippedo-; vtobftruatut os loqnennnm m.quam pqftemm : qu^
foti.filentiumfotmido,&tingentinm Iadæ0tum toruiinj matt,montant .lluddifpenfat.ont dmine ^ non Copnlæ
eamocnli illoi turbines âffocabant/ Vetum ilia tanta- | catnàh femietat. Ideoqneneclofeph cumloanneseam
türir procéllarnm falfuginem ebibebat. Et.C qaod diffi-l .fuftipit-mparentem , quemnr de difiunao cranubio.
bilEmum état )imdtiebfcuc 1 & moti n bh potetat* clan- i quod difpenfàtoitum fdetat fine vllo carnal,S copu *
Tdtant!doloris tormentbintrinrecus;, abumyultuni.pa- ebinmeteto; « « r e a ^ o n m i m ^ a n m ^ a i p -
' lam eihibebat: nec potetat ex faciecolligieraxilIaani- ftasmfineperhibultsyihabetetEeclefiafanaaexEuan.
inæalparibalumfpiiLs , inqnoetathbftiaviua , bene- geliolapidem |quertBonofi Helmdqque hateticotum
placens D ep, & medullatümliolocauftum équodeum i-| i^P0,^en i i t‘ lnfigemnt,qut m nmuiînlbbat^
blaïncenderet, tantumconlcientiæ miniftetiovtçbatur : mtatemaufifiantimprablafphetnaqnegarrlre. Tu jgitut
fp rS n e ftm p itn fe ip lam m a ftan s, in altatio intetio- I».»»«fimae, adfocéligem, mtmfttes&obrequam,
ipiaqueuneit p C , . ______ u— xt;Mivnw eadiledione qua films: ea obçdientia,- qua di fci palus: ea
fubiediorie, qua miriifter Ôc fàmului. Petro commendari,
ôc ligha'6c flammas Ôc lâtices congerebat.- Nimirutrt
.in tabernaculo illo duo yidëres altaria, Aliud in pedtore
MJrU,. aliud incorpore Chrifii : .Chriftusxarnem, Maria
immolabat animam. Opcabat quidertiipfà.,, ad fangui-
^’nem ànimæ, ôccafnj&fuæ âddere fang^incm6c eleuatis
in crucë manîbiïs celebrate cum filiô facrificium vefper-
tinum, 6c cum Domino Ieffi corporali m.orte redemptip-l
nis nQftræ'confummare,tnyfterium: fed hoc folius fummi
facerdotis priiïilegiûra erac * vt dé fanguine munus intra
fanifta inferret;nee poteracel eonfbrs hçc elle cum aliquo
dignitas:Sc in reparacioné hominis tralli angelo,nulliho-
Biblioth. Fer.Patr>Tom. n . ïa m
»1CW1UUC»4Ujt IUI«...v s w w --------------- \iiatt.i6.
Ecclefia, tibi Mariä: illi tumultööfa tiegocia, uöi pa- ■ Joan 19.
cifica 8c quieta: illi atria & veftibulutn, 6c alräriä fangui-
num, tibi commendätur altare incenfi, 6c fan<fta fando-
trum. Ad culmenminifterij tui nullus tecura|admittitür:
folus illi affiftis propiciatorid,folus illüd vas aüreum con-
tidens manna,illuddiuinae legisicrinium pontifex defti-
natusobferuas. Löco filij pofitus es , 6c vt vicem in matte
fuppleas, ordinaris: nec abnüit te mater fandfa vicä-
riura , lieetlonge imparem 6c inferioris tituli'^ takten
' . ~ ~ — ~ N n ~ 5
1 i !
r.
H
iiii!
ï i i i i i